برهان الدین ربانی که بود؟

  مشرق نوشت:شهيد برهان الدين رباني، زاده سال ۱۹۴۰ ميلادي در شهر فيض آباد، مرکز ولايت بدخشان افغانستان بود. وي در افغانستان، به استاد رباني و پروفسور رباني نيز مشهور بود.او در سال ۱۹۶۳ ميلادي از دانشکده شرعيات (الهيات) کابل فارغ شده و در سال ۱۹۶۸ ميلادي به خاطر ادامه تحصيلات عالي به مصر رفت و در دانشگاه الازهر به تحصيل پرداخت. وي در مصر تحت تأثير انديشه‌هاي اخوان المسلمين قرار گرفت.در سال ۱۳۳۶ شمسي در دانشگاه شرعيات کابل همراه ديگر استادان آن دانشگاه نظير استاد غلام محمد نيازي، سيد محمد موسي توانا، وفي الله سميعي (آخرين وزير عدليه حکومت ظاهرشاه)، استاد محمد فاضل، عبدالعزيز فروغ، سيد احمد ترجمان و هدايت نهضت جوانان مسلمان را تأسيس نمود که با استعفاي غلام محمد نيازي از رهبري آن در سال ۱۳۵۱ شمسي، رهبري آن نهضت را شهيد رباني با نام جمعيت اسلامي افغانستان بر عهده گرفت.با کودتاي محمد داوودخان در سال ۱۳۵۲ شمسي، اعضا و هواداران نهضت اسلامي افغانستان يا آن گونه مشهور شده بودند (اخواني ها) تحت فشار رژيم وقت که تحت تأثير شاخه پرچم حزب دموکراتيک خلق افغانستان بود قرار گرفتند. افسران و نظامياني که محمد داوودخان را در کودتا ياري رسانيده بودند به احزاب کمونيستي افغانستان تعلق داشتند که در آن سالها و در دههٔ دموکراسي مبارزان رقيب هم محسوب مي‌شدند که در مکاتب و دانشگاه‌ها و مراکز علمي و ادوار دولتي درگيري هايي با هم داشتند. با قدرت گرفتن آنها، مخصوصاً وزير داخلهٔ وقت که عضو حزب خلق بود، دستگيري وسيع و گسترده اعضاي اسلامگراي رقيب آنها در شهرهاي مختلف افغانستان شروع شد.در سال ۱۳۵۳ شمسي، شهيد رباني و عده‌اي ديگر از فعالان اسلامگرا که تحت تعقيب حکومت داوودخان بودند از افغانستان خارج شده و به پاکستان فرار نمودند و در آنجا احزاب اسلامگرا و حکومت ذوالفقار علي بوتو که روابط سردي با دولت افغانستان به خاطر مسئله پشتونستان داشت از آنها پذيرايي نموده و دست به مسلح سازي مهاجران نهضت اسلامي زد تا آنها را براي بر اندازي حکومت داوودخان آماده سازد اما عده‌اي از رهبران نهضت اسلامي از جمله شهيد رباني مخالف جنگ مسلحانه عليه حکومت داوود بودند و به خاطر نزديکي بعضي از حلقه‌هاي نهضت اسلامي به دولت وقت پاکستان عناصر ميانه روتر مهاجران که زير فشار قرار گرفتند پاکستان را ترک کردند و شهيد رباني به عربستان سعودي رفت.حزب او يکي از قوي ترين احزاب سياسي در کنار ديگر احزاب مخالف دولت افغانستان بود.اين حزب، مشي معتدل داشته و به باور کارشناسان مسائل سياسي افغانستان از آغاز تأسيس تحت تأثير جنبش اخوان المسلمين مصر بود.شهيد رباني تا پايان حکومت‌هاي تحت الحمايه شوروي سابق، همواره با آن حکومت‌ها درگير و خواهان خروج نيروهاي شوروي سابق از افغانستان و سپردن حکومت به مجاهدين افغان بود.شهيد رباني پس از پيروزي مجاهدين و شکست دولت نجيب الله احمدزي در ۲۸ ژوئن سال ۱۹۹۲ ميلادي، رئيس جمهور موقت افغانستان شد و تعيين رئيس جمهور افغانستان به شوراي اهل حل و عقد (يا همان لويي جرگه بعدي) واگذار گرديد که خود شهيد رباني آن را تشکيل داده بود و عمدتاً متشکل از جمعيتي‌ها بود.شوراي حل و عقد نيز در ۳۰ دسامبر سال ۱۹۹۲ ميلادي، شهيد برهان الدين رباني را به عنوان نخستين رئيس جمهور رسمي حکومت مجاهدين در افغانستان انتخاب کرد.حکومت مجاهدين در ۲۶ سپتامبر ۱۹۹۶ ميلادي کابل را که زير حملات شديد قرار داشت به طالبان واگذار نمود اما شهيد رباني که مقر حکومت را به مزارشريف انتقال داده بود هنوز به عنوان رئيس جمهور رسمي افغانستان شناخته مي‌شد هرچند به مرور زمان قلمروش را از داده مي‌رفت و فقط بر ده درصد کشور حکومت داشت.با حمله آمريکا به افغانستان و شکست طالبان، حامد کرزي در اجلاس بن، رئيس جمهور دولت موقت افغانستان شد. شهيد برهان الدين رباني در ۲۲ دسامبر سال ۲۰۰۱ ميلادي، در مراسمي رسمي، حکومت را به اداره موقت افغانستان تحويل داد.شهيد رباني در انتخابات رياست جموري افغانستان از حامد کرزي يکي از نامزدان براي کسب مقام رياست جمهوري افغانستان حمايت کرد. حامد کرزي در اين انتخابات پيروز شد.او در انتخابات پارلماني افغانستان خود را نامزد کرد و به‌عنوان نخستين نماينده مردم ولايت بدخشان با بيشترين آراء عضويت پارلمان افغانستان را به دست آورد.شهيد رباني در سال ۲۰۰۷ ميلادي با جمعي از سران جهادي و احزاب کمونيستي سابق جبهه‌اي را تشکيل داد که به باور کارشناسان اين جبهه بزرگ‌ترين جبهه سياسي مهم در افغانستان است.شهيد رباني تا لحظه شهادت، عضو پارلمان افغانستان بود و رهبري جبهه ملي افغانستان را نيز بر عهده داشت.احمد ضياء مسعود، همسر دختر شهيد برهان الدين رباني، معاون اول رئيس جمهور افغانستان و برادر احمدشاه مسعود، فرمانده نامدار آن کشور است.آخرين حضور علني وي در عرصه بين المللي حضور در نخستين اجلاس بين المللي بيداري اسلامي در تهران بود که تصاوير وي در آن ديدار و ملاقات وي با ولي امر مسلمين جهان، حضرت آيت الله خامنه اي و ديگر رهبران مذهبي جهان اسلام، مورد توجه رسانه ها قرار گرفت.