«جلیلی» و «برنز» در حاشیه نشست ژنو دیدار کردند رضایت ایران و غرب از مذاکرات

دنیای اقتصاد- توافقات جدید هسته‌ای در کنار دیدار مستقیم نمایندگان ایران و آمریکا به مهمترین اخباری تبدیل شد که روز پنج‌شنبه رسانه‌های مهم بین‌المللی از نشست ژنو مخابره کردند؛ چرا که هم مقام‌های ایرانی و هم  مقام‌های آمریکایی و هم سایر کشورهای حاضر در این نشست در نخستین واکنش‌های خود، این مذاکرات را «سازنده» خوانده‌اند.در همین حال، دیدار سعید جلیلی، سرپرست تیم مذاکره‌کننده ایران با ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا در حاشیه این مذاکرات خود به تنهایی نقطه عطفی در روابط تهران – واشنگتن به شمار می‌رود و از فصلی نوین در این خزان رابطه حکایت می‌کند، چه آن که پس از قریب به 30 سال دو مقام ایرانی و آمریکایی به طور مستقیم و به تنهایی ضمن تناول ناهار با یکدیگر به گفت‌وگو نشستند.بر اساس این گزارش، روزنامه گاردين از ديدار ويليام برنز از هيات آمريكايي در نشستي رو در رو با جليلي سخن گفت كه اولين نشست از اين دست ميان مقامات آمريكا و ايران پس از سه دهه به شمار می‌رود. به گزارش ايسنا، پس از انتشار خبر ديدارهاي غيررسمي ميان رييس هيات ايراني مذاكره‌كننده در ژنو با برخي از هيات‌هاي نمايندگان 1+5، وزارت امور خارجه آمريكا تاييد كرد كه در حاشيه نشست ژنو ويليام برنز با سعيد جليلي ديدار كرده است. اين اولين مذاكره رسمي و مستقيم يك مقام عالي‌رتبه ايراني با يكي از مقام‌هاي آمريكايي در سي سال اخير است؛ هر چند تاکنون مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم دیگری هم میان ایران و آمریکا بر سر مسائلی چون افغانستان و عراق انجام گرفته است؛ اما با این وجود دیدار در ژنو بازتاب گسترده بین‌المللی داشت. خبرگزاري آلمان به نقل از رابرت وود، سخنگوي وزارت خارجه آمريكا گزارش داد كه گفت‌و‌گو ميان جليلي و ويليام برنز، معاون وزير خارجه‌ در حاشيه گفت‌و‌گوهاي گسترده روز پنج‌شنبه در ژنو انجام شده است. وی به جزئيات بيشتري درباره محتواي گفت‌و‌گوها اشاره نكرده است. وود به خبرنگاران گفت: اين اولين باري است كه ما توافق كرده‌ايم به عنوان عضو كامل مذاكرات 1+5 با ايران بر سر ميز بنشينيم. ما تمايل داريم در اين روند تعامل داشته باشيم؛ اما قصد نداريم اين كار را براي هميشه انجام دهيم. توافقات جدید هسته‌ایشاید در این میان مهمترین دستاورد دومین مذاکرات ژنو، آن چنان که خبرگزاری‌ها به نقل از مذاکره‌کنندگان گزارش داده‌اند، عدم وقفه در مذاکرات ایران و 1+5 است و در همین چارچوب، قرار است تا پایان ماه اکتبر ( 9 آبان) دور جدید مذاکرات در سطح معاونان به منظور برنامه‌ریزی برای مذاکرات آتی صورت گیرد؛ اما آنچه که از مذاکرات روز پنج‌شنبه بیرون آمده است نیز قابل توجه است. به گزارش ایسنا، خبرگزاری آلمان ادعا كرده است که پيشرفتي نسبي در تلاش‌هاي پنج عضو دايم شوراي امنيت و آلمان براي مذاكره با ايران درباره‌ امكان غني‌سازي اورانيوم خارج از اين كشور حاصل شده است.در همین حال، خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از یک مقام آمریکایی در ژنو خبر داده است که ايران با انتقال بيشتر ذخاير اورانيوم غني شده‌اش به روسيه موافقت كرده است. بر اساس اين طرح آزمايشي، ایران ذخاير اورانيوم با غناي پايين خود را كه تا حدود ‌٥/٣‌درصد غني شده است به روسيه مي‌فرستد تا در آن جا به غناي ‌٧٥/١٩‌درصد فرآوري شود. خبرگزاری‌ها همچنین به نقل از خاویر سولانا، سرپرست تیم مذاکره‌کننده 1+5 گزارش داده‌اند که ايران قصد دارد در خصوص بازرسي‌ها از تاسيسات جديد غني‌سازي اورانيوم خود در نزدیکی شهر قم، ظرف چند هفته آينده با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي همكاري كند. به گزارش ایسنا، این مقام آمریکایی كه خواست نامش به دليل حساسيت موضوع فاش نشود، گفت كه تكنسين‌هاي فرانسوي سپس از اين مواد براي توليد ميله‌هاي سوختي استفاده خواهند كرد كه به ايران بازگردانده مي‌شود تا به رآكتور مورد نظر تزريق شود كه تهران مي‌گويد ظرف ‌١٢ تا ‌١٨ ماه آينده سوختش به پايان خواهد رسيد. اين مقام آمريكايي ادامه داد: مزيت اين طرح در صورتي كه اجرا شود اين است كه به اندازه چشمگيري ذخيره اورانيوم با غناي پايين ايران را كه خود نيز باعث نگراني در خاورميانه و ديگر جاها است، كاهش مي‌دهد. وي افزود: ايران «در چند ماه قبل» با درخواست براي جايگزين كردن تامين سوخت رآكتور تهران كه آخرين بار در سال‌هاي ‌١٩٩٠ ميلادي از سوي دولت آرژانتين فراهم شده بود، به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي آمد. سپس آژانس پيشنهاد مشترك آمريكا و روسيه كه بر اساس آن تهران مي‌تواند از ذخاير اورانيوم با غناي پايين خود به عنوان مبنايي براي سوخت مورد نياز راكتورش استفاده كند، به ايراني‌ها منتقل كرد. مقام ياد شده اين طرح را «گام مثبتي براي كمك به اعتمادسازي » به برنامه هسته‌اي ايران پس از گفت‌وگوهاي جمهوري اسلامي و پنج عضو دائم شوراي امنيت و آلمان خواند. عدم وقفه در مذاکرات اگرچه برخلاف انتظار و گفت‌وگوهاي پيشين ميان ايران و 1+5، پس از پايان گفت‌وگوهاي طرفين، كنفرانس خبري مشترك برگزار نشد؛ اما هریک از مذاکره‌کنندگان ارشد طرفین به طور جداگانه به سوالات خبرنگاران پاسخ گفتند.در همین چارچوب، جلیلی در پاسخ به سوالي درباره دومین مذاكرات ژنو گفت: اين مذاكرات در راستاي تعيين چارچوب ادامه مذاكرات بود و تصميم بر اين گرفته شد كه گفت‌وگوها ادامه پيدا كند. به گزارش ايسنا، جليلي خبر داد: اين گفت‌وگوها حول نقاط مشترك ما و آنها خواهد بود. اين مذاكرات در اين چارچوب آغاز خواهد شد و در سطح پايين‌تر تعيين مداليته و چگونگي پيشبرد گفت‌وگوها به شكل مثبت و رويكرد اجرايي ادامه پيدا مي‌كند. وي درباره محتواي مذاكرات روز پنج‌شنبه با 1+5 گفت: ما نقطه نظرات ايران درباره همكاري‌هاي جهاني و نگراني‌هاي مشترك را بيان و توافق كرديم اين گفت‌وگوها را با يك نگاه مثبت ادامه دهيم و در ماه آينده به چارچوبي برسيم كه به چه شكلي كار را ادامه دهيم تا همكاري‌ها محقق شود. جليلي در پاسخ به این که گروه 1+5 در اين مذاكرات به شما چه گفتند و شما به آنها چه گفتيد، گفت: اخيرا دو موضوع در صحنه‌ موضوعات هسته‌اي مطرح بود كه ما در اين‌باره توضيح داديم. دبير شوراي‌عالي امنيت ملي خاطرنشان كرد:‌ ما موضوع فعاليت‌هاي جديد خود را يك سال زودتر اعلام و تاكيد كرديم كه اين فعاليت‌ها در چارچوب مقررات و جزو حقوق ماست و در چارچوب همكاري‌ها با آژانس اين زمينه را فراهم مي‌كنيم كه مثل ديگر تاسيسات نظارت لازم صورت گيرد. وي ادامه داد: شش كشور شركت‌كننده در مذاكرات براي ادامه گفت‌وگو‌ها و همكاري‌ها همچنين درباره رويكرد جمهوري اسلامي ايران نظر مشتركي داشتند. وي گفت:‌ امروز ظرفيت و اقتدار جمهوري اسلامي ايران به خصوص در منطقه و عرصه بين‌المللي يك فرصت است براي كساني كه به دنبال صلح‌ و آرامش در صحنه بين‌المللي هستند و ما اين ظرفيت را ارائه كرديم. مذاكرات را يك ماه آينده از سر مي‌گيريم و فكر مي‌كنم اين براي شروع مذاكرات حول محورهاي مشترك موردنظر طرف‌هاي مذاكره‌كننده يك گام خوبي است. وي همچنين در پاسخ به سوالي مبني‌بر مذاكره با يكي از مقامات آمريكايي اظهار كرد: طرف‌هاي مختلف شش كشور در مذاكرات حضور داشتند. اجازه بازرسي از سايت قم خاوير سولانا اعلام كرد كه ايران گفته است قصد دارد در خصوص بازرسي‌ها از تاسيسات جديد غني‌سازي اورانيوم ايران ظرف چند هفته آينده با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي همكاري كند. به گزارش خبرگزاري رويترز به نقل از خاويرسولانا، رييس سياست خارجي اتحاديه اروپا، سعيد جليلي، مذاكره‌كننده ارشد هسته‌اي ايران قول داده است كه ايران ظرف «چند هفته» و «به زودي» اجازه‌ اين بازرسي‌ها را خواهد داد. اين فقط يك آغاز است و ما به ديدن پيشرفت در خصوص برخي گام‌هاي عملي كه امروز درباره‌اش (درباره تاسيسات غني سازي جديد) مذاكره كرده‌ايم، نياز داريم. همچنين بنا بر گزارش خبرگزاري فرانسه وي گفت كه شش كشور و ايران توافق كردند گفت‌و‌گوها درباره‌ برنامه هسته‌اي ايران را در هفته‌هاي پيش رو تشديد كنند. خبرگزاري آلمان نيز به نقل از سولانا گزارش داد كه ايران بر تمايلش براي گشودن تاسيسات هسته‌اي اخيرا اعلام شده‌اش به روي بازرسان بين‌المللي تاكيد كرده است. اين خبرگزاري ادعا كرد: همچنين پيشرفتي نسبي در تلاش‌هاي پنج عضو دائم شوراي امنيت و آلمان براي مذاكره با ايران درباره‌ امكان غني‌سازي اورانيوم خارج از اين كشور حاصل شد. بنابراين گزارش، در تاريخ 18 اكتبر (26 مهر) نشستي در وين، مقر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي مذاكره درباره‌ پيشنهاد شش كشور مبني‌بر توليد سوخت براي رآكتور تهران برنامه‌ريزي شده است. در هر حال سولانا گفت كه «پاسخ كامل» ايران درباره‌ پيشنهاد شش كشور مبني‌بر خودداري از اعمال تحريم‌هاي جديد در ازاي عدم گسترش غني‌سازي اورانيوم در ايران را دريافت نكرده است. به گفته وی، دور بعدي گفت‌و‌گوها پيش از پايان اكتبر انجام خواهد شد. واکنش مقام‌های ایرانی، آمریکایی و انگلیسی به نشست ژنومنوچهر متکی، وزیر خارجه ایران در اولین واکنش رسمی به مذاکرات ژنو این مذاکرات را «سازنده» خوانده است. باراک اوباما و هیلاری کلینتون رییس‌جمهور و وزیر خارجه آمریکا نیز از واژه «سازنده» برای ارزیابی دومین مذاکرات ژنو استفاده کرده‌اند. به گزارش خبرگزاری فارس، رييس‌جمهور آمريكا خواستار گام‌هاي سازنده جمهوري اسلامي ايران پس از گفت‌وگوها شد و گفت: گفت‌وگوهاي امروز شروعي «سازنده» بود. به گزارش خبرگزاري فرانسه، اوباما خواستار گام‌هاي سازنده جمهوري اسلامي ايران پس از گفت‌وگوها شد. وي گفت: نشست امروز (پنج‌شنبه) شروعي سازنده بود، اما بايد با اقدام سازنده دولت ايران دنبال شود. ما صرف مذاكره گفت‌وگو نمي‌كنيم. اگر ايران به الزامات خود پايبند نباشد، آن وقت آمريكا به مذاكره به طور نامشخص ادامه نخواهد داد و ما آماده حركت به سمت فشار بيشتر هستيم. هيلاري كلينتون نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: مذاكرات چندجانبه با ايران در ژنو سازنده بود. وي تاكيد كرد: اين [روز] يك روز سازنده بود، اما نتايج آن هنوز به بار ننشسته است. كلينتون اشاره كرد كه در رابطه با جزئيات اين نشست با «ويليام برنز» نماينده آمريكا در گفت‌وگوهاي ژنو بحث و گفت‌وگو كرده‌ است. وی تصريح كرد: ما صرف مذاكره گفت‌وگو نمي‌كنيم. ما خواهان اقدامات محسوس و نتايج مثبت هستيم و من معتقدم كه نشست امروز فتح بابي [براي گفت‌وگوهاي آتي] بود، اما اجازه دهيد ببينيم چه اتفاقي مي‌افتد.ايران تعهدي نداده است در همين حال یک عضو هيات ایرانی مذاکرات ژنو تاکید کرد: در این مذاکرات هیچ توافق هسته‌ای درباره تحویل اورانیوم پنج درصدي ایران و خرید اورانیوم 20‌درصدی و موضوع بازدید از تاسیسات جدید ایران طی دو هفته آینده که طرف مقابل از آن به عنوان پیروزی یاد می‌کند صورت نگرفته است. این عضو هيات جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات ایران و 1+5 در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر توضیح داد: در مذاکرات پنج‌شنبه، ایران بسته پیشنهادی خود و راهکارهای اجرایی کردن آن را توضیح داد و در ادامه توافق شد که مذاکرات بر سر بسته پیشنهادی ایران و مشترکات میان این بسته و بسته طرف مقابل ادامه یابد و هیچ توافق دیگری نیز صورت نگرفت. وی درباره ادعای توافق ایران و 1+5 بر سر بازدید آژانس از تاسیسات فوردو در نزدیکی قم طی دو هفته آینده که سولانا، نماینده اتحادیه اروپا مدعی آن شد گفت: چنین توافقی در مذاکرات پنج‌شنبه صورت نگرفت، هر چند ريیس‌جمهوری اسلامی ایران پیش از این دوره از مذاکرات در سفر نیویورک اعلام کرده بود که ایران آمادگی دارد به‌رغم عدم الزام قانونی، این تاسیسات را به رویت آژانس برساند. وی درباره نشست 18 اکتبر در وین نیز توضیح داد: این نشست برخلاف ادعاهای مطرح شده نشست تکمیلی ایران و 1+5 نیست و در سایه این مذاکرات نیز انجام نمی‌شود، بلکه صرفا نشستی فنی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تامین نیاز ایران به اورانیوم حدود 20‌درصدی برای نیروگاه اتمی تهران است که تاریخ آن نیز پیش از نشست ژنو میان تهران و آژانس نهایی شده بود. وی درباره ادعای اعضای گروه 1+5 مبنی‌بر موافقت ایران با تحویل اورانیوم 5‌درصدی خود به کشور فروشنده اورانیوم 20‌درصدی در مذاکرات ژنو که از آن به عنوان پیروزی این گروه در مذاکرات یاد می‌شود گفت: در اجلاس ژنو هیچ توافقی بر سر این موضوع صورت نگرفت و صرفا تصمیم ایران برای شرکت در نشست 18 اکتبر با آژانس به اطلاع 1+5 رسید. وی با بیان اینکه این موضوع اساسا هیچ ربطی به 1+5 ندارد، توضیح داد: موضوع تحویل اورانیوم 5‌درصدی به هیچ عنوان مطرح نیست.توافق هسته‌اي نشست ژنو؟پایگاه اطلاع‌رسانی تابناک درباره دومین نشست ایران و 1+5 در ژنو نوشت: طبق گزارش منابع آمریکایی در ملاقات 45 دقیقه‌ای سعید جلیلی دبیر شورای امنیت ملی ایران از یک سو و ویلیام برنز نفر سوم وزارت خارجه آمریکا و از دیپلمات‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا موارد مهمی بین این دو دیپلمات در زمان نهار و زمانی که دیپلمات‌های دیگر در حال صرف نهار بوده‌اند، ردوبدل شده است؛ اما آنچه که حائز اهمیت می‌باشد نوعی توافق است که منابع آمریکایی ادعا می‌کنند جلیلی و برنز درباره کلیات آن به توافق رسیده‌اند.براساس این توافق، ایران بیشترین بخش تولید 3000 پوندی اورانیوم خود را که اکنون با غلظت 4 است، به روسیه ارسال می‌کند و روسیه پس از خالص کردن این اورانیوم آن را به میزان 5/19درصد خلوص رسانده و سپس آن را تحویل کارشناسان فرانسوی بدهد. در ادامه نیز، کارشناسان فرانسوی این مقدار سوخت را به شکل مایع درآورده و آن را برای رآکتور تحقیقاتی ایران در مرکز انرژی اتمی در امیر آباد تهران آماده کرده که بتوان از آن برای ساختن رادیو ایزوتوپ‌های پزشکی مورد استفاده قرار گیرد.به اعتقاد کارشناسان آمریکایی، ایران دارای این تکنولوژی نیست که میله‌های سوخت را به بمب اتمی تبدیل کند. بنا بر ادعای این منابع، سعید جلیلی پیشنهاد آقای ویلیام برنز را که در کل برای رآکتور تحقیقاتی هسته‌ای تهران است و اکنون بدون لوله‌های سوخت هسته‌ای است، پذیرفته و برای جزئیات بیشتر و توافق برروی مفاد قراردادی آن قرار است کارشناسان دو کشور در 18 اکتبر سال 2009 در وین اتریش جلسه‌ای برگزار کنند.