بازار بزرگ تهران؛ تلفیق هنر و فرهنگ با تجارت

به گزارش خبرنگار مهر در ورامین، شاید برای بسیاری از شما که نام بازار بزرگ تهران را شنیده اید اما تا به حال به بازار نرفته اید، این پرسش مطرح بوده که بازار تهران چگونه جائی است و اهمیت تاریخی آن در چیست؟ می گویند تهران قدیم، پنج محله داشت که هر کدام از این محله ها دارای پاتوق هایی بود و هر پاتوق هم به چند گذر تقسیم می شد. مجموعه بازار تاریخی تهران هم که بنای اولیه آن به دوره شاه تهماسب صفوی باز می گردد، در بافت قدیمی و تاریخی شهر و محله ای به همین نام قرار گرفته و در کنار دیگر بناهای تاریخی محدوده خود همچون مسجد امام (ره)، مسجد جامع و ... علاوه بر ایفای نقش به عنوان یک مرکز عمده تجاری و اقتصادی، به عنوان یک مجموعه تاریخی نیز در پایتخت مطرح است. قدیمی ترین بخش های بازار قدیمی ترین بخش های بازار بزرگ تهران عبارتند از بازار لباف ها، کرجی دوزها، سراج ها و نعل چی ها که در زمان فتحعلی شاه قاجار، چهار سوق بزرگ و کوچک هم به آن اضافه شدند. بازار تهران در دوره ناصرالدین شاه دارای راسته ها و تیمچه های بیشتری نیز شد؛ در این دوره بخش های اصلی بازار عبارت بودند از: بازار کفاش ها، بازار فروش فروشان، بازار امیر، بازار ساعت فروش ها، بازار زرگرها، بازار عباس آباد، بازار بین الحرمین، چهار سوق بزرگ و کوچک، بازار آهنگرها، بازار مسگرها، بازار پاچنار و بازار چهل تن (مربوط به دوره فتحعلی شاه).

"علاوه بر ایفای نقش به عنوان یک مرکز عمده تجاری و اقتصادی، به عنوان یک مجموعه تاریخی نیز در پایتخت مطرح است"معماری جذاب بخش های قدیم بازار تهران دارای پوشش طاق و گنبدی است که برای تأمین روشنایی آن از روزنه هایی در سقف استفاده شده است. چهار سوق بزرگ هم با یک فضای هشت ضلعی و گنبدی با گچ کاری داخل آن از دیدنی های بازار تهران است. آثار و اماکن دیدنی بازار هر چند گسترش سریع تهران، معماری سنتی بازار را دچار آشفتگی کرده است، اما اگر علاقمند به قسمت های قدیمی بازار بودید، این قسمت ها عبارتند از سردر بازار در قسمت سبزه میدان، بازار امیر، چهارسوق بزرگ، تیمچه های حاجب الدوله و علاء الدوله، قیصریه و مهدیه و نیز بازار کفاشان، فرش فروشان، زرگرها، ساعت فروشان بین الحرمین امیر و .... سبزه میدان بنای اولیه سبزه میدان مربوط به اوایل دوره صفوی است و در دوران قاجار توسط حاجب الدوله، تغییرات عمده ای در آن رخ داد؛ به گونه ای که به یکی از مراکز مهم اجرای مراسم مذهبی در تهران تبدیل شد. در ضلع جنوبی سبزه میدان نیز می توانید سردر زیبایی را ببینید که به راسته های بازار راه دارد.

آب انبار منحصر به فرد در محدوده بازار تهران و محله سید اسماعیل با بنای یک آب انبار تاریخی نیز مواجه می شوید که متعلق به دوره قاجاریه است. چیزی که بیش از همه توجه گردشگران را به خود جلب می کند، مخزن بسیار بزرگ آب انبار است که در نوع خود منحصر به فرد است. مخزن آب انبار اکنون به قهوه خانه و رستوران تبدیل شده و اگر سری به این آب انبار بزنید، به طور حتم و برای دور کردن خستگی، ناهار یا چای را در آنجا میل خواهید کرد. خوب است بدانید در گذشته بر روی آب انبار؛ کاروانسرا، بارانداز و نیز بادگیرها و روزنه های مربوط به مخزن آب انبار قرار گرفته بود و اکنون نیز بقایای آن وجود دارد. چهار سوق بزرگ چهار سوق بزرگ که در بازاری به همین نام قرار گرفته، فضایی هشت ضلعی است که با گنبد مدور نسبتاً کوتاهی پوشش شده و سطح داخل آن دارای گچکاری است.

"قدیمی ترین بخش های بازار قدیمی ترین بخش های بازار بزرگ تهران عبارتند از بازار لباف ها، کرجی دوزها، سراج ها و نعل چی ها که در زمان فتحعلی شاه قاجار، چهار سوق بزرگ و کوچک هم به آن اضافه شدند"این بنای دیدنی و زیبا در سال ۱۲۲۲ هجری قمری ساخته شده است. بازار و سرای امیر بازار و سرای امیر از دیگر بخش های جالب توجه مجموعه بازار بزرگ تهران است که در حدود سال های ۶۸- ۱۲۶۷ هجری قمری از اموال میرزا تقی خان امیرکبیر، توسط شیخ عبدالحسین ( شیخ العراقین ) به همراه مسجد و مدرسه ای - معروف به شیخ عبدالحسین - ساخته شده و عواید آن وقف مسجد و مدرسه شده است. تیمچه حاجب الدوله تیمچه حاجب الدوله در کنار مسجد امام خمینی (ره) قرار دارد و از با ارزش ترین بناهای بازار است که در دوره ناصرالدین شاه توسط « حاج علی خان حاجب الدوله » ساخته شده است. در سالهای اخیر، در فضای داخلی این بنا، مجموعه تجاری جدیدی ساخته اند که اصالت و صورت قدیمی بنا را دگرگون کرده است. از بناهای دیگر بازار، تیمچه مهدیه در ابتدای بازار امیر ( کفاشان) است که دارای پوشش عظیم ضربی و یزدی بندی عالی است.