نگاهی به تغییرات آزمون دکترا

نگاهی به تغییرات آزمون دکترا
فرهیختگان
فرهیختگان - ۶ بهمن ۱۳۸۹

تعداد بازدیدها: ۶۶ تغییرات آزمون دکترا موافقان و مخالفانی را به همراه داشته است. در این گزارش قصد داریم به اظهار نظر این مسوولان موافق و مخالف بپردازیم.  برخی معتقدند اگر دست دانشگاه‌ها و اساتید در انتخاب دانشجویان دکترا بسته باشد دانشجویان سرگردان می‌شوند، بنابراین باید با تدوین مکانیسم‌های مشخص دست اساتید و دانشگاه‌ها را برای انتخاب دانشجو باز بگذاریم، در این صورت نحوه پذیرش دانشجوی دکترا می‌تواند تغییر کند به نحوی که بر انتخاب دانشجویان نظارت شود و فرصت اعتراض برای آنها گذاشته شود تا اگر برای دانشجویی محرز شد که در حقش اجحاف شده بتواند اعتراضش را پیگیری کند. در این میان هم باید گفت بسیاری از دانشجویان و اساتید با اجرای این طرح مخالفند چون برخی بر این عقیده هستند که اینگونه اجرای آزمون دکترا می‌تواند حق بسیاری از نخبگان را پایمال کند. عده‌ای هم بر این باورند که قطعا برای استفاده از این مکانیسم در آزمون سال تحصیلی ۹۱-۹۰ دیر شده و دانشجویان داوطلب دکترا سردرگم خواهند شد.

"در این میان هم باید گفت بسیاری از دانشجویان و اساتید با اجرای این طرح مخالفند چون برخی بر این عقیده هستند که اینگونه اجرای آزمون دکترا می‌تواند حق بسیاری از نخبگان را پایمال کند"زمانی که قرار است روش جدیدی اجرا شود داوطلبان باید خود را آماده کنند اما هم‌اکنون فرصت برای آماده‌سازی کم است لذا برای سال جاری آزمون دکترا باید با همان مکانیسم قبلی برگزار شده و اجرای آیین‌نامه تمرکز آزمون دکترا به سال آینده موکول شود. دانشگاه‌ها در آزمون دکترا فقط به مصاحبه بسنده کنند وزیر علوم با تأکید بر اینکه دانشگاه‌ها نباید برای پذیرش نهایی در آزمون دکترا آزمون کتبی بگیرند، گفت: اگر قرار بود هر کدام از دانشگاه‌ها یک امتحان مجدد بگیرند که دیگر نیازی نبود وزارت علوم این آزمون را برگزار کند. بنابراین تنها به مصاحبه و بررسی سوابق تحصیلی بسنده کنید. کامران دانشجو پنجشنبه در دومین نشست آمایش آموزش عالی در دانشگاه شهید بهشتی وزیر علوم در ارتباط با شیوه پذیرش نهایی در آزمون دکترا به روسای دانشگاه‌ها تاکید کرده بود که این امر به‌نفع همه و درواقع به عدالت علی‌رغم ایراداتی که دارد نزدیک‌تر است و حتی از اعمال سلیقه هم جلوگیری می‌شود، اما نه به‌صورت مطلق ولی درصدی از آن پایین می‌آید. اگر فکر می‌کنید این آزمون کتبی درآمدی برایتان دارد بگویید در بودجه به شما کمک موثری کنیم.

حذف تدریجی آزمون کتبی تخصصی دکترا همچنین رئیس سازمان سنجش آموزش کشور و معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تغییر در نحوه پذیرش دانشجوی دکترا، حذف تدریجی آزمون کتبی تخصصی دانشگاه‌ها برای ورود به این دوره و برگزاری آزمون عمومی سراسری خبر دادند. محمدحسین سرورالدین در این میان از تغییری که در نحوه پذیرش دانشجو در دوره دکترا در دست بررسی است، خبر داد که در صورت تصویب برای پذیرش دانشجو در این دوره یک مرحله آزمون عمومی به‌صورت سراسری برگزار می‌شود. پس از آن داوطلبان چند برابر ظرفیت به دانشگاه‌ها معرفی شده و با بررسی دانشگاه‌ها انتخاب می‌شوند. این آزمون اولیه عمومی امتحان زبان نیست اما احتمال دارد با آزمون زبان یکی باشد یا اینکه به‌صورت جداگانه برگزار شود. همچنین وزارت علوم در حال بررسی برای برگزاری چند بار در سال این آزمون است تا در صورتی که هر داوطلب نتوانست نمره مورد قبول را دریافت کند بتواند مجددا در امتحان شرکت کند.

"عده‌ای هم بر این باورند که قطعا برای استفاده از این مکانیسم در آزمون سال تحصیلی ۹۱-۹۰ دیر شده و دانشجویان داوطلب دکترا سردرگم خواهند شد"در حال حاضر هر دانشگاه برای پذیرش دانشجوی دکترا به‌صورت مستقل اقدام می‌کند و این آزمون نیز تنها یک بار در سال برگزار می‌شود. اما با تصویب این طرح، امتحان کتبی تخصصی که در حال حاضر دانشگاه‌ها برگزار می‌کنند دیگر وجود نخواهد داشت و داوطلبانی که نمره حد نصاب آزمون عمومی را دریافت کرده باشند برای سایر مراحل گزینش که شامل مصاحبه می‌شود به دانشگاه‌ها مراجعه می‌کنند. همچنین درباره تغییر در برگزاری آزمون کارشناسی‌ارشد نیز باید گفت، برای آزمون کارشناسی‌ارشد تاکنون چیزی تصویب نشده اما هر آنچه تصویب شود در راستای تسهیل کار داوطلبان و حفظ استقلال دانشگاه‌ها است. در این زمینه هم معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفته بود: در حال برنامه‌ریزی برای تغییر در نحوه پذیرش دانشجو در دوره دکترا هستیم و ممکن است این شیوه برای سال آینده تحصیلی اجرایی شود. براساس این تغییر، پذیرش دکترا شامل یک آزمون عمومی می‌شود و به مرور زمان آزمون کتبی تخصصی که هر دانشگاه به‌طور جداگانه برگزار می‌کند نیز حذف می‌شود.

تغییر در نحوه پذیرش دانشجو بیشتر در دوره دکترا مدنظر است و کارشناسی‌ارشد در فاز بعدی قرار دارد. همچنین برخی منابع امتحانی آزمون نیمه‌متمرکز دکترا سال ۹۰ تغییر کرد. براساس این تغییرات دروسی به منابع برخی کدرشته محل‌ها اضافه و دروسی حذف شده است. سازمان سنجش آموزش کشور جزئیات این تغییرات را منتشر کرده و داوطلبان می‌توانند برای دستیابی به این اطلاعات به سایت سازمان سنجش آموزش کشور به نشانی www. sanjesh.

"اگر فکر می‌کنید این آزمون کتبی درآمدی برایتان دارد بگویید در بودجه به شما کمک موثری کنیم"org اقدام کنند. ثبت‌نام آزمون ورودی دوره دکترای تخصصی سال ۱۳۹۰ براساس برنامه زمانی پیش‌بینی شده در روزهای ۳ تا ۱۰ بهمن انجام شده و آزمون پنجشنبه ۲۵ فروردین ۹۰ برگزار می‌شود. آزمون دکترا شبیهGRE‌ است رئیس دانشگاه تربیت‌مدرس هم جزو افرادی بوده که موافق این طرح است. وی با اظهار موافقت نسبت به برگزاری آزمون نیمه‌‌متمرکز دکترا که از امسال قرار است به‌صورت سراسری در کشور برگزار شود، این آزمون را باعث ایجاد عدالت آموزشی و فرصت برابر در یک رقابت سالم بین داوطلبان دانست. دکتر رنجبر با بیان اینکه چند سالی است که در دانشگاه‌ها درگیر برگزاری آزمون دکترا هستیم و اکثر دانشجویان نسبت به روند برگزاری آزمون دکترا در دانشگاه‌های متعدد گله‌مند هستند، گفته بود: ازجمله انتقادهای وارده به این شیوه از سوی دانشجویان این است که دانشگاه‌ها برای پذیرش دانشجوی دکترا تبعیض قائل می‌شوند و دانشجویان خودشان را برای دکترا پذیرش می‌کنند که این موضوع باعث اضطراب بین دانشجویان می‌شود.

وی با بیان اینکه باید شرایطی فراهم شود تا هر داوطلبی که از نظر علمی شایستگی دارد بتواند در دانشگاه مورد علاقه خود پذیرش شود، تاکید کرد: به صرف اینکه دانشجویی با یک استاد کار کرده، نباید فرصت را از داوطلب دیگر گرفت و عدالت آموزشی به معنای فرصت برابر در یک رقابت سالم است. به عبارتی دیگر روش جدید آزمون دکترا شانس برابری را برای داوطلبان دکترا ایجاد خواهد کرد تا افرادی که توانایی علمی بیشتری برای ادامه تحصیل در یک دانشگاه برتر را دارند، بتوانند در آن دانشگاه پذیرفته شوند و با این روش عدالت آموزشی بیشتری برقرار می‌شود. بسیاری از صاحبنظران موافق برگزاری آزمون دکترا به‌صورت نیمه‌متمرکز هستند اما باید اجازه دهیم تمام دانشجویان توانمند ما از سراسر نقاط کشور بتوانند به دانشگاه‌های دیگر راه یابند و امیدواریم آزمون سراسری دکترا بدون هیچ‌گونه تبعیضی انجام گیرد. اما در این بین دکتر رنجبر معتقد است، برگزاری آزمون‌ در دانشگاه‌های مختلف باعث نوعی همپوشانی در آزمون‌ها می‌شد که این موضوع دانشجویان را برای هماهنگی با مشکل مواجه می‌کرد. همچنین مستقل عمل کردن دانشگاه‌ها در برگزاری آزمون دکترا باعث می‌شد وحدت رویه‌ای در برگزاری آزمون وجود نداشته باشد و در این زمینه برخی دانشگاه‌ها به‌صورت تستی، بعضی شفاهی و برخی به‌صورت تشریحی آزمون را برگزار می‌کردند.

"پس از آن داوطلبان چند برابر ظرفیت به دانشگاه‌ها معرفی شده و با بررسی دانشگاه‌ها انتخاب می‌شوند"همچنین هزینه بالایی که برای برگزاری آزمون دکترا در دانشگاه‌های متعدد صرف می‌شد از دیگر مشکلات آزمون‌های فعلی عنوان می‌شود و این موضوع منجر به اتلاف منابع شده و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبود. براین اساس وزارت‌علوم طی جلسات متعددی که با روسا و معاونان آموزشی دانشگاه‌ها برگزار کرد، تصمیم گرفته آزمون دکترا را به‌صورت سراسری برگزار کند. رنجبر معتقد است، برخی افراد برگزاری آزمون دکترا به‌صورت سراسری را با کنکور اشتباه می‌گیرند، در حالی‌ که برگزاری آزمون دکترا مشابه GRE است. براین اساس سازمان سنجش ابتدا یک امتحان به‌صورت سراسری از سه مبحث زبان، استعداد تحصیلی و دروس پایه برگزار می‌کند، همچنین با تاثیر ۲۰ درصدی معدل دانشجویان، یک غربالگری اولیه از داوطلبان انجام می‌گیرد و چند برابر ظرفیت را به دانشگاه‌ها اعلام می‌کند و دانشگاه‌ها نیز از میان این افراد دانشجویان خود را پذیرش می‌کنند. هرچند این آزمون نیمه‌متمرکز دو سال به‌صورت آزمایشی اجرا می‌شود و براساس نقاط ضعف و قوت آن می‌توان بازنگری مجدد انجام داد و ممکن است در درازمدت این آزمون کاملا به سمت GRE‌ و ارائه کارنامه به داوطلبان بود.

دست دانشگاه‌ها برای انتخاب دانشجوی دکترا باید باز باشد در این میان هم علی عباسپورتهرانی‌فرد رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خبر از درخواست مجلس ‌از وزارت علوم داد تا توضیحات لازم در مورد آزمون متمرکز دکترا را به کمیسیون ارائه کند. رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، سراسری شدن آزمون دکترا را مطلوب ارزیابی کرد و اظهار داشت: با تمرکز صد درصد به نحوی که دست اساتید و دانشگاه‌ها در انتخاب دانشجو بسته شود، مخالف هستیم زیرا تمرکز آزمون دکترا به شرطی قابل قبول است که دانشگاه‌ها و اساتید در پذیرش نهایی دانشجوی دکترا نقش داشته باشند. برای تمرکز آزمون دکترا باید این اصل رعایت شود که اختیار دانشگاه‌ها در مورد پذیرش دانشجو محدود نشود چون دانشجوی دکترا در حقیقت شریک تحقیقاتی استاد راهنماست، یعنی اساتید پروژه‌های تحقیقاتی‌ای دارند که باید آن را با یک شریک تحقیقاتی که دانشجوست انجام دهند و در مقابل ممکن است دانشجویی به یک موضوع تحقیقاتی برسد و بخواهد آن را با کمک استاد راهنما به نتیجه برساند لذا در این انتخاب دست اساتید دانشگاه باید باز باشد. نماینده مردم تهران در خانه ملت ضمن اینکه هم‌اکنون از دهه‌های ۶۰ خارج شده و دوره‌ دکترا گسترش یافته بر این عقیده است که برای نمونه خیلی از دانشگاه‌ها در رشته دکترای مهندسی مکانیک، دانشجو جذب می‌کنند و یک داوطلب اگر نخواهد شانسش را از دست دهد ناچار می‌شود در تعداد زیادی آزمون ورودی شرکت کند، بنابراین تمرکز در آزمون دکترا مطلوب است به شرطی که دست اساتید و دانشگاه‌ها را در پذیرش دانشجو نبندند. تمرکز در آزمون دکترا دو- سه ماه قبل در کمیسیون آموزش و تحقیقات مطرح و بررسی شد و براساس آن به وزارت علوم پیشنهاد شد اگر می‌خواهند آزمون دکترا را متمرکز برگز‌ار کنند به سمتی بروند که در وهله نخست با کلاس‌های کنکوری که برای کارشناسی‌ارشد و دکترا به راه افتاده و واقعا مخرب است برخورد شود و از آن طرف هم آزمون به نحوی برگزار شود که دانشگاه‌ها بتوانند در این آزمون نقشه داشته باشند و انتخاب دانشجو هم با اساتید دانشگاه باشد.

"این آزمون اولیه عمومی امتحان زبان نیست اما احتمال دارد با آزمون زبان یکی باشد یا اینکه به‌صورت جداگانه برگزار شود"اگر دست دانشگاه‌ها و اساتید در انتخاب دانشجویان دکترا بسته باشد دانشجویان سرگردان می‌شوند، بنابراین باید با تدوین مکانیسم‌های مشخص دست استاتید و دانشگاه‌ها را برای انتخاب دانشجو باز بگذاریم، در این صورت نحوه پذیرش دانشجوی دکترا می‌تواند تغییر کند به نحوی که بر انتخاب دانشجویان نظارت شود و فرصت اعتراض برای آنها گذاشته شود تا اگر برای دانشجویی محرز شد حقش اجحاف شده بتواند اعتراضش را پیگیری کند. اما قطعا برای استفاده از این مکانیسم در آزمون سال تحصیلی ۹۱-۹۰ دیر شده و دانشجویان داوطلب دکترا سردرگم هستند، زمانی که قرار است روش جدیدی اجرا شود داوطلبان باید خود را آماده کنند اما هم‌اکنون فرصت برای آماده‌سازی کم است لذا برای سال جاری آزمون دکترا باید با همان مکانیسم قبلی برگزار شود و اجرای آیین‌نامه تمرکز آزمون دکترا به سال آینده موکول شود، اگر این آیین‌نامه امسال بخواهد به اجرا درآید امکان دارد دانشجویان صدمه ببینند و حق‌شان ضایع شود

منابع خبر

اخبار مرتبط

دیگر اخبار این روز

فرهیختگان - ۶ بهمن ۱۳۸۹