دستگاه تبلیغاتی روسیه 'بدتر از دوره شوروی' است

در حالی که روسیه به خاطر بحران اوکراین، با تحریم های بیشتر از جانب کشورهای غربی روبروست، منتقدان هشدار می دهند که پیامی که رسانه‌های ملی گرای روسیه می فرستند، یادآور تبلیغات شوروی سابق است.

زمانی که وارد مسکو شدم موج هوای گرم به شهر رسیده بود و رایحه دلپذیر گل های یاس مردم را در غروب های گرم و طولانی به خیابان ها می آورد.

یک شب گروهی از دانشجویان مست در ساحل رودخانه مسکوا، سعی کردند سر صحبت را با من باز کنند و سپس تلوتلو خوران راه خود را ادامه دادند.

پی بردن به این حقیقت که زمستان تمام شده و چند ماه گرم در راه است، سبب می شود که معمولا در این فصل سال، شهروندان مسکو روحیه شادی داشته باشند.

ولی امسال این احساس روس ها که به دنیا ثابت کرده اند می توانند بر مشکلات غلبه کنند، شادمانی شهروندان مسکو را دو چندان کرده و سرافکندگی دوره پس از فروپاشی شوروی، جای خود را به یک حس اعتماد به نفس داده است.

یک سردبیر تلویزیونی روسیه به من گفت: "حرکت شروع شده و حالا هیچ کس نمی تواند ما را متوقف کند."

شخص دیگری که در میدان سرخ مسکو به او برخورده بودم گفت: "اول المپیک سوچی بود و بعد قهرمانی ما در مسابقات جهانی هاکی روی یخ."

مثل این است که همه روس ها تماشاچی یک رویداد ورزشی اند یا یک مسابقه تلویزیونی را نگاه می کنند. درست مثل این است که آنها صرفا از تماشای برنامه ای لذت می برند بدون این که این برنامه ارتباطی به آنها داشته باشد. به نظر می رسد احساسشان این است که یک رشته اتفاقاتی که مظهر میهن پرستی روس هاست پیامدی ندارد و دلیلی نمی بینند که از خود بپرسند ممکن است این راه به کجا ختم شود.

بیشتر روس ها اتفاقات را در تلویزیون دنبال می کنند. تعداد کانال های تلویزیونی مختلف دولتی بسیار است و تمام آنها از امکانات مالی کافی برخوردارند. اگر چه تفاوت جزیی بین برنامه های این کانال ها دیده می شود، در نهایت همه این کانال ها پوشش خبری مشابهی دارند و ساعت های متمادی گزارش های خبری را که به طور قاطع و موثر بیان شده، احساسات بینندگان را برانگیخته و آنان را تحت تاثیر قرار می دهد، پخش می کنند.

خیلی سخت است که شخص تحت تاثیر این برنامه ها قرار نگیرد.

رژه نظامی در مسکو در سال ۱۹۴۷

و در مورد اوکراین فقط یک پیام داده می شود- این که مسبب تمام خشونت های شرق اوکراین، کیف است و دولت اوکراین با نئونازی های مخالف روسیه و فاشیست ها همگام است و در حالی که روسیه سعی می کند به عنوان میانجی صلح کار کند، دولت آمریکا در پشت صحنه به بحران اوکراین دامن می زند.

لد گودکف، مدیر مرکز لوادا، که معتبرترین سازمان نظرسنجی روسیه است می گوید: "بدترین چیزی که در روسیه شاهد آن بوده ام تبلیغات تجاوزکارانه و فریب دهنده است."

ایرینا پروخوروا، ناشر و مورخ فرهنگی پا را فراتر می گذارد و این تبلیغات را "استالینی" می خواند و آن را یادآور هیجان زیاد ضد غربی کشورش در سال های غم انگیز سرکوبی و خفقان اواخر دهه ۱۹۴۰ می داند.

پوتین در ماه مه به کریمه سفر کرد

و چیزی که روشنفکران لیبرال روسیه را نگران می کند این است که این لحن خشن و تجاوزکارانه متوجه مردم داخل روسیه نیز هست.

از هنگامی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در سخنرانی تاریخی خود در ماه مارس در مورد الحاق کریمه به روسیه، هشدار داد که او ستون پنجم خیانتکاران ملی را تحمل نخواهد کرد، مخالفان دولت روسیه خود را در محاصره احساس می کنند.

لد گودکف، می گوید: "در سال جاری تاکنون چهار بار در باره ما تحقیق کرده اند.

"درست مثل این است که آنها صرفا از تماشای برنامه ای لذت می برند بدون این که این برنامه ارتباطی به آنها داشته باشد"ما بین زمین و هوا معلق هستیم و هر لحظه ممکن است (دفتر) ما را ببندند."

یک دانشگاهی دیگر به نجوا می گوید: "در باره مطالبی که راجع به ما می نویسید دقت کنید، شما متوجهید که حالا اوضاع اینجا از چه قرار است."

ولی چه کسی به شعله جو ضد غرب در روسیه دامن می زند؟

در طبقه چهارم دانشکده جامعه شناسی دانشگاه مسکو، اطاقی است که روی درش نوشته شده: مرکز پژوهش های محافظه کارانه.

اینجا دفتر پرفسور آلکساندر دوگین، است. وی می خواهد روسیه از غرب فاصله بگیرد و از تحریم ها استقبال می کند. او همچنین معتقد است که آقای پوتین باید شرق اوکراین را اشغال کند و پیش بینی می کند که این کار را خواهد کرد.

روبان راه راه سیاه و نارنجی رنگ را شورشیان شرق اوکراین برای نشان دادن وفاداری خود به روسیه سر لوله های تفنگ خود می‌بندند

او که قبلا شخصیت چندان مطرحی نبوده حالا در چارچوب گرایش های افراطی جدید روسیه، یک ایدئولوژیست محسوب می شود. ریش بلند خاکستری رنگش، سولژنیتسین را به یاد می آورد؛ یک نویسنده و متفکر دیگر روس که می خواست تمام سرزمین های اسلاو زبان را متحد کند.

ولی آلکساندر دوگین، به زبان پسامدرنیسم صحبت می کند نه مذهب و تکیه اش بر سیاست است نه بر روحانیت و معنویت.

در روی میز کار او در میان کتاب ها و فنجان های قهوه نیمه خالی، از شمایل های مذهبی خبری نیست ولی لوله ای از روبان راه راه سیاه و نارنجی رنگ که شورشیان شرق اوکراین برای نشان دادن وفاداری شان به روسیه آن را بر سر لوله های تفنگ خود می بندند، دیده می شود.

آیا او با این جدایی طلبان در تماس است؟ در پاسخ می گوید که آنها دوست او هستند.

از او می پرسیم که آیا کرملین با او مشورت می کند و آیا با آقای پوتین ملاقات کرده؟

با لبخند زیرکانه ای جواب می دهد که این یک مسئله خصوصی است و به آن پاسخ نخواهد داد.

در اینجا این سووال پیش می آید که جو جدید میهن پرستی افراطی روسیه تا چه مدت دوام خواهد آورد؟

خانم پروخوروا، ناشر و مورخ فرهنگی می گوید آیا ممکن است مانند دوره حکومت استالین در اواخر دهه ۱۹۴۰، این آخرین نفس های رژیم خودکامه ای باشد که مورد تهدید قرار گرفته؟

ولی آقای گودکف، معتقد است که افزایش ناگهانی محبوبیت آقای پوتین برای این که بتواند در سال ۲۰۱۸ دوباره به سمت ریاست جمهوری روسیه انتخاب شود، دوام خواهد آورد.

این پیش بینی به این معنی است که اگر آقای پوتین همچنان از سلامت کامل برخوردار باشد می تواند تا سال ۲۰۲۴ رهبر روسیه باقی بماند.