بخش بین‌الملل سینمای ایران نیازمند جراحی عمیق

سینمای ایران در حالی در بخش بین‌الملل فاقد بازدهی حداقلی است و این بازدهی با اصرار بر روش‌های سنتی در حوزه اقتصاد بین‌الملل سینما رو به تنزل نهاده که تغییرات حداقلی در بخش بین‌الملل جشنواره فجر نیز پاسخگو نخواهد بود اما آیا در مقابل مقاومتی که برابر تغییرات در بخش بین‌الملل سینمای ایران وجود دارد، شاهد اراده‌ای برای یک جراحی عمیق در این حوزه خواهیم بود؟

به گزارش «تابناک»؛ وقتی حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی، دیدگاه‌هایش را درباره جشنواره فیلم فجر با صلاحب نظران به اشتراک گذاشت و از آنها کسب نظر کردند، نقطه‌ای که بیش از همه بخش‌ها محل نقد بود، بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر بود و در واقع اکثر صاحب نظران تاکید داشتند که با این شرایط عدم وجود بخش بین‌الملل گزینه بهتری است.

این مطالبه آنچنان جدی بود که پس از عدم حذف کامل بخش بین‌الملل جشنواره و تنها حذف بازارچه ناکارآمد جشنواره، اعتراض عده‌ای از صاحب نظران را شاهد بودیم و مشخصاً علی معلم درباره عدم ایجاد تحول در جشنواره به تندی سخن گفت و سخنان منتقدان جشنواره که اکثراً چهره‌های مطرح حوزه سینما هستند را تکرار کرده بود.

معلم گفته بود: «هر جشنواره‌ای میتواند یک پسوند بین المللی کنار نام خود بگذارد و از وجهه جهانی خود بگوید کمااینکه می بینیم در کشور ما تقریبا تمامی جشنواره‌ها بین‌المللی هستند؛ از جشنواره فجر گرفته تا کودک و حتی رویش و... اما آیا این پسوندها باعث بین‌المللی شدن جشنواره میشوند؟ طبیعی است که نه. بین‌المللی شدن نیاز به ابزاری دارد که تا فراهم نشود جشنواره ها بین المللی نخواهند شد.»

او البته به انتقال زمان بخش بین‌الملل به اردیبهشت نیز نقد وارد کرده بود و تاکید داشت که این تاکتیک نیز تاثیر جدی نخواهد داشت و تاکید کرده بود: «مشکلات جای دیگری است که به آنها توجه نمی شود. باید کیفیت را ارتقا داد؛ نحوه برگزاری، چینش مهمانان، نوع جوایز، محصولاتی که در جشنواره عرضه میشوند و بسیاری دیگر از ملزومات هستند که باعث افزایش کیفی بخش بین الملل می‌شوند.» اما چه اشخاصی باید این ملزومات و افزایش کیفیت را فراهم کنند؟

پاسخ مشخص در این حوزه به بخش بین‌الملل جشنواره فجر بازمی‌گردد که سال‌هاست به موازات بخش بین‌المللی فارابی -با فراز و نشیب نسبی- در اختیار امیر اسفندیاری بوده و اسفندیاری نیز با یک ترکیب نسبتاً ثابت فعالیت کرده و در نهایت آنچه در حوزه بین‌الملل جشنواره فجر و -کلان تر از آن- سینمای ایران شاهدش هستیم، تا حدود زیادی به کمیت و کیفیت فعالیت‌های این تیم مرتبط می‌شود؛ تیمی که با وجود تغییر چندین مدیر سینمایی، تغییر نداشته و اسفندیاری تاکنون سکان این حوزه را در اختیار دارد.

در واقع سابقه حضور اسفندیاری در بخش بین‌الملل سینمای ایران آنچنان طولانی و مداوم است که نمی‌توان وضعیت تاسف آور امروز سینمای ایران را در بخش بین‌الملل به ماقبل او نسبت داد. شاید به همین دلیل است که اسفندیاری نه تنها حاضر به پذیرش ضعف آشکار موقعیت سینمای ایران در سطح بین‌الملل نیست، بلکه با استدلا‌ل‌های عجیب، سینمای ایران را در عرصه بین‌الملل موفق ارزیابی می‌کند و از برگزاری بازارچه جشنواره فیلم فجر دفاع می‌کند؛ بازارچه‌ای که خروجی جدی ندارد و بیشتر بهانه‌ای برای سفر توریستیِ رایگان عده‌ای به ایران شده است.

نکته جالب اینکه اسفندیاری عنوان کرده است: «داوری‌هایی که به چهره هایی مثل بلا تار، زویاجینتسف و کاپلان اوغلو داد از یک طرف و حضور شخصیت هایی تاثیرگذار مثل فولکر شلوندورف، کریشتف زانوسی، کوستا گاوراس، پرسی ادلون، فرانچسکو رزی، باب چارتف، آنیژکا هولاند، لئون ویتالی، بروس برسفورد، استیفن واربک و... در جشنواره از طرف دیگر باعث شد که از نظر بین‌المللی جشنواره در وضعیت قابل قبولی قرار گیرد.» و البته عنوان نکرده این لیست محصول تجمیع اسامی ادوار جشنواره فجر است و نه تجمیع اسامی یا یک، دو و یا حتی سه دوره جشنواره و در واقع همه واقعیت گفته نشده است.

حقیقت امر آن است که برخی جشنواره‌هایی که عمرشان به یک دهه نمی‌رسد، به چنان اعتباری دست یافته‌اند که داوران‌شان سینماگران تراز اول جهانی هستند و برای دفاع از بخش بین‌الملل جشنواره از لئون ویتالی دستیار کوبریک که شش دوره پیش به جشنواره فجر آمده بود، وام گرفته نمی‌شود. جشنواره‌های معتبر بین‌المللی در هر دوره آنقدر چهره‌های سرشناس در هر دوره‌اش حضور دارند و آنچنان از داوران تراز اولی در هر دوره برخوردارند که نیازی به جمع آوری اسامی داوران و میهمانان چند دوره‌شان برای دفاع از موجودیت‌شان ندارند.

موضوع جالب تر اینکه بسیاری از چهره‌هایی بین‌المللی که به جشنواره فجر آمده‌اند، به دلایل دیگری به جز رایزنی مسئولان بین‌الملل جشنواره راهی این رویداد شده‎‌‌اند و در این زمینه می‌توان به ویتوریو استرارو اشاره کرد که مشخصاً به واسطه پیگیری پروسه فیلم «محمد» (ص) در ایران حضور داشت و در این میان در جشنواره فجر پیشین نیز از او تقدیر شد و بنابراین نقش حداقلی اسفندیاری و همکارانش مشخص شد و متاسفانه تجربه‌ای که او و همکارانش در سفرهای مکرر به کن و برلین به دست آورده‌اند، نتوانسته برای سینمای ایران در عرصه بین‌الملل راهگشا باشد و اگر توفیقی نیز حاصل شد، حاصل تلاش‌های فردی اشخاصی نظیر  اصغر فرهادی بوده است.


منبع خبر: تابناک

اخبار مرتبط: بخش بین الملل سینمای ایران نیازمند جراحی عمیق