آیا یخ روابط تهران و ریاض آب می‌شود؟/ اختلافات مبنایی ایران و عربستان در مساله هسته‌ای و بحران سوریه

آیا یخ روابط تهران و ریاض آب می‌شود؟/ اختلافات مبنایی ایران و عربستان در مساله هسته‌ای و بحران سوریه
فردا
فردا - ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳

سرویس سیاسی «فردا»؛ تنش سیاسی در منطقه خاورمیانه با توجه به بحران سوریه شدت گرفت. در این میان عربستان سعودی که اینک به عنوان ژاندارم غرب در منطقه خاورمیانه شناخته می شود، خود را در کورس رقابتی شدید با ایران می بیند. از همین رو تنش‌ها و اختلاف نظر عربستان با کشورمان شدت گرفته است. کارشناسان سیاسی اختلافات ایران و عربستان را مبنایی قلمداد می‌کنند و معتقدند که نزاع این دو کشور در صحنه سوریه یکی از این موارد مبنایی است.

از سوی دیگر، عربستان سعودی یکی از مخالفین توافق هسته‌ای ایران و پنچ قدرت جهانی است و در این خصوص آنچنان آشکار اقدام کرده است که برخی از کارشناسان عملکرد سیاست خارجی این کشور را مانند یک بچه حسود تعبیر کرده‌اند. اما در این میان نشانه‌هایی از ایجاد ارتباط برای بهبود اوضاع نیز به چشم می خورد.

"در این میان عربستان سعودی که اینک به عنوان ژاندارم غرب در منطقه خاورمیانه شناخته می شود، خود را در کورس رقابتی شدید با ایران می بیند"دعوت شاه عربستان از اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس دولت سازندگی نیز از این نشانه‌هاست. اما اینکه چگونه یخ روابط تهران و ریاض آب خواهد شد، این سئوالی است که با توجه به رویدادهای منطقه و منافع ایران و عربستان در منطقه خاورمیانه باید بدان پاسخ گفت.

در این باره، روزنامه الرای کویت به نقل از یک منبع نزدیک به ریاست جمهوری ایران نوشت: اوضاع کنونی تنها به ارسال سیگنال‌های مثبت بین ایران و عربستان سعودی منحصر نمی‌شود بلکه روابط طرفین به سمت مبادله پیام و گام‌های عملیاتی رسیده که با هدف تعیین برنامه کاری اساسی برای شکستن یخ روابط ریاض و تهران انجام شده است.

وی در ادامه افزود: برقراری رابطه بین ریاض و تهران به میانجی نیاز ندارد به دلیل اینکه دوستان در منطقه به روابط مستقیم و دائمی برای نزدیک کردن دیدگاه ها و بررسی مشکلات موجود نیاز دارند که برخی از آنها بنیادین است و به امنیت ملی و مصالح استراتژیک دو کشور ارتباط دارد.

ابن منبع آگاه با اشاره به اینکه مقدمات دیدار مستقیم بین مقامات ایران و عربستان برای شکسته شدن یخ روابط بین دو کشور مهیا شده است افزود: رایزنی‌های آتی بین دو کشور شامل پرونده‌هایی مانند عراق، یمن، سوریه و به ویژه پرونده هسته‌ای ایران که تهدیدی برای هیچ یک از کشورهای خاورمیانه نیست، می‌شود که ایران آن را از طریق بازکردن درهای نیروگاه‌های خود به اثبات رسانده است.

وی در بخش دیگری از مصاحبه خود گفت: پرونده تسلیحات پیشرفته ایران تهدیدی برای منطقه نخواهد بود بلکه سامانه دفعی محض بوده که پس از تهدیدات ادامه داری که امریکا و اسرائیل در قبال ایران مطرح کرده و تلویحا به حمله به زیرساخت ها و مصالح ملی ما تهدید کردند، پیشرفت کرد.

اما موضوع قابل توجه در این زمینه، سیاست غرب در قبال این دو همسایه مسلمان است. غرب همواره با سیاست ایران هراسی سعی کرده است تا این دو کشور را از هم دور سازد و البته در این راه نیز موفق بوده است. آمار و ارقام نشان دهنده آن است که عربستان سعودی بزرگترین خریدار تجهیزات نظامی است و این کشور بیشتر تسلیحات نظامی را از آمریکا خریداری کرده است. این وضعیت هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ اقتصادی در راستای منافع آمریکاست.

درواقع عربستان سعودی نیز با توجه به شروع جنبش‌های مردمی در کشورهای مسلمان خاورمیانه احساس خطر جدی کرد و این مساله سبب شد تا روابط آمریکا و عربستان مستحکم تر شد.

زیرا با توجه به تزلزلی که حاکمان مستبد و حکومت هایی نظیر عربستان در لایحه های زیرین و بطن اجتماع خود احساس می‌کنند سبب می شود که این حکومت‌ها برای تقویت خود به قدرت های جهانی تکیه کنند.

عربستان سعودی در کورس رقابتی با ایران در زمین سوریه با شکست مواجه شد و از سوی دیگر اختلافاتی که در سیستم حکومتی آل سعود بوجود آمد، این کشور را دچار تغییراتی کرد. مهمترین این مسائل برکناری «بندربن سلطان»، رئیس سابق سازمان اطلاعات این کشور بود. موضوعی که گفته می شود آمریکا نیز در آن دست داشته است. چراکه اختلافاتی که پیش از این میان آمریکا و عربستان سعودی بوجود آمد از عملکرد یکه تازانه و خشونت طلبانه بندربن سلطان ناشی می شد که یکی از عوامل عزل بندربن سلطان نیز تصمیم عربستان برای بهبود روابط با آمریکا بود.

به هرجهت بهبود روابط عربستان سعودی و ایران با توجه به حوزه رقابتی که با یکدیگر دارند کاری بسیار مشکل است اما به نظر می رسد با برکناری بندربن سلطان و تعدیل برخی از سیاست‌های آل سعود در قبال ایران این مساله تا اندازه ای قابل حل باشد اما در این میان نکات منفی در روابط ایران و عربستان بیشتر از نکات مثبت وجود دارد.

منابع خبر

اخبار مرتبط