گره قراردادهای نفتی با ستاد اجرایی فرمان امام باز می‌شود؟

بی بی سی فارسی - ۱۴ مهر ۱۳۹۵



بی بی سی : ایران اولین قرارداد نفتی خود را بر اساس مدل جدید قراردادهای نفتی با شرکت نفت و گاز "پرشیا" وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام امضا کرده است که ارزش آن دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اعلام شده است.

این قرارداد برای توسعه و افزایش ضریب بازیافت میدان‌های مشترک یاران، کوپال آسماری، کوپال بنگستان و مارون بنگستان است و شرکت ایرانی باید ظرفیت تولید این میدان‌های نفتی را افزایش دهد.

میدان نفتی یاران از میدان‌های مشترک نفتی ایران و عراق است که با میدان نفتی مجنون در عراق مشترک است.

امضای اولین قرارداد نفتی با یک شرکت ایرانی بر اساس مدل جدید قراردادهای نفتی، این بحث را پیش آورده که وزارت نفت درصدد است تا از این طریق از فشار منتقدان این قراردادها کاسته و زمینه را برای امضای قرارداد با شرکت‌های خارجی فراهم کند.

اما علی کاردر، مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، در مراسم امضای قرارداد در پاسخ این نظر منتقدان که امضای این قرارداد برای هموار کردن مسیر حضور شرکت‌های خارجی است، گفت: "این ادعا درست نیست. با توجه به اینکه کار با شرکت‌های ایرانی آسانتر است، قرارداد با آنها زودتر امضا شد و در آینده شاهد امضا قراردادهای بیشتری با شرکت های داخلی خواهیم بود."

وزارت نفت ایران می‌گوید دعوت از شرکت‌های بین‌المللی برای شرکت در مناقصه‌ها برای اجرای پروژه‌های نفتی به زودی شروع می‌شود.

وزارت نفت ایران از زمان شروع به کار دولت حسن روحانی تیمی را برای اصلاح قراردادهای نفتی تعیین کرد تا بتواند برای توسعه صنعت و نفت و گاز، نظر شرکت‌های بین‌المللی را برای همکاری جلب کند.

اما قدرت مخالفان قراردادها به حدی بود که بارها وزیر نفت برای توضیح آن به مجلس رفت و بعد از آن پای سازمان‌هایی نظیر بازرسی کل کشور به میان کشیده شد و سرانجام فشار منتقدان به حدی بالا گرفت که آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، دستور داد تا اصلاحاتی در قراردادهای جدید نفتی انجام شود.

دولت می‌گوید که نظرات آقای خامنه‌ای را در قراردادهای نفتی اعمال کرده و ادامه انتقادهای مخالفان قراردادهای نفتی "سیاسی" است.

نحوه همکاری در قراردادهای جدید

بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، می‌گوید که "در اجرای پروژه‌ها، تفاوتی میان شرکت‌های ایرانی تائید صلاحیت شده نمی‌گذاریم. آنها باید منابع مالی و شریک خارجی خود را برای انتقال فناوری داشته باشند و شرکت پرشیا قول داده است که شریک خارجی بیاورد."

به گفته وزیر نفت ایران دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه برای اجرای این قرارداد با شرکت نفت و گاز پرشیا "از منابع داخلی، شریک خارجی و بخشی به شکل وام تامین شود."

وزارت نفت ایران می‌گوید در قراردادهای جدید نفتی، شرکت‌های خارجی نمی‌توانند بدون داشتن شریک ایرانی، قرارداد امضا کنند و به گفته وزیر نفت نحوه بازپرداخت سرمایه گذاری‌های انجام شده "مشروط به تولید شرکت پیمانکار است، یعنی پیمانکار باید در این پروژه درآمد ایجاد کند تا از محل بخشی از درآمد، اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده، هزینه‌ها، پاداش و دستمزد را بپردازیم."

وزیر نفت می‌گوید که در مجموع قراردادها، بیش از ۷۰ درصد کار به شرکت‌های ایرانی واگذار می‌شود و در قراردادهایی که شرکت ایرانی رهبر کنسرسیوم است سهم شرکت‌های ایرانی به ۸۰ درصد نیز می‌رسد.

در حالی که دولت می‌گوید هدف قراردادهای جدید نفتی توسعه میادین مشترک در سریع‌ترین زمان ممکن است، اما منتقدان می‌گویند که در این قراردادها، منافع ملی به خطر می‌افتد و شرکت‌های خارجی به دلیل طولانی شدن مدت قرارداد نسبت به قراردادهای قبلی نسبت به تولید صیانتی، افزایش بازیافت و انتقال تکنولوژی و دانش فنی تعهدی نخواهند داشت.

جزئیات قراردادهای جدید نفتی منتشر نشده ولی گفته می‌شود در قراردادهای جدید طرف قرارداد یک پیمانکار است که در مقابل فعالیت‌های خود اجرت و سود می‌گیرد.

به گفته وزیر نفت "شرکت‌های خارجی زیادی تمایل به مشارکت دارند و تاکنون چندین تفاهم‌نامه مطالعاتی و قرارداد محرمانه با شرکت‌های خارجی امضا شده است و این شرکت‌ها در حال مطالعه میدان‌ها هستند."

وزارت نفت ایران تیرماه امسال هشت صلاحیت هشت شرکت ایرانی را برای همکاری با شرکت‌های بین‌المللی اعلام کرد که این هشت شرکت در زمینه اکتشاف و تولید نفت و گاز در بخش بالادستی فعالیت خواهند کرد.

بنابر اعلام وزارت نفت، شرکت‌های پتروپارس، مهندسی و ساختمان صنایع نفت، انرژی دانا، گروه مپنا، شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی ایران، قرارگاه خاتم‌الانبیا وابسته به سپاه پاسداران و شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام صلاحیت دارند تا با همکاری شرکت‌های نفتی بین‌المللی در اجرای طرح های توسعه‌ای صنعت نفت مشارکت کنند.

به نظر برخی منتقدان امضای اولین قرارداد نفتی با شرکتی صاحب نفوذ وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام که زیر نظر رهبر ایران اداره می‌شود، به این دلیل است که وزارت نفت بتواند راحت‌تر با شرکت‌های خارجی قرارداد ببندد.

ستاد فرمان اجرایی امام نهادی قدرتمند

ستاد اجرایی فرمان امام نهادی است که فعالیتش را از سال ۱۳۶۸ آغاز کرد و قرار بود اموال بی‌صاحب در اختیار این ستاد قرار بگیرد. همانطور که اموال صاحب‌منصبان و نزدیکان حکومت شاهنشاهی مصادره و در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت. هر دو نهاد نیز نظر رهبر ایران اداره می‌شوند.

این ستاد ۱۰ سال بعد در سال ۱۳۷۸ شرکت سرمایه‌گذاری اقتصادی "تدبیر" را راه انداخت که بازوی اقتصادی این ستاد است و اکنون سهامدار شرکت‌های زیادی در زمینه‌های نفتی و غیرنفتی است.

این ستاد سهام شرکت‌های، بازرگانی نفت پارس، نفت پارس، شرکت شیمیایی مدیران شیمی، ری نیرو، پتروشیمی قائد بصیر، نفت و گاز پرشیا، حفاری شمال، پالایش نفت هرمز، حفاری تدبیر را در اختیار دارد.

این نهاد همچنین صاحب شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران است که در سال ۱۳۸۸ به همراه بنیاد تعاون سپاه پاسداران بیش از ۵۰ درصد سهام شرکت مخابرات ایران را به قیمت هشت هزار میلیارد تومان خریداری کرد.

ستاد فرمان اجرایی امام همچنین شرکت‌هایی زیادی را در بخش‌های صنعتی و معدنی، ساختمانی، دارد و شرکت سرمایه‌گذاری تدبیر یکی از بازیگران اصلی در بازار بورس است.

این ستاد همچنین شش شرکت بزرگ دارویی در اختیار دارد که تحت نظر "بنیاد برکت" فعالیت می‌کند که نهادی خیریه است و می‌گوید درآمدهایش را صرف فعالیت‌های عام المنفعه و مناطق محروم می‌کند.

این نهاد می‌گوید در مناطق مختلف مدرسه، درمانگاه و راه می‌سازد و در سالهای اخیر در زمینه ساخت و ساز به خصوص ساخت بیمارستان هم فعال بوده است.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که بخشی از قرارداد تازه وزارت نفت با این نهاد اقتصادی عظیم، مربوط به توسعه بخشی از میدان یاران است که قبلا طی قراردادی ۶۰۰ میلیون دلاری به این ستاد واگذار شده بود.

فعالیت‌های اقتصای این مجموعه بزرگ به حدی است که سه سال پیش دولت آمریکا ۳۷ شرکت مرتبط با این نهاد را در فهرست تحریم‌ها قرار داد که به گفته آمریکا بخشی از این شرکت‌ها برای دور زدن تحریم‌ها تاسیس شده بودند.

با آنکه تجربه نفتی شرکت‌های مرتبط با این ستاد فرمان اجرایی امام چندان زیاد نیست اما محمد مخبر در مراسم امضای قرارداد با شرکت ملی نفت ایران، می گوید آماده است تا قراردادهای بیشتری را در بخش نفت امضا کند.

به گتفه آقای مخبر، وزارت نفت که گام اول را برای واگذاری پروژه به شرکت‌های داخلی برداشته است گام بعدی را برای بررسی ایجاد کنسرسیومی با محور شرکت‌های داخلی و خارجی برای حضور در پروژه آزادگان و یادآوران بردارد."

این دومیدان نفتی از بزرگترین میدان های نفتی ایران است که وزارت نفت تلاش می‌کند با همکاری شرکت‌های بین‌المللی نفت آنها را توسعه دهد.

وزارت نفت درصدد است تولید نفت را از کمتر از چهار میلیون بشکه در روز به پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز برساند و به گفته وزیر نفت برای توسعه میدان های نفتی به ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم.

 

منابع خبر

اخبار مرتبط