سیاست ضد ایرانی واشنگتن در خاورمیانه راه به جایی نمی برد

سیاست ضد ایرانی واشنگتن در خاورمیانه راه به جایی نمی برد تهران- ایرنا- مواضع ایران هراسانه مقامات آمریکایی در سفر خاورمیانه ای اخیر، بیشتر با هدف ایجاد جو روانی برای فروش تسلیحات این کشور صورت گرفته اما در عمل راه به جایی نخواهد برد.

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، سفر اخیر «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا به منطقه خاورمیانه مدتی است که به سوژه ای برای تحلیل و گزارش ها تبدیل شده است به ویژه امضای توافق تسلیحاتی به ارزش ۱۱۰ میلیارد دلار بین ریاض و واشنگتن و همچنین دیدار ترامپ با مقامات صهیونیستی. رییس جمهوری آمریکا پس از عربستان عازم سرزمین اشغالی شد؛ سفری که گفته می شود بر تشدید اقدام های سران رژیم صهیونیستی بی تاثیر نبوده است. پس از این سفر، سخنگوی حماس هفتم خردادماه اعلام کرد که برگزاری جلسه دولت رژیم صهیونیستی در زیر دیوار ندبه در قدس اشغالی از نتایج سفر دونالد ترامپ به سرزمین های اشغالی بوده است. مساله دیگر، مواضع ضد ایرانی و سخنان ایران هراسانه مقامات آمریکایی و همچنین مقامات سعودی و صهیونیستی بود که همصدا با یکدیگر، جمهوری اسلامی ایران را به برهم زدن نظم منطقه و حمایت از تروریسم متهم کردند؛ مواضعی که احساس می شود بیشتر به خاطر ایجاد جو روانی برای فروش سلاح های آمریکایی صورت گرفته باشد.

"رییس جمهوری آمریکا پس از عربستان عازم سرزمین اشغالی شد؛ سفری که گفته می شود بر تشدید اقدام های سران رژیم صهیونیستی بی تاثیر نبوده است"در ارتباط با چرایی مواضع ضد ایرانی در این سفر، سمت و سوی سیاست های خاورمیانه ای واشنگتن و چشم انداز پیش رو، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا با «جعفر قناد باشی» سفیر سابق ایران در لیبی و تحلیلگر مسائل خاورمیانه و آفریقا به گفت وگو پرداخت. در ادامه مشروح گفت وگوی ایرنا با قناد باشی آمده است؛ ** ایرنا: با توجه به اینکه دولت آمریکا و عربستان قرارداد تسلیحاتی ۱۱۰میلیارد دلاری منعقد کردند، به نظر شما هدف اصلی آمریکا از حضور در خاورمیانه چیست و چه راهبردی را در خاورمیانه در پیش گرفته است؟ ** قناد باشی: همان طور که نزدیکان دونالد ترامپ وکارشناسان آمریکایی و اروپایی اذعان می کنند، هنوز سیاست خارجی روشنی که نقش آمریکا در آن تعیین شده باشد در دولت ترامپ ترسیم نشده است. حتی حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری ایران نیز در مصاحبه ای که پس از انتخابات ارایه داد گفت که هنوز مشخص نیست که دولت ترامپ چه برنامه و خط و مشی را دنبال می کند. آنچه که اتفاق افتاد در عرصه عمل بود به این معنی که ترامپ بیش از اینکه با میل خود وارد خاورمیانه شود به دلیل علاقه اسراییل و عربستان وارد خاورمیانه شد. به نظر می رسد که تشویق رژیم صهیونیستی و وعده های دولت عربستان وی را به خاورمیانه کشاند.

** ایرنا: در دولت قبلی آمریکا، دموکرات ها چه نگاهی به منطقه خاورمیانه داشتند و اینکه آیا تفاوت زیادی بین نگاه دو طیف دموکرات و جمهوریخواه وجود دارد؟ ** قناد باشی: در دولت اوباما، کلینتون به عنوان وزیر امور خارجه وقت اعلام کرد که منطقه خاورمیانه از محدوده سیاست خارجی آمریکا خارج است و جنوب شرق آسیا را در کانون توجه خود قرار دادند. ترامپ نگاه اقتصادی به همه کشورها دارد و به طرف کشوری که دلار و درآمد را به کشورش سرازیر کند، گرایش می یابد چون آمریکایی ها برای فعالیت های اقتصادی و راه اندازی کارخانه های کشورشان نیازمند منابع مالی هستند. بیش از آمریکا اما عربستان نیازمند حمایت آمریکا از کشورش بود. ** ایرنا: ریاض از همسویی با واشنگتن و عقد قراردادهایی با این رقم بالا چه هدف هایی را دنبال می کند؟ ** قنادباشی: عربستان در حال حاضر با بحران های متعددی روبه رو است. در داخل با نارضایتی های اقشار مختلف جامعه مواجه است.

"پس از این سفر، سخنگوی حماس هفتم خردادماه اعلام کرد که برگزاری جلسه دولت رژیم صهیونیستی در زیر دیوار ندبه در قدس اشغالی از نتایج سفر دونالد ترامپ به سرزمین های اشغالی بوده است"از نظر سیاست خارجی از قدرت مناسبی برخوردار نیست و به لحاظ اقتصادی در شرایط نامطلوبی قرار دارد. بیکاری مردم، شکست در جنگ یمن، نبود رهبری کارآمد و نداشتن سیاست ها و راهبردهای قوی از جمله مشکل های اصلی عربستان به شمار می رود. عربستان بیش از مقاصد اقتصادی به دلیل اهداف سیاسی از ترامپ برای حضور در منطقه خاورمیانه دعوت کرد. اگر توجه داشته باشید همه نشست های ترامپ در عربستان در حوزه سیاست خارجی بود و هیچ نشستی با تاجران، صنایع داخلی و نهاد های اقتصادی صورت نگرفت. ** ایرنا: همان طور که اشاره کردید عربستان در این مقطع با مشکلات اقتصادی دست وپنجه نرم می کند و از طرفی با کاهش چشمگیر رشد اقتصادی و کسری بودجه مواجه است.

در چنین وضعیتی، آیا توافق های تسلیحاتی و نظامی گری، نارضایتی های داخلی عربستان را دوچندان نخواهد کرد؟ ** قنادباشی: این موضوع به طور قطع به اعتراض های داخلی خواهد افزود اما اگر مسوولان این کشور در پی پاسخگویی به این نارضایتی ها بودند باید به نارضایتی های مردم به جنگ یمن پاسخ می دادند. عربستان به طور کامل اعتراض های داخلی را نادیده می گیرد و تصور می کند زمانی که در کنار آمریکا قرار دارد و این دوستی را به رخ مردمش می کشد، قدرت خود را حتی با وجود نارضایتی ها تقویت خواهد کرد. این کشور نمی تواند به آسانی رضایت مردم را جلب کند و حتی اگر تصمیم بر آن باشد تا مشکل های داخلی را حل کنند این موضوع زمانبر خواهد بود به ویژه اکنون که مقامات عربستان در تلاش اند در آمریکا سرمایه گذاری کنند. آن طور که مشخص است این قراردادها از نظر مردم عربستان جذابیتی ندارند و آنان بیشتر نگران حضور سرمایه گذاران آمریکایی در کشورشان هستند. از طرف دیگر آمریکا در سال های گذشته به دلیل نارضایتی های مردم و همچنین حضور القاعده پایگاه نظامی خود را از عربستان خارج کرد، بنابراین حضور آمریکایی ها برای انجام فعالیت های اقتصادی در این کشور دور از ذهن به نظر می رسد.

"حتی حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری ایران نیز در مصاحبه ای که پس از انتخابات ارایه داد گفت که هنوز مشخص نیست که دولت ترامپ چه برنامه و خط و مشی را دنبال می کند"افزون بر آن خرید اسلحه و سرمایه گذاری در این بخش از طرف مردم همه کشور ها امری مذموم به شمار می رود که این دیدگاه در میان مردم عربستان نیز وجود دارد. ** ایرنا: برخی کارشناسان بر این باورند که رویکرد جمهوریخواهان و سران صهیونیسم بیش از دموکرات ها به یکدیگر نزدیک است و به دلیل همین تفاوت نگاه ترامپ و اوباما این دیدارها صورت گرفته و نخستین سفر خارجی ترامپ بعد از عربستان به رژیم صهیونیستی بوده است. ** قنادباشی: در تاریخ آمریکا همواره عقیده بر این بوده است که روابط دموکرات ها با صهیونست ها بهتر از جمهوریخواهان بوده است و جمهوریخواهان همیشه در ضدیت با تروریست حرکت کرده اند. به عنوان نمونه برخی احتمال حمله بوش پدر و پسر و حتی نیکسون را به خاورمیانه بعید نمی دانستند چرا که آمریکای آن زمان با صهیونیست ها رابطه مناسبی نداشت. در مقابل کلینتون بیشترین سطح مرادوات را با رژیم صهیونیستی داشت و اوباما نیز در عمل بیشترین کمک را به رژیم صهیونیستی کرد حتی باراک اوباما در مصاحبه ای بیان کرد که دولت وی بیشترین کمک را در تاریخ آمریکا به این کشور کرد است.

تنها در واپسین روزهای فعالیت دولت اوباما، رژیم صهیونیستی از دونالد ترامپ حمایت کرد که این امر باعث شد اوباما قطعنامه مربوط به شهرک سازی های اسراییل را وتو نکند. ** ایرنا: چرا در جریان این سفر ترامپ به خاورمیانه، بیشتر مواضع آنها بر ضدیت با ایران و ترویج ایران هراسی متکی بود؟ ** قنادباشی: برای اظهارات ضد ایرانی ترامپ در این سفر چند دلیل قابل ذکر است: نخست اینکه مشوق اصلی وی برای این سفر، رژیم صهیونیستی و عربستان بودند. دوم اینکه آنها برای فروش سلاح به این سفر آمده بودند بنابراین ضروری می نمود تا برنامه هایی ارایه دهند که بر پایه آن فروش ابزارهای جنگی آمریکا معنا پیدا کند. ترامپ در این سفر بیشتر تاجرمآبانه رفتار کرد و دیدگاه ها و سخنان ضد ایرانی وی را بسیاری از کارشناسان باور ندارند. عباس عراقچی نیز در مصاحبه ای اعلام کرد که ترامپ به توافق برجام متعهد است.

"آنچه که اتفاق افتاد در عرصه عمل بود به این معنی که ترامپ بیش از اینکه با میل خود وارد خاورمیانه شود به دلیل علاقه اسراییل و عربستان وارد خاورمیانه شد"** ایرنا: به نظر شما این همگرایی میان کشورهای خاورمیانه و آمریکا تا چه زمانی پایدار خواهد ماند و آیا با دامن زدن بر ایران هراسی نتایج مد نظر آنان برآورده خواهد شد با توجه به اینکه روسیه و چین نیز در کنار ایران هستند؟ ** قنادباشی: ایران به هیچ عنوان کشوری نیست که به انزوا کشیده شود و حتی پس از دیدار ترامپ و سران کشورهای عربی، امیر قطر گفت که ایران یک قدرت منطقه ای است و اخوان المسلمین نیز از مناسبت های منطقه ای حذف شدنی نیست؛ مواضعی که باعث شد نوعی تفاوت دیدگاه و شکاف میان شورای همکاری های خلیج فارس ایجاد شود. دورنمای منطقه نشان می دهد که عربستان از شرایط منطقه ای و داخلی مناسبی برخوردار نیست و جامعه عربستان دولت حاکم را بر نمی تابد چرا که در این حکومت مردمسالاری و دموکراسی وجود ندارد. واقعیت این است که نهادهای سیاسی و اقتصادی در عربستان، ملی و طرفدار منافع کشور نیستند و این باعث می شود که عربستان با مشکلات فراوانی رو به رو شود. از طرفی ترامپ نیز با معضلات فراوانی دست به گربیان است چرا که در آمریکا روند حقوقی علیه ترامپ آغاز شده است و برخی مدعی بودند که هر لحظه امکان استعفای وی وجود دارد که این نشان می دهد گشایشی در این ائتلاف و همکاری ها وجود نخواهد شد. از طرفی، رژیم صهیونیستی نیز به بن بست رسیده است.

آنان از مهاجرت معکوس و اینکه نتوانستند بیش از ۶۰ سال فلسطین را به اشغال خود درآورند، نگران اند. ** ایرنا: یکی از وعده های انتخاباتی ترامپ حل مناقشه میان اسراییل و فلسطین بود. با توجه به مواضع وی و آنچه در این سفر گذشت، تصور می کنید این وعده تحقق یابد؟ ** قنادباشی: در همه دولت های آمریکا این موضوع یکی از برنامه های انتخاباتی بوده است که برخی روسای جمهوری پس از قدرت یابی با این وعده به صورت عادی برخورد کرده اند و برخی دیگر اقدام هایی در این راستا انجام داده اند. این موضوع اما به هیچ عنوان اولویت دونالد ترامپ نیست. رییس جمهور آمریکا در رقابت های انتخاباتی خویش اعلام کرد که پایتخت آمریکا را از تل آویو به بیت المقدس منتقل می کند و این گفته ها همیشه در حد شعار باقی می ماند.

"به نظر می رسد که تشویق رژیم صهیونیستی و وعده های دولت عربستان وی را به خاورمیانه کشاند"** ایرنا: سخنگوی حماس چند روز پیش اعلام کرد که برگزاری جلسه دولت رژیم صهیونیستی در زیر دیوار ندبه در قدس اشغالی از نتایج سفر دونالد ترامپ به سرزمین های اشغالی است. به نظر شما این موضوع بین شعار ترامپ برای آشتی فلسطین و اسراییل تا عمل فاصله ایجاد نمی کند؟ ** قنادباشی: ترامپ دو شعار و برنامه دارد: نخست اینکه باید پایتخت را از تل آویو به بیت المقدس منتقل کرد اما در این سفر به نفع اسراییل و فلسطین صحبت کرد. زمانی که وی وارد منطقه شد سیاست های خود را تغییر داد و در کنار دیوار ندبه به تنهایی حاضر شد و اجازه نداد تا مسوولان و سران رژیم صهیونیستی وی را همراهی کنند چرا که شائبه حمایت از اسراییل نزد جهانیان ایجاد نشود. فلسطینیان بر این باورند که قدس شرقی باید در اختیار آنان قرار گیرد و حضور ترامپ در کنار سران رژیم صهیونیستی به معنای تایید حضور آنان در فلسطین تلقی می شد که رییس جمهوری آمریکا مانع از ایجاد چنین تفکری شد. اما جلسه ای که اسراییل در کنار دیوار ندبه برگزار کرد برای این بود که به فلسطینیان بفهماند آمریکا با این رژیم همراهی می کند در صورتی که این چنین نیست.

با وجود این اما اسراییل از سفر ترامپ استفاده می کند تا نشان دهد که آمریکا از سیاست های این رژیم حمایت می کند. پژوهشم**1969**1601**خبرنگار: حسن شکوهی نسب **انتشاردهنده : شهناز حسنی ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران و جهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.