وضعیت آزادی در ایران وخیم‌تر شده

فائزه هاشمی دختر علی اکبر هاشمی رفسنجانی است: یکی از بنیانگزاران جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹. با این حال، این زن جوان یکی از شخصیت‌های برجسته اعتراضات داخلی علیه حکومت تهران است. خانم رفسنجانی که در سال ۲۰۱۲ زندانی شده بود، به ندرت با مطبوعات مصاحبه می کند. او پذیرفت نگاه خود به وضعیت سیاسی ایران و همچنین مذاکرات حساسی که درحال حاضر در ژنو برگزار می شود را در مصاحبه با فیگارو بازگو کند. این مصاحبه را می‌خوانید.

"فائزه هاشمی دختر علی اکبر هاشمی رفسنجانی است: یکی از بنیانگزاران جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹"

اکنون که یک و سال و نیم از انتخاب رییس جمهور حسن روحانی می گذرد، وضعیت روحی مردم ایران چگونه است؟

مردم انتظار بسیاری از حسن روحانی دارند. امروز ایرانیان به طور کامل نا امید نشده اند، ولی امیدشان نسبت به قبل کمتر شده. با این حال، رییس جمهور روحانی برنامه‌ای ارائه کرده که مسایل را، به ویژه در حوزه اقتصادی، پیش ببرد و البته نتایجی نیز در این حوزه‌ها به دست آورده. به عنوان مثال، تورم تا ۱۵ درصد کاهش یافته، درحالی که قبلاً ۴۰ درصد بود. مشکل، فوق محافظه کاران هستند که چوب لای چرخ او می کنند.

هدف آنها روشن است: آنها نمی خواهند که او موفق شود. بدین ترتیب، مردم ایران باز هم نا امیدتر از قبل خواهند شد و به همین دلیل است که فکر می کنند باید در انتخابات آینده مجلس در سال آینده پیروز شوند. فراموش نکنید که رییس جمهور در ایران قدرت واقعی را دراختیار ندارد، چرا که قدرت اصلی در دستان رهبر انقلاب است و او نیز ازسوی فوق محافظه کاران حمایت می شود.

آیا آزادی‌های فردی یا آزادی مطبوعات که در زمان رییس جمهور سابق محمود احمدی نژاد به شدت افول کرده بود، اکنون بهتر شده است؟

در این زمینه وضعیت از زمان انتخاب آقای روحانی وخیم تر شده. حکومت درست پس از انتخاب او در ژوئن ۲۰۱۳ برخی از زندانیان سیاسی و روزنامه‌نگاران را آزاد کرد.

"با این حال، این زن جوان یکی از شخصیت‌های برجسته اعتراضات داخلی علیه حکومت تهران است"ولی اکنون شاهد آن هستیم که روزنامه‌ها توفقیف می‌شوند و روزنامه‌نگاران و مخالفان سیاسی پشت میله های زندان می افتند. اینکه حکومت به عنوان مثال می گوید کل روزنامه‌نگاران از محمد خاتمی چیزی نگویند و ننویسند، عملی کاملاً غیرقانونی است. و این درحالی است که وی هیچ گاه خواستار تغییر حکومت نشده. این افول آزادی به دلیل مخالفت‌های مجلس است. زمانی که در اصفهان، روی صورت چندین زن اسید می‌پاشند، هیچ کس دستگیر نمی شود و این به هیچ وجه نشانه خوبی نیست.

ولی این طور نتیجه‌گیری نکنید که علی‌رغم تمامی این یأس‌ها، سقوط حکومت نزدیک باشد. بی شک ما با مشکلات بسیاری روبرو هستیم، ولی کسی خواستار وقوع یک انقلاب جدید نیست. حتی در سال ۲۰۰۹ نیز اکثر معترضان تنها خواهان تغییرات در بطن حاکمیت بودند.

آیا شما علی رغم اینکه یکی از اعضای حکومت محسوب می شوید، در سال ۲۰۱۲ به مدت شش ماه به زندان افتادید؟

من نیز به مانند بسیاری از زندانیان به اتهام تبلیغ علیه نظام به زندان افتادم. من در بخش سیاسی زندان اوین بودم و با من نیز، با اینکه فرزند یکی از بنیانگزاران جمهوری اسلامی هستم، درست به مانند دیگر زندانیان رفتار می‌شد.

"او پذیرفت نگاه خود به وضعیت سیاسی ایران و همچنین مذاکرات حساسی که درحال حاضر در ژنو برگزار می شود را در مصاحبه با فیگارو بازگو کند"پنج روز را در سلول انفرادی گذراندم. دیگر زندانیان این امید را داشتند که زندانی بودن در کنار دختر رفسنجانی وضعیت آنها را بهتر خواهد کرد. علی‌رغم تمامی مشکلاتی که وجود داشت، از این تجربه پشیمان نیستم و حتی نکات مثبت بسیاری از آن به دست آوردم. زمانی که زندانی بودم، کسانی را دیدم که از آنها به عنوان مردان و زنانی بزرگ یاد می کنم: مخالفان بهایی، طرفداران مجاهدین، اصلاح طلبان؛ و در یک کلام تمامی کسانی که در ایران برای ایده‌های خود مبارزه می کنند.

آیا فکر می کنید توافقی میان ایران و کشورهای غربی حاصل شود؟

در این خصوص نیز امیدها کاهش یافته.

تندروها چه در ایران و چه در ایالات متحده بر سر راه توافق مانع‌تراشی می کنند. باراک اوباما در کل از مذاکره سخن می‌گوید، ولی گاهی از فرمول‌هایی مانند "تمامی گزینه ها روی میز است" استفاده می‌کند تا اشاره ای به حملات نظامی احتمالی باشد. این موضع‌گیری در ایران باعث تقویت مواضع کسانی می‌شود که دشمن چنین توافقی محسوب می‌شوند. ازسوی دیگر، روحانی هر کاری می‌کند تا با رعایت خطوط قرمز تعیین شده ازسوی رهبر به توافق دست یابد. ولی هرچه زمان بیشتر می‌گذرد، یأس و نا امیدی مردم نیز بیشتر می‌شود.

"اکنون که یک و سال و نیم از انتخاب رییس جمهور حسن روحانی می گذرد، وضعیت روحی مردم ایران چگونه است؟ مردم انتظار بسیاری از حسن روحانی دارند"

شما جزو کسانی هستید که حسن روحانی را ترغیب به برگزاری رفراندوم می‌کنند. آیا او امکانات لازم برای رویارویی با رهبر انقلاب را دراختیار دارد؟

برگزاری رفراندوم در بندهای قانون اساسی آمده است. با توجه به اینکه همه ادعا می‌کنند از جانب مردم سخن می‌گویند، پس بگذارید که مردم خودشان به چنین سؤال مهمی پاسخ دهند. رییس جمهور روحانی با مطرح کردن این مسأله صرفاً می‌خواست بگوید که قدرت و اختیارات‌اش محدود است. در مقابل، محافظه‌کاران نباید این تلقین را داشته باشند که این کار باعث تضعیف قدرت آنها خواهد شد.

رفراندوم همان طور که در قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش بینی شده، تنها راه حل برای خروج از بحران است. تاکنون آن بخش دیگر از حاکمیت [منظور رهبر است] این مسأله را نپذیرفته، ولی من امیدوارم که شرایط تغییر کند. این یک مسأله حقوقی است، نه سیاسی. حسن روحانی با انجام این مسأله پا را فراتر از قانون نمی‌‌گذارد.

منبع: فیگارو، ۲۴ فوریه