۲۱:۳۱ - گوشه چشم ایران و ۱+۵ به تمدید مذاکرات

به گزارش فرارو، پس از پایان دور هشتم مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ برای رسیدن به توافق جامع و نهایی، خبرهای غیر رسمی در برخی رسانه ها پیرامون پیشنهادهای مطرح و همچنین برنامه ها طرفین مذاکره برای رسیدن به توافق جامع و نهایی منتشر شد که امیدها برای حصول توافق تا پیش از پایان ضرب الاجل تعیین شده یعنی سوم آذرماه را افزایش داده بود.

از جمله خبرهای امیدوار کننده خبری بود که نیویورک تایمز منتشر کرد و مدعی شد که باراک اوباما

خواستار توافقی هسته‌ای بدون حضور کنگره است.

نیویورک تایمز در گزارشی با پرداختن به مذاکرات هسته‌ای ایران و مخالفت‌های کنگره آمریکا برای دستیابی دو طرف به توافق نوشت: «ایران در این مذاکرات خواهان لغو تحریم‌هایی است که موجب بروز مشکلاتی در بازار نفت این کشور و سیستم بانکداری و ارتباطش با غرب شده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا در یک تحقیق که از علنی کردنش سر باز زده بود اعلام کرد باراک اوباما قادر است بخش اعظم تحریم‌ها علیه ایران را بدون این‌که به موافقت کنگره نیازی داشته باشد متوقف کند.»

خواسته نخست ایران در مذاکرات هسته ای با گروه ۱+۵ جدا از اثبات صلح آمیز بودن ماهیت برنامه هسته ای خود لغو تحریم هایی است که ظرف سال های گذشته با تنگ تر شدن دایره آن اقتصاد ایران را با مشکلات جدی روبرو کرده است.

بر همین اساس جمهوری اسلامی ایران شرط رسیدن به توافق نهایی با گروه ۱+۵ بر اساس توافق مقدماتی در ژنو۳ موسوم به برنامه اقدام مشترک را پذیرش طرف مقابل به خصوص آمریکا برای لغو کامل تحریم ها دانسته بود.

در مقدمه برنامه اقدام مشترک مورد توافق ایران و گروه ۱+۵ در ژنو۳ آمده است «... راه حل جامع متضمن یک برنامه غنی‌سازی با تعریف مشترک و محدودیت‌های عملی و اقدامات شفاف ساز به منظور تضمین ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای می‌باشد... این راه حل جامع شامل یک فرایند متقابل و قدم به قدم می‌باشد و به رفع همه جانبه تمامی تحریم‌های شورای امنیت، تحریم‌های چندجانبه و تحریم‌های ملی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران می‌انجامد.

با این وجود به دلیل مخالفت های که کنگره آمریکا که بیشترین و هوشمندانه ترین تحریم ها را علیه ایران وضع کرده است با رسیدن به توافق جامع و نهایی با ایران سبب شده است که اکنون کاخ سفید در گام نهایی رسیدن به توافق جامع در ارایه تضمین به ایران برای لغو تحریم ها ناتوان باشد.

با این حال شرط ایران برای رسیدن به توافق همان لغو تحریم ها است. بر همین اساس نیویورک تایمز با درک احساس نیاز کاخ سفید برای رسیدن به توافق جامع و نهایی با ایران آن هم در آستانه برگزاری انتخابات میان دوره ای کنگره مدعی شده است که دولت باراک اوباما که در رسیدن به توافق با ایران مصمم است، در پاسخ به دغدغه ایران به دنبال راهی به غیر از مسیر کنگره است.

موضوعی که البته به سرعت رد شد و 

ریک شولتز،

سخنگوی کاخ سفید با رد ادعای نیورک تایمز گفت که «

دولت آمریکا هیچ طرحی برای لغو تحریم‌ها علیه ایران بدون موافقت کنگره ندارد» تا به این ترتیب یک گزینه امیدوار کننده حذف شود.

همزمان با انشار خبر نیویورک تایمز هم، رویترز در خبری مدعی شد که «تهران با لغو تدریجی تحریم‌ها و برداشته شدن بخش‌های مخرب در اولین گام موافق است.»

این گزینه هم اگر چه گزینه مطلوبی به خصوص از نظر جمهوری اسلامی ایران محسوب نمی شود چرا که ایران به دنبال لغو تحریم ها است نه تعلیق آن، در شرایط کنونی به دلیل آنکه کاخ سفید در عمل به تعهد خود ناتوان است گزینه امیدوار کننده ای در رسیدن ایران و گروه ۱+۵ به توافق جامع و نهایی محسوب می شد.

اما این گزینه هم از سوی مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه ایران حذف شد و او آن را گمانه زنی رسانه ها خواند.

از این رو ایران و گروه ۱+۵ تا رسیدن به یک نظر واحد در باب توافق جامع و نهایی دو راه پیش رو ندارند.

یکی ادامه مذاکره تا پیش از پایان ضرب الاجل و رسیدن به توافق جامع و دیگری تمدید مذاکره پس از پایان ضرب الاجل تعیین شده و عدم امکان رسیدن به توافق.

راه نخست را که از همین امروز دو طرف با آغاز دور تازه نشست کارشناسان در وین پیش گرفتند که تا پیش از آغاز دور بعدی مذاکرات در سطح مدیران سیاسی در این مذاکرات کارشناسان امکان نزدیک کردن دیدگاه های دو طرف را فراهم کنند.

هر چند در ظاهر احتمال چنین امکانی بسیار پایین است چرا که شواهد و قرائن حکایت از آن دارد فاصله زیاد بین ایران و گروه ۱+۵ و در اصلی دو طرف محوری این مذاکرات یعنی تهران و واشنگتن هنوز زیاد است از این رو دوطرف چاره ای جز این ندارند که به گزینه دوم یعنی تمدید مذاکره جدی تر از قبل نگاه کنند.

در همین حال دنیس راس، مشاور سابق اوباما در امور خاورمیانه که در موضوع مذاکرات هسته ای پیش از این فرد مطلعی بود و به نظر می رسد که هنوز ارتباطات سابق خود را حفظ کرده است در مقاله ای فارین افرز، مدعی شد که نشانه‌های کمی از پیشرفت معنادار در مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ وجود دارد.

او با بعید دانستن رسیدن به توافق جامع تا پیش از ۲۴ نوامبر یک گزینه احتمالی پیش روی دو طرف را توافق با تمدید مذاکرات براساس شرایط کنونی دانست که هم غرب به خواسته خود در کنترل باقی ماندن برنامه هسته‌ای ایران می رسد و هم ایران کاهش تدریجی بیشتری از تحریم ها را تجربه خواهد کرد.

روزنامه اورشلیم پست هم امروز به نقل از منابع دیپلماتیک با بیان اینکه تمدید دوباره مذاکرات روی میز مذاکره قرار گرفته است مدعی شد که دولت‌های غربی با بی‌میلی تمدید دوباره مذاکرات هسته‌ای با ایران را بررسی خواهند کرد.

هر چند امروز افخم سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری با بیان اینکه تمدید مذاکرات در دستور کار نیست، گفت: امیدواریم در فرصت باقی‌مانده مسیر رسیدن به توافق روشن‌تر شود ولی باید از طرح موضوعاتی که مورد مذاکره است و قطعی نشده در فضای رسانه‌ای خودداری شود.