حقوق بشر، آزمونی برای روحانی

کمتر از یکسال پس از انتخاب روحانی، او با نخستین بحران داخلی روبرو شده است. بسیاری از ایرانی‌هایی که به امید بهبود وضعیت حقوق بشر و اقتصاد به روحانی رای داده‌ بودند در هفته‌های اخیر نسبت به آنچه بی‌اعتنایی او به مسایل داخلی خوانده‌اند، به دولتش اعتراض کردند.

آقای روحانی در جبهه اقتصاد، یارانه‌های بنزین و انرژی را کاهش داده که موجب دو برابر شدن قیمت‌ها شده است. این موضوع محکی برای حمایت مردم از دولت روحانی در میانه تورم و کمبود‌ها خواهد بود.

در مورد حقوق بشر، ضرب و شتم گزارش‌شده ده‌ها زندانی سیاسی در این هفته، موجب خشم عمومی شده است که گواه آن شمار بسیار تماس‌ها با برنامه‌های تلویزیونی، مقاله‌های روزنامه‌ها و اعتراضات در شبکه‌های اجتماعی است.

"بسیاری از ایرانی‌هایی که به امید بهبود وضعیت حقوق بشر و اقتصاد به روحانی رای داده‌ بودند در هفته‌های اخیر نسبت به آنچه بی‌اعتنایی او به مسایل داخلی خوانده‌اند، به دولتش اعتراض کردند"دولت آقای روحانی گفته  در این مورد تحقیق کرده اما هنوز نظری عنوان نکرده است.

یک دکتر ۴۲ ساله از تهران می‌گوید: "اگر اکنون واکنشی نشان ندهد، به رای مردم خیانت کرده."

این موضوع می‌تواند اعتبار دولت روحانی را که قرار است در تاریخ ۵ ماه مه، دور بعدی مذاکرات هسته‌ای با قدرت‌های جهانی را در نیویورک دنبال کند، مورد تهدید قرار دهد. اولویت اصلی تهران پایان دادن به تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور بوده است.

با اینکه سیاست هسته‌‌ای ایران را آیت‌الله خامنه‌ای رهبر این کشور تعیین می‌کند، اما واشنگتن خواستار شریکی قابل اعتماد برای مذاکرات است. تاکید سیاست آقای روحانی نشان می‌دهد که رهبر ایران در مورد توافق هسته‌ای به او اختیار داده اما در مورد مسایل داخلی دست و پای او را بسته است.

حسین کروبی، فرزند مهدی کروبی، از رهبران مخالفان که به همراه میرحسین موسوی در حبس خانگی بسر می‌برد، می‌گوید: "روحانی در مسایل داخلی بسیار ضعیف عمل کرده. او گفته اول می‌خواهد مسئله هسته‌ای را حل کند، اما مردم به تنگ آمده‌اند."

حادثه زندان اوین این خشم را نشان می‌دهد. این هفته در اتفاقی نادر، حدود ۱۵۰ نفر، از جمله خویشان زندانیان، هواداران مخالف و فعالان دانشجویی، مقابل مجلس و دفاتر ریاست‌جمهوری به تظاهرات پرداختند و شعار دادند که "چرا نشسته‌ای و هیچ‌نمی‌کنی؟"

ده‌ها نفر از زنان و مردان ایرانی در همدردی با زندانیان، سرهای خود را تراشیدند و عکس‌هایشان را در شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌های مخالفان قرار دادند. صفحات فیسبوک روحانی و جواد ظریف پر شد از پیغام اعتراض مردم از سراسر کشور. آرش از تهران در صفحه فیسبوک روحانی می‌نویسد: "من به شما رای دادم...

"آقای روحانی در جبهه اقتصاد، یارانه‌های بنزین و انرژی را کاهش داده که موجب دو برابر شدن قیمت‌ها شده است"ولی حالا می‌بینم اشتباه بزرگی کرده‌ام." زنی به نام نسرین در صفحه جواد ظریف نوشته است: "آقای ظریف وقت آن نیست دولت اعتدال به شعارهای خود عمل کند؟ شما فقط به دنبال حقوق هسته‌ای خود هستید. حق آزادی و امنیت ما چه می‌شود؟"

آقای روحانی تحت فشار سیاسی شدیدی قرار دارد. او در دولت خود که بین اصلاح‌طلبان و تندروها تقسیم شده، با چالش‌هایی روبروست. آقای روحانی و اعتدال‌گرایان طرفدار جامعه‌ای بازتر و روابط دوستانه‌تر با غرب هستند اما تندروهای وفادار به آقای خامنه‌ای به ایدئولوژی انقلاب پایبندند و این سیاست‌ها را رد می‌کنند.

تحلیلگران می‌گویند، به نظر می‌رسد آقای روحانی این قمار را کرده‌ است که اگر بتواند توافق موقت هسته‌ای را به توافق دائمی تبدیل کند و تحریم‌ها را بردارد با فشار کمتری در مورد حقوق بشر روبرو خواهد بود.

هادی قائمی مسئول کمپین بین‌المللی حقوق بشر برای ایران مستقر در نیویورک می‌گوید، این استراتژی "هم در داخل و هم در خارج اثر معکوس داشته چون ما ایرانی‌هایی فعال، هم در داخل و هم در خارج داریم که از حقوق بشر نمی‌گذرند و فشار بین‌المللی هم کمک می‌کند."

آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل، اخیرا پرونده حقوق بشر ایران را محکوم کرده‌اند. گروه‌های حقوق بشر نیز سیستم قضایی ایران را بخاطر بازداشت‌ها و روند قضایی و آمار اعدام‌های بسیار زیاد مورد انتقاد قرار داده‌اند.

منبع: وال‌استریت‌ژورنال - ۲۴ آوریل ۲۰۱۴