مسکن مهر احمدی‌نژاد شکست خورد؛ روحانی مسکن اجتماعی می‌سازد

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی با انتقاد از طرح مسکن مهر گفته است"مشکل من با ساخت مسکن مهر این بود که این واحدها در جاهایی ساخته شده‌اند که قابل سکونت نبوده‌اند."

طرح مسکن مهر بعد از آن در دستور کار دولت محمود احمدی نژاد قرار گرفت که قیمت مسکن به شدت افزایش پیدا کرد و دولت وقت برای کنترل بازار مسکن و با هدف خانه دار کردن گروه‌های کم درآمد با توزیع زمین رایگان این طرح را شروع کرد.

این طرح شعار روزهای اوایل انقلاب را نیز با خود داشت که "همه را صاحب خانه می کنیم". اما طرح ساخت مسکن مهر عمدتا در مناطقی شروع شد که در حاشیه شهرها قرار داشت و امکانات زیربنایی کافی نداشت. برای همین هم بخشی از واحدهای مسکونی وقتی ساخته شدند، نه آب داشتند نه برق و نه تلفن. علاوه بر این، پیش بینی بسیاری از زیر ساخت های لازم نظیر درمانگاه، مدرسه و دیگر نیازهای اولیه نیز در این شهرک ها نشده بود؛ به همین خاطر انتقادها نسبت به این طرح زیاد بود.

آقای آخوندی می گوید مسکن اجتماعی جایگزین مسکن مهر می شود

اما آقای احمدی نژاد مسکن مهر را طرحی بسیار موفق می دانست به گونه ای که در سال ۱۳۹۰ گفت که با این شیوه ساخت مسکن مهر، تا دو سال دیگر (پایان دوره ریاست جمهوری اش) مشکل مسکن در ایران ریشه کن می شود.

دولت آقای احمدی نژاد برای تامین هزینه مورد نیاز برای ساخت مسکن مهر از بانک مرکزی پول قرض گرفت و علی طیب نیا، وزیر اقتصاد می‌گوید که "پول پرقدرت یعنی پایه پولی ایران حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است به این معنا که از ابتدای خلق پول توسط بانک مرکزی تاکنون ۱۰۰ میلیارد تومان پول در کشور چاپ شده است که ۴۲ هزار میلیارد تومان این رقم مربوط به مسکن مهر است."

آقای طیب نیا می گوید که "با چاپ کردن پول بدون پشتوانه، تورم را به عنوان یک مالیات به عامه مردم تحمیل کردیم و از محل مالیاتی که از عموم مردم گرفته ایم، برای بخشی از جامعه مسکن تهیه کردیم."

علاوه بر این وزیر راه و شهرسازی دلایل دیگری برای مخالفت با این طرح دارد و می گوید "بزرگترین مشکل مسکن مهر آن بود که مردم از مدیریت ساخت خارج شدند و دولت با یک ساخت و ساز بسیار وسیع روبرو شد."

هزینه سنگین مسکن مهر برای اقتصاد ایران

برنامه دولت آقای احمدی نژاد در طرح مسکن مهر ساخت چهار میلیون واحد مسکونی بود و آقای آخوندی می گوید که تقریبا نیمی از این میزان هنوز در دست ساخت است.

دولت امیدوار است تا سال آینده بتواند از دست این پروژه پر دردسر خلاص شود و طرح مسکن اجتماعی را شروع کند که دو دهه پیش مدتی در دستور کار قرار گرفت ولی مدتی بعد اجرای آن متوقف شد.

به گفته وزیر مسکن و شهرسازی، "مسکن اجتماعی در واقع مدنظر قرار دادن گروه‌هایی است که در پایین‌ترین سطح درآمدی هستند."

"آقای احمدی نژاد اعلام کرده بود با این شیوه ساخت مسکن مهر، تا پایان دوره ریاست جمهوری اش مشکل مسکن در ایران ریشه کن می شود."

در طرح مسکن اجتماعی متوسط واحد مسکونی ۵۰ متر پیش بینی شده است و برای خانوارهایی که فرزند دارند به ۷۰ متر می رسد، اما مقامات دولتی می گویند که واحدهای مسکن مهر ۹۰ متر مربع وسعت دارند.

در طرح مسکن مهر به جز وام مابقی هزینه ها را متقاضیان پرداخت می کنند اما به گفته مقامات دولتی در مسکن اجتماعی این طور نیست، بلکه واحدها متناسب با درآمد خانوار قیمت گذاری ‌می‌شود و خانوارها با حداکثر ۴۰ درصد از میزان درآمد، می توانند در این خانه ها مستقر شوند.

برآوردهای وزارت راه و شهرسازی نشان می دهد حدود ۳۰ درصد از افراد درآمد بالا دارند و خودشان بدون نیاز به کمک می توانند واحد مسکونی بخرند، نزدیک به ۵۰ درصد مردم نیز درآمدهای متوسط دارند که می توانند با دریافت وام و پس انداز های شخصی خانه بخرند و تنها حدود ۲۰ درصد افراد کم درآمد و فقیر قادر به خرید مسکن نیستند و طرح مسکن اجتماعی این گروه را هدف قرار داده است.

تجربه های شکست خورده مسکن

دولت احمدی نژاد برای ساخت مسکن مهر ۴۲ هزار میلیارد تومان هزینه کرد

برخی کارشناسان با تردید به طرح هایی از این دست می نگرند و می گویند این برنامه ها شبیه شعارهایی است که اوایل انقلاب از سوی مقامات دولت انقلابی مطرح شد که "خانه نخرید، همه را صاحب خانه می کنیم."

به عقیده این کارشناسان، دولت های بعد از انقلاب بدون توجه به امکانات و توانایی های مالی برنامه هایی آرمانی مطرح کرده اند. برنامه "طرح مسکن اجتماعی" که دو دهه پیش مطرح شد و قرار بود واحدهایی ۵۰ متری برای اقشار کم درآمد ساخته شود نمونه ای از این دست است.

این طرح خیلی زود فراموش شد و طرح هایی نظیر انبوه سازی مسکن در دستور کار دولت قرار گرفت که از آن نیز به عنوان تجربه ای ناموفق یاد می شود.

اکنون به نظر می رسد که مسکن مهر نیز به سرنوشت بقیه طرح ها دچار شده و دولت دوباره برنامه مسکن اجتماعی را به جریان انداخته است.

بازار مسکن بزرگترین بازار اقتصادی ایران است و نزدیک به یک سوم سرمایه گذاری‌ها به این بخش اختصاص دارد و دولت می کوشد که با ایجاد تحرک در این بخش بتواند اقتصاد کشور را نیز از رکود فعلی خارج کند.

.