اهمیت ذکر صلوات در ماه شعبان
به گزارش خدمت؛ در ماه شعبان، به خواندن مناجات شعبانیه یا صلوات شعبانیه توصیه شده است. در این مقاله، دو دلیل را که میتوان برای فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد(صلوات الله علیهم اجمعین) بر شمرد، مورد مطالعه خویش قرار میدهیم.
ماه شعبان به فرموده پیامبر اسلام، ماه ایشان است[1] و از آنجا که هنگام شنیدن نام پیامبر، مستحب است صلوات بفرستیم، طبعا در این ماه، فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد(صلوات الله علیهم اجمعین) جایگاه ویژهای دارد؛ از اینرو در این ماه به خواندن مناجات شعبانیه یا صلوات شعبانیه توصیه شده است.
۱- شعبان، ماه رسول الله
گفتیم که شعبان، ماه رسول خداست. پیامبر اسلام میفرماید: «شعبان شهری فرحم الله من أعاننی علی شهری[2] شعبان شهر من است، خدا رحمت کند کسی که مرا در این ماه کمک کند.» و در حدیث دیگری، به ثواب روزه گرفتن در این ماه اشاره می کند.[3]
دلیل برای اهمیت ذکر صلوات در ماه شعبان بیان کردیم: اول اینکه شعبان ماه رسول خداست و قرآن کریم، ما را به فرستادن صلوات بر پیامبر دعوت میکند، و دوم اینکه در این ماه با عظمت، امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به دنیا آمده است؛ امام زمانی که پیامبر، اسم او را شبیه اسم خودش و کنیه او را همچون کنیه خودش میداند و خواندن صلوات شعبانیه در نیمه شعبان که تولد ایشان است، نیز وارد شده است.
گر چه در ماه شعبان به روزه گرفتن توصیه شده است، اما از آنجا که این ماه، ماه رسول خداست، صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد(صلوات الله علیهم اجمعین) جایگاه ویژهای دارد.
خداوند در قرآن خویش، وظیفه اهل ایمان را نسبت به پیامبر اسلام، اینگونه بیان می کند: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً[احزاب/56] خدا و فرشتگانش بر(روان پاک) پیغمبر، صلوات و درود می فرستند؛ شما هم ای اهل ایمان، بر او صلوات و درود بفرستید و با تعظیم و اجلال بر او سلام گویید و تسلیم فرمان او شوید.»
مطابق این آیه، اهمیت فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد(صلوات الله علیهم اجمعین) فهمیده میشود؛ صلواتی که انسان را برای پیروی و تسلیم شدن در برابر فرامین پیامبر اسلام که فرامین خدای بزرگ است، آماده میکند. «وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ[آل عمران/132] و از خدا و رسول او فرمان برید، امید است که مشمول لطف و رحمت خدا شوید.»
این آیه، ما را به اطاعت از رسول خدا دعوت میکند؛ دعوتی که باید منتهی به ایجاد رابطه بهتر با خدا شود؛ چنانکه در مناجات شعبانیه که با صلوات بر پیامبر اسلام شروع میشود، نسبت به خداوند اینگونه میخوانیم: «هذا شَهرُ نَبِیِکَ وَ سَیِدِ رُسُلِکَ شَعبانُ الَذِی حَفَفتَهُ مِنکَ بِالرَحمَةِ وَ الرِضوانِ الَذی کانَ رَسُولُ اللهِ صَلیَ اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه وَ سَلَم، یَدأبُ فِی صِیامِهِ وَ قِیامِهِ فِی لَیالیهِ وَ أَیامِهِ، بُخُوعاً لَکَ فِی إِکرامِهِ وَ إِعظامِهِ إِلی مَحَلِ حِمامِهِ[4] این ماه، ماه پیامبر توست، آن سرور فرستادگان، شعبانی که آن را به رحمت و رضوانت پوشاندی، ماهی که رسول خدا(درود خدا بر او و خاندانش باد) در روزه داری و به پاداری عبادت در شب ها و روزهایش با تمام توان کوشش میکرد تا هنگام مرگ، تنها برای فروتنی دربرابر تو و به خاطر بزرگداشت این ماه.»
چنانکه در این دعا نیز به آن اشاره شده است، سیره رسول خدا در ماه شعبان، توجه بیشتر به رابطه با خدا بود؛ سیرهای که ما باید به آن اهتمام بورزیم.
بنابر این در ماه رسول الله، باید با فرستادن صلوات بر ایشان و پیروی از دستورات ایشان(روزه گرفتن، قرآن خواندن، دعا و ذکر و...) به وظیفه مسلمانی خویش بیشتر عمل نماییم.
۲- ماه شعبان، تولد مردی همنام پیامبر
نیمهشعبان، تولد ذخیره آل محمد(صلی الله علیه و آله) است؛ امام غایب از نظری که پیامبر اسلام در وصف او میفرماید: «لو لم یبق من الدنیا إلا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتی یخرج رجل من ولدی اسمه اسمی و کنیته کنیتی[5] اگر از عمر دنیا یک روز باقی مانده باشد، خداوند آن روز را طولانی میکند تا مردی از فرزندان من خروج کند که اسم او مانند اسم من و کنیه او شبیه کنیه من است.»
در این حدیث، پیامبر اسلام بر شباهت اسمی و کنیهای خود با منجی بشریت اشاره کرده است، آن ذخیره خدا که گر چه غایب است؛ اما حاضر است و پناهگاه درماندگان.
مناجات شعبانیه که چندینبار در آن ذکر صلوات آمده است، مستحب است در هر روز، و شب نیمه شعبان خوانده شود؛ از اینرو معلوم میشود که بین ذکر شریف صلوات و مهدی موعود(عجل الله تعالی فرجه الشریف) رابطه تنگاتنگی هست؛ کما اینکه میتوان گفت در مجالس و محافل مذهبی، بعد از نام زیبای پیامبر، بیشتر برای امام زمان(علیه السلام) و ظهور او صلوات میفرستند.
اگر در مناجات شعبانیه بعد از ذکر صلوات، خطاب به اهل بیت میگوییم: «الْکَهْفِ الْحَصِینِ وَ غِیَاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکِینِ[6] پناهگاه محکم و فریادرس بیچارگان درمانده.» امام زمان(علیه السلام) مصداق حی و حاضر آن است.
شعبان، ماه رسول خداست. پیامبر اسلام میفرماید: «شعبان شهری فرحم الله من أعاننی علی شهری شعبان شهر من است، خدا رحمت کند کسی که مرا در این ماه کمک کند.» و در حدیث دیگری، به ثواب روزه گرفتن در این ماه اشاره میکند.
گر چه در ماه شعبان به روزه گرفتن توصیه شده است، اما از آنجا که این ماه، ماه رسول خداست، صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد(صلوات الله علیهم اجمعین) جایگاه ویژهای دارد.
در دعای فرج امام زمان(علیه السلام) از خدا میخواهیم که بر محمد و آلش درود فرستد(ذکر صلوات) و ما را به حق ایشان گشایش دهد، و ابتدا به پیامبر و وصی او پناه میبریم و سپس به مهدی موعود(عجل الله تعالی فرجه الشریف).
"به گزارش خدمت؛ در ماه شعبان، به خواندن مناجات شعبانیه یا صلوات شعبانیه توصیه شده است"«یا مُحَمَّدُ یا عَلِی یا عَلِی یا مُحَمَّد اِکفِیانِی فَإِنَّکمَا کافِیانِ وَ انْصُرَانِی فَإِنَّکمَا نَاصِرَانِ یا مَوْلانَا یا صَاحِبَ الزَّمَانِ اَلْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ[7] ای محمد ای علی ای علی ای محمد(صلوات الله علیهما اجمعین) یاریم دهید که به حقیقت شمائید یاور من و کفایتم کنید که بهراستی شمائید کفایتکننده من، ای مولای من ای صاحب الزمان به فریادم برس به فریادم برس به فریادم برس.»
سخن آخر
دو دلیل برای اهمیت ذکر صلوات در ماه شعبان بیان کردیم؛ اول اینکه شعبان ماه رسول خداست و قرآن کریم، ما را به فرستادن صلوات بر پیامبر دعوت میکند و دوم اینکه در این ماه با عظمت، امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به دنیا آمده است؛ امام زمانی که پیامبر، اسم او را شبیه اسم خودش و کنیه او را همچون کنیه خودش میداند و خواندن صلوات شعبانیه در نیمه شعبان که تولد ایشان است، نیز وارد شده است.
پینوشتها
[1]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ابن بابویه قمی، ص ۵۹.
[2]. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، شیخ طوسی، ج ۲، ص ۸۲۵.
[3]. فضائل الأشهر الثلاثه، ابن بابویه، ص۵۴.
[4]. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج ۲، ص ۸۲۹.
[5].
مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج ۲، ص۲۲۷.
[6]. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، همان.
[7]. منتخب مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص۳۶۰ و ۶۱.
منبع: پایگاه تبیان
اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران