سیدمحمد خاتمی: برای دانشگاه آقا بالاسر نگذارید و اجازه دهید مستقل باشد

۱۳۹۴/۱۲/۲۰

رئیس دولت اصلاحات با اشاره به انتخابات ۷ اسفند و با یادآوری این‌که “مهم نیست از نظر عددی چه جریانی در انتخابات موفق شده است” تأکید کرد که “جریانات اجتماعی در گذر زمان به عقلانیت و بلوغ می رسند که باید آن را حفظ و تقویت کرد”.

به گزارش خاتمی مدیا، سیدمحمد خاتمی در دیدار با جمعی از استادان آموزش عالی بیان کرد: کمتر چنین جمعی داریم که هم دلبسته به اصل انقلاب و اسلام و هم توسعه‌گرا هستند و ایران را سربلند می خواهند و هم دانش بالا و تجربه کار دارند و هم برای ملت دلسوز اند. باید به جمع‌هایی از این دست بیشتر بها داد. این جمع، خود گواه بر این حقیقت است که اصلاح طلبی فراتر از گروه‌ها و گرایش‌هاست و یک جریان تاریخی است و در متن جامعه نیز وجود دارد. شاید بسیاری از افراد حاضر در این جلسه وابستگی به یک جریان خاص سیاسی نداشته باشند، اما درعین‌حال وجه مشترک آنها این است که ایران را سربلند، پیشرفته و مردم را برخوردار می خواهند و نگاه علمی به مسایل و نقد خود و جامعه دارند.

وی با بیان این‌که “جریانات اجتماعی در گذر زمان به عقلانیت و بلوغ می رسند که باید آن را حفظ و تقویت کرد” اظهار کرد: “در انتخابات ۷ اسفند شاهد تبلور بلوغ اجتماعی بودیم که در انتخابات ۹۲ نیز مشهود بود.”

خاتمی گفت: من نمی‌خواهم بگویم اکثریت عددی با اصلاح طلبان است یا اصولگرایان، اما معتقدم اگر معدل عقلانیت و تحمل یکدیگر را در نظر بگیریم، مجلس جدید بیشتر از این ویژگی ها برخوردار است و می‌بینید کسانی که آمده اند و بسیاری از اصولگرایان یا در لیست اصلاح طلبان و مورد حمایت آنها بودند یا به کارکردن با اصلاح‌طلبان علاقمند بودند و خود را در برابر جریانی می دانستند که آن جریان را مفید به حال کشور و انقلاب نمی دانستند. ممکن است در آن جریان نیز انسانهای بسیار خوبی باشند؛ من درباره افراد و انگاره ها و انگیزه ها صحبت نمی‌کنم، از عملکرد و رویکرد سخن می گویم.

وی بیان کرد: معتقدم ان‌شاءالله مجلس عقلانیِ قابل قبول و غیرجنجالی تشکیل می شود که همگام و همراه دولت است، البته در اجرای برنامه‌ها و شعارهایش و رأیی که از مردم گرفته است و ادامه موفقیتهایی که در برجام داشته و این مجلس همراهی بیشتری خواهد داشت.

خاتمی یادآوری کرد که مجلس در رأس امور است؛ مجلس نه دولت ساخته و تابع دولت است و نه مقابل دولت است، اما حالت نظارتی مجلس باید حفظ شود.

رئیس بنیاد باران با اشاره به آسیب‌های اجتماعی در کشور گفت: فقر منشاء بسیاری از مشکلات جامعه ما است و مجلس باید به آن بپردازد از سوی دیگر اکنون اقتصاد مقاومتی مطرح شده که مورد تایید رهبری هم هست همه بکوشند به خوبی اجرا شود.

"این جمع، خود گواه بر این حقیقت است که اصلاح طلبی فراتر از گروه‌ها و گرایش‌هاست و یک جریان تاریخی است و در متن جامعه نیز وجود دارد"و فقط نظارت بر دولت کافی نیست؛ نظارت مجلس باید بر ارکان و دستگاه‌های دیگر کشور نیز باشد. در قوه قضاییه، نیروهای مسلح و سایر تشکیلات اقتصادی و غیراقتصادی که شاید چندان خود را پاسخگو ندانند. اینها هم نظارت می خواهد و مجلس می تواند این نظارت ها را انجام دهد.

خاتمی اظهار کرد: این‌که از نظر عددی چه کسی در انتخابات موفق شد یا نشد، برای من مهم نیست. مهم این است که وزن و معدل عقلانیت و منطقی بودن و دلسوزی برای کشور و نظام و مردم در مجلس آینده ان‌شاءالله بیشتر خواهد بود و این مساله مهمی است و گروه هایی که آمده اند باید بر اساس همین وجه مشترکی که داشتند فعالیت کنند.

رئیس دولت اصلاحات در ادامه به اهمیت مرحله دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در برخی حوزه های انتخابیه اشاره کرد و گفت: مرحله دوم، مرحله مهمی است و جامعه ما باید فعال باشد و وارد عرصه شود و سعی کند آنهایی که عقلانیت قوی تری دارند و منطقی تر فکر می کنند را به مجلس بفرستد.

وی افزود: باید یک مجلس خوب و هم سو و هماهنگ با دولت و کمک کننده به دولت برای به سرانجام رساندن برجام و عملی کردن دیگر شعارهایش شکل بگیرد.

رئیس دولت اصلاحات در ادامه با بیان این‌که جامعه ما از نظر اقتصادی مشکلات بسیار سنگینی دارد و رویکرد در حل مسایل باید رویکرد علمی باشد، بر لزوم برنامه ریزی درست اشاره کرد و گفت: عنوان برنامه چهارم ما دانش بنیاد بود؛ گرچه برنامه سوم هم برنامه خیلی خوب بود و نمره اجرای برنامه سوم فوق العاده بالا بود و بالاتر از ۹۰ درصد آن را اجرا کردیم اما یک برنامه پخته و دانش بنیاد در برنامه چهارم تدوین شد. کاری که دانشگاهیان و افکار عمومی در تدوین برنامه چهارم انجام دادند اصلا قابل قیاس با گذشته نبود.

این یعنی اهمیت دادن به علم و دانشگاه ها.

خاتمی افزود: اگر رویکرد جناب آقای روحانی به درستی، «توسعه» است، توسعه نیاز به دانش و عقلانیت دارد. باید این عقلانیت را در دانشگاه ها بجوییم و سعی کنیم دانشگاه های ما قوی باشند یعنی هیات علمی ما مورد احترام باشد و دانشجویان ما دلواپسی و ناامنی نداشته باشند و تصمیم گیری های دانشگاه نه تصمیم گیری های خطی و جناحی بلکه علمی و عالمانه و بهره گیری از نیروهای خوب باشد.

رئیس جمهوری پیشین ایران اظهار کرد: بارها گفته ام اگر بعد از ۴۰ سال نتوانسته‌ایم این اندازه نیرو داشته باشیم که برای دانشگاه‌ها به آنها اعتماد کنیم و هنوز احتمال خیانت و گمراهی می دهیم مشکل در مدیریت ما بوده است. این همه نیروهای خوب هستند بگذارید دانشگاه مستقل باشد و به دانشگاهیان اعتماد کنید و آقابالاسر برایشان نگذارید و در تصمیم گیری ها خود دانشگاهیان حضور داشته باشند. در زمان ما گام هایی برداشته شد از جمله این‌که اجازه دادیم هیات امنا دستش باز باشد و داخل دانشگاه تصمیم بگیرند و نظرات دانشگاهیان درنظر گرفته شود و شایستگی های علمی مد نظر قرار گیرد و نگاه به ارتقای کیفی دانشگاه های ما مورد توجه باشد.

وی گفت: مهمترین دلخوری دانشگاهیان ما این است که احساس می کنند به آنها جفا می شود و تحقیر می شوند. یک استاد دانشگاه می تواند کمبود مادی را تا حدودی تحمل کند، اما این‌که از ترس یک آقای جوان خوب یا بد بالای سرش باشد و جرات نکند، کاری انجام دهد یا همواره در معرض این باشند که با ملاک های غیرعلمی و غیرعقلانی کنار گذاشته و با افرادی که شایستگی ندارند، جایگزین شود، موجب دلخوری اش می شود.

"و فقط نظارت بر دولت کافی نیست؛ نظارت مجلس باید بر ارکان و دستگاه‌های دیگر کشور نیز باشد"این مسایل برای دانشگاه های ما بسیار خطرناک است و آقای رئیس جمهور باید به این مساله نیز در کنار مساله اقتصاد و مساله روابط خارجی توجه کند.

خاتمی بیان کرد: الحمدلله دولت در روابط خارجی تا حدود فراوانی موفق بوده اند، در مساله اقتصاد نیز مشکلات فراوانی دارند، اما تلاش های خوبی صورت گرفته است. باید به دانشگاه و دانشگاهیان و علم اهتمام کنند و مهمترین اهتمام این است که دانشجو و استاد دارای حرمت و امنیت باشند و بتوانند در این مملکت، کار علمی و فکری انجام دهند و باید برای ایجاد پیوندی بین مراکزی که علم تولید می کنند و به علم می پردازند با مدیریت جامعه که در اختیار دولت است، ساز و کاری پیدا کرد. آقای رئیس جمهور هم مطمئنا به این مساله توجه دارند. ما هم باید این مسایل را مطرح کنیم که انشاءالله بیشتر مورد توجه باشد.

رئیس جمهور با اشاره به حضور دانشگاهیان در انتخابات اخیر بیان کرد: در انتخابات اخیر منهای جناح های سیاسی، معدل تحصیلکرده های بالای دانشگاهی ما هم احتمالا بیش از دوره گذشته است. همه این موارد، مسایل مهمی است.

دانشگاهیان با توسعه و مسایلی دیگر آشنا هستند.

وی درباره نگرانی برخی حاضران درباره حضور افراد کم تجربه در انتخابات مجلس بیان کرد: نباید نگران بود. درست است که بسیاری از چهره‌های با سابقه و خوب اصلاح طلب را که شانس زیادی هم داشتند، کنار زده شدند، اما با همتی که انجام شد، همین مساله موجب آمدن چهره هایی جوان تر و تازه تر در صحنه شد تا نسل بعدی هم در صحنه وارد شود، کار کند و کارآزموده شود. کجا بهتر از خود مجلس است که این جوان ها بتوانند خود را نشان دهند؟

وی به چهره های جدید مجلس توصیه کرد که در راستای منافع کشور و جامعه گام بردارند و به دوستانم تذکر می دهم که امنیت و ثباتی که کشور ما از آن برخوردار است، نعمت بزرگی است. به اطراف خود نگاه کنیم، ببینیم در کشورهای دیگر چه می گذرد؛ ما باید با هم متحد باشیم و از کسانی مانند نیروهای مسلح، نیروهای انتظامی و سایر جریانات امنیتی که با برنامه ها و تلاش های خود این امنیت را ایجاد و پاسداری می کنند، تقدیر کنیم. سیاست های پخته تری که در عرصه بین المللی بود سبب شده است این مسایل تا حدودی تامین شود که باید تقویت شود.

خاتمی در ادامه بر لزوم حفظ امنیت داخلی نیز تأکید کرد و گفت: باید علاوه بر امنیت به معنی سخت افزاری، امنیت جامعه نیز برقرار باشد یعنی جامعه بتواند با آزادی بحث های خود را داشته باشد، صحبت کند و رقابت های خود را انجام دهد.

"در قوه قضاییه، نیروهای مسلح و سایر تشکیلات اقتصادی و غیراقتصادی که شاید چندان خود را پاسخگو ندانند"آزادی و حقوق شهروندی جامعه و البته بهبود وضع اقتصادی جامعه، همگی باید تامین شود. اگر دوستان یادشان باشد، در طرح اقتصادی که سال دوم ریاست جمهوری تدوین شد، مطرح کردیم که رویکرد ما توسعه توام با عدالت است. این مساله مهمی است که دنیا نیز همین نگاه را پیدا کرده است و توسعه بی عدالت و عدالت بی توسعه را هیچ کس در دنیا به آن صورت قبول ندارد و توسعه باید با عدالت باشد اما عدالت یعنی زمینه سازی برای به فعلیت رسیدن استعدادهای افراد و هر کس نیز به اندازه توان و استعداد خود بتواند کار انجام دهد. امکانات هم باید در اختیار قرار بگیرد تا بتواند کار کند و نیز بتواند زندگی خود را به وضع خوبی تامین کند.

وی ادامه داد: توزیع، مهم است اما در ابتدا باید درآمدی ایجاد شود و توزیع آن هم عادلانه باشد، نه به این صورت که سرمایه های عظیم بین نسلی مان را یکبارمصرف در جامعه توزیع کنیم. این عدالت است؟ توزیع هم نمی شود، حراج می شود یعنی هدر می رود و کسانی از طریق رانت و امثال آن سوءاستفاده می کنند و سرمایه های بین نسلی کشور در اختیار افرادی معدود قرار می گیرد.

این فسادها از کجا می آید؟ باید رونق اقتصادی و بخش خصوصی قوی داشته باشیم، دولت هم این را رعایت کند که عدالت در جامعه ما ایجاد شود.

خاتمی بیان کرد: در مساله عدالت اجتماعی، تبدیل سازمان تامین اجتماعی به وزارت رفاه و تامین اجتماعی برای این بود که به صورت علمی و سنجیده ای بتوانیم عدالت را در جامعه مان تامین کنیم، نه این‌که همینطور یکباره از جیب خود سرمایه را درآوریم به این یکی و آن یکی دهیم و به بعضی برسد و به بعضی نرسد. بعد هم در آن بمانیم؛ یکبار پرداخت می کنیم، دفعه دوم با مشکلاتی مواجه می شویم. عدالت مساله بسیار مهمی است، اما واقعا در ابتدا جامعه باید توسعه پیدا کند، از امکانات آن استفاده شود، درآمدهای آن بالا رود و طبعا این درآمدها هم به نحو عادلانه ای در جامعه توزیع شود.

وی گفت: بزرگترین عدالت این است که در جامعه بی‌کاری نباشد یا کم باشد و اشتغال فراوان و درآمد سرانه بالا باشد. این درآمد سرانه هم طوری باشد که به ذی‌حق‌ها و آن طور که حقشان است، برسد، نه این‌که در اختیار یک عده خاصی بخصوص به صورت رانتی و سوءاستفاده و امثال آن قرار بگیرد. این موارد، همه مسائلی است که باید دانشگاه ها هم در کنار ریاست محترم جمهوری و دولت به آن اهتمام کنند.

"اینها هم نظارت می خواهد و مجلس می تواند این نظارت ها را انجام دهد.خاتمی اظهار کرد: این‌که از نظر عددی چه کسی در انتخابات موفق شد یا نشد، برای من مهم نیست"امیدوارم با این تحول ایجاد شده، به سوی همبستگی بیشتر برویم و براساس تحلیل خوبی که دوستان داشتند، بتوانیم در درون گفت وگو کنیم یعنی حتی گفت وگوی درون اصلاحاتی داشته باشیم و بتوانیم صحبت کنیم، نقد کنیم، دست آوردها و نقص های خود را در نظر بگیریم.

رئیس دولت اصلاحات با بیان این‌که «باید گفت وگو با حکومت و جناح ها و جریانات دیگر و تقویت عقلانیت خود و عقلانیت طرف مخالف خود را مدّ نظر قرار دهیم و بتوانیم با همدیگر صحبت کنیم» گفت: جامعه باید به این مساله هم آگاه باشد که یک دست صدا ندارد و همه جریانات موجود باید در عرصه باشند. البته همه جریانات هم باید این را بپذیرند که در چارچوب قانون حرکت کنند، قانون شکنی نکنند و کارهایی که مطابق قانون نیست، انجام ندهند. این که جامعه ما به این عقلانیت رسیده است که خواست های خود را با همه محدودیت ها و مشکلات آن از طریق صندوق رای بیان کند، مساله مهمی است و امنیت و امید را در جامعه تقویت می کند و آن را از آشوب و درگیری های مختلف دور نگاه می دارد. این عقلانیت پیدا شده را باید تقویت کرد و ان شاءالله همه در کنار همدیگر به این سمت برویم که اگر قانون هم اشکال دارد، آن را به طور قانونی باید اصلاح کرد و اگر در نظام ما اشکالاتی وجود دارد، آن را باید به لحاظ قانونی تا آنجایی که می شود اندک اندک اصلاح کرد، چرا که اصل نظام مورد قبول همه ما است.

وی تأکید کرد: اصلاحات باید رو به جلو باشد و ان شاءالله به آرمان‌هایمان که در اصل انقلاب ما وجود داشت، یک گام نزدیک تر شده باشیم؛ مهمترین آرمان ما این بود که بعد از مرحله سلبی انقلاب که تخریب رژیم گذشته بود، جمهوری اسلامی ایجاد کنیم. جمهوری یعنی حاکمیت مردم، حکومت برآمده از مردم و مسوول در برابر مردم که در آن مردم قادرند بدون توسل به زور، قدرت را جابجا کنند.

خاتمی افزود: در بعد ارزش‌های الهی نیز قطعا روح اسلام در عرصه اجتماعی، عدالت و اخلاق است و ان‌شاءالله این دموکراسی و این جمهوریت که مردم ارباب اصلی آن هستند، برخوردار از ارزش های الهی و انسانی باشد.

امیدوارم به آن سو برویم و بتوانیم کار الهی خود یعنی ساختن الگو در دنیای آشفته کنونی را که مردم در آن از حقوق شهروندی و حقوق انسانی و حرمت و کرامت و زمینه برای پیشرفت برخوردار باشند را به نتیجه برسانیم و از بداخلاقی ها، دروغ ها، سوءاستفاده ها و فسادهایی که در دنیای امروز وجود دارد، دور باشیم و بتوانیم آن الگو را بسازیم.