روشهای بررسی صحت اطلاعات اقتصادی خانوار

مرکز آمار ایران با تأکید بر علمی بودن روش‌های بررسی اطلاعات اقتصادی خانوار و صحت اطلاعات بدست آمده، اعلام کرد: حداکثر خطای اطلاعات بدست آمده ۳۰ درصد بوده است که با توجه به اقدامات بعدی این مرکز اشکالات موجود نیز در حال برطرف شدن است. به گزارش باشگاه خبری فارس «توانا»، روابط عمومی مرکز آمار ایران اعلام کرد: برای اطمینان از دقت نتایج این اطلاعات از دو طریق سازگاری درونی و مقایسه با منابع بیرونی می‌توان عمل نمود. بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد سازگاری درونی لازم در این پایگاه وجود دارد برای مثال دهک اول جامعه فقط ۴ درصد دارای خودرو هستند در حالی که در دهک دهم این رقم به ۵۰ درصد می‌رسد علاوه بر این متوسط ارزش خودرو برای خانوارهای دهک اول حدود ۴ میلیون تومان است که برای دهک دهم به رقمی حدود ۱۷ میلیون تومان بالغ می‌شود. یعنی تقریبا ۵۰ درصد از خانوارهای دهک دهم دارای خودرو با ارزش بیش از ۱۷ میلیون تومان هستند به همین ترتیب متوسط مساحت زیربنای واحد مسکونی در دهک اول ۸۹ متر مربع در دهک دهم بیش از ۱۶۰ متر مربع است. متوسط ارزش ملک برای خانوارهای دهک اول بالغ بر ۱۰ میلیون تومان و برای دهک دهم بیش از ۱۵۰ میلیون تومان است.

"به گزارش باشگاه خبری فارس «توانا»، روابط عمومی مرکز آمار ایران اعلام کرد: برای اطمینان از دقت نتایج این اطلاعات از دو طریق سازگاری درونی و مقایسه با منابع بیرونی می‌توان عمل نمود"این در حالی است که حدود ۶۲ میلیون نفر در این طرح شرکت کرده‌اند و اگر سایر افراد جامعه تا مرز ۷۱ میلیون نفر نیز که عمدتا خانوارهای برخوردار هستند نیز در این طرح شرکت می‌کردند فاصله ارقام مذکور بین دهک اول تا دهک دهم بیش از این می‌شد. بالاترین سهم در دهک اول مربوط به کشاورزان و کارگران ساده می‌شود و بالاترین سهم در دهک آخر مربوط به پزشکان و اعضای هیئت علمی است. با این توضیحات مشاهده می‌شود ترتیب گروه‌های درآمدی دولت به دست آمده است. روش دیگر برای ارزیابی دقت اطلاعات مقایسه با منابع بیرونی است. در این زمینه مقایسه شاخص‌های به دست آمده از این طرح با طرح آمارگیری از هزینه و درآمد خانوار‌های کشور نشان می‌دهد هرچند کمرویی برای برخی از خانوارها وجود داشته است ولی توزیع درآمد بسیار نزدیک به توزیع درآمد در طرح آمارگیری از هزینه و درآمد خانوارهای کشور است که قدمتی ۴۰ ساله دارد.

علاوه بر این مقایسه اطلاعات با نتایج سرشماری سال ۱۳۸۵ و نتایج سایر طرح‌های آمارگیری کشور نشان می‌دهد دقت اطلاعات ارایه شده در خصوص زیربنای واحد‌ مسکونی، سطح تسهیلات، مالکیت خودرو و تعداد افراد دارای درآمد در خانوار در حد قابل قبولی قرار دارد. یعنی اگر در زمینه متغیر‌های مذکور مغایرت در سطح بالا وجود داشت باید متوسط زیربنای واحد مسکونی، تعداد خانوارهای مالک خودرو و افراد دارای تسهیلات دانشگاهی در طرح جمع‌آوری بسیار پایین‌تر از مقادیر به دست آمده از سرشماری سال ۱۳۸۵ و سایر آمارگیری‌ها می‌شد که این اتفاق نیفتاده است بنابراین می‌توان میزان درآمد‌ خانوارها را بر اساس ارزش مدل‌های اقتصادی در ارتباط با متغیر‌هایی مانند ارزش ملک، ارزش خودرو، تحصیلات و تعداد افراد دارای درآمد خانوار نیز مورد ارزیابی قرار داد که نتایج این کار مغایرت را در حد ۳۰ درصد نشان می‌دهد. در مقایسه‌ای که با اطلاعات پایگاه‌های دستگاه‌های اجرایی مانند سازمان ثبت احوال، پایگاه راهور ناجا، پایگاه کارکنان دولت، پایگاه بیمه خدمات درمانی، تامین اجتماعی، کمیته امداد امام خمینی، سهام عدالت، بانک مرکزی و سایر پایگاه‌های کشور صورت گرفت دقت اطلاعات در حد قابل قبول بود که گزارش آنها قبلا ارایه شده است. آنچه که در بررسی نتایج راستی‌‌آزمایی ارایه شد حاکی از آن بود که درصد هویت افراد از ۶/۹۹ درصد، تحصیلات از ۸۵ درصد، وضعیت بیکاری از ۷۰ درصد، وضعیت مالکیت خودرو از ۸۰ درصد، وام بانکی از ۹۰ درصد، وضعیت اجاره‌نشینی از ۹۰ درصد، تحت پوشش کمیته امداد بودن از ۹۷ درصد و درآمد اظهار شده از ۷۰ درصد دقت برخوردار است. بدیهی است اطلاعات صحیح که از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی به دست آمد جایگزین اطلاعات دارای مغایرت شد و این امر دقت اطلاعات را از ارقام فوق بالاتر خواهد برد.

"یعنی تقریبا ۵۰ درصد از خانوارهای دهک دهم دارای خودرو با ارزش بیش از ۱۷ میلیون تومان هستند به همین ترتیب متوسط مساحت زیربنای واحد مسکونی در دهک اول ۸۹ متر مربع در دهک دهم بیش از ۱۶۰ متر مربع است"لازم به توضیح است که ۳۰ درصد از خانوارها درآمد خود را کمتر از درآمد حاصل از راستی آزمایی اعلام کردند که با جایگزین کردن اطلاعات صحیح این رقم کاهش می‌یابد. البته در بین این خانوارها افرادی هستند که فاصله بین درآمد‌ اظهار شده و درآمد حاصل از راستی آزمایی برای آنها حدود ۲۰ هزار تومان است. برای خوشه‌بندی خانوارهای کشور از طریق ارتباط متغیر‌هایی مانند سطح زیربنای واحد مسکونی، ارزش ملک، ارزش خودرو، تحصیلات، تعداد افراد دارای درآمد و در نهایت درآمد خانوار از روش آزمون تقریب وسع proxy mearns test استفاده شد. محققین ارجمند می‌توانند با این عنوان و همچنین عبارت cash transfer به راحتی از تجربیات سایر کشورها در خصوص خوشه‌بندی خانوارها با هدف پرداخت نقدی یا غیرنقدی به خانوارهای هدف مطلع شوند. برای مثال می‌توان از تجربیات کشورهای مصر، شیلی، مکزیک، اوگاندا، برزیل، بنگلادش و نیکاراگوئه نام برد.

آن دسته‌ از خانوارهایی که به دلایل مختلف نتوانستند در طرح شرکت کنند مجددا دعوت به مشارکت در طرح خواهند شد و فرصت دیگری به این خانوارها داده می‌شود. با این توضیحات می‌توان دقت اطلاعات جمع آوری شده و پس از آن اصلاح شده را برای شروع پرداخت‌های نقدی و غیرنقدی توسط دولت در حد قابل قبول اعلام کرد. بدیهی است پس از شروع این طرح از طریق پایگاه‌هایی مانند ثبت احوال، بیمه خدمات درمانی، تامین اجتماعی، ثبت معاملات ملکی، پایگاه راهور ناجا، آموزش عالی، آموزش و پرورش، کارکنان دولت و سایر پایگاه‌های فعال کشور به راحتی می توان کیفیت اطلاعات را به مطلوبترین سطح ارتقاء داد.