باید بلیت قطار را گران کنیم

اقتصاد > صنعت  - ساماندهی حمل‌ونقل ریلی بازهم در اولویت وزارت راه‌وترابری قرار دارد و حمید بهبهانی وزیر راه‌و‌ترابری این‌بار نیز دغدغه راه‌آهن را به عنوان اصلی‌ترین برنامه خود عنوان کرده است. سمیه فتحی:  هرچند نگاهی به عملکرد بخش ریلی نشان می‌دهد که در دوره قبل آن‌طور ‌هم که گفته شده بود به توسعه این بخش توجه جدی نشده است. چرا که کمبود منابع مالی همچنان رشد این بخش را با چالش مواجه کرده است و بسیاری از برنامه‌های پیش‌بینی شده در توسعه ناوگان به ویژه در خرید لکوموتیو به سرانجام نرسیده است. اما اینکه بخش ریلی تا چه میزان توانسته در این زمینه به تقاضاهای موجود پاسخ دهد موضوعی است که با حسن زیاری معاون وزیر راه‌و‌ترابری و مدیرعامل راه‌آهن به گفت‌وگو پرداختیم. در دوره گذشته وزارت راه‌وترابری به توسعه حمل‌ونقل ریلی اهمیت ویژه‌ای داد آیا در عمل این اتفاق افتاد؟ در مجموع با توجه به سیاست‌هایی که دولت در توسعه بخش ریلی نسبت به سایر زیر بخش‌های حمل‌ونقل پیش‌بینی کرده بود عملکرد خوبی داشتیم چرا که به تناسب امکانات موجود بر تعداد قطارها در خطوط مختلف افزوده شد و میزان جابه‌جایی مسافر نسبت به سال‌های قبل با رشد مطلوبی مواجه شد. اما در زمینه جابه‌جایی بار چندان موفق عمل نشد زیرا تمامی هم‌و‌غم راه‌آهن پاسخ‌گویی به نیازهای بخش مسافری بود به همین دلیل توسعه بخش مسافری بر بخش باری از اهمیت بیشتری برخوردار شد. هر چند معتقدم در زمینه خدمات‌رسانی علی‌رغم تلاشی که انجام شد نتیجه آن در شأن مردم کشورمان نیست. چراکه کمبود امکانات اجازه نداد سرویس‌های مناسب‌تری به مسافران ارائه دهیم. با این حال به تناسب توان موجود به بازسازی و بهسازی خطوط و ناوگان پرداختیم، ناوگان جدید به شبکه اضافه شد و تمیزی و نظافت واگن‌ها و ایستگاه‌های راه‌آهن به مراتب بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت و در کل می‌توانم از عملکرد راه‌آهن به عنوان بهره‌بردار در طی این مدت دفاع کنم. حتی با نگاهی به آمار رشد جابه‌جایی مسافر نیز به‌خوبی می‌توان به این نتیجه رسید چراکه از جابه‌جایی در حدود 21 میلیون مسافر در سال 85 به حدود 27 میلیون مسافر در سال رسیده‌ایم. لذا با این امکانات محدود و منابع مالی پایین نمره قبولی به ناوگان ریلی کشور می‌دهم. در حال حاضر وضعیت ناوگان ریلی کشور چگونه است؟ آیا قابل رقابت با کشورهای منطقه است؟ اگر در مقایسه با کشورهای منطقه بخواهم ارزیابی کنم خوشبختانه در جایگاه مناسبی قرار داریم و در این مدت با ورود ناوگان جدید توانسته‌ایم از برخی از کشورهای منطقه پیشی بگیریم اما در مقایسه با کشورهای اروپایی و پیشرفته به طبع با عقب‌ماندگی مواجه هستیم و از نظر وسعت خطوط، تأمین ناوگان و سرعت قطارها فاصله داریم. هر چند در بخش بهره‌برداری از ناوگان از بعد میانگین مسافت سفر در رتبه اول قرار داریم چرا که سفر با قطار در کشور با تقاضا بالایی مواجه است که سبب شده میزان بهره‌برداری از ناوگان در سطح بالایی قرار گیرد. اما متأسفانه تحریم‌ها سبب شده در تأمین ناوگان و تجهیزات با چالش مواجه شویم و نتوانیم به تمامی تقاضاهای موجود پاسخ دهیم. قیمت بلیت قطار یکی از دغدغه‌های راه‌آهن است. آیا با گران شدن بلیت قطار مشکلات این بخش رفع می‌شود؟ متأسفانه قیمت بلیت در بخش دولتی بسیار پایین است و چند سالی است که ثابت مانده اگر یارانه‌ها نبود با چالش اساسی مواجه می‌شدیم. اما انتظار داریم با توجه به تقاضای بالایی که در این بخش وجود دارد زمینه برای افزایش قیمت‌ها فراهم شود هرچند تابع تصمیمات و سیاست‌های دولت هستیم. با این حال سعی کرده‌ایم با همین امکانات محدود خدمات‌رسانی مناسبی به مسافران انجام دهیم و رضایت آنها را بیش از گذشته جلب کنیم. امیدواریم در آینده نیز این روند ادامه پیدا کند و تا بتوانیم به تمامی تقاضاهای موجود با ارائه سرویس‌های مناسب پاسخ دهیم. آیا وزارت راه‌وترابری همان‌طور که شعار ساماندهی را در اولویت برنامه قرار داد حمایت‌های لازم انجام شد؟ متأسفانه آنچه پیش‌بینی شده بود با وجود حمایت‌های دولتی محقق نشد چراکه دغدغه اصلی راه‌آهن کمبود منابع مالی بوده و هست. در سال‌های اخیر دولت به این مسئله توجه کرد و بودجه بخش ریلی را افزایش داد اما در عمل در سال گذشته از این میزان کاسته شد و حتی امسال نیز با کمبود بودجه مواجه هستیم. متأسفانه بیشتر به ساخت راه‌آهن توجه می‌شود تا بهره‌برداری، در حالی که برخی از خطوط که ساخته شده‌اند نیاز به ناوگان جدید دارند تا تردد امکان‌پذیر شود. از سوی دیگر حمایتها در این بخش به شکلی انجام نگرفت تا بتوانیم از بخش خصوصی حمایت کنیم و ناوگان جدید به شبکه اضافه کنیم. از سوی دیگر در بازسازی و بهسازی خطوط که یکی از مسائل مهم به شمار می‌آید با کمبود منابع مالی مواجه بودیم در حالی که اگر بازسازی و بهسازی به موقع انجام شود به همان میزان از هزینه‌های نگهداری خطوط کاسته و بر ایمنی شبکه افزود می‌شود. هر چند با وجود کمبودها سعی کردیم با برنامه‌ریزی منسجم مانع تأثیر‌گذاری این مسائل در خدمات‌رسانی به مردم شود و به تناسب برنامه‌ریزی‌هایی که داشتیم از تمامی امکانات استفاده کردیم تا ناوگان ریلی کشور به حجم عمده‌ای از تقاضا‌ها پاسخ دهد. سرانجام خصوصی‌سازی راه‌آهن به کجا رسید؟ راه‌آهن در مقایسه با بخش‌های دیگر به ویژه در وزارت راه‌و‌ترابری در زمینه خصوصی‌سازی گام‌های خوبی را برداشته است. در حال حاضر بیشتر واگن‌های مسافری و باری به بخش خصوصی واگذار و سهام شرکت‌های زیرمجموعه نیز به فروش گذاشته شده است. همچنین طبق برنامه‌ریزی‌های شده لکوموتیوها به بخش خصوصی واگذار می‌شوند تا راه‌آهن تنها نقش نظارت را بر عهده بگیرد. اما مشکل اصلی بر سر واگذاری شرکت قطارهای مسافری رجا است چرا که این شرکت به دلیل پایین بودن قیمت بلیت قطار زیان‌ده است هرچند تلاش‌های بسیاری در این زمینه انجام شده است که امیدواریم با رفع موانع موجود در واگذاری این شرکت نیز موفق شویم.