نگاه مادرانه به طرح جامع جمعیت

نفیسه آزاد، جامعه‌شناس، در مطلبی در روزنامه «شرق» می نویسد: صبح است. پسر چهارساله‌ام دور خانه می‌دود و بلندبلند شعر تازه‌ای که یاد گرفته را می‌خواند. پرستار دوروز است که مریض شده. دیشب هم تلفنش را جواب نداده و من سعی می‌کنم برنامه‌ریزی کنم که چطور باید بچه را ساعت سه‌ونیم از مهدکودک بردارم. در را که باز می‌کنم تلفن زنگ می‌زند.

"دیشب هم تلفنش را جواب نداده و من سعی می‌کنم برنامه‌ریزی کنم که چطور باید بچه را ساعت سه‌ونیم از مهدکودک بردارم"مادرم است و می‌گوید امروز به‌خاطر آلودگی هوا مهدکودک‌ها تعطیل هستند. مجبورم به شرکت بروم چون لپ‌تاپم آنجاست. از سر ناچاری به مهدکودک زنگ می‌زنم.

مدیر مهد نجاتم می‌دهد، با خنده می‌گوید: «من خودم یک زن شاغل هستم، وضعیت شما را درک می‌کنم، بچه را بیاورید ما چند ساعتی نگه می‌داریم، تا کسی را پیدا کنید.»

در راه رسیدن به محل کار، به «طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» فکر می‌کنم، به اینکه این طرح چطور قرار است، من مادر را تشویق کند که بچه‌های بیشتری به دنیا بیاورم. آیا این طرح برای بچه‌ها پیش‌بینی مهدکودک‌های رایگان و دولتی کرده است؟ آیا برای برخورداری بچه‌ها از سلامت و بهداشت رایگان تدبیری اندیشیده است؟ اگر بچه‌های بی‌شمار من هرکدام ماهی یک‌بار نیاز به دکتر و درمان برای مریضی‌های مرسومی مثل آنفلوآنزا یا مسمومیت یا شکستن دست و پا و نظایر آن داشته باشند، هزینه آن با یک حساب سرانگشتی ممکن است حتی از نصف حداقل دستمزد نیز بالاتر برود.

سعی می‌کنم همین‌طور که در صف اتوبوس ایستاده‌ام طرح را در ذهنم ورق بزنم و ببینم آیا دولت تعهدی برای خود در قبال فرزندان به‌دنیاآمده در حوزه‌هایی مثل آموزش، خدمات تفریحی، رفاهی و حتی هزینه لباس، شیر، میوه و... قایل است که می‌بینم خبری نیست.

کانادا در سال ۲۰۱۲ بالاترین نرخ رشد جمعیت را در میان کشورهای صنعتی داشت. یکی از سیاست‌های این کشور برای بالابردن جمعیت بالابردن نرخ رشد مهاجرت به داخل بوده است به‌ طوری‌ که در این سال حدود ۲۵۰هزارنفر از طریق مهاجرت به جمعیت اضافه شده‌اند.

از سوی دیگر درنظرگرفتن مهدکودک‌های عمومی و رایگان در کنار مهدکودک‌های خصوصی برای مادران شاغل یا مشغول به تحصیل، پرداخت ماهانه مبلغی برای نگهداری فرزندان به مادر (که به شکل تقریبی کفاف هزینه خوراک و پوشاک بچه‌ها را می‌دهد)، سیستم سلامت و بهداشت فراگیر و رایگان، فراهم‌آوردن نظام فرزندخواندگی قانونی و بسیار محکم برای جلوگیری از سقط‌ جنین بچه‌های ناخواسته از سیاست‌هایی بوده که دولت کانادا برای افزایش جمعیت خود در نظر گرفته است. اما آنچه «در طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» دیده می‌شود، دنبال‌کردن سیاست مادران بی‌اراده و بی‌حقوق با فرزندان بی‌شمار است بدون آنکه تعهدی جدی برای دولت جز دادن جایزه‌های خیالی در نظر گرفته باشد.

گام‌های این افزایش جمعیت به‌طور خلاصه اینگونه است:

گام اول؛ تغییر آموزش دختران در دوره‌های مقدماتی. دختران جوان از طریق تغییر محتوای درسی به‌جای آنکه برای ایفای نقش اجتماعی آماده شوند برای حاملگی و زایمان و خانه‌داری آماده خواهند شد.

"گام‌های این افزایش جمعیت به‌طور خلاصه اینگونه است:گام اول؛ تغییر آموزش دختران در دوره‌های مقدماتی"

گام دوم؛ محدودیت جدی زنان برای تحصیل در رشته‌های درآمدزا. در مرحله بعدی با اجرایی‌کردن سیاست‌های «بومی‌گزینی» و «سهمیه‌بندی جنسیتی» راه زنان برای تحرک اجتماعی و رسیدن به رشته‌هایی که درآمدزا هستند یا منزلت اجتماعی بالاتری را تضمین می‌کنند سد می‌شود. این کار درواقع به شکل غیرمستقیم امکان رسیدن به شغل را در آینده از زنان می‌گیرد.

گام سوم و نهایی؛ طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده.

اگر همه اینها کارگر نیفتاد و کار به مرحله استخدام رسید، طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده وارد می‌شود و با اولویت‌بندی استخدامی مردان متاهل صاحب فرزند را در صدر قرار می‌دهد و زنان مجرد و حتی متاهل را در اولویت‌های آخری قرار می‌دهد که عملا نوبتی به آنها نرسد.

خب در این مقطع برای زن درس‌خوانده یا نخوانده بیکاری که لابد سرمایه و اعتباری هم ندارد که کاری راه بیندازد، فرزندآوری را تبدیل به پروژه کسب درآمدکردن، آخرین گام برای رسیدن به جمعیت ۱۵۰میلیونی است.

فرزندانی که قرار است از طریق این برنامه به جمعیت ایران اضافه شوند باید با دستمزد یکی از والدین که حداقل مصوب و قانونی آن ۵۳۰ هزارتومان در ماه است بزرگ شوند و مادرشان همزمان نقش حمل‌کردن، زاییدن، مهدکودک، آموزش‌دهنده، پرستار و... را بازی کند. مادر این بچه‌ها باید زندگی‌اش را بدون هیچ حمایتی صرف بزرگ‌کردن بچه‌هایی کند که امیدوار باشد آینده‌ای بهتر از او در انتظارشان است.

اتوبوس می‌رسد، هوای گرفته تهران و جمعیت زیادی که در اتوبوس به‌هم‌چسبیده‌اند عملا نفس‌کشیدن را مشکل کرده است، به‌سختی پیاده می‌شوم و سعی می‌کنم امیدوار باشم که حداقل قانونگذاران برای هوای قابل‌تنفس و حمل‌ونقل عمومی ۱۵۰میلیون‌نفر نیز فکری کرده باشند.