کاهش کیفیت آموزشی که قرار بود رایگان باشد

قانون اساسی جمهوری اسلامی دولت را موظف می­کند، امکان تحصیل رایگان را برای همه­ی دانش‌آموزان فراهم کند. این کار در عمل انجام نمی­شود و در آستانه بازگشایی مدرسه­ها، فشارهای مالی بر خانواده­ها تشدید می­شود.
صدای آلمان
خبرنامه امیرکبیر - ۲۵ شهریور ۱۳۸۸

چهارشنبه، ۲۵ شهریور، ۱۳۸۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی دولت را موظف میکند، امکان تحصیل رایگان را برای همهی دانش‌آموزان فراهم کند. این کار در عمل انجام نمی­شود و در آستانه بازگشایی مدرسهها، فشارهای مالی بر خانوادهها تشدید میشود.   مطابق اصل سیام قانون اساسی جمهوری اسلامی «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خود کفایی کشور به صورت رایگان گسترش دهد.» در بند سوم اصل سوم نیز بر این وظیفه تاکید شده است. برخلاف نص صریح قانون اساسی و تعهداتی که دولت با امضای پیمانهای بینالمللی پذیرفته، تحصیل دانشآموزان در ایران واقعا رایگان نیست. اگر مدرسههای دولتی بخشنامههای وزارت آموزش و پرورش در مورد مجاز نبودن دریافت شهریه را دقیقا اجرا میکردند، باز هم نمیشد آموزش ابتدایی و متوسطه در ایران را رایگان خواند.

"چهارشنبه، ۲۵ شهریور، ۱۳۸۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی دولت را موظف میکند، امکان تحصیل رایگان را برای همهی دانش‌آموزان فراهم کند"این بخشنامهها پرداخت هزینهی طرحهایی چون «سنجش نوآموزان»، «شناسنامه سلامت»، بیمهی دانش­آموزان و خرید کتابهای درسی را بر عهده خانوادهها میگذارد.   کمکهای «داوطلبانه» به جای شهریه   دریافت شهریه در مدرسههای دولتی مجاز نیست. اما تاکید بخشنامههای هر سال بر این مسئله میتواند به رعایت نشدن واقعی آن تعبیر شود. به جز هزینههای کلاسهای فوق برنامه و تقویتی که دانش آموزان مجبور به پرداخت آن هستند، موقع ثبت نام نیز زیر عنوان «کمک داوطلبانه به اداره مدرسه» مبالغ هنگفتی از خانواده‌ها دریافت میشود. ناتوانی دولت در بهبود کیفیت آموزش و وضعیت مدرسهها باعث شده، هزینه­های تعمیر و تجهیز مدرسه و کلاسهای خصوصی بر دوش خانوادهها گذاشته شود.

عباس رهی، معاون آموزش و نوآوری وزیر آموزش و پرورش در نشست خبری ششم تیر ماه سال‌جاری گفت، در پی هزاران شکایتی که از تخلف مدرسهها موقع ثبت نام شده «۱۳ مدیر مدرسه عزل شدند، به ۴۷ مدیر تذکر داده شد و پرونده تعداد قابل ملاحظه‌ای از مدیران نیز به هیئت رسیدگی به شکایات ارسال شد.» به اینها باید هزاران خانواده را نیز افزود که به دلایل مختلف، از جمله از دست ندادن مدرسه مورد نظر یا تحت فشار قرار نگرفتن فرزندانشان،از شکایت صرفنظر میکنند.   تامین هزینههای آموزش «رایگان» توسط مردم   در بسیاری از مدرسهها والدین مجبور به امضای فرمهایی هستند که آنها را متعهد میکند «داوطلبانه» کمکهای مالی ثابتی به مدرسهها بپردازند. عباس رهی پانزدهم شهریور ۸۸ به واحد مرکزی خبر گفت، کمکهای مردمی در سال تحصیلی گذشته بالغ بر ۵۵ میلیارد تومان بوده. با توجه به سرانه ۱۸ هزار تومانی وزارت آموزش و پرورش برای هر دانش‌آموز که برای تمام دانش آموزان به حدود ۲۵۰ میلیارد تومان میرسد، سال گذشته لااقل یک پنجم از هزینهی ادارهی مدرسههای ایران را مردم تامین کردهاند. به جز پولهایی که شهروندان به شکل­های مختلف مجبور به پرداخت آن میشوند، آموزش هزینه­های جانبی فراوانی دارد که با توجه به تورم بالای بیست درصد هر سال افزایش مییابد.

"این کار در عمل انجام نمی­شود و در آستانه بازگشایی مدرسهها، فشارهای مالی بر خانوادهها تشدید میشود"وضعیت اقتصادی نامناسب اکثریت مردم باعث شده، شمار قابل توجهی از کودکان ایرانی خارج از چرخهی آموزش قرار گیرند.   کودکان بازمانده از تحصیل   محمود فرشیدی، نخستین وزیر آموزش و پرورش دولت نهم، در آستانهی آغاز سال تحصیلی ۸۶−۸۷ مدعی شد، میزان ترک تحصیل دانشآموزان دورههای ابتدایی و راهنمایی به صفر نزدیک شده است. نه تنها سخنان دیگر مدیران این وزارتخانه نادرستی این ادعا را اثبات می­کند، بلکه مطابق آمار رسمی موجود، واقعیت کاملا برعکس است. بنابر گزارشها علی باقرزاده، معاون آموزش و پرورش عمومی وزارت آموزش و پرورش، اواخر آذرماه ۸۶ در جمع مدیران مقطع ابتدایی استان قزوین، خبر از ترک تحصیل کردن ۱۱۵ هزار دانش‌آموز دوره ابتدایی داد و این آمار را نگران‌کننده خواند. به این تعداد باید نزدیک به سیصد هزار نفر دیگر را نیز افزود که در مقاطع راهنمایی و متوسطه ترک تحصیل کردهاند.

  همچنین صدها هزار کودک ایرانی وجود دارند که به دلایل مختلف اصلا وارد مدرسه نشدهاند. به گزارش خبرگزاری فارس علی ابراهیمیان، معاون آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی ۲۳ شهریور ۸۸ گفته است: «بر اساس نتایج سرشماری تعداد کودکان بازمانده از تحصیل بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر است.» برخی از مدیران دولتی یکی از علتهای اصلی ترک تحصبل را مردود شدن دانشآموزان عنوان میکنند. اغلب کارشناسان معتقدند، مشکلات اقتصادی و تنزل کیفیت آموزش دلایل مهم‌تر ترک تحصیل دانش آموزان هستند.   آموزش و پرورش، وزارتخانهی همیشه فقیر   جمعیت دانش‌آموزان دورههای ابتدایی تا متوسطه در دههی هفتاد خورشیدی به ۲۰ میلیون نفر می‌رسید. این تعداد اکنون حدود ۱۴ میلیون نفر بیشتر نیست.

"برخلاف نص صریح قانون اساسی و تعهداتی که دولت با امضای پیمانهای بینالمللی پذیرفته، تحصیل دانشآموزان در ایران واقعا رایگان نیست"کند شدن روند افزایش جمعیت و پیرتر شدن جمعیت جوان ایران، از علتهای اصلی این کاهش است. تعداد دانش‌آموزان دوره ابتدایی با کم شدن ۲۰۰ هزار نفر در دو سال گذشته، امسال به ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسیده است. این روندی است که میتوانست با حفظ امکانات موجود به بهبود کیفیت آموزش که از کمبود بودجه، امکانات، معلم و مدرسه رنج میبرد کمک کند.   وزارت آموزش و پرورش از نهادهایی است که همواره بودجهاش از مخارجش کمتر بوده است. این وزارتخانه در سالهای اخیر برای پرداخت حقوق کارمندان خود نیز دچار مشکل جدی است و کسری بودجهای که روی هم انباشته شده، سال گذشته به حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان تعداد دانشآموزان در بسیاری از کلاسها به ۴۰ و در مواردی به ۴۳ نفر رسیده است رسید.تعداد دانشآموزان در بسیاری از کلاسها به ۴۰ و در مواردی به ۴۳ نفر رسیده استبازنشسته کردن پیش از موعد معلمان و استخدام نکردن معلمان جدید باعث شد، به رغم کاهش ۶ میلیونی دانش آموزان، نسبت معلمان به شاگردانشان در هر کلاس در چهار سال گذشته افزایش یابد.

  تراکم کلاسها به رغم کاهش تعداد دانشآموزان   بر اساس آمار معاونت برنامه‌ریزی و توسعه مدیریت وزارت آموزش و پرورش، نسبت ۱۹ شاگرد به ازای هر معلم در سال ۸۳ به ۲۲ شاگرد در سال ۸۵ افزایش یافته و این روند صعودی همچنان ادامه دارد. به گزارش خبرگزاری مهر، با اجرای «دستورالعمل ساماندهی و مدیریت نیروی انسانی» که مستقیما زیر نظر وزیر پیشین آموزش و پرورش، علیرضا علی احمدی طراحی شد، در سال تحصیلی ۸۷−۸۸ تعداد دانشآموزان در بسیاری از کلاسهای مدرسه­های کشور به ۴۰ و در مواردی به ۴۳ نفر هم رسیده است. افزون بر این، بیش از ۶۰ درصد از کلاسهای درس در ایران، در اتاقهای مخروبه و با کمترین امکانات برگزار می‌شود. هزاران کلاس نیز در روستاها وجود دارند که در هوای آزاد یا زیر کپر تشکیل میشوند. کارشناسان برآورد میکنند، برای رسیدن به شرایط متعادل تعداد مدرسهها و معلمان در ایران باید دوبرابر شوند.

"اگر مدرسههای دولتی بخشنامههای وزارت آموزش و پرورش در مورد مجاز نبودن دریافت شهریه را دقیقا اجرا میکردند، باز هم نمیشد آموزش ابتدایی و متوسطه در ایران را رایگان خواند"با توجه به واقعیتهای موجود، کیفیت آموزش در ایران در سالهای اخیر اگر کاهش نیافته باشد، ارتقاء نیز پیدا نکرده است.   بهزاد کشمیری‌پور تحریریه: بابک بهمنش دویچه وله     خبرهای مرتبط:  ۱۰۰هزار کودک حق رفتن به مدرسه را ندارند بی‌سوادی و کم‌سوادی در ایران؛ وزارت‌خانه‌ی ورشکسته، وزیر «ذلیل» ۷۲درصد مدارس تهران در بافت فرسوده قرار دارند

منابع خبر

اخبار مرتبط

دیگر اخبار این روز

واحد مرکزی خبر - ۲۵ شهریور ۱۳۸۸
همشهری - ۲۵ شهریور ۱۳۸۸
فردا - ۲۵ شهریور ۱۳۸۸