جریان شناسی سیاسی و فرهنگی دو دهه قبل از انقلاب اسلامی: غلبه فرهنگ سیاسی شیعه

جریان شناسی سیاسی و فرهنگی دو دهه قبل از انقلاب اسلامی: غلبه فرهنگ سیاسی شیعه

فرضیه اصلی مقاله این است که در دو دهه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، جریان مذهبی موفق شد به وسیله گسترش فرهنگ سیاسی شیعی در جامعه به پیروزی برسد.

چکیده

فرضیه اصلی مقاله این است که در دو دهه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، جریان مذهبی موفق شد به وسیله گسترش فرهنگ سیاسی شیعی در جامعه به پیروزی برسد. روش مطالعه در این مقاله اسنادی و با مراجعه به منابع معتبر موجود بوده و به این نتیجه رسید که فرهنگ سیاسی شیعه با توجه به گستردگی مفاهیم، زمینه را برای خوانش‌های متفاوت فراهم آورده و از ابتدای شکل‌گیری‌اش تا عصر حاضر، سبب بروز سه رویکرد انزواگرایی، مسالمت و اعتراض در بین شیعیان شده است. اما در ذات این فرهنگ، همیشه عنصر اعتراض به حکومت‌های نامشروع بر عناصر دیگر غلبه داشته و با بهره‌گیری از شبکه روحانیت، رهبری دینیِ امام خمینی، ایدئولوژی منسجم و همه‌گیر و نیز ضعف و ناتوانی گفتمان‌های رقیب، بر سایر جریاناتِ موجود فائق آمده و با جهت دادن به مبارزات مردم علیه رژیم پیشین، توانسته مهم‌ترین جنبش اسلامی معاصر را رقم زند.

واژگان کلیدی: انقلاب اسلامی، فرهنگ سیاسی، جریان‌های سیاسی ـ فرهنگی، فرهنگ سیاسی شیعه، ایدئولوژی اسلامی، رهبری انقلاب اسلامی.

نویسندگان:

فریبا شایگان - میترا مسیگل

فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی - سال سیزدهم - شماره ۴۴ - بهار ۱۳۹۵.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.