موزه‌های ایران در حسرت بازدید کننده/ دریغ از کمی ابتکار و خلاقیت!

به گزارش خبرنگار مهر، درست زمانی که مدیران موزه ها در خارج از کشور در تلاشند تا با برگزاری برنامه های مختلف بازدید کننده بیشتری را به سمت خود جذب کنند، موزه های ایران برنامه های جانبی مانند جشن های مناسبتی برگزار می کنند که شاید تنها تفاوتشان با فرهنگسراها تغییر مکان باشد و گرنه برنامه ها همان برنامه های تکراری است!

سال گذشته یکی از بزرگترین موزه های آرژانتین تنها برای یک روز ساعت کاری این موزه را تغییر داد و برای آن تبلیغات بسیاری کرد به این ترتیب که درهای موزه را از شب تا صبح به روی مردم گشود. همین موضوع سبب شد تا بازدید از موزه آن هم در هنگامه شب، برای مردم جالب به نظر برسد چرا که مسئولان این موزه نیز در کنار این ابتکار، مسابقه و جشن نیز برگزار کردند آنقدر که این برنامه رکورد تعداد بازدیدکنندگان این موزه را در همین چند ساعت شبانه زد.

بازدیدکنندگان موزه علوم لندن نیز با اسکن سه‌بعدی صورت خود در برنامه‌ای به نام "من سه‌بعدی" که پروژه‌ای است برای بهبود جراحی‌های پلاستیک، مشارکت کردند. در این پروژه از یک سری دوربین‌ برای ایجاد تصاویر سه‌بعدی از صورت بازدیدکنندگان استفاده می‌شود که قابل نمایش و تغییر هستند. تمامی داوطلبان در این پروژه می‌توانند تصاویر خود را حرکت دهند، از پشت سر و یا دیگر زوایا به خود نگاه کرده و خود را از بعدی دیگر ببینند. این برنامه نیز به افزایش استقبال بازدیدکنندگان منجر شد.

استفاده از تکنولوژی های جدید در موزه لوور

موزه لوور فرانسه هم در تازه‌ترین اقدام به بازدیدکنندگان موزه خود دستگاه نینتندو ۳DS امانت می‌دهد. این دستگاه به بازدید کنندگان کمک می‌کند تا یک تجسم و درک بهتر از شاه‌کارهای موزه داشته باشند و تاکنون در حدود ۵ هزار ۳DS برای این منظور در نظر گرفته شده است.

استفاده از تکنولوژی روز و خلاقیت در موزه های دنیا درحالی است که متولیان میراث فرهنگی در ایران از مدتها پیش می خواستند راهنمای صوتی چند زبانه در موزه ملی ایران راه اندازی کنند اما با وجود اینکه اجرای این طرح این  در موزه های مهم کشورهای دیگر منتفی شده و جای آن را سیستم های پیشرفته دیگر گرفته است همچنان در حد طرح و وعده باقی ماند.
از سوی دیگر موزه داران و یا متولیان موزه در کشور تنها به برگزاری برنامه های مناسبتی در موزه اکتفا می کنند مانند برگزاری جشن و مراسم عزاداری و یا برنامه های فرهنگی مناسبتی دیگر که مغایر با برنامه های یک موزه است.

فضای سبز بازدید کننده بیشتری نسبت به کاخ موزه دارد!

اما اگر استقبالی نیز از این برنامه ها شود به دلیل قرارگیری آن مراسم در فضای موزه ای آن است به عنوان مثال افراد زیادی در برنامه های مناسبتی کاخ موزه سعدآباد تهران شرکت می کنند آن هم به این دلیل که فضای سرسبز آن باعث نشاط هر بازدید کننده ای می شود و کسی نیست که نخواهد چند ساعتی هم شده از فضای کاخ موزه ها بهره نبرد!

متولیان این موزه ها نیز می دانند که استقبال گسترده از کاخ موزه های تهران نسبت به موزه های دیگر پایتخت به دلیل همین فضای سبز آنهاست چرا که در روزهایی مانند روز طبیعت این کاخ موزه ها تعطیل می شود!

از طرفی مدیریت مهمترین موزه های کشور مانند کاخ موزه های سعدآباد، گلستان بر عهده مدیر روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی است بنابراین چنین مدیریتی با این حجم کاری نمی تواند زمانی برای برنامه ریزی و رسیدگی به هر سه شغل خود داشته باشد!

در کنار مشکلاتی که در اداره کردن موزه ها وجود دارد زمان بازدید از موزه ها دلیل دیگر استقبال نکردن مردم از حضور در این اماکن فرهنگی است چرا که اکنون زمان بازدید از موزه ها با زمان فراغت مردم رابطه ای معکوس دارد و در بسیاری موارد موزه ها همزمان با ساعات اداری تعطیل می شوند و عملا مردم را از پذیرش محروم می کنند و یا همین بازدیدکننده زمانی که یکی دو بار طی چند سال به یک موزه می رود دیگر تمایلی به دوباره دیدن آن موزه پیدا نمی کند چرا که چینش اشیای موزه ای نیز تاریخی شده اند!

طراحی بلیت موزه ها تکراری است

غیر از چینش تکراری اشیای موزه ای، بلیتهای ورودی موزه ها و محوطه های تاریخی نیز انقدر بی حوصله طراحی شده اند که تنها فایده آنها عبور از در ورودی موزه است حتی در بسیاری از موارد عکسی از تخت جمشید روی بلیت موزه های یزد و تبریز دیده می شود. این درحالی است که تنها در برخی از موزه ها بلیت ورودی متناسب با همان موزه است و در پشت آن اطلاعاتی هر چند اندک اما مفید خلاصه شده است. مانند باغ موزه دولت آباد در استان یزد.

بالاخره اینکه زمان بازدید از موزه، چینش تاریخی شده اشیای موزه، برنامه های فوق تخصصی و یا سطحی نشان داده است که برای جذب مردم به سمت موزه ها و آشنایی با تاریخ کهن ایرانی تا کنون جواب نداده است و مدیریت در موزه ها به یک بازنگری جدی نیاز دارد.