آیا رشوه و فساد در میزبانی قطر برای جام جهانی اثبات خواهد شد؟

آیا رشوه و فساد در میزبانی قطر برای جام جهانی اثبات خواهد شد؟
بی بی سی فارسی
بی بی سی فارسی - ۱۵ خرداد ۱۳۹۳

استقبال محمد بن همام از آقای بلاتر در فرودگاه دوحه در سال ۲۰۱۰

از سه سال پیش که قطر به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۲۰ انتخاب شد، فیفا با درخواست های متعددی برای رای گیری مجدد در این زمینه روبرو بوده است.

منتقدان این تصمیم با طرح مسائلی نظیر گرمای تابستان در این کشور، نحوه رفتار با کارگران مهاجر و شرایط کاری آنها و طرح ادعاهایی در مورد فساد و رشوه در روند انتخاب قطر می گویند که از ابتدا قطر نباید به عنوان میزبان این مسابقات انتخاب می شد.

اما اسنادی که توسط روزنامه بریتانیایی ساندی تایمز درز کرده است مهمترین مورد از مخالفت با میزبانی قطر هستند. این روزنامه ادعا کرده که طی یک ماه آینده تعداد کثیری ای‌میل و اسناد سری را منتشر خواهد کرد که ثابت می کند قطر برای رسیدن به این موفقیت خارق العاده و میزبانی جام جهانی مقررات فیفا را نقض کرده است.

اولین بخش از اسنادی که یکشنبه اول ژوئن ساندی تایمز منتشر کرد به حدی قانع کننده بود که به احتمال زیاد مایکل گارسیا وکیل آمریکایی و مسئول تحقیقات فیفا را ناگزیر خواهد کرد این اسناد را به مجموعه ادعاهای چند سال اخیر در مورد میزبانی قطر و پرونده طولانی تحقیقات در این زمینه بیافزاید.

محمد بن همام معاون سابق فیفا که زمانی از پرقدرت ترین افراد در عرصه فوتبال جهانی بود در مرکز این اتهامات قرار دارد.

او به خاطر پرداخت رشوه به نمایندگان کشورهای حوزه کارائیب با هدف جلب رای آنها در رقابت با سپ بلاتر در انتخابات سال ۲۰۱۱ برای ریاست فیفا، از این نهاد اخراج شد.

این حادثه درست شش ماه پس از انجام رای گیری برای انتخاب میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ و انتخاب قطر اتفاق افتاد.

روزنامه ساندی تایمز مدعی است اسنادی که به دست آورده ثابت می کنند که یک کارزار پنهانی توسط محمد بن همام برای جلب حمایت از نامزدی قطر در این رقابت در جریان بوده است.

گفته ‌می‌شود محمد بن همام در سال ۱۹۹۸ کمک کرد سپ بلاتر به ریاست فیفا برسد

این روزنامه می گوید که محمد بن همام با استفاده از یک شرکت ساختمانی به عنوان پوشش، حدود سه میلیون پوند برای رای مقامات فوتبال کشورهای آفریقایی، حوزه کارائیب و استرالیا پرداخت کرده است.

محمد بن همام که اهل قطر است همواره ادعا کرده که هیچگاه به شکل فعال و مستقیم از قطر در فیفا و سایر نهادهای وابسته به فوتبال جهانی حمایت نکرده است.

او به عنوان رییس فدارسیون فوتبال آسیا در آن زمان می بایست کاملا بی طرفانه رفتار می کرد چون علاوه بر قطر سه کشور ژاپن، کره جنوبی و استرالیا نیز در آن دوره جزو نامزدان میزبانی جام جهانی بودند.

آقای بن همام تاکنون به درخواست های بی بی سی برای پاسخگویی به این ادعاها و یا اظهار نظر در این زمینه پاسخ نداده است. اما حمد ال عبدالله پسر او در تماسی با روزنامه ساندی تایمز اعلام کرد که نه آقای بن همام و نه اعضای خانواده او به مطالب این روزنامه پاسخ نخواهند داد.

کمیته قطری برگزار کننده جام جهانی ۲۰۲۲ نیز اعلام کرده که آقای بن همام درهیئتی که برای میزبانی قطر فعالیت می کرده شرکت نداشته است. چند روز پیش این کمیته با صدور بیانیه ای بر همین موضع تاکید کرد و گفت که آقای بن همام هیچ نقش "رسمی و یا غیررسمی" در این زمینه ایفا نکرده است.

آقای بن همام نه سال رییس کنفدراسیون فوتبال آسیا و پانزده سال عضو کمیته اجرایی فیفا بود

اما بسیاری از ای میل ها و اسناد مربوط به نقل و انتقال های بانکی که توسط بخش تحقیقاتی روزنامه ساندی تایمز جمع آوری شده و برخی از آنها را خود من نیز دیده ام، نشان می دهند که آقای بن همام نه تنها به شکل فعال به کمیته قطری کمک می کرده بلکه دهها هزار پوند به مقامات فوتبال کشورهای دیگر پرداخت کرده است.

یکی از سئوالاتی که در مورد این اسناد جدید مطرح می شود این است که این پرداخت ها، اگر ثابت شوند، آیا بخشی از برنامه بلند مدت او برای رسیدن به مقام ریاست فیفا بوده است؟

چنین احتمالی وجود دارد ولی تاریخ بسیاری از این پرداخت ها به سال ۲۰۰۹ برمی گردد یعنی یکسال قبل از رای گیری برای انتخاب کشور میزبان جام جهانی و تقریبا دو سال قبل از برگزاری انتخابات ریاست فیفا.

نباید فراموش کرد که بین این دو انتخابات مهم فقط شش ماه فاصله بود. آیا همه این موارد می تواند بخشی از یک برنامه هماهنگ برای میزبانی قطر و سپس پیروزی آقای بن همام در انتخابات ریاست فیفا باشد؟

علاوه بر این تعدادی از ای میل هایی که توسط نمایندگان کشورهای آفریقایی پس از دیدار آنها از شهر دوحه در سال ۲۰۰۹ و پس از برگزاری کنفرانس فوتبال آفریقا در کشور آنگولا در سال ۲۰۱۰ ارسال شده اند نشان می دهد که ظاهرا آقای بن همام سعی داشته آنها را قانع کند که از نامزدی قطر برای میزبانی جام جهانی حمایت کنند.

بسیاری از این نمایندگان در ای میل هایی که برای آقای بن همام فرستاده اند به طور مشخص در مورد طرح های بلندپروازانه قطر برای میزبانی جام جهانی صحبت می کنند و نه برنامه های او برای رسیدن به ریاست فیفا.

روز دوشنبه ۲ ژوئن عیسی هایاتو رییس کنفدراسیون فوتبال آفریقا با لحن بسیار تندی به ادعاهای مطرح شده توسط روزنامه ساندی تایمز پاسخ داد و گفت همه این اقدامات بخشی از یک " کارزار برای بدنام کردن شخص او و کل قاره آفریقا" است.

محمد بن همام و جک وارنر دو عضو سابق کمیته اجرایی فیفا به فساد مالی متهم شدند

اکنون سئوال اصلی این است که آیا این مدارک جدید می تواند ابزارهای لازم را در اختیار مخالفان میزبانی قطر قرار دهد؟

با وجودی که این مدارک سوال ها و سوء ظن های جدی ای را در مورد عملکرد آقای بن همام و حمایت او از نامزدی قطر پیش کشیده ولی هیچ ای میل، نامه و رسید بانکی وجود ندارد که نشان دهد کمیته نامزدی قطر به طور مستقیم در پرداخت رشوه از طریق آقای بن همام دخالت داشته است.

قطر به شکلی کاملا مشروع می تواند ادعا کند که چون آقای بن همام در کمیته و یا تشکیلات مربوط به نامزدی قطر هیچ مسئولیت رسمی نداشته هر کاری که او برای جلب حمایت از میزبانی کشورش انجام داده به این کمیته هیچ ربطی ندارد.

یکی از مشکلات قانونی که فیفا در این زمینه با آن روبرو است این است که کشورهای نامزد میزبانی جام جهانی موظف بودند از مقررات مشخص و سختگیرانه مربوط به رقابت در این زمینه تبعیت کنند ولی اعضای کمیته اجرایی فیفا که دربرگیرنده گروهی از نمایندگان کشورهای عضو این نهاد است، از جمله آقای بن همام، مجبور به تبعیت از این مقررات نبودند.

حتی اگر در نهایت ثابت شود که محمد بن همام با پرداخت پول به تعدادی از مقامات سعی کرده حمایت آنها را از نامزدی قطر جلب کند، آنها می توانند هر گونه ارتباطی با بن همام را تکذیب کرده و مدعی شوند که هیچیک از دستورالعمل ها و مقررات فیفا را نقض نکرده اند.

یکی از ادعاهایی که توسط روزنامه ساندی تایمز مطرح شده این است که جک وارنز یکی از متحدان قدیمی محمد بن همام و یکی از همکاران وی در توطئه برای خرید رای نمایندگان کشورهای حوزه کارائیب در انتخابات ریاست فیفا، حدود یک میلیون و ششصد هزار دلار دریافت کرده که یک چهارم آن قبل از برگزاری رای گیری در مورد میزبانی جام جهانی صورت گرفته است.

"تا این لحظه جک وارنر در مورد این ادعاها سکوت کرده است.مورد دیگر به یکی از اعضای سابق کمینه اجرایی فیفا یعنی رینالد تماری نماینده کشور تاهیتی مربوط می شود"تا این لحظه جک وارنر در مورد این ادعاها سکوت کرده است.

مورد دیگر به یکی از اعضای سابق کمینه اجرایی فیفا یعنی رینالد تماری نماینده کشور تاهیتی مربوط می شود. روزنامه ساندی تایمز می گوید که آقای بن همام به این مقام سابق فیفا نیز پول داده بود تا درست قبل از انجام رای گیری در مورد میزبانی جام جهانی علیه تعلیق عضویت خود در کمیته مربوط شکایت کند.

تصویر پاکت پولی که در سال ۲۰۱۰ گفته شد برای انتخاب رییس فیفا به فدراسیون فوتبال باهاما پرداخت شد

به گفته روزنامه ساندی تایمز این اقدام مانع از عضویت نماینده یک کشور دیگر حوزه اقیانوسیه در هیئت رئیسه شد و در نتیجه کشورهای استرالیا و انگلستان را از احتمال کسب رای محروم ساخت. رینالد تماری نیز همچون جک وارنر تاکنون در مورد مطالب منتشر شده توسط ساندی تایمز واکنشی نشان نداده است.

تمام این موارد اسناد قانع کننده و بسیار جالبی هستند ولی آنچه که صاحبنظران می خواهند ببینند مدارک مشخص و واضحی است که ثابت کند آن تعداد از اعضای هیئت رئیسه فیفا که از میزبانی قطر حمایت کرده اند در مقابل رای خود به شکل پول نقد و یا هدیه رشوه دریافت کرده اند.

نکته مهم در مورد اسنادی که تاکنون منتشر شده این است که حتی اگر مسئولان فوتبال آفریقا به حمایت از نامزدی قطر تشویق و قانع شده باشند، نظر آنها تا چه حد روی رای اعضای هیئت رئیسه که به قطر رای داده اند، تاثیر گذاشته است؟

در مرحله فعلی سرنوشت این پرونده تا حد زیادی به اقدامات مایکل گارسیا مسئول تحقیقات فیفا بستگی خواهد داشت. این وکیل آمریکایی نزدیک به دو سال است که در مورد ادعاهای قبلی که در زمینه فساد و پرداخت رشوه در میزبانی قطر مطرح شده بودند، تحقیق می کند.

او قرار است در هفته جاری با مقامات کمیته قطری برگزار کننده جام جهانی از جمله حسن ال ثوادی دبیرکل این کمیته در عمان دیدار کند. این ملاقات مدتها قبل از افشای اسناد اخیر برنامه ریزی شده بود ولی تردیدی نیست که او قبل از دیدار با مسئولان قطری از روزنامه ساندی تایمز خواهد خواست تا تمام مدارک خود را در اختیار او قرار دهند.

در عین حال لازم است یادآوری کنیم که اختیارات مایکل گارسیا بسیار محدود است.

او نمی تواند دستور برگزاری یک رای گیری مجدد را صادر کند. او حتی نمی تواند با محمد بن همام مصاحبه کند چون آقای بن همام به خاطر تخلفی دیگر، مادام العمر از فعالیت در زمینه فوتبال محروم شده است.

قطر تا به حال به جام جهانی راه نیافته و در جام ملت‌های آسیا از یک چهارم نهایی بالاتر نرفته است. تنها افتخار فوتبال ملی قطر طلای بازیهای آسیایی ۲۰۰۶ است.

بنابراین نباید انتظار داشت که مسئول تحقیقات فیفا براساس اسناد و مدارکی که اخیرا درز کرده اقدامات قاطعی انجام دهد. نتایج تحقیقات او قرار است در فصل پاییز منتشر شود و به احتمال زیاد روی این نکته تمرکز خواهد کرد که فیفا چگونه می تواند روند رای گیری در مورد کشورهای میزبان را در آینده بهبود بخشد.

بسیاری از منتقدان معتقدند که نقش مایکل گارسیا در حقیقت مثل یک سپر بلا برای مسئولان فیفا است.

"او حتی نمی تواند با محمد بن همام مصاحبه کند چون آقای بن همام به خاطر تخلفی دیگر، مادام العمر از فعالیت در زمینه فوتبال محروم شده است"در شرایطی که مسئولان فیفا درگیر برگزاری جام جهانی برزیل هستند او باید به همه انتقادها و افشاگری ها در مورد میزبانی قطر پاسخ دهد.

اما ابعاد و حجم اسنادی که در اختیار روزنامه ساندی تایمز قرار دارد ممکن است فضای برخورد با این موضوع را کاملا تغییر دهد. هرچند کسی نمی داند که این مدارک دقیقا چه هستند و افشای آنها چه پیامدهایی خواهد داشت.

اگر ساندی تایمز بتواند مدارک بیشتری را در اثبات ادعای فساد و رشوه پردازی منتشر و سوالات دشوارتری را در مورد نحوه رای گیری و نقش اعضای ارشد فیفا مطرح کند بعید است فیفا بتواند موضع فعلی خود را حفظ کند به خصوص اگر شرکت های بزرگ که حامیان مالی فیفا و جام جهانی هستند در این مورد نگران شوند.

محمد بن همام کیست؟

محمد بن همام در ژوئیه سال ۲۰۱۱ پس از افشای اقدامات او برای پرداخت رشوه به نمایندگان فیفا مادام العمر از فعالیت در زمینه فوتبال محروم شد.

این اتهامات به تلاش او برای خریدن رای اعضای فیفا در جریان انتخابات برای ریاست این نهاد مربوط می شود.

اما یک سال بعد دیوان عالی ورزش این حکم را لغو کرده و اعلام کرد که مدارک کافی برای اثبات این جرم و توجیه این مجازات وجود ندارد.

محمد بن همام در آن زمان از فعالیت در عرصه فوتبال کناره گیری کرد و گفت "چهره بسیار زشت فوتبال" را دیده است.

در دسامبر سال ۲۰۱۲ فیفا به خاطر "تضاد منافع" و یا عدم رعایت موازین بی طرفی در دورانی که او ریاست فدراسیون فوتبال آسیا را برعهده داشت، برای دومین بار به محرومیت مادام العمر او از عرصه فوتبال حکم داد.

در مارس ۲۰۱۴ روزنامه بریتانیایی تلگراف در گزارشی مدعی شد که یک شرکت متعلق به آقای بن همام به جک وارنر یکی از مقامات سابق ارشد فیفا و خانواده او بیش از یک میلیون پوند پرداخت کرده است.

این روزنامه مدعی شده بود این پرداخت ها به فاصله کوتاهی پس از پیروزی قطر در کسب میزبانی جام جهانی صورت گرفته است.

منابع خبر

اخبار مرتبط

دیگر اخبار این روز

جهان نیوز - ۱۵ خرداد ۱۳۹۳
فردا - ۱۵ خرداد ۱۳۹۳
رادیو فردا - ۱۵ خرداد ۱۳۹۳