چکمه‌های روسی هنوز هم قابل اعتماد نیست

روسیه به بازار ایران چشم دوخته است، اما گمان می‌رود برای دست یافتن به این بازار حاضر به اعتمادسازی نیست و بارها در مقاطع حساس نشان داده است که نمی‌تواند نقطه اتکایی برای ایران باشد. ایلنا: این روزها رایزنی‌ها ایران و روسیه بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است. از یک سو نیروگاه اتمی بوشهر معطل روس‌هاست و از سوی دیگر ایران مذاکرات جدی خود را برای همکاری نفتی و گازی به شرکت روسی گازپروم عرضه می‌کند. موشک‌های S300 هنوز تحویل ایران نشده است که تفاهم‌نامه توسعه میدان‌های نفتی آذر و چمگوله امضا می‌شود و در آخرین اتفاق روسیه در شورای حکام علیه ایران رای می‌دهد. اما ایران هنوز بر قرار و قول‌های خود برای همکاری‌های گازی و نفتی پابرجاست.

"روسیه به بازار ایران چشم دوخته است، اما گمان می‌رود برای دست یافتن به این بازار حاضر به اعتمادسازی نیست و بارها در مقاطع حساس نشان داده است که نمی‌تواند نقطه اتکایی برای ایران باشد"آیا روسیه شریک قابل اعتمادی برای ایران است؟ روسیه سال‌هاست درصدد پر کردن نقطه تحریم در ایران است. وقتی فروش هواپیماهای مسافربری از سوی آمریکا و شرکای غربی‌اش به ایران ممنوع شد، توپولوف‌ها راهی ایران شدند. همان هواپیماهایی که چنان در کسب اعتماد مردم ایران شکست خورده‌اند که دیگر نه روی کارت پرواز و نه روی اطلاعات آن خبری از نامشان نیست. خودشان هستند و نامشان نیست تا مسافرها از ابتدا استرس سوار شدن بر توپولوف را نداشته باشند. روسیه به بازار ایران چشم دوخته است، اما گمان می‌رود برای دست یافتن به این بازار حاضر به اعتمادسازی نیست و بارها در مقاطع حساس نشان داده است که نمی‌تواند نقطه اتکایی برای ایران باشد.

مساله روسیه امروزه به مساله‌ای مهم و اساسی در سیاست ایران تبدیل شده است. از یک سو گروهی روسیه را به هیچ روی شریک قابل اعتمادی برای ایران نمی‌دانند و معتقدند محاسبات بین‌المللی ایران فارغ از روسیه باید مدنظر باشد و از سوی دیگر عده‌ای در تلاشند تا با رایزنی‌ها دیپلماتیک و گشودن درهای جدید در روابط ایران و روسیه سعی در ختم به خیر کردن اتفاقت کنند. به هر روی آن قدر روسیه در مراوده با ایران بی‌احتیاطی کرده است که صدای انتقاد بسیاری از مقامات ایران را بلند کرده است. وزیر دفاع،‌ سرلشگر فیروزآبادی و بسیاری دیگر از مقامات ایران بارها و بارها انتقاد خود از همسایه شمالی به خاطر عدم تحویل موشک‌های اس سیصد که سیستمی پیشرفته و دفاعی برای نیروگاه اتمی بوشهر است، اعلام کرده‌اند. قراداد تحویل موشک‌های اس سیصد سال ۲۰۰۷ منعقد شده است.

"از یک سو نیروگاه اتمی بوشهر معطل روس‌هاست و از سوی دیگر ایران مذاکرات جدی خود را برای همکاری نفتی و گازی به شرکت روسی گازپروم عرضه می‌کند"شش ماهی از خلف وعده روس‌ها می‌گذرد و هنوز خبری از این موشک‌ها نیست. از سوی دیگر باید توجه داشت که نیروگاه اتمی بوشهر نیز به‌رغم وعده‌های مکرر روس‌ها در سال ۲۰۰۹ به پایان نمی‌رسد، چرا که پس از دیدار اوباما با رییس جمهور روسیه بود که وی خبر از پیشرفت در مذاکرات با ایران کرد و صراحتا گفت این پیشرفت‌ها به راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر نمی‌انجامد. هر چند وی دلیل این عدم راه‌اندازی را غیرسیاسی خواند، اما کیست که از سخنان وی پس از دیدار سیاسی‌اش با رقیب دیرینه آمریکا بوی سیاست را نشنود. این روزها اما تنور مذاکرات نفتی و گازی میان ایران و روسیه داغ است. شرکت گازپروم پیشنهادات جذابی از ایران دریافت کرده است، پیشنهاداتی برای توسعه ۱۶ میدان نفتی و گازی.

هر چند رییس این شرکت اعلام کرده است که شرکت متبوعش مایل به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نفتی و گازی ایران است، اما نمی‌توان با اطمینان از پیشبرد پروژه‌ها سخن گفت. ایران هم اکنون تفاهم‌نامه‌ای را با شرکت گازپروم پنجمین شرکت تولیدکننده انرژی در روسیه به امضا رسانده است که بر اساس آن مطالعات توسعه دو میدان نفتی آذر و چنگوله در حوزه اناران توسط این شرکت آغاز خواهد شد. الکساندر دیوکوف، مدیرعامل گازپروم نفت در سخنانی با اشاره به این که این تفاهم‌نامه آینده خوبی خواهد داشت، اعلام کرده است: آغاز به کار گازپروم نفت در ایران گامی محسوس در تحکیم مواضع این شرکت در بازارهای جهان است. نباید از نظر دور داشت که روس‌ها یک بار در همین دو حوزه به ایران بدقولی کرده‌اند. دور نبود زمانی که کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های لوک اویل روسیه و هیدرو نروژ هر یک به ترتیب با ۷۵ و ۲۵ درصد سهام عملیات در میدان‌های نفتی آذر و چنگوله در حوزه اناران را به عهده داشتند، اما دو شرکت در سال ۲۰۰۷ در نتیجه تحریم‌های آمریکا، عملیات در این دو میدان را متوقف کردند.

"موشک‌های S300 هنوز تحویل ایران نشده است که تفاهم‌نامه توسعه میدان‌های نفتی آذر و چمگوله امضا می‌شود و در آخرین اتفاق روسیه در شورای حکام علیه ایران رای می‌دهد"این بار روس‌ها در قالبی دیگر آمده‌اند برای کسب اعتبار در بازاهای بین‌المللی توسط شرکتی که عنوان پنجمین تولیدکننده نفت در روسیه را یدک می‌کشد. آنچه بیش از پیش این تفاهم‌نامه را با اهمیت می‌کند و بدقولی روس‌ها در آن را ضرری مضاعف برای ایران می‌سازد مشترک بودن میدان نفتی آذر با کشور همسایه عراق است. اگر روس‌ها قصد آن کنند تا دیگر بار پس از مدتی مطالعه میدان را رها کرده و عملیات را متوقف کنند، فرصت جبران برای ایران بسیار تنگ و شاید غیرممکن باشد. نگاهی به وضعیت کشور عراق نشان می‌دهد که مقامات این کشور در میانه آتش و خون و عملیات‌های مکرر تروریستی عزم خود را برای توسعه میدان‌های نفتی خود جزم کرده‌اند و بدیهی است که فعالیت زودهنگام‌تر عراق در این میدان برای ایران زیان‌های بسیار در پی خواهد داشت. جالب آنکه در هشتمین کمیسیون مشترک ایران و روسیه انرژی محور بحث بوده و وزیر انرژی این کشور اعلام کرده است به زودی کشورش مساله حضور در میدان‌های نفتی ایران را بررسی خواهد کرد.

هر دو طرف، شرکت ملی نفت و شرکت گازپروم روسیه از آغاز فصل جدیدی در روابط دو کشور خبر می‌دهند. توسعه میدان‌های نفتی و گازی در حوزه مناطق مرکزی ایران و اظهار تمایل این شرکت روسی برای حضور در طرح توسعه فاز ۱۲ پارس جنوبی و پروژه ان جی ال ۳۱۰۰، از محورهای مذاکره دو شرکت گازپروم روسیه و شرکت ملی نفت ایران به شمار می‌آید. در جلسه‌ای که اخیرا میان نمایندگانی از شرکت‌های نفتی ایران و شرکت گازپروم روسیه برگزار شد، نیز زمینه همکاری برای توسعه میدان‌های نفتی ویزنهار، چشمه خوش، البرز، بوشگان، بوشهر و کوه کاکی و میدان‌های گازی گردان، عسلویه، مختار، سلخ، گشوی جنوبی، همچنین همکاری در توسعه فاز ۱۲ پارس جنوبی و پروژه ان جی ال ۳۱۰۰ همزمان با مذاکره‌های جاری با برخی از شرکت‌های متقاضی، برای شرکت گازپروم فراهم شد و مقرر است زمینه عملی شدن این مذاکرات فراهم شود. طعم تلخ قراداد ترکمانچای هنوز زیر زبان مردم ایران است که این نام را برای هر زیان گزافی بر زبان می‌رانند. همان گونه که تغییر نسل‌ها در ایران از تلخی این قرارداد نکاسته است، تغییر نسل‌ها در روسیه نیز تغییر جهت‌گیری‌های روس‌ها را به دنبال نداشته است.

"آیا روسیه شریک قابل اعتمادی برای ایران است؟ روسیه سال‌هاست درصدد پر کردن نقطه تحریم در ایران است"کم نیستند کارشناسانی که بر این اعتقادند که تهران فرصت طلایی روس‌هاست برای بده بستان با واشنگتن؛ این اظهار نظر چیزی نیست جز همان مثال قدیمی، مثالی که می‌گفت چکمه‌های روسی قابل اعتماد نیست. پایان پیام