در اسلامی کردن علوم انسانی عجله نکنیم؛ تعطیلی علوم انسانی معقول نیست

ایران > حقوقی‌و قضایی  - همشهری آنلاین:
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه علوم انسانی و بازنگری در آن از مباحث پراهمیت است، گفت: به همان اندازه که این موضوع دارای اهمیت است، کار و فعالیت در مورد آن نیز دشوار است. علوم انسانی در مغرب‌زمین قرن‌هاست بر اساس‌هایی رشد یافته که این اساس‌ها را می‌توان یک‌باره زیر و رو کرد.

به گزارش ایسنا، آیت‌الله صادق آملی لاریجانی طی سخنانی در نخستین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی با بیان این مطلب تصریح کرد: اگر داعیه داریم که در زمینه علوم انسانی قصد تحول داریم باید متناسب با این داعیه مجاهدت کنیم و سرمایه علمی و مادی بگذاریم و بسیج هماهنگی در میان علما و فضلا ایجاد شود. بحث تحول در علوم انسانی کاری نیست که بتوان با دو یا پنج ماه کار، آن را انجام داد بلکه باید بر اساس مبانی اسلامی ـ قرآنی به سراغ این علوم رفت. حرف من این است که از هرگونه تعجیل در این بحث باید اجتناب کنیم.

وی با طرح این سئوال که علوم انسانی در چه مجاری قابل تحول است؟ ادامه داد: اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم که چرا دغدغه تحول در علوم انسانی را داریم باید این‌چنین بیان کنیم که نگاه به انسان در علوم انسانی ما دخیل است و علوم انسانی راجع به انسان‌هاست. همچنین علوم انسانی ما به جلوه‌ای از جلوه‌های حیات انسانی می‌پردازد.

رئیس دستگاه قضایی افزود: کسانی که پس از طرح بحث تحول در علوم انسانی ابراز نگرانی کردند و بسیاری نیز کار تبلیغاتی کردند که این بحث‌ها سیاسی است، به بیراهه رفتند. دلیل روشن در رابطه با تحول در علوم انسانی این است که ما به عنوان انسان‌هایی متدین بر اساس کتاب و سنت، نگاه خاص به انسان داریم و این نگاه در علوم انسانی موثر است.

آملی لاریجانی با طرح این سئوال که عالمان علوم انسانی بر اساس چه زبانی در حال فعالیت علمی هستند؟ اظهار کرد: ما با توجه به مباحث فلسفی، متافیزیکی و هرمونتیکی در بحث فهم، مجاری مختلفی را برای ورود در نحوه‌های حیات در فهم و استدلال‌ها و حیات یک علم خواهیم داشت. من تعجب می‌کنم از کسانی که بحث ورود دین به ساحت‌های علوم انسانی را منکر می‌شوند و آن را نفی می‌کنند.

وی با اشاره به خاطراتی از آغاز فعالیت در دستگاه قضایی افزود: در اوایل زمانی که به قوه قضاییه آمدم یکی از مسئولان سابق کتابی را به من داد. من مقدمه آن را نگاه کرده و دیدم تقریبا نقد قانون مجازات اسلامی است که در مباحث گوناگون اشکال می‌کند و در نهایت مطرح می‌کند که ما باید بر اساس تجربه‌ای که در کشورهای مغرب‌زمین بوده کار و فعالیت کنیم. همان زمان به آن آقا زنگ زدم و گفتم که آیا واقعا با این پیش‌فرض‌ها باید کار کنیم؟

رئیس قوه قضاییه گفت: اخیرا شنیده‌‌ام که از یکی از روشنفکران نظرش را درباره هم‌جنس‌بازی پرسیده‌اند که وی مطرح کرده من نمی‌دانم چه باید گفت. چرا ما زیربناهایی را می‌پذیریم که ما را به اینجاها بکشاند؟ وقتی یک مسئول دستگاه قضایی این کتاب را به بنده می‌دهد معلوم می‌شود که اینها اثر خود را گذاشته است. البته دغدغه ما این نیست که از تجربه دیگران محروم بمانیم اما آنها سیطره‌ای را برای ما درست کرده‌اند. باید بدانیم که سیطره فرهنگی بسیار قوی‌تر از سیطره نظامی است.

 آملی لاریجانی در پایان با بیان اینکه برای فعالیت در عرصه علوم انسانی باید در سه ساحت اقدام کرد، گفت: نخست به دست آوردن پیش‌فرض‌های علوم مختلف از جمله فلسفه، جامعه‌شناسی، روانشناسی و ... است. ما معقول نمی‌دانیم که علوم انسانی را تعطیل کنیم. اکنون نباید به دنبال حذف این علوم برویم بنابراین باید پیش‌فرض‌های آنها را در آوریم. مورد دیگر رجوع به معارف و منابع دینی برای اکتشاف نگاه انسان و در نهایت تطبیق دو مورد قبلی با یکدیگر است و بر این اساس ما باید بر روی یک پروژه مرکب سه‌ساحتی کار کنیم.