کارزار «#مبارزه‌با‌مصونیت» گزارش‌گران بدون مرز:١٠ چهره برای مبارزه با فراموشی مرز

۳۱ اكتبر 2014 - ۹ آبان

کارزار «#مبارزه‌با‌مصونیت» گزارش‌گران بدون مرز:١٠ چهره برای مبارزه با فراموشی مرز

به مناسبت ٢ نوامبر (١١ آبان) نخستین روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای عاملان جنایت علیه روزنامه‌نگاران، گزارش‌گران بدون مرز، ده مورد مصونیت از مجازات در سراسر جهان را به شکل نمادین معرفی می‌کند. اینگونه گزارش‌گران بدون مرز با بسیج افکار عمومی، خواهان اعمال فشار بیشتر بر مسئولان حکومتی است تا آمران و عاملان این جنایات به دست عدالت سپرده شوند.

١٨ دسامبر ٢٠١٣ مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب قعطنامه‌ای، روز ٢ نوامبر را روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای عاملان جنایت علیه روزنامه‌نگاران، نام نهاد. ٢ نوامبر روزی است که دو گزارش‌گر رادیو فرانسه به هنگام انجام وظیفه در مالی کشته شدند. گزارش‌گران بدون مرز، کارزاری را به نام «#مبارزه‌با‌مصونیت (#FightImpunity)» را آغاز و ده مورد مصونیت از مجازات در سراسر جهان را به شکل نمادین افشا می‌کند. گزارش‌گران بدون مرز،به آمار و ارقام غم‌انگیز، نام و چهره می‌دهد تا ابعاد و اشکال مصونیت از مجازات نشان دهد.

"اینگونه گزارش‌گران بدون مرز با بسیج افکار عمومی، خواهان اعمال فشار بیشتر بر مسئولان حکومتی است تا آمران و عاملان این جنایات به دست عدالت سپرده شوند"در این ده مورد یا هیچ تحقیق و دادرسی رسمی برای روشن شدن حقیقت انجام نشده است و اگر هم اقدامی شد ناچیز و ناکافی بوده‌اند. در بیش از نود درصد از جنایات انجام شده علیه روزنامه‌نگاران، حقیقت هیچ‌گاه روشن نشده و پس مجازاتی هم اعمال نشده‌ است.

در ده جنایت مصون از مجازات معرفی شده بر روی تارنمای «#مبارزه‌با‌مصونیت»، برخی قربانی ناپدید کردن شده‌اند، چون روزنامه‌نگار و کنشگر مکزیکی، ماریا استر اگیلار کازیمبی، روزنامه‌نگار فرانسوی کانادایی‌تبار گی آندره کی‌فر، روزنامه‌نگار ایرانی پیروز دوانی، و تحلیل‌گر سیاسی و کاریکاتوریست سریلانکایی پراگته اکنل‌گودا. برخی دیگر به مانند روزنامه نگار پاکستانی سید سلیم شه‌زاد، روزنامه‌نگار جوان صربستانی دادا وژازینوف،روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر لبنانی‌تبار فرانسوی سمیر قیصر و روزنامه‌نگار داغستانی احمدنبی احمدنبیوف، کشته شده‌اند. دو روزنامه‌نگار دیگر قربانی زندان و شکنجه‌اند، روزنامه‌نگار اریتره‌ای‌تبار سوئدی، داویت اسحاق بیش از ١٣ سال است در زندان‌های جهنمی، ایسایس افه ورکی حاکم خودکامه در اریتره زندانی است، نازیه سیعد گزارش‌گر بحرینی از سوی ماموران پلیس برای گزارش‌دهی از اعتراضات دمکراسی‌خواهان به شدت شکنجه شده است.

کریستف دو لوار دبیر اول سازمان گزارش‌گران بدون مرز در این باره اعلام کرد: «نباید روزنامه‌نگاران قربانی جنایت، حتا پس از مرگشان را فراموش کنیم. ده موردی که ما معرفی کرده‌ایم، نمادهایی از دهشتناکی مصونیت از مجازات هستند،، و در اصل عدم تمایل برخی از مسوولان در سرکوب جنایات علیه کسانی که تلاش‌ کرده‌اند، جهان را آنگونه که هست نشان دهند.

این حد از مصونیت، تشویق عاملان جنایت است. روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای عاملان جنایت علیه روزنامه‌نگاران، روزی است برای گرامی‌داشت یاد قربانیان و همچنین یادآوری وظیفه‌ی تضمین امنیت روزنامه‌نگاران و مبارزه با مصونیت از مجازات به دولت‌ها. باید به مهاجمان روزنامه‌نگاران نیز یادآور شد دیر یا زود باید پاسخگوی اقدامات‌شان باشند.»

این روزنامه‌نگاران اعدام شده باشند و یا قربانی حمله و بمب‌گذاری، در زیر شکنجه کشته شده و یا ناپدیدشان کرده باشند، بهای تلاش برای آزادی اطلاع‌رسانی را پرداخت کرده‌اند. آن‌ها به دلیل کنشگری در بار‌ه‌ی فساد و یا قاچاق‌ مواد مخدر، انتقاد از مقامات حکومتی و نهادهای امنیتی و یا افشای نقض حقوق بشر هدف قرار گرفته‌اند. برخی از این روزنامه‌نگاران نماد‌هایی شناخته شده‌ هستند و برخی دیگر کمتر شناخته شده‌هستند.

"١٨ دسامبر ٢٠١٣ مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب قعطنامه‌ای، روز ٢ نوامبر را روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای عاملان جنایت علیه روزنامه‌نگاران، نام نهاد"عاملان و آمران جنایت نیز با هم متفاوت و مختلف هستند: از دولت و گروه‌های مسلح تا قاتلان اجیر شده.

گزارش‌گران بدون مرز انگشت اتهام را به سوی ناکارایی پلیس و دستگاه قضایی نشانه می‌رود که یا در جهت روشن شدن حقیقت در این موارد کاری انجام نمی‌دهند و یا اگر اقدامی هم شده است به محکومیت عاملان و آمران در دادگاه نیانجامیده. در ده سال گذشته نزدیک به ٨٠٠ روزنامه‌نگار به هنگام انجام وطیفه خود جان باخته‌اند. سال ٢٠١٢ با ٨٨ روزنامه‌نگار کشته شده سالی مرگبار بود. در سال ٢٠١٣ شمار کشته شدگان کاهشی نسبی داشت، اما حمله و تهدید علیه روزنامه‌نگاران افزایشی چشمگیر پیدا کرد و تا امروز ٥٦ روزنامه‌نگار از آغاز سال میلادی ٢٠١۴ جان باخته‌اند.

توصیه‌های گزارش‌گران بدون مرز گزارش‌گران بدون مرز برای مبارزه‌ای مؤثر علیه مصونیت از مجازات، خواهان برگزیدن مشاوری مخصوص برای دبیر‌کل سازمان ملل در امر حفاظت از روزنامه‌نگاران است. این ساز و کار در قلب سازمان ملل باید تعهدات دولت‌ها را بر مبنای قعطنامه ١٧٣٨ شورای امنیت و قعطنامه١٨ دسامبر ٢٠١٣ مجمع عمومی سازمان ملل کنترل و پیگیری کند.

قعطنامه ١٧٣٨ شورای امنیت که در تاریخ ٢٣ دسامبر ٢٠٠٦ تصویب شده است، « حق بشردوستانه پایان دادن به مصونیت از مجازات» را چون الزام یادآور شده است. مجمع عمومی در قعطنامه ١٨ دسامبر ٢٠١٣ از دولت‌ها خواسته است، که هر بار اقدامی خشونت‌بار علیه روزنامه‌نگاران گزارش می‌شود « به سرعت در باره‌ی آن تحقیق و بررسی بی طرفانه و موثر» انجام گیرد و مجرمان اینگونه جنایات به دست عدالت سپرده شوند. شورای حقوق بشر نیز در قعطنامه‌ای که در ١٩ سپتامبر امسال به تصویب رساند، با مضامینی مشابه خواهان پایان دادن به مصونیت از مجازات شده است. برای انکه این قعطنامه‌ها به اجرا گذاشته شوند نیاز به ساز و کاری واقعی و جهانی است که نخست آن‌ها به اجرا گذارد و سپس اجرای آن‌ها را پیگیری کند.

گزارش‌گران بدون مرز همچنین خواهان افزودن تبصره‌ای به ماده ٨ اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی در تعریف جنایات جنگی است که «حمله عامدانه علیه روزنامه‌نگاران، کارکنان و همیاران رسانه‌ها » نیز بعنوان جنایات جنگی تعریف شود. گزارش‌گران بدون مرز به عنوان یکی از اعضای ائتلاف فرانسوی دیوان کیفری بین‌المللی از دولت‌ها می‌خواهد قانون‌های خود را با اصل صلاحیت جهانی در دادرسی تطبیق دهند، تا امکان طرح شکایت از جنایتکاران بین‌المللی در محدوده ملی و سرزمینی فراهم شود.

دیوان اروپایی حقوق بشر، چون دیوان امریکایی حقوق بشر، تأکید دارند که محترم شمردن آزادی اطلاع رسانی از سوی دولت‌ها نه تنها به معنای عدم دخالت خودسرانه در حق مطلع شدن است که همچنین امر حفاظت از روزنامه‌نگاران و تعقیب قضایی افرادی را که به آن‌ها حمله می‌کنند نیز در بر می‌گیرد.

گزارش‌گران بدون مرز از دولت‌ها می‌خواهد که این موازین را با تحقیق و بررسی فوری و مؤثر و مستقل و با محکوم کردن علنی عاملان حمله به روزنامه‌نگاران به اجرایی گذارند.

"٢ نوامبر روزی است که دو گزارش‌گر رادیو فرانسه به هنگام انجام وظیفه در مالی کشته شدند"باید موازینی اتخاذ شود تا بازرسان از فشارهای سیاسی، دیپلماتیک و یا فنی که گاه بر آن‌ها اعمال می‌شود، مصون بمانند. در پرونده‌هایی بسیاری گزارش‌گران بدون مرز تهدید برای بسته شدن دستور تحقیق و بررسی را شاهد بوده است امری که به پیروزی مصونیت از مجازات انجامیده است.