تلنگری که با مدیران کارساز نشد؛ ارتقای سطح ایمنی با ATC فقط یک شعار بود

به گزارش خدمت؛ اوایل شهریور ماه سال ۹۳ تقریبا سه ماه پس از سانحه برخورد برخورد قطار مسافری تهران-مشهد با قطار باری در ایستگاه امروان شاهرود، مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران از برنامه‌ریزی برای تجهیز کل شبکه ریلی کشور به سیستم ATC خبر داده بود.

محسن پورسیدآقایی در نشستی خبری، با اعلام این‌که سیستم‌های علائم و راه آهن در بخش‌هایی از راه آهن وجود ندارد، اظهار کرد: در راه آهن سیستم ATC داریم که این سیستم به کنترل سرعت قطارها کمک می‌کند و اگر سرعت قطار افزایش یابد، به‌صورت اتوماتیک سرعت قطار را کاهش می‌دهد.

وی تصریح کرد: در مسیر تهران-مشهد، تا آخر تابستان، کار عملیاتی این سیستم آغاز می‌شود و منتظر پایان تست این سیستم هستیم تا به‌صورت عملیاتی از مهرماه از سیستم ATC بهره‌برداری شود. همچنین در مسیر جنوب از قم تا اهواز نیز کل سیستم را تغییر می‌دهیم که کار این پروژه آغاز شده است.

وی با بیان این‌که کل سیستم ریلی کشور به سیستم ATC مجهز می‌شود، تاکید کرد: امکان حرکت قطارها پشت سر هم(تراک‌بندی) یکی از مزیت‌های سیستم ATC است و به ما کمک می‌کند با سیستم‌های الکترونیکی قطار در مسیرهای ۴ تا ۵ کیلومتری پشت سر هم حرکت کنند که این مسئله به افزایش ظرفیت قطارها کمک فراوانی می‌کند.

این در حالی بود که تقریبا شش‌ماه پس از وعده معاون وزیر راه و شهرسازی سیستم کنترل اتوماتیک قطار یا همان ATC مسیر ریلی تهران-مشهد با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری، وزیر راه و شهرسازی، مدیرعامل راه‌آهن و استاندار تهران راه‌اندازی شد.

یکی از اهداف راه‌اندازی این سیستم کنترل مدیریت متمرکز سرعت و فاصله قطارها و همچنین به حداقل رساندن وقوع سوانح ریلی اعلام شد.

در آن زمان، راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، افزایش ظرفیت جابجایی بار و مسافر، ارتقای سطح ایمنی، افزایش سرعت قطارها و کاهش احتمالی برخورد قطارها ناشی از خطای انسانی، کنترل سرعت در قوس‌ها و محل‌های خطرناک، جلوگیری از تخطی راننده از سرعت مجاز، متوقف کردن قطار در نقاط تعیین شده، اعلام محدودیت‌های سرعت در هر قطعه از مسیر به راننده، اعلام مسافت مجاز جهت رعایت منحنی کاهش سرعت، نمایشگر پایین بودن سرعت راننده از حد مجاز، حذف برگه های جواز و حکم احتیاط کاغذی، ثبت و نمایش گراف حرکت قطار، امکان بررسی عملکرد لوکوموتیورانان و کنترل سرعت و تامین ایمنی در مسیر و جلوگیری از بروز سانحه به‌دلیل عدم توجه به چراغ، سرعت غیر مجاز و خرابی مسیر را مزایای سیستم ATC اعلام کرده بود.

بر اساس گزارش تسنیم، سانحه دیروز برخورد دو قطار در ایستگاه هفت‌خوان(مرز بین دو شهرستان سمنان و دامغان) نشان داد که تقریبا تمام مزیت‌های اعلام شده برای سیستم کنترل اتوماتیک قطار، فقط در حد یک ادعا و شعار بوده است.

کارشناسان حوزه حمل‌ونقل، عوامل متعددی را در بروز چنین حوادثی موثر می‌دانند؛ ضعف مدیریت و عدم نظارت مدیران ارشد راه آهن، عدم نصب کامل سیستم ATC، عدم آموزش کابران و فقدان نظارت از سوی مجری طرح سیستم اتوماتیک کنترل قطار و همچنین عدم به کارگیری از مدیران بومی که اشراف کاملی به منطقه دارند، از جمله عواملی بروز فاجعه دیروز است که صاحب‌نظران و کارشناسان حوزه حمل‌ونقل روی آن اتفاق نظر دارند.

خردادماه سال ۹۳، تقریبا سه ماه پیش از وعده معاون وزیر راه و شهرسازی برای راه‌اندازی ATC مسیر ریلی تهران-مشهد یک دستگاه قطار مسافری تهران - مشهد با یک قطار باری در ایستگاه امروان شاهرود برخورد کرد.

در آن زمان مرتضی جعفری مدیرکل تنظیم و نظارت بر بازار راه‌آهن گفته بود: به نظرم تعلیق٬ برکناری و توبیخ مسئولان این حادثه تلنگری برای افرادی است که خوب به وظیفه خود عمل نمی‌کنند و قطعا جامعه هم از این موضوع استقبال می‌کند.

پس از این اتفاق بود که مدیرکل منطقه شمال شرق با پذیرش قصور پرسنل تحت امر خود و به نشانه عذرخواهی از مردم، از سمت خود استعفاء داد. همچنین معاون بهره‌برداری و ناوگان، روسای گروه سیر و حرکت و ایمنی برکنار و سایر روسای گروه خط و ابنیه فنی، ارتباط و علائم الکتریکی و ناوگان که مسئولیت نظارتی مشترک داشتند٬ توبیخ کتبی شدند.

حال با توجه به این‌که از دیروز خطای انسانی عامل بروز سانحه اعلام شده، باید منتظر استعفا، برکناری و توبیخ کارکنان راه‌آهن در محدوده ایستگاه هفت‌خوان بود؛ موضوعی که با توجه به ناکارآمدی، نمی‌توان خیلی به آن امیدوار بود