آیت‌الله خامنه‌ای: من هم در خطای کنترل جمعیت سهیم هستم

آیت الله خامنه ای به خراسان شمالی سفر کرده است

آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، موضعگیری سال‎های قبل خود را در قبال کنترل جمعیت ایران اشتباه خوانده است.

آیت الله خامنه ای که به استان خراسان شمالی در شمال شرقی ایران سفر کرده، در سخنانی در گردهمایی گروهی از مردم شهر بجنورد، سیاست های کنترل جمعیت را که از دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی آغاز شده بود "خطا" توصیف کرده است.

رهبر جمهوری اسلامی گفت: "یکی از خطاهایی که خود ما کردیم این بوده که تحدید نسل از اواسط دهه ۷۰ به این طرف باید متوقف می‌شد. مسئولان کشور در این باره اشتباه کردند و خود بنده هم سهیم هستم. این را خدای متعال و تاریخ بر ما ببخشد."

در دوره پیش از انقلاب، دولت وقت سیاست کنترل جمعیت را با شعار "فرزند کمتر، زندگی بهتر" ترویج می کرد اما پس از وقوع انقلاب، مقامات حکومت جدید این سیاست را، مانند سایر سیاست های حکومت قبلی، مردود اعلام کردند و رویه معکوس را در پیش گرفتند.

این تغییر سیاست به انفجار جمعیت در سال های بعد از انقلاب منجر شد و هشدار کارشناسان را در پی آورد.

سیاست کنترل جمعیت در جمهوری اسلامی که عمدتا با شعار دو بچه کافی است و زندگی بهتر، فرزند کمتر تبلیغ می شد، پس از پایان جنگ هشت ساله ایران و عراق و همزمان با آغاز ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۸ آغاز شد.

برخی از روحانیون ارشد دولتی آن زمان نیز کنترل جمعیت را مورد قبول قرار دادند و علیرضا مرندی، وزیر بهداشت دولت اکبر هاشمی رفسنجانی، به دلیل موفقیت ایران در کنترل افزایش جمعیت، از سازمان جهانی بهداشت جایزه گرفت.

در حالی که کنترل جمعیت یکی از اصول سیاست جمعیتی ایران محسوب می شد، آقای احمدی نژاد از حدود دو سال پیش به طور مکرر این نظر را تکرار کرده که ایران قابلیت داشتن ۱۵۰ میلیون جمعیت را دارد و شعار دو بچه کافی است، "سیاستی غربی و غلط است."

در ابتدا تصور می شد که انتقاد از سیاست کنترل جمعیت، مختص آقای احمدی نژاد و بخشی از دیدگاه های خاص اوست اما چندی پس از تکرار انتقاد آقای احمدی نژاد و تلاش او برای اجرای سیاست های تشویق افزایش جمعیت، آیت الله خامنه ای اواسط تابستان گذشته اعلام کرد که اگر سیاست کنترل جمعیت ادامه پیدا کند، ایران "به تدریج دچار پیری و در نهایت کاهش جمعیت خواهد شد."

مطابق آخرین سرشماری عمومی ایران که در سال ۱۳۹۰ (سال گذشته خورشیدی) انجام شد، جمعیت ایران ۷۵ میلیون و ۱۵۹ هزار و ۸۰۰ نفر رسیده است.

نرخ رشد جمعیت ایران از نزدیک به ۴ درصد در اواخر دوره جنگ (سال ۱۳۶۵ خورشیدی) به ۱.۶۲ (یک و شصت و دو) درصد در سال ۱۳۸۵ رسید.

بالا بردن سطح رفاه عمومی و خدمات اجتماعی یکی از مهمترین انگیزه های سیاست کنترل جمعیت ایران و سایر کشورهای جهان بوده است.

مقامات جمهوری اسلامی دلیل حمایت از افزایش جمعیت را لزوم وجود نیروی کار فعال برای تامین نیازهای مصرفی این نیرو و در عین حال، حمایت از نسل پیرتری دانسته اند که قادر به ادامه فعالیت و تامین زندگی خود نیست.

این وضعیتی است که به تدریج در کشورهای پیشرفته جهان بروز می کند و کارشناسان و سیاستمداران روش های مختلفی را برای مقابله با آن مورد بررسی قرار داده اند.

ظاهرا مقامات جمهوری اسلامی معتقدند که راه حل این بحران این است که همراه با افزایش جمعیت سالمند و از کارافتاده، بر نیروی جوان و فعال افزوده شود تا بار تامین زندگی سالمندان را بر عهده بگیرند.

کارشناسان می گویند ایراد اساسی که به این نظر می توان گرفت این است که جمعیت جوان نیز ظرف چند سال، پیر و از کار افتاده و به کار نیروی کار جوان نسل بعدی محتاج می شود.

به این ترتیب مطابق الگوی مورد نظر رهبران ایران، برای مقابله با چنین مشکلی، باید جمعیت با نرخی تصاعدی افزایش یابد البته به شرطی که منابع و امکانات طبیعی جوابگوی نیازهای جمعیت رو به رشد باشد.