دو دیپلمات آمریکایی در خاورمیانه؛ تلاش دوباره برای از سرگیری مذاکرات صلح

برای نخستین بار از زمان کناره‌گیری جرج میچل، دولت آمریکا در تلاشی دیگر به امید از سرگیری گفت‌وگوهای به بن‌رسیده اسرائیلی- فلسطینی، دو دیپلمات بلندپایه خود را راهی منطقه کرده است.دولت آمریکا در یک تلاش دیگر به امید از سرگیری گفت‌وگوهای سیاسی به بن‌رسیده اسرائیلی- فلسطینی، دو تن از دیپلمات‌های بلندپایه خود را راهی منطقه کرده است. این نخستین بار پس از استعفای چند هفته پیش جرج میچل، فرستاده ویژه آمریکا به خاورمیانه، است که دیپلمات‌های اعزامی از واشینگتن با سران اسرائیلی و فلسطینی گفت‌وگو می‌کنند. دیوید هیل که به عنوان جانشین جرج میچل عمل می‌کند و عضو شورای امنیت ملی آمریکا نیز هست، همراه با دنیس راس، دیپلمات مجربی که پیش‌تر نیز سفیر آمریکا در اسرائیل بوده است و ناظر این بخش از خاورمیانه و خلیج فارس است، از نیمه هفته جاری در منطقه به سر می‌برند. دیوید هیل و دنیس راس پس از یک روز ملاقات و گفت و شنود با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، سلام فیاض، نخست‌وزیر این تشکیلات و سایر بلندپایگان فلسطینی در رام‌الله، چهارشنبه با پیمودن فاصله ۲۰ کیلومتری میان مقر سیاسی فلسطینی‌ها تا اورشلیم، با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل دیدار کردند. از آوریل ۲۰۰۹ (فروردین ۱۳۸۸) که دولت نتانیاهو روی کار آمد، همه مذاکرات سیاسی اسرائیلی- فلسطینی قطع شد و تلاش‌های زیاد آمریکا نیز تنها موجب شد که نخست‌وزیر اسرائیل و رئیس تشکیلات فلسطینی سه دیدار در نیمه نخست سپتامبر ۲۰۱۰، شهریور گذشته، در واشینگتن و شرم الشیخ مصر انجام دهند اما پس از آن، رکود سنگین بر فضای تماس‌های طرفین حاکم شده است.

"این نخستین بار پس از استعفای چند هفته پیش جرج میچل، فرستاده ویژه آمریکا به خاورمیانه، است که دیپلمات‌های اعزامی از واشینگتن با سران اسرائیلی و فلسطینی گفت‌وگو می‌کنند"آمریکا می‌کوشد که با از سرگیری گفت‌وگوهای سیاسی بین طرفین، مانع از آن شود که فلسطینی‌ها برای کسب استقلال کشور خود، به سازمان ملل متحد متوسل شوند. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، در هفته‌های اخیر بار‌ها به فلسطینی‌ها توصیه کرده است که از توسل به سازمان ملل برای استقلال فلسطین دوری جویند و به پای میز مذاکرات صلح با اسرائیل بازگردند. آقای اوباما از جمله، در سخنرانی خود در ماه مه در وزارت خارجه واشینگتن، تأکید کرد که استقلال کشور فلسطین باید برآمده از پیمان نهایی صلح با اسرائیل باشد. محمود عباس در روزهای اخیر تکرار کرده و گفت که «گزینه اول، دوم و سوم فلسطینی‌ها، مذاکره است و بس» اما تأکید کرد که اسرائیل با سرسختی مانع از روشن شدن دوباره موتور مذاکرات می‌شود. آقای عباس اصرار دارد که اسرائیل ساخت‌وساز‌ها در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی را‌‌ رها کند تا نمایندگان فلسطینی به پای میز مذاکرات بازگردند.

اما نخست‌وزیر اسرائیل نه تنها این شرط را رد می‌کند بلکه می‌گوید که فلسطینی‌ها باید اسرائیل را به عنوان «خانه ملی یهودیان» به رسمیت بشناسند. محمود عباس به این شرط‌گذاری نتانیاهو این پاسخ را داده است که فلسطینی‌ها کشور اسرائیل را به رسمیت می‌شناسند و اینکه این کشور چه ماهیتی داشته باشد، یک امر داخلی اسرائیلی‌هاست. اما لجاجت آقای عباس برای قطع ساخت‌وسازهای اسرائیلی و لجاجت نتانیاهو در به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان کانون ملی یهودیان، تنها مانع‌های ازسرگیری مذاکرات سیاسی طرفین نیستند. نخست‌وزیر اسرائیل از آشتی ملی داخلی فلسطینی‌ها، که اوایل ماه مه با آشتی حماس و فتح حاصل گردید، به شدت خشمگین شده و حتی بار‌ها علناً آقای عباس را فرا خوانده که «سند را پاره کند» و «می‌ان حماس یا صلح با اسرائیل یکی را انتخاب کند». اسرائیل، آمریکا و اتحادیه اروپا، حماس را به عنوان موجودیت تروریستی می‌شناسند.

"آمریکا می‌کوشد که با از سرگیری گفت‌وگوهای سیاسی بین طرفین، مانع از آن شود که فلسطینی‌ها برای کسب استقلال کشور خود، به سازمان ملل متحد متوسل شوند"آقای اوباما نیز در هفته‌های اخیر گفته است که برای اسرائیل مسلماً سخت است که با دولتی گفت‌وگو کند که بخشی از آن نیروهایی مسلحی که اساسنامه جنبش آن‌ها، کشتن اسرائیلی‌هاست. اما در میان ناخشنودی عمیق دولت نتانیاهو، فتح و حماس چهارشنبه اعلام کردند که هفته آینده دولت جدید آشتی ملی را که کابینه دوران گذار خواهد بود، معرفی می‌کنند، هر چند که هنوز بر سر اینکه چه کسی نخست‌وزیر این دولت انتقالی باشد، به شدت دستخوش اختلاف هستند. فلسطینی‌ها گفته‌اند که موعد سپتامبر امسال، شهریور، ضرب‌الاجل آن‌ها برای مراجعه به سازمان ملل متحد است تا استقلال کشور فلسطین را از طریق این نهاد و کسب حمایت کشورهای عضو تأمین کنند. نخست‌وزیر اسرائیل این هفته کشورهای جهان را به رأی ندادن به استقلال فلسطین فرا خواند. اما تا حال نیز بیش از ۱۳۰ عضو از میان ۱۹۲ عضو مجمع عمومی سازمان ملل با استقلال فلسطین موافق هستند و تشکیلات خودگردانی پیکار سیاسی دامنه‌دار خود را دنبال می‌کند تا شمار کشورهای حامی در هفته‌های آینده بیشتر شود.

در همین حال، یوزف دایس، رئیس سوییسی مجمع عمومی سازمان ملل، گفته است که اگر شورای امنیت موافقت نکند، نمی‌توان پیوستن فلسطین را به عنوان عضو متساوی‌الحقوق به مجمع عمومی تصویب کرد. همه شواهد، به ویژه سخنان آقای اوباما، نشان می‌دهد که آمریکا با بهره‌گیری از «حق وتو»، شورای امنیت را به سدّی در برابر خواسته فلسطینی‌ها تبدیل خواهد کرد