ناگفته‌های وزیر معزول پس از دوسال

کاظم وزیری‌هامانه، وزیر نفت دولت نهم در گفت‌وگو با خبر از ناگفته‌هایی می‌گوید که اگرچه طی سه سال گذشته به برخی از آنها اشاره کرده اما اظهارنظرهای امروز وی حکایت از اختلاف نظر عمیق وی با دکتر محمود احمدی‌نژاد دارد. وزیری هامانه، که روزگاری در رأس ثروتمندترین وزارتخانه ایران قرار داشت، اینک اتاقی کوچک در ساختمان مشاوران رئیس‌جمهور دارد. براساس اظهارات رئیس‌جمهور وی پس از مدیریت دوساله‌اش در نفت باید مهمان همیشگی جلسات هیأت دولت باشد ولی آنطور که خودش می‌گوید تاکنون نه تنها در جلسات هیأت دولت حضور نداشته بلکه مشورتی با او صورت نگرفته است. وی در گفت‌وگو با خبر از ناگفته‌هایی می‌گوید که اگرچه طی سه سال گذشته به برخی از آنها اشاره کرده اما اظهارنظرهای امروز وی حکایت از اختلاف نظر عمیق وی با احمدی‌نژاد دارد. وزیری هامانه که در تمام دقایق گفت‌وگوی خود احمدی‌نژاد را به عنوان «ایشان» خطاب می‌کرد از دلایلی گفت که باعث شد وی تخت ریاست وزارتخانه نفت را رها کند و امروز به عنوان رئیس هیأت مدیره شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز تأمین مشغول به فعالیت باشد.

"وزیری هامانه، که روزگاری در رأس ثروتمندترین وزارتخانه ایران قرار داشت، اینک اتاقی کوچک در ساختمان مشاوران رئیس‌جمهور دارد"شاید بتوان تمام ناگفته‌های هامانه از مدیریت دوساله خود در بزرگترین وزارتخانه کشور را در دو جمله خلاصه کرد «وفاداری به نفت». *برخی از کارشناسان معتقدند وزیری هامانه، وزیری را رها کرد برای اینکه به صنعت نفت وفادار بماند. شخص وزیری هامانه چگونه به این مسئله نگاه می‌کند؟ آقای احمدی‌نژاد به خوبی می‌دانست من کارم را خوب بلدم چرا بیش از ۳۰ سال از عمر خودم را در نفت گذراندم. به قولی با تمام گوشه و کنارهای مسائل نفتی آشنا بودم. اما مشکل ایشان با نحوه مدیریتم بود.

چرا که معتقد بود تغییرات مدیریتی باید هر چه زودتر انجام شود. در حالی که من ۳۰ سال در نفت بودم این مسئله را درک کرده بودم که تغییر شتاب زده مدیریتی در نفت تنها منافع کشور را دچار مشکل می‌کند. باید تأکید کنم من با تغییر مدیریتی در نفت مخالف نبودم اما با تغییر شتاب زده هنوزم مخالفم. اما متأسفانه ایشان برای تغییر مدیریت در نفت به شدت فشار می‌آوردند در حالی که من این امر را به صلاح کشور در آن شرایط نمی‌دانستم. نکته دیگر نیز که کم و بیش به آن اشاره شده مخالفت من با حضور کردان به عنوان قائم مقام خود بود.

"وی در گفت‌وگو با خبر از ناگفته‌هایی می‌گوید که اگرچه طی سه سال گذشته به برخی از آنها اشاره کرده اما اظهارنظرهای امروز وی حکایت از اختلاف نظر عمیق وی با احمدی‌نژاد دارد"چرا که با تحقیقاتی که در مورد این شخص انجام داده بودم این مسئله را به صلاح منافع کشور نمی‌دانستم. می‌توان این‌گونه مسئله را نگاه کرد وزیری هامانه با احمدی‌نژاد هیچ گونه اختلاف کاری نداشت بلکه مشکل اصلی خودداری هامانه از تغییر شتاب‌زده مدیران بود نه چیز دیگری. *پس از برکناری شما از این سمت تغییرات گسترده مدیریتی در نفت صورت گرفت. این تغییرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ صنعت نفت پیچیده‌ترین صنعت و وزارتخانه‌اش پیچیده‌ترین وزارتخانه کشور است و به لحاظ پیچیدگی‌های سیاسی، تخصصی و فنی که دارد شتاب‌زدگی و تعجیل در هر کار آن می‌تواند عواقب ناخوشایندی را به همراه داشته باشد. عواقب این شتاب زدگی‌ها هم به جهت آنکه من عمرم را در آن گذراندم کاملاً روشن بود.

اینکه برخی از الزامات چون تغییرات باید انجام شود یا مثلاً ساختار نفت از شکل سنتی به مدرن تغییر کند و یا اساسنامه تهیه شود برهیچ کس پوشیده نیست اما هر کاری زمان خودش را دارد. الان هم مشاهده می‌کنید که با وجود تغییرات گسترده در نفت و تغییر وزیر هم هیچ مشکلی حل نشد و وزیر فعلی نیز نمی‌تواند این مسائل را حل کند. البته این مشکلات ناشی از عدم شناخت ایشان از نفت بود. چرا که به دلیل عدم شناخت لازم فکر می‌کردند باید هر قرارداد و هر موضوعی در نفت یکماهه و یا نهایتاً دو ماهه حل شود. *اختلاف شما با آقای احمدی‌نژاد در قرارداد خط لوله صلح هم به همین موضع بر می‌گردد؟ در این باره ما اختلاف خاصی نداشتیم.

"شاید بتوان تمام ناگفته‌های هامانه از مدیریت دوساله خود در بزرگترین وزارتخانه کشور را در دو جمله خلاصه کرد «وفاداری به نفت»"مشکل اصلی این بود که ایشان این قرارداد را بسیار کوچک قلمداد می‌کردند. متأسفانه ایشان فکر می‌کردند این قرارداد باید یکماهه به سرانجام برسد و هر بار برای ما زمان تعیین می‌کردند. زمانی طول کشید تا ایشان را متقاعد کنیم قراردادی که مربوط به منافع ۲۵ سال کشور است باید با دقت زیادی بررسی شود چرا که کوچکترین ابهام و یا مسئله‌ای می‌تواند منافع کشور را تهدید کند. در هیچ کجای دنیا هم تاکنون امضای یک قرارداد نفتی در یکماه صورت نگرفته است چه برسد به ایران. بالاخره ایشان به تدریج با این روند آشنا شدند و همان‌طور هم که مشاهده کردید توافقات اولیه سه کشور ایران، پاکستان و هند نیز در زمان وزارت من انجام شد.

*ادامه روند مذاکرات این خط لوله را در شرایط فعلی به چه شکل ارزیابی می‌کنید؟ آن زمان نیز بارها به ایشان تأکید کردم که هند به این قرارداد نخواهد آمد و مذاکره با هند تنها وقت تلف کردن است. هنوز نیز معتقدم هند به این قرارداد بر نمی‌گردد چرا که این کشور با مسائل پیچیده‌ای مواجه است. ابتدا وجود فرقه‌های مختلف در این کشور است که در این میان هر فرقه ساز خودش را می‌زند. دوم مسائل سیاسی حاکم میان دو کشور هند و پاکستان است که علی رغم تأکید ایران بر تعیین‌بندی در جهت تأمین امنیت خط لوله عبوری از پاکستان به هند اما باز هم اطمینان آنها جلب نشد و هنوز هم مسئولان دولتی هند از این مسئله به عنوان یکی از دلایل اصلی نگرانی‌هایشان یاد می‌کنند. *مدیریت شما در نفت زمانی آغاز شد که بحث مافیای نفتی بسیار داغ بود.

"*برخی از کارشناسان معتقدند وزیری هامانه، وزیری را رها کرد برای اینکه به صنعت نفت وفادار بماند"وزیری هامانه به وجود مافیای نفتی اعتقاد دارد؟ اینکه باید از سوءاستفاده‌های مالی در این صنعت عظیم کشور جلوگیری کرد و راه را بر روی مفاسدین اقتصادی بست بر هیچ کس پوشیده نیست. اما متأسفانه در دوره وزارت من، بیشتر خواسته‌ها برای مقابله با این مسائل از شخص بنده بود در حالی که یک وزیر اگر بخواهد وقت خود را روی پیدا کردن این مفسدین بگذارد چه زمانی باید به مدیریت خود بپردازد. آن هم در شرایطی که ده‌ها هزار نهاد نظارتی رسیدگی به این مسائل را برعهده دارند. آن هم نه از راه دور بلکه در کنار دفتر هر یک از ما نفتی‌ها مشغول این رسیدگی‌ها هستند. مطمئناً اگر فسادی در نفت وجود داشته باشد این نهادهای نظارتی ریشه و علت آن را پیدا خواهند کرد و قوه قضائیه نیز برای رسیدگی به این مسائل وجود دارد.

این بحث‌ها بحث‌هایی بود که من در طول دوره وزارتم با آنها دست به گریبان بودم در حالی که مسئولیت من حساس‌تر از این مسائل بود. *پیشنهادی برای همکاری مجدد در دولت دهم و مشخصاً وزارت نفت داشتید؟ حاضرید مجدد به عنوان یک مدیر نفتی با دولت همکاری کنید؟ نه هرگز، تمایلی به این کار ندارم. من آردم را بیختم و الکم را آویختم. . .

"شخص وزیری هامانه چگونه به این مسئله نگاه می‌کند؟ آقای احمدی‌نژاد به خوبی می‌دانست من کارم را خوب بلدم چرا بیش از ۳۰ سال از عمر خودم را در نفت گذراندم"*نظرتان در مورد وزارت آقای میرکاظمی چیست؟ با توجه به سابقه چندین ساله شما در نفت فکر می‌کنید آقای میرکاظمی بتواند از پس مدیریت این وزارتخانه بزرگ بر بیاید؟ انشاءالله که می‌تواند.