آلودگی هوا منبع استرس/ مدیریت زمان موثر بر کاهش عوارض آلودگی

به گزارش خبرنگار مهر، غبار، سرب، ذرات آلاینده‌، مونواکسیدکربن و... این روزها به قدر کافی درباره آنها می شنوی و می‌دانیم که بیماران قلبی و تنفسی بهتر است تا حد امکان از خانه خارج نشوند و کودکان و سالمندان هم بیشتر از بقیه مراقب باشند. اما تکلیف افرادی که به هر حال به دلیل شغل و دیگر ضرورتها در معرض آلودگی هوا هستند، چیست؟ چه عوارضی بر آنها دیده می شود و چه باید بکنند؟ یکی از بیشترین عوارضی که دیده می شود عصبانیت و تندخویی است که در روزهای آلودگی هوا در میان افراد حاضر در محیط های آلوده قابل لمس است. همچنین سردرد شایع ترین عارضه ای است که در روزهای آلودگی در میان افراد سالم دیده می شود و البته در این میان تکلیف افراد بیمار جداست. دکتر محمد رضا خدایی، روان‌پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی اراک آلودگی را منبع استرس می داند.

"این روزها به قدر کافی درباره آنها می شنوی و می‌دانیم که بیماران قلبی و تنفسی بهتر است تا حد امکان از خانه خارج نشوند و کودکان و سالمندان هم بیشتر از بقیه مراقب باشند"وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: منابع استرس‌زا برای انسان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ بیرونی و درونی. از منابع استرس‌زای درونی می‌توان به کم‌خوابی، کم‌اشتهایی، وضعیت روانی و جسمی افراد اشاره کرد و از منابع استرس‌زای بیرونی به آلودگی‌ها، ترافیک و سر و صدا. آلودگی هوا آستانه تحریک افراد را کاهش می دهد وی با بیان اینکه، آلودگی‌ها و شامل آلودگی هوا، آلودگی آب و آلودگی خاک می‌شوند، اظهار داشت: آلودگی‌ هوا روی همه افراد، چه سالم و چه بیمار، اثر دارد و اثر عمده آن، کم‌شدن آستانه تحریک افراد است. خدایی عنوان کرد: نه فقط عصبانیت، بلکه با ورود آلایندگی به سیستم بدن، افراد زودرنج‌تر، پرخاشگرتر، عصبانی‌تر و کم‌تحمل‌تر می‌شوند،  یعنی با اینکه درگذشته هم این مشکلات را داشته‌اند اما حالا خیلی زودتر به استرس‌ها، واکنش و حساسیت نشان می‌دهند. وی گفت: در این شرایط اغلب افراد به طور مداوم خسته و بی‌حوصله هستند، سردردهای میگرنی و عصبی در آنها تشدید می‌شود و حالت گیجی و منگی به آنها دست می‌دهد.

دکتر خدایی افزود: افرادی که بیشتر در معرض آلودگی هستند با کاهش ارتباطات اجتماعی مواجه می شند و حتی تمرکزشان کاهش می‌یابد، هنگام رانندگی عجول‌تر و واقعا بدخلق می‌شوند و معمولا این قبیل افراد در مورد سلامت جسم و روان خود نگرانی‌های زیادی پیدا می‌کنند. همه افراد چه سالم و چه بیمار از آلودگی هوا تاثیر می گیرند وی بیان کرد: آلودگی هوا روی جسم افراد هم اثر می‌گذارد و آنها را دچار تنگی نفس، تپش قلب و سایر علایم می‌کند. این آثار روی همه افراد، چه سالم و چه بیماران جسمی یا بیماران اعصاب و روان، مشاهده می‌شود. به عقیده دکتر خدایی، هنگام آلودگی هوا، دنیا در نظر بیمار افسرده، غبار‌آلودتر و تیره ‌وتارتر و قدرت تصمیم‌گیری او ضعیف‌تر می‌شود و احساس می‌کند که بی‌انرژی، بی‌حوصله و خسته است. خدایی گفت: این عوامل سبب می‌شوند که در این بیمار افسردگی شدیدتر شود و در افراد مضطرب نیز نگرانی نسبت به آینده تشدید می‌شود و بعضی علایم جسمی مانند تپش قلب نیز به طور شدیدتری بروز می‌کند، ومبتلایان به وسواس هم به احتمال زیاد، نگرانی‌های مضاعفی پیدا خواهند کرد.

"همچنین سردرد شایع ترین عارضه ای است که در روزهای آلودگی در میان افراد سالم دیده می شود و البته در این میان تکلیف افراد بیمار جداست"وی ادامه داد چنین افرادی همیشه به جسم خود توجه زیادی دارند و در شرایط آلودگی هوا، دائما فکر می‌کنند که بیمار شدند وهمین احساس سبب تشدید بیماری وسواس در آنها می‌شود و دچار نوعی خود بیمارانگاری خواهند شد. آلودگی هوا از تمرکز دانش آموزان می کاهد کودکان و دانش‌آموزان هم مانند بزرگسالان متاثر از چنین شرایطی هستند. درصد عناصر هوا تغییر کرده و میزان اکسیژن هوا کاهش یافته است. همین امر سبب می‌شود تا حدی توجه و تمرکز دانش‌آموزان کم شود. علاوه بر این ممکن است آنها زودرنج، کم‌تحمل و بی‌حوصله شوند، پرخاشگری کنند و بیش از پیش، احساس خستگی کنند.

همه اینها سبب می‌شود تا حدی یادگیری دانش‌آموزان کاهش یابد. البته میزان آن خیلی زیاد نیست. کودکان در روزهای آلوده در خانه سرگرم شوند در درجه اول، خانواده‌ها نباید اجازه بازی کردن بیرون از خانه را به کودکان خود بدهند. چون هر چه شدت تنفس بیشتر باشد، میزان آلاینده‌ها در ریه آنها بیشتر می‌شود. بهتر است خانواده‌ها در چنین شرایطی کودکان خود را در خانه سرگرم کنند.

"دکتر محمد رضا خدایی، روان‌پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی اراک آلودگی را منبع استرس می داند"به عنوان نمونه، بازی‌های فکری مانند پازل یا شطرنج ترتیب دهند، و خانواده‌ها در این شرایط باید دور هم بودن را افزایش دهند ونباید هر کسی به فکر خودش باشد. در روزهای آلوده چیپس و پفک نخورید دکتر خدایی با بیان اینکه، در خانه باید از هواسازها و تهویه‌هایی استفاده کنند که میزان آلاینده‌ها را بکاهد، گفت: خواب کودکان را بهتر از قبل تنظیم کنند و تا حدامکان از مواد غذایی مضر مانند چیپس و پفک استفاده نکنند، چون در چنین شرایطی به جای یک آلاینده، دو آلاینده وارد بدن خواهد شد! آلودگی هوا در زمانهای عادی فراموش نشود برای مبارزه با این مشکل باید همه دست به دست هم بدهیم. باید این انگیزه را در افراد ایجاد کرد تا برای سلامت خودشان کار کنند و هر کس به اندازه توان خودش در روند کاهش آلودگی هوا، کمک کند. دکتر خدایی با بیان اینکه، برای ایجاد چنین انگیزه‌ای باید رسانه‌ها و جراید، مردم را آگاه سازند گفت:علاوه بر مردم، مسئولان هم باید برخورد جدی‌تری با مسئله داشته باشند و در سایر زمان‌هایی که آلودگی کاهش می‌یابد آن را به فراموشی نسپارند. وی عنوان کرد: کشورهای صنعتی زیادی این مشکل را داشته‌اند و توانسته‌اند مشکل خود را حل کنند.

آنها با مدیریت صحیح، عزم همگانی و ایجاد سیاست‌های دقیق با این مسئله کنار آمده‌اند. پس ما هم می‌توانیم همان کارها را انجام بدهیم. برای کاهش عوارض سایر منابع استرس زا را تعدیل کنید نکته مهم، این است که مردم باید سایر منابع استرس‌زا را تعدیل کنند. به عنوان نمونه، تا حد امکان، استرس خود در مورد شغل یا ترافیک را کاهش دهند. علاوه بر آن، بهتر است تا حد امکان، ساعت‌های استراحت و خواب خود را افزایش دهند.

"وی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: منابع استرس‌زا برای انسان را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ بیرونی و درونی" وی ادامه داد: به فعالیت‌های ورزشی و بدنی متناسب در فضاهای بسته بپردازند و مایعات بیشتری بنوشند، به خصوص آب‌میوه‌های طبیعی. البته نوشیدن همه مایعات در چنین شرایطی خوب است چون روند خروج سموم را از بدن افزایش می‌دهد. شیر مفیدترین نوشیدنی در زمان آلودگی  خدایی تاکید کرد: اما نوشیدن شیر هم در این میان جایگاه خاصی دارد. علاوه بر نوشیدن مایعات، باید بیشتر از میوه‌ها و سبزی‌های تازه در چنین روزهایی استفاده کرد. به نظر می رسد حال که آلودگی هوا دست بردار نیست از این عدو به سبب خیر استفاده کنیم و با مدیریت زمان به گونه ای برخورد کنیم که کمتر در معرض آلودگی قرار گیریم و فوایدی نیز نصیبمان شود.

در مجموع، خانواده‌ها می‌توانند با تنظیم و مدیریت وقت، درس، بازی و خواب کودکان خود تا حد زیادی از شدت عوارض آلودگی هوا بکاهند. و در پایان باید گفت: "عدو شود سبب خیر" یعنی حال که هوا آلوده است، باید از این آلودگی‌ در جهت اجتماعی‌شدن و دور هم جمع شدن بیشتر خانواده‌ها استفاده کرد. .......................................... آیدا روشن ضمیر