صف‌آرایی موافقان و مخالفان تفاهم لوزان در روزنامه‌های تهران

بسیاری از روزنامه‌های ایران در شماره شنبه پانزدهم فروردین ماه از «تفاهم هسته ای لوزان» استقبال کرده‌اند. اما روزنامه‌های کیهان، رسالت، جوان، وطن امروز و حمایت وابسته به سازمان زندان‌ها اما در صفحه یک و نیز در یادداشت‌ها و گزارش‌های خود به انتقاد از این تفاهم پرداخته‌اند.بسیاری از روزنامه‌های ایران از جمله روزنامه‌های اعتماد، ایران، شرق، شهروند، جهان صنعت، آرمان، ابتکار، قانون، اطلاعات، دنیای اقتصاد، جمهوری اسلامی، خراسان، روزان، تجارت، فرهیختگان، کار و کارگر، کسب و کار، جام جم، همشهری، بانی فیلم، و مردمسالاری در شماره شنبه پانزدهم فروردین ماه از «تفاهم هسته ای لوزان» استقبال کرده‌اند. روزنامه‌های کیهان، رسالت، جوان، وطن امروز و حمایت وابسته به سازمان زندان‌ها اما در صفحه یک و نیز در یادداشت‌ها و گزارش‌های خود به انتقاد از این تفاهم پرداخته‌اند و حتی روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران در سرمقاله خود بخشی از این تفاهم را «خطرناک» توصیف کرده و نوشته است که این بخش «استقلال سیاسی و تحقیر ملی ایرانیان را نشانه رفته است.» روزنامه اعتماد عکسی از محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت یازدهم و عباس عراقچی، مذاکرده کننده ارشد جمهوری اسلامی در صفحه یک شماره شنبه پانزدهم فروردین ماه در گزارشی با تیتر «دیپلماسی خندید»، نوشته است: «ایران و ۵+۱ پس از ۱۸ ماه مذاکره به یک تفاهم بر سر راهکارها رسیدند.» این روزنامه با اشاره به اینکه «آنچه باید در بررسی مفاد متن پیش نویس مورد بررسی قرار بگیرد این است که ایران به خواسته‌های اولیه خود رسیده است»، از «ادامه غنی‌سازی در ایران و به رسمیت شناخته شدن برنامه هسته‌ای ایران»، «تحقیق و توسعه ماشین های IR۶  و IR۸»، «حفظ فردو با حداقل ۱۰۰۰ سانتریفیوژ»، « حفظ آب سنگین اراک»، « از میان برداشته شدن فوری تحریم‌های اقتصادی»، و « لغو قطعنامه‌های شورای امنیت» به عنوان خواسته‌های اصلی ایران در مذاکرات هسته‌ای نام برده است. اعتماد با اشاره به اینکه جمعه شب نیز تهران شاهد «گردهم‌آیی‌های مردمی» بود، خبر داده است که «مردم تهران پس از انتشار بیانیه لوزان، در دو شب متوالی با حضور در خیابان‌ها به شادمانی پرداختند و از سیاست هسته‌ای دولت پشتیبانی کردند.» این روزنامه البته تاکید کرده است که «توافق نهایی در ماه ژوئن خواهد بود و قضاوت در خصوص داده‌ها و گرفته‌های ایران و طرف مقابل هم باید به آن زمان موکول شود.» روزنامه شرق در تیتر یک خود از قول حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی، نوشته است: «مذاکرات پله اول است، پایان خصومت ها را می خواهیم.» این روزنامه عکس یک خود را به تصویری خندان از محمدجواد ظریف، وزیر خارجه و علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اختصاص داده و در گزارشی با تیتر «عبور از بحران تیر؛ توافق جامع»، اظهارات شماری از چهره های سیاسی و امامان جمعه در حمایت از «تفاهم هسته‌ای لوزان» را منتشر کرده است. احمد غلامی در سرمقاله روزنامه شرق با عنوان «غنی سازی - اعتماد سازی» نوشته است: «اگر دولت در نظر احمدی‌نژاد ابزاری بود برای اعمال نظر در سطوح نهادهای دولتی و رسیدن به مقاصد گروهی اندک، حسن روحانی دولت را یک‌قدم به جایگاه مدرنش بازگرداند» و از این‌رو «احمدی‌نژاد هرقدر ابزارگرا بود و به‌دنبال "غنی‌سازی"، حسن روحانی می‌دانست وظیفه دولت مفهوم‌سازی است و به‌دنبال "اعتمادسازی" رفت.» علی خرم، کارشناس امور بین الملل، نیز طی یادداشتی در روزنامه شرق تاکید کرده که «آنچه در تفاهم برنامه جامع اقدام مشترک به دست آمده، تامین‌کننده امنیت ملی و منافع ملی ایران است.» یادداشت نویس روزنامه شرق نوشته است: «یادمان نرود برخی ساده‌انگاران در پاییز و زمستان ١٣٨٤ به‌راحتی پرونده هسته‌ای را به‌سوی شورای امنیت سوق دادند و تصور می‌کردند هیچ خبری نمی‌شود و قطعنامه‌ها صرفا کاغذپاره هستند.

"بسیاری از روزنامه‌های ایران در شماره شنبه پانزدهم فروردین ماه از «تفاهم هسته ای لوزان» استقبال کرده‌اند"از‌ همین‌رو در چنین شرایطی آنچه مورد تفاهم بین ایران و گروه ١+٥ قرار گرفته، آبرومندانه‌ترین و شرافتمندانه‌ترین نوع توافق است که هم صنعت هسته‌ای ایران حفظ شده و هم بدون تحریم یا درگیری نظامی، کشور توانسته از مهلکه قطعنامه‌ها بیرون آمده و در همکاری بین‌المللی با سایر کشورها قرار گیرد.» حسین مرعشی از اعضای ارشد حزب کارگزاران سازندگی نیز به روزنامه شرق گفته است: «اقدام دولت روحانی و ظریف را از لحاظ تاریخی می‌توان با اقدام دولت مصدق در ملی‌کردن صنعت نفت، یا حتی کار شاه‌ عباس در نجات بندرعباس مقایسه کرد»، و غلامحسین کرباسچی، شهردار اسبق تهران نیز با تاکید براینکه «مذاکرات اخیر توانست چهره‌ای معقول و سیاسی از ایران در دنیا ارایه کند»، به روزنامه شرق گفته است: «اگر ادامه مذاکرات هسته‌ای به همین شکل پیش برود و ثمراتش برای مردم مفید باشد و از لحاظ ملی مقدمه خروج ایران از یک دوره سختی باشد که در هشت‌سال دولت گذشته ایجاد شد.» روزنامه کیهان با انتقاد از تفاهم هسته‌ای لوزان در تیتر یک خود نوشته است: «هسته‌ای می‌رود، تحریم‌ها می‌ماند.» این روزنامه با توصیف تفاهم هسته‌ای لوزان به «توافق دو مرحله‌ای»، نوشته است: «مذاکرات لوزان پس از ۹ روز در حالی با قرائت یک متن مشترک به اتمام رسید که ابهامات، نگرانی‌ها و پرسش‌های بسیاری درباره ماهیت و نتیجه این مذاکرات وجود دارد و به نظر می‌رسد از خطوط قرمز بسیاری در این زمینه عبور شده است.» حسین شریعتمداری، نماینده علی خامنه‌ای در سرمقاله کیهان با تیتر «دستاوردها یا از دست داده‌ها؟!» ضمن تاکید براینکه «مذاکرات هسته‌ای در لوزان کام ملت را تلخ کرد»، نوشته است: «حریف به فریب و خدعه، خواسته‌های نامشروع خود را که طی ۱۲ سال گذشته بر زمین مانده بود به ایران اسلامی تحمیل کرد و کلاه گشاد توافق ژنو را در پوشش بیانیه مطبوعاتی بر سر فعالیت هسته‌ای کشورمان گذاشت.» روزنامه وطن امروز هم در تیتر یک و هم در گزارش‌ها و یادداشت‌های خود با «تفاهم لوزان» مخالفت کرده و نوشته است: «در پیوست‌هایی این تفاهم راجع به شش موضوع اراک، فردو، غنی‌سازی، بازرسی‌ها، تحقیق و توسعه و تحریم‌ها درج شده است» که «از عدم توازن فاحش داده‌ها و ستانده‌های توافق لوزان حکایت می‌کند.» این روزنامه نوشته است: «در مذاکرات لوزان دو امر به شدت قابل انتقاد رخ داده که نخستین آن تیم مذاکره‌ کننده در لوزان مجموعه‌ای از تعهدات بین‌المللی برای ایران ایجاد کرده که الزام‌آور است در حالی که مجوز چنین کاری را نداشته است.» به نوشته وطن امروز، دومین امر «به شدت قابل انتقاد» این است که «فرآیند نگارش برجام، بدون تردید بدل به یک فرآیند دو مرحله‌ای شده است. یک مرحله از آن که توافق روی اصول راه‌حل‌ها به همراه مقدار زیادی جزئیات است در لوزان رخ داده و مرحله دیگر که توافق روی جزئیاتی است که توافق را قابل امضا و اجرا کند هنوز باقی مانده است. این دقیقا چیزی است که تیم مذاکره‌کننده از آن منع شده بود.» این روزنامه نزدیک به جبهه پایداری تاکید کرده است که «تیم مذاکره‌کننده نمی‌تواند از زیر بار این موضوع که در لوزان یک تعهد بین‌المللی مهم برای ایران ایجاد کرده، بگریزد.» روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، در تیتر یک شماره شنبه خود با تاکید براینکه «توافق به تابستان کشید»، نوشته است: «برخی ناظران می‌گویند بیانیه تفسیری آمریکا در مورد نحوه لغو تحریم‌ها ممکن است امکان دستیابی به توافق نهایی تا ۱۰ تیر ماه را به مخاطره بیندازد.» عبدالله گنجی، مدیر مسئول این روزنامه، در سرمقاله ای با عنوان «نبرد تفسیرها» با انتقاد از تفاهم هسته‌ای لوزان نوشته است: «گیریم که پذیرفته‌ایم نطنز، فردو و اراک چگونه باشد، اما اینکه ده‌ها سال و به قول کری تا «ابد» ما به NPT سپرده نشویم تفسیر و توافق خطرناکی است که استقلال سیاسی و تحقیر ملی ایرانیان را نشانه رفته است.» روزنامه های جام جم و همشهری دو روزنامه‌ای که مدیریت آن در اختیار طیف‌های نزدیک به اصولگرایان قرار دارد در شماره شنبه خود نسبت به سایر روزنامه‌های نزدیک به این جناح نگاه متفاوتی به «تفاهم هسته‌ای لوزان» داشته‌اند. روزنامه جام جم از «استقبال جهانی از تفاهم لوزان» گزارش داده و تاکید کرده است که کشورهای ۵+۱ «خواست ایران برای لغو تحریم‌ها و حق ایران درغنی سازی اورانیوم» را پذیرفته است. محمدباقر قالیباف، شهردار تهران و یکی از رقبای اصولگرای حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ نیز طی یادداشتی در روزنامه همشهری با عنوان «درباره لوزان»، نوشته است: «دل نگرانی از جزئیات تفاهم شده قابل پذیرش است اما توقعات بیجا داشتن از یک مذاکره در این سطح به دور از منطق و عقل است.

قاعدتا منطق مذاکره منطق داد و ستد است و البته توازن این داد و ستد اهمیت دارد اما برخی به‌گونه‌ای اظهار نظر می‌کنند که گویا قرار است در مذاکره فقط حرف ما به کرسی بنشیند»، هرچند «به صرف اعلام توافق هم نباید اظهار شادی و شعف کنیم تا زمانی که جزئیات آن کامل و شفاف ارائه نشده است.» روزنامه جهان صنعت در تیتر یک خود از قول علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد درباره «اقتصاد ایران پس از پایان مذاکرات هسته‌ای»، نوشته است: «رونق عمومی در اقتصاد نمایان می‌شود.» روزنامه جهان صنعت در گزارشی با تیتر «پایان معیشت سخت؟!» نوشته است: «خبر توافق هسته‌ای موجی از امید را در میان مردم و فعالان اقتصادی کشور ایجاد کرده است. از میان واکنش‌های بازاری‌ها می‌توان این برداشت را کرد که وضعیت اقتصادی و معیشتی نه با سرعت اما با شیب ملایم بهبود پیدا خواهد کرد.» روایت اعتماد از «شش دستاورد بی سابقه ایران از ۱۸ ماه مذاکره» روزنامه اعتماد ضمن انتشار گزارشی درباره آنچه «شش دستاورد بی‌سابقه ایران از ۱۸ ماه مذاکره» توصیف کرده، نوشته است: «هشت روز مذاکره در لوزان با موافقت طرفین روی راهکارهای فنی و حقوقی برای خط بطلان کشیدن بر بحرانی ساختگی به پایان رسید. تیم مذاکره‌کننده ایران به ریاست محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران صبح روز جمعه در میان استقبال مردمی وارد تهران شد» و به این ترتیب «مذاکره‌کنندگان ایران و ١+٥ از فاز نخست مذاکرات که در نوامبر ٢٠١٤ وعده آن را داده بودند به سلامت گذشتند و وارد خان آخر شدند.» سارا معصومی، خبرنگار روزنامه اعتماد با اشاره به اینکه «آنچه در غروب پنجشنبه در لوزان سوییس میان ایران و شش کشور مقابل آن در مذاکرات مورد توافق قرار گرفت نه یک سند حقوقی الزام‌آور است و نه بر اساس مفاد آن، طرفین از امروز عمل به جزئیات آن را آغاز خواهند کرد»، نوشته است: «متنی که پس از دیدار اختتامیه وزرای امور خارجه ایران و ١+٥ در لوزان در اختیار رسانه‌ها به عنوان ثمره هشت روز مذاکره در این دور و ١٨ ماه مذاکره در دولت تدبیر و امید منتشر شد در حقیقت متن پیش‌نویسی تکمیل‌نشده و نهایی‌نشده برای رسیدن به برنامه جامع مشترک اقدام در پایان ماه ژوئن خواهد بود.» روزنامه اعتماد با تاکید براینکه «آنچه باید در بررسی مفاد متن پیش نویس مورد بررسی قرار بگیرد این است که ایران به خواسته‌های اولیه خود رسیده است»، از «ادامه غنی‌سازی در ایران و به رسمیت شناخته شدن برنامه هسته‌ای ایران»، «تحقیق و توسعه ماشین های IR۶  و IR۸»، «حفظ فردو با حداقل هزار سانتریفیوژ»، « حفظ آب سنگین اراک»، «از میان برداشته شدن فوری تحریم‌های اقتصادی» و « لغو قطعنامه‌های شورای امنیت» به عنوان شش خواسته اصلی ایران در مذاکرات هسته‌ای یاد کرده است. به نوشته این روزنامه «مولفه دیگری که در مذاکرات میان ایران و ١+٥ بسیار مهم بود بحث بازگشت‌پذیری بود. هم طرف ایرانی و هم طرف مقابل اصرار داشت که تمام تعهداتی که می‌دهد بازگشت‌پذیر باشد» که در مذاکرات لوزان «هم برای ایران سیستمی در نظر گرفته شده است که در صورت نقض تعهداتش توسط طرف مقابل بتواند فعالیت‌های هسته‌ای خود را به شکل عادی و بدون محدودیت از سر بگیرد و هم برای طرف مقابل این سیستم درباره برقرار کردن تحریم‌ها وجود خواهد داشت.» اعتماد نوشته است: «در خصوص مرجع تصمیم‌گیری برای تعهد یا نقض تعهدات هم مکانیسم چند لایه‌ای در نظر گرفته شده است که اگر کشوری ادعا کرد که نقض فاحش تعهدات از سوی ایران صورت گرفته است باید مورد ادعایی خود را به کمیسیون مشترکی که میان ایران و ١+٥ تشکیل خواهد شد ارجاع دهد.

"یک مرحله از آن که توافق روی اصول راه‌حل‌ها به همراه مقدار زیادی جزئیات است در لوزان رخ داده و مرحله دیگر که توافق روی جزئیاتی است که توافق را قابل امضا و اجرا کند هنوز باقی مانده است"اتحادیه اروپا، ایران و ١+٥ اعضای این کمیسیون مشترک خواهند بود که در خصوص نقض تعهدها قضاوت خواهند کرد. هنوز جزییات در این خصوص نهایی نشده است و پرانتزهای موجود در دوره‌های آتی مذاکراتی در این خصوص پرخواهد شد.» این روزنامه به ویژه تاکید کرده است که «یکی از اصلی‌ترین دستاوردهای مذاکراتی ایران در ١٨ ماه گذشته که در پیش‌نویس مهیا شده هم به آن اشاره شده است حفظ فردو است. طرف غربی از ابتدای کار تاکید داشت که تاسیسات فردو باید تعطیل و تمام فعالیت‌های هسته‌ای در آن متوقف شود» و «دومین دستاورد» به نوشته این روزنامه «بسیار مهم» که «در جریان مذاکرات ١٨ ماهه به دست آمد و قابل ذکر است حفظ ماهیت آب سنگین اراک است» چرا که «طرف آمریکایی از ابتدای ورود به مذاکرات رآکتور آب سنگین اراک را در زمره خطوط قرمز خود قرار داده بود.» اعتماد همچنین نوشته است: «در خصوص ذخایر هسته‌ای ایران باید به این نکته توجه داشت که ایران در حال حاضر هشت تن ذخیره مواد دارد که از نظر غربی‌ها معادل هشت عدد بمب اتم است.» سارا معصومی، گزارش نویس روزنامه اعتماد تاکید کرده است که «دو نکته در خصوص این دور از مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ١+٥ باید مورد توجه قرار گیرد که نخستین آن، تاکید بر این حقیقت است که مذاکرات همچنان تا ماه ژوئن ادامه خواهد داشت و در این مسیر جزئیات می‌تواند هر لحظه از مذاکرات را با خطر جدی شکست روبه رو کند» و بنابراین «توافق نهایی در ماه ژوئن خواهد بود و قضاوت در خصوص داده‌ها و گرفته‌های ایران و طرف مقابل هم باید به آن زمان موکول شود.» «نکته مهم» دوم به نوشته گزارش نویس اعتماد این است که «مهم‌ترین دستاورد این مذاکرات برای جمهوری اسلامی ایران، پیروزی زبان دیپلماتیک بر زبان زور در پازل جهانی است.» اعتماد نوشته است: «آنچه در لوزان اتفاق افتاد را در بهترین حالت می‌توانیم عبور موفقیت‌آمیز دو طرف از مرحله نیمه نهایی و ورود به مرحله نهایی بدانیم. نخستین متن مورد توافق طرفین در پرونده هسته‌ای پس از ١٢ سال در نوامبر ٢٠١٣ در ژنو با عنوان توافقنامه موقت ژنو به امضای طرفین رسید و دو بار هم در ماه‌های جولای و نوامبر ٢٠١٤ تمدید شد؛ تمدیدهایی که شایبه عدم توانایی طرفین در رسیدن به توافق نهایی را تقویت کرده» بود. به نوشته این روزنامه در تفاهم هسته‌ای لوزان «جزئیات متن قابل تغییر است و البته در جزییاتی از بندهای مندرج در آن هم هنوز توافق کامل حاصل نشده و رایزنی‌ها در این خصوص میان طرفین ادامه دارد.» از غنی‌سازی تا ‌‌اعتمادسازی؛ در پرونده هسته ای «عوام‌فریبی» کارساز نبود احمدغلامی سردبیر روزنامه شرق در سرمقاله ای با تیتر «غنی‌سازی - اعتمادسازی» نوشته است: «مذاکرات هسته‌ای به گردنه رسیده و تا توافق نهایی چند‌ ماهی دیگر نمانده است.

در این وقت باقی‌مانده وظیفه سنگین دولت و گردانندگان آن، صیانت از این مذاکرات است؛ گردانندگانی که هیچ‌کدام نوظهور و تازه‌ از‌ راه‌‌ رسیده نیستند و ریشه در دولت و حکومت دارند و دست‌تقدیر آنها را در کنار هم قرار نداده است و تصادفی نیست که همین دولت؛ روحانی و ظریف، برگزیدگان حکومت در امر پیشبرد مذاکراتند.» سرمقاله نویس روزنامه شرق با اشاره به اینکه «مسایل زیادی در آغاز و انجام این مذاکرات دخیل بوده است»، یادآوری کرده است که «یکی از آنها وضعیت اقتصادی و کاهش قیمت شرایط هم اگر میزانسن قدرت به‌اینگونه که هست نبود، مذاکرات به این مرحله نیز نمی‌رسید.» احمد غلامی با اشاره به اینکه «آنچه بیش از هرچیز در وضعیت ایران کارایی دارد، چیدمان متوازن و متناسب قدرت، به نحوی است که راه را باز می‌کند»، نوشته است: «اگر این میزانسن جفت‌و‌جور نباشد، قطعا کارها در نقاط حساس و استراتژیک قفل می‌شود. همان‌گونه که در مذاکرات هسته‌ای تا قبل از دولت یازدهم اینگونه بود. شاید اگر رئیس‌ دولت اصلاحات و رئیس‌ دولت سازندگی و حتی احمدی‌نژاد در وضعیت کنونی در این جایگاه بودند، رسیدن به این مرحله از توافق نیز امکان‌پذیر نمی‌شد.» سرمقاله نویس روزنامه شرق با تاکید براینکه «آگاهانه احمدی‌نژاد را رئیس‌ دولت خطاب» نکرده، نوشته است: «رفتارهای او پیامد یک دولت مدرن نبود»، اما «حسن روحانی رئیس‌ دولت اعتدال و تدبیر همان‌کاری را کرد که از او و دولتش انتظار می‌رفت. خودش میانجی قدرت در میان گروه‌های ذی‌نفوذ بود و به دلایل مختلف؛ سوابق حقوقی، سیاسی، نظامی و امنیتی مورد‌ اعتماد بود و در دل حکومت بالیده بود. دولتش نیز کاری را کرد که می‌بایست می‌کرد.» به نوشته روزنامه شرق «اگر دولت در نظر احمدی‌نژاد ابزاری بود برای اعمال نظر در سطوح نهادهای دولتی و رسیدن به مقاصد گروهی اندک، حسن روحانی دولت را یک‌قدم به جایگاه مدرنش بازگرداند» و از این‌رو «احمدی‌نژاد هرقدر ابزارگرا بود و به‌دنبال "غنی‌سازی"، حسن روحانی می‌دانست وظیفه دولت مفهوم‌سازی است و به‌دنبال "اعتمادسازی" رفت.» سرمقاله نویس شرق با اشاره به اینکه حالا «همه پی برده‌اند که نگاه ابزاری احمدی‌نژاد به دولت چه هزینه سنگینی روی دست دولت‌های مدرن می‌گذارد و رسیدن به تفاهم، توافق و اعتمادسازی تا چه اندازه دشوار است و ‌گران تمام می‌شود»، نوشته است: «از این بابت شاید خطای نگاه احمدی‌نژاد به مسایل بین‌المللی در این بود که از سرمایه نمادین اعتماد بی‌خبر بود.

"روزنامه جام جم از «استقبال جهانی از تفاهم لوزان» گزارش داده و تاکید کرده است که کشورهای ۵+۱ «خواست ایران برای لغو تحریم‌ها و حق ایران درغنی سازی اورانیوم» را پذیرفته است"اقتدار را با زورآزمایی یکی فرض می‌گرفت و با آنکه در شگفت‌آفرینی ید طولایی داشت، در میدان کارزار همواره واکنشی عمل می‌کرد.» این روزنامه تاکید کرده است که «با غنی‌سازی به شیوه دولت قبل هیچ اعتماد متقابلی حاصل نمی‌آمد، حال آنکه دولت روحانی با اعتمادسازی و اشراف بر اهمیت چنین سرمایه نمادینی، ادامه غنی‌سازی را با کمترین هزینه و عوارض بین‌المللی محقق کرد.» سرمقاله نویس روزنامه شرق از مذاکرات هسته‌ای به عنوان یکی از مسایل نادر سیاسی یاد کرده که «آحاد ملت ایران را درگیر خودش» کرده و با اشاره به اینکه پیشتر «تنها سوژه مشابهی که سیاست داخلی و خارجی را اینگونه تحت‌الشعاع» قرار داده جنگ هشت‌ساله ایران و عراق بود، نوشته است: «فراموش نکنیم نگاه احمدی‌نژاد به مسئله هسته‌ای زمینش زد. اگر یک‌جا، او نتوانست عوام‌فریبی کند و ارزش‌ها را ضدارزش و غیرارزش‌ها را ارزش جا بزند، همین‌جا بود.» «دستاوردها یا از دست داده‌ها»ی تفاهم لوزان به روایت نماینده خامنه‌ای در کیهان روزنامه کیهان با انتقاد از تفاهم هسته‌ای لوزان در تیتر یک خود نوشته است: «هسته‌ای می‌رود، تحریم‌ها می‌ماند.» این روزنامه با توصیف تفاهم هسته‌ای لوزان به «توافق دو مرحله‌ای»، نوشته است: «مذاکرات لوزان پس از ۹ روز در حالی با قرائت یک متن مشترک به اتمام رسید که ابهامات، نگرانی‌ها و پرسش‌های بسیاری درباره ماهیت و نتیجه این مذاکرات وجود دارد و به نظر می‌رسد از خطوط قرمز بسیاری در این زمینه عبور شده است.» کیهان همچنین در سرمقاله‌ای با تیتر «دستاوردها یا از دست داده‌ها؟!» از مذاکرات لوزان در کنار «حمله عربستان به یمن» و «قلع و قمع تروریست‌های تکفیری داعش در سوریه و عراق» به عنوان سه رویداد مهم در جریان تعطیلات نوروزی یاد کرده اما نوشته است: «مذاکرات هسته ای در لوزان که متاسفانه نتیجه آن کام ملت را تلخ کرد. چرا که حریف به فریب و خدعه، خواسته‌های نامشروع خود را که طی ۱۲ سال گذشته بر زمین مانده بود به ایران اسلامی تحمیل کرد و کلاه گشاد توافق ژنو را در پوشش بیانیه مطبوعاتی بر سر فعالیت هسته‌ای کشورمان گذاشت.» حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی، در سرمقاله کیهان «تفاهم لوزان» را «توافق الزام آور» توصیف کرده و نوشته است: «آقایان ظریف و عراقچی تا آخرین دقایق قبل از اعلام نتیجه مذاکرات تصریح می‌کردند که آنچه قرار است منتشر شود بیانیه مشترک مطبوعاتی است، اما انتشار آن نشان داد سند یاد شده حاوی تعهداتی است که ایران ملزم به اجرای آن است. بنابراین دولت محترم، برخلاف آنچه ادعا می‌کند، به یک توافقنامه تن داده است و سوال این است که چرا واقعیت را از مردم پنهان می کنند؟!» سرمقاله نویس این روزنامه سپس با تاکید براینکه آقایان «ابتدا یک توافق با چارچوب تعهدآور را پذیرفته‌اند و بحث و توافق درباره جزئیات را به بعد موکول کرده‌اند»، نوشته است: «قرار بود و به صراحت اعلام شده بود که ایران به توافق دو مرحله‌ای تن نمی‌دهد»، اما حالا «چرا این خط قرمز را که همان کلاه گشاد توافق ژنو است نادیده گرفته‌اند؟!» نماینده علی خامنه‌ای در کیهان با اشاره به برخی از جزئیات تفاهم لوزان از جمله به پذیرش عدم غنی سازی در فردو به مدت ۱۵ سال، کاهش سانتریفیوژها از «حدود ۲۰ هزار سانتریفیوژ فعال به فقط تعداد ۵۰۶۰ دستگاه آنهم از نوع IR-۱ که نسل اول سانتریفیوژهاست در تاسیسات نطنز»، نوشته است: «ایران در توافق لوزان متعهد شده است که حداقل برای مدت ۱۵ سال ذخایر اورانیوم غنی شده خود را از ۱۰ هزار کیلوگرم کنونی به ۳۰۰ کیلوگرم کاهش دهد و ۹۷۰۰ کیلوگرم دیگر را اکسیده کرده و از تیپ اورانیوم غنی شده خارج کند، آیا کاهش ۹۷۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده از ذخایر کشورمان که حاصل زحمات شبانه روزی و ایثار و شهادت دانشمندان هسته‌ای است، درخور تقدیر است یا...؟!» این روزنامه همچنین تاکید کرده است که «قرار بود و مسئولان هسته‌ای بارها اعلام کرده بودند که هیچ توافقی را بدون لغو همه تحریم‌ها نمی‌پذیریم. ولی در متن توافق لوزان اولا؛ سخن از تعلیق در میان است و نه لغو، ثانیا؛ فقط بخشی از تحریم‌ها تعلیق می‌شود، ثالثا؛ همین تعلیق نیز قرار است در فاصله ۱۰ تا ۱۵ ساله صورت پذیرد و رابعا که از همه بااهمیت تر است این که تعلیق بخشی از تحریم ها به گزارش آژانس و راستی آزمایی تعهدات ایران موکول شده است» و این درحالی است که «آژانس طی ۱۲ سال گذشته» حاضر به تایید «صلح آمیز بودن» آن نشده است.

سرمقاله نویس کیهان همچنین تدوین نظام بازرسی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را یک امتیاز دیگر به کشورهای ۵+۱ ارزیابی کرده و نوشته است: «از متن توافق برمی‌آید و پذیرش اجرای پروتکل الحاقی، بازرسی از هر مکان در هر زمان، نیز حاکی از آن است که این بازرسی‌ها تحت عنوان PMD- ابعاد احتمالی نظامی- صورت می‌پذیرد، یعنی آژانس باید اعلام کند که در فعالیت‌های نظامی ایران، هیچ نمونه‌ای که احتمال، دقت کنید فقط احتمال، بهره گیری از آن در سلاح هسته‌ای وجود داشته باشد، دیده نشده است.» نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سرمقاله کیهان نوشته است: «از آنجا که آژانس موشک‌های بالستیک را تحت گزاره PMD ارزیابی می‌کند، تحریم‌های تعلیق شده نیز در اولین بازه زمانی مجددا برقرار خواهد شد. یعنی امتیازات را داده‌ایم و تحریم‌ها نیز به جای خود باقی مانده‌اند.» سرمقاله نویس کیهان تاکید کرده است که «فقط نیم نگاهی به متن توافق لوزان به وضوح نشان می‌دهد امتیازاتی که ایران سخاوتمندانه تقدیم حریف کرده است، شفاف و قابل اندازه‌گیری است اما، آنچه حریف بر عهده گرفته است، مبهم، چندپهلو و تفسیرپذیر است به گونه‌ای که "وعده نسیه" گویاترین تعریف برای آن است.» نگاه متفاوت روزنامه صدا و سیما به تفاهم هسته‌ای روزنامه جام جم در میان روزنامه‌های نزدیک به اصولگرایان تیتر یک متفاوتی را برای تفاهم هسته‌ای لوزان برگزیده و از «استقبال جهانی از تفاهم لوزان» گزارش داده و تاکید کرده است که کشورهای ۵+۱ «خواست ایران برای لغو تحریم‌ها و حق ایران در غنی سازی اورانیوم» را پذیرفته‌اند. این روزنامه وابسته به سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی نوشته است: «ایرانی‌ها امسال در حالی همزمان با سیزدهمین روز سال به دامان طبیعت رفتند که تلاش‌های آغاز شده برای رسیدن به چارچوبی از راه‌حل‌ها به منظور دست یافتن به توافق جامع هسته‌ای در آخرین روز تعطیلات نوروز سرانجام نتیجه داد و پس از هشت روز مذاکره فشرده، بیانیه لوزان، خبر از پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای می‌داد.» جام جم نوشته است: «به‌دنبال روشن شدن چارچوب سیاسی توافق نهایی ایران و ۱+۵، کشورهای مختلف از این پیشرفت مذاکرات هسته‌ای حمایت کردند» و «افزون بر هفت کشور حاضر در گفت‌وگوهای لوزان، رسانه‌ها از استقبال دبیرکل سازمان ملل، مقامات ترکیه، عربستان، استرالیا، ایتالیا، الجزایر، هند، قزاقستان، حزب‌الله لبنان و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از نتایج گفت‌وگوهای تازه هسته‌ای خبر داده‌اند.» جام جم حتی تاکید کرده است که «بسیاری از شخصیت‌های برجسته سیاسی در جهان و اندیشکده‌های سیاسی نیز آنچه را در لوزان حاصل شد یک اتفاق "تاریخی" نامیدند» و «کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز لحظاتی پس از قرائت بیانیه لوزان، این بیانیه را دستاوردی برای ایران دانسته و از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای حمایت کردند.» این روزنامه البته به «تکرار سناریوی جنگ فکت‌شیت»ها اشاره کرده و نوشته است: «با وجود این‌که متن بیانیه مشترک لوزان به برخی کلیات مرتبط با نتایج گفت‌وگوهای ایران و ۱+۵ پرداخته و کمتر می‌شد در آن نشانی از جزئیات را دید، اما انتشار فکت‌شیت‌های ایرانی و آمریکایی درباره نتایج این گفت‌وگوها متفاوت از بیانیه مشترک، دارای برخی جزئیات بود که البته روایت ایرانی و آمریکایی از آن تفاوت‌های نگران‌کننده‌ای داشت.» جام جم نوشته است: «نگرانی‌ها از فکت‌شیت آمریکایی که جزئیات تفاهم لوزان را متفاوت از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران روایت می‌کند، ریشه در اقدام مشابه واشنگتن پس از توافق ژنو دارد. اقدامی که نشان داد آمریکا حتی برای چند ساعت هم نمی‌تواند به توافقات صورت گرفته در اتاق‌های مذاکره پایبند بماند. شاید در واکنش به همین نگرانی‌ها بود که ظریف به خبرنگاران گفت: همه شرکت کنندگان در مذاکرات براساس نیازهای داخلی خود روایت‌هایی را از آنچه اتفاق افتاده مطرح خواهند کرد.» این روزنامه همچنین نوشته است: «برخی معتقدند که روایت بحث‌برانگیز واشنگتن از مذاکرات لوزان، با هدف پاسخگویی به ادعاهای تندروهایی است که همچنان توافق ایران و ۱+۵ را "توافق بد" توصیف می‌کنند.» مهدی فضائلی نیز طی یادداشتی در جام جم با تیتر «لوزان چای یا فتح الفتوح» درباره واکنش‌های داخلی به تفاهم هسته‌ای لوزان، نوشته است: «اظهارنظرها و واکنش‌های داخلی به این رویداد مهم بقدری سریع بود که حتی پیش از انتشار رسمی بیانیه و اعلام مواضع طرف‌های درگیر موضوع، دو جریان صفر و صدی شکل گرفت.

"به نوشته این روزنامه «مولفه دیگری که در مذاکرات میان ایران و ١+٥ بسیار مهم بود بحث بازگشت‌پذیری بود"عده‌ای این توافق، جمع‌بندی یا چارچوب مفهومی را لوزان چای نامیدند و به بیان نقاط ضعف آن مشغول شدند و عده‌ای هم آن ‌را فتح الفتوح قلمداد کردند و به تعریف و تمجید مطلق از آن و تیم مذاکره‌کننده روی آوردند؛ در حالی که به نظر می‌رسد نه این و نه آن، هیچ‌کدام گام در جاده اعتدال و انصاف نگذاشته‌اند.» محمدباقر قالیباف؛ نگرانی قابل قبول است، توقع بی‌جا دور از منطق و عقل روزنامه همشهری در تیتر یک خود با عنوان «تفاهم هسته ای»، نوشته است: «۹ روز مذاکره فشرده در لوزان سوئیس بالاخره طرفین را به یک راه حل برای خروج از بن بست هسته‌ای رسانده، راه‌حلی که لغو تحریم‌ها را در خود دارد و البته حق غنی سازی را برای ایران در نظر گرفته است؛ بر اساس این راه حل‌ها اما برخی تاسیسات هسته‌ای ایران از جمله راکتور آب سنگین اراک و فردو دستخوش تغییراتی می‌شوند.» محمدباقر قالیباف، شهردار تهران و یکی از رقبای اصولگرای حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ نیز طی یادداشتی در روزنامه همشهری با عنوان «درباره لوزان»، نوشته است: «قطعا اتحاد در حمایت از تیم مذکره‌کننده هسته‌ای مانند پشتیبانی از سربازان عرصه نبرد با دشمن ضروری است. نباید پشت تیم مذاکره‌کننده را خالی کنیم این کار مثل آن است که وسط صحنه نبرد به‌دلیل اختلاف سلیقه و درگیری‌های قبلی شخصی و گروهی با سربازان، نبرد آنها را زیر سؤال ببریم.» آقای قالیباف نوشته است: «دل نگرانی از جزئیات تفاهم شده قابل پذیرش است اما توقعات بیجا داشتن از یک مذاکره در این سطح به دور از منطق و عقل است. قاعدتا منطق مذاکره منطق دادوستد است و البته توازن این دادوستد اهمیت دارد اما برخی به‌گونه‌ای اظهارنظر می‌کنند که گویا قرار است در مذاکره فقط حرف ما به کرسی بنشیند»، هرچند «به صرف اعلام توافق هم نباید اظهار شادی و شعف کنیم تا زمانی که جزئیات آن کامل و شفاف ارائه نشده است.» شهردار تهران به طور ضمنی درباره افزایش مطالبات عمومی نیز هشدار داده و نوشته است: «در دوره دولت نهم و دهم بالاترین درآمد نفتی را داشتیم اما وضعیت اقتصادی کشور مطلوب نبود و همچنان خام‌فروشی می‌کردیم. اگر همه مراحل مذاکرات به خوبی و مطابق میل ما پیش برود دوباره می‌توانیم در مقیاس بیشتری نفت بفروشیم و دوباره اقتصاد نفتی رونق می‌گیرد. پس راه‌حل نهایی رشد و پیشرفت کشور ما به مدیریت منابع این سرزمین بر می‌گردد نه گره مذاکرات.» محمدباقر قالیباف با تاکید براینکه «بزرگ‌ترین خیانت را کسانی مرتکب می‌شوند که موضوع مذاکرات هسته‌ای و موضوعات مشابه را ابزاری برای دوقطبی کردن جامعه استفاده می‌کنند»، نوشته است: «کسانی که بر این شیپور می‌دمند، قطعا خیر و صلاح این ملت و سرزمین را نمی‌خواهند و اهداف دیگری را دنبال می‌کنند و متأسفانه عده‌ای هم جاهلانه در این دام گرفتار می‌شوند و حتی در بین خانواده‌ها و دوستان نیز به یک طیف صفر و صدی گرایش پیدا می‌کنند و از روی هیجان یا چشم بسته همه‌‌چیز را نفی می‌کنند و یا چشم بسته به به و چه چه می‌کنند و در تقابل با یکدیگر قرار می‌گیرند.خسارت‌های جبران ناپذیری که از این رهگذر نصیب ملت می‌شود بعضا جبران ناپذیر است.» «معیشت، اقتصاد و ارز» پس از تفاهم لوزان روزنامه جهان صنعت در تیتر یک خود از قول علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد درباره «اقتصاد ایران پس از پایان مذاکرات هسته‌ای»، نوشته است: «رونق عمومی در اقتصاد نمایان می‌شود.» فرشاد مومنی، کارشناس اقتصاد و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی،  به روزنامه جهان صنعت گفته است: «در سال آینده نیز برحسب نتایجی که از مذاکرات کشور با ۱+۵ به دست می‌آید، ممکن است که به صورت مثبت یا منفی در میزان درآمد در دسترس دولت تغییر ایجاد شود و از آن طریق نوسانات بسیار کوچک در عملکرد کشور، چه به صورت مثبت و چه به صورت منفی به وجود آید اما فراتر از این، ما شاهد تحول چشمگیری در اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۴ نخواهیم بود.» روزنامه جهان صنعت در گزارشی با تیتر «پایان معیشت سخت؟!» نوشته است: «خبر توافق هسته‌ای موجی از امید را در میان مردم و فعالان اقتصادی کشور ایجاد کرده است.

از میان واکنش‌های بازاری‌ها می‌توان این برداشت را کرد که وضعیت اقتصادی و معیشتی نه با سرعت اما با شیب ملایم بهبود پیدا خواهد کرد.» این روزنامه البته تاکید کرده است که «از طرفی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند اگر دولت برنامه‌ای برای اقتصاد نداشته باشد و صرفا دست به دامن کالاهای وارداتی شود، تولید با مشکلات جدی مواجه می‌شود.» روزنامه شهروند نیز محمود سریع القلم استاد دانشگاه که پیشتر از او به عنوان یکی از مشاوران حسن روحانی نامبرده می شد نوشته است: «از فرض‌های نادرست امروز رسانه‌ای در ایران این است که اگر مذاکرات هسته‌ای به سرانجام برسد، همه مسائل ایران حل خواهد شد ولی آینده ما ایرانیان در گرو عوامل دیگری است که باید به آنها توجه کنیم» از جمله اینکه «مبنای توسعه، سیستم است. مبنای سیستم، همکاری است. از تعارض و اختلاف و درگیری با هموطنان خود پرهیز کنیم از رانندگی گرفته تا توزیع امکانات. تولید کنیم حتی شده مداد بسازیم. ابداع کنیم حتی شده بند کفشی ابداع کنیم که بیست‌سال کار کند.

"اتحادیه اروپا، ایران و ١+٥ اعضای این کمیسیون مشترک خواهند بود که در خصوص نقض تعهدها قضاوت خواهند کرد"کار کنیم. تولید کنیم. کمتر مصرف کنیم. صادرات کالا و خدمات را گسترش دهیم. توانمند شویم.

با قدرت اقتصادی، حاکمیت ملی را بهتر حفظ خواهیم کرد و بر محیط بین‌الملل تأثیرگذارتر خواهیم بود.» سعید افشار، کارشناس و فعال اقتصادی، گفته است پس از عبور از بازار هیجانی در مرداد ماه سال ۹۴ باید «منتظر دلار چهار هزار تومانی و نفت ٣٠ دلاری هم باشید»، اما مسعود دانشمند، دبیرکل خانه اقتصاد ایران از «احتمال سقوط دلار به زیر سه هزار تومان در میان‌مدت» خبر داد و گفته است: «در شرایطی که دولت قیمت ارز را ٢٧٥٠ تومان پیش‌بینی کرده است بی‌شک قیمت ارز در میان مدت کاهش شدید نخواهد داشت. البته به نظر می‌رسد در میان‌مدت تجربه ارز زیر ٣‌هزار تومان نیز به ثبت برسد اما این اتفاق برای اقتصاد ماندگار نخواهد بود.» روزنامه تعادل نیز ضمن انتشار مجموعه‌ای از گزارش‌ها و یادداشت‌ها درباره اقتصاد ایران پس از «تفاهم لوزان» و قطعی شدن احتمالی آن در ماه ژوئن (۱۰ تیرماه)، از «فرصت سازی دیپلماسی برای اقتصاد» به عنوان دستاورد بزرگی یاد کرده که محمدجواد ظریف «با یک تفاهم تاریخی» آن را برای اقتصاد ایران «محقق» کرده است. این روزنامه درباره بازار ارز نوشته است: «گروه‌های فشار داخلی و خارجی هر دو طرف در همین چند ماه باقی‌مانده حداکثر تلاش و سنگ‌اندازی خود را جهت بی‌ثبات کردن فضا و شکستن این تفاهمنامه به کار می‌برند و از آنجا که بازار ارز در همه کشورها و به‌تبع آن در ایران، حداکثر تاثیر را در زمانی کوتاه از وقایع مختلف می‌گیرد لذا پیش‌بینی و سنجش بازار تا تکمیل توافق نهایی تابع پارامترهایی است که به‌شدت متغیر و بی‌ثبات‌اند.» روزنامه تعادل تاکید کرده است که «آنچه شرکت‌های تولیدی و بازرگانی در چند ماه آینده در مراودات و مبادلات خود باید مدنظر قرار دهند ریسک بالای نرخ ارز است لذا در تصمیم‌گیری‌ها و تعهدات خود در این دوره چند ماهه باید حداکثر احتیاط و ملاحظه را لحاظ کنند.»