قطع درختان کاخ سعدآباد برای ساخت یک گالری رستوران

چکیده :یک نماینده مجلس به قطع درختان در مجموعه سعدآباد برای ساخت یک گالری رستوران اعتراض کرد. او از اظهارنظر مسئولان میراث فرهنگی مبنی بر این‌که قطع درختان را با عنوان «خودرو» بودن آنها توجیه کرده‌اند، انتقاد کرده و گفته است: در حوزه حفظ محیط‌ زیست بیان چنین مسائلی هیچ جایگاهی ندارد و باید با خاطیان برخورد شود....

روزنامه شهروند نوشت: یک نماینده مجلس به قطع درختان در مجموعه سعدآباد برای ساخت یک گالری رستوران اعتراض کرد. او از اظهارنظر مسئولان میراث فرهنگی مبنی بر این‌که قطع درختان را با عنوان «خودرو» بودن آنها توجیه کرده‌اند، انتقاد کرده و گفته است: در حوزه حفظ محیط‌ زیست بیان چنین مسائلی هیچ جایگاهی ندارد و باید با خاطیان برخورد شود.

عضو فراکسیون میراث فرهنگی در مجلس با تاکید بر ضرورت برخورد قاطع با افرادی که اقدام به قطع درختان مجموعه سعدآباد کردند، گفت: دلایل این اقدام از سوی مسئولان میراث فرهنگی باید مشخص شود.

ابوذر ندیمی، در واکنش به قطع ١۴ اصله درخت در مجموعه کاخ سعدآباد گفت: ‌این اقدام با هر دلیل و علتی که انجام شده باشد به هیچ وجه قابل قبول نیست، زیرا درحال حاضر کاشت هر درخت جدای از مصارف صنعتی و انرژی دارای وجوه فرهنگی بسیاری است که در ادیان نیز به آن تاکید شده است.

نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه کاخ سعدآباد مجموعه‌ای تاریخی و در موقعیتی منحصربه‌فرد است، افزود: این مجموعه به‌عنوان یک مکان فرهنگی و حفاظت‌شده از سوی بسیاری از کشورها در معرض توجه است. حذف بسیاری از داشته‌های چنین اماکنی ازجمله درخت یا حتی مجسمه قابل قبول نبوده و این موضوع محلی برای بحث دارد؛ بنابراین پیگیری این موضوع ازسوی مسئولان مربوطه و برخورد با خاطیان ضروری است.

او با اشاره به این‌که دلایل این اقدام نادرست و غیرقابل قبول باید مشخص شود، گفت: ‌ به‌طورکلی حذف هر درخت حذف زندگی است، زیرا در اکثر کلانشهرها ازجمله تهران درختان ریه‌های تنفسی محسوب می‌شوند که شاید تا حدودی از حجم آلودگی هوا بکاهند؛ از این رو برخورد با گروهی که بدون هماهنگی با مقامات بالاتر سازمان میراث فرهنگی اقدام به قطع درختان در این مکان تاریخی کردند، ضروری است.

ندیمی با تاکید بر اینکه مجازات و برخورد با خاطیان باید به‌گونه‌ای باشد که کسی جرأت انجام مجدد چنین اقداماتی را در آینده نداشته باشد، گفت: انجام چنین اقداماتی بخشی از میراث گرانبهای کشور را در معرض نابودی قرار داده است، هرچند که بخشی از میراث و تاریخ کشور درحال حاضر به دلیل کمبود سرمایه و منابع حفاظت نمی‌شود؛ بنابراین قطع درختان در این مجموعه خلاف سیاست‌های محیط زیستی، مصالح و منافع ملی است.

عضو فراکسیون میراث فرهنگی در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از برخی اظهارنظرها مبنی بر این‌که درختان قطع‌شده خودرو بوده و هیچ ارزشی نداشتند، گفت: ‌در حوزه حفظ محیط‌ زیست بیان چنین مسائلی هیچ جایگاهی ندارد، زیرا بسیاری از جنگل‌های منطقه شمال کشور نیز خودرو بوده و سوال این است که باید جنگل‌ها را نیز از بین برد، بنابراین باید به جای رفتار منفعلانه، سیاستی در پیش گرفت که از قطع درختان جلوگیری شود.

در روزهای اخیر خبر قطع تعدادی از درختان کاخ سعدآباد تهران از سوی میراث فرهنگی در برخی رسانه‌ها مطرح شد که در این زمینه فرمانده یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی با تایید این خبر گفت: تعداد ١۴ اصله درخت در یک ناهماهنگی اداری «قطع» شده است. او گفته بود که با خاطیان به شدت برخورد می‌شود اما روز بعد سازمان میراث فرهنگی این خبر را تکذیب و رئیس یگان ویژه هم از مصاحبه‌های مجدد خودداری کرد. شاهدان عینی و همسایه‌های کاخ سعدآباد در تماس با روزنامه «شهروند» گفته‌اند پیکر درختان قطع شده را شبانه و با ٣ کامیون که روی آنها موکت‌های قرمز کشیده بود، از کاخ خارج کرده‌اند.

پاسخ میراث: درختان سعدآباد آسیب ندیده است

در راستای طرح ساماندهی محوطه‌های بلااستفاده مجموعه تاریخی – فرهنگی سعدآباد، محوطه‌ای در ضلع شمالی و خارج از فضای اصلی مجموعه تاریخی – فرهنگی که سال‌ها قبل به عنوان رستوران مورد استفاده قرار می‌گرفت و طی سال‌های اخیر بدون استفاده رها شده و در محوطه آن چند درختچه خودروی عرعر روییده بود،‌ با انجام کارشناسی لازم و طراحی ایجاد یک باغ ایرانی، درختچه‌های مذکور که تعداد آنها ٨ عدد بود، قطع شد. این درختچه‌ها به هیچ عنوان تاریخی نبوده و فاقد هرگونه شناسنامه و پلاک ثبتی بودند. در علم باغبانی به این نباتات،‌ درختچه‌های مزاحم و آفت‌زا اطلاق می‌شود.

ریشه این درختچه‌ها رشد سریعی نسبت به سایر گونه‌های گیاهی دارد و چون در مجاورت ساختمان تاریخی روییده، موجب آسیب‌رسانی جدی و جبران‌ناپذیر به پی اصلی ساختمان شده بود. امحای این گونه نباتی جزو وظایف فضای سبز مجموعه است. در فضای مجموعه ١١٠ هکتاری سعدآباد بیش از ٣٠ هزار اصله درخت وجود دارد که هویت تاریخی داشته و حفظ و نگهداری آنها وظیفه ذاتی مجموعه می‌باشد. در موضوع مورد اشاره، به هیچ وجه به هیچ یک از درختان مجموعه صدمه‌ای وارد نشده و طرح این موضوع که درختان مجموعه سعدآباد قطع شده‌اند، نادرست است. این مجموعه تاریخی و فرهنگی، حفاظت از ساختمان‌ها، درختان و اشیا و آثار موجود در آن را وظیفه خود می‌داند.

تناقض گویی در باره قطع درختان سعدآباد

سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نسبت به خبر قطع ١۴ اصله درخت واکنش نشان داده است. پاسخ سازمان میراث فرهنگی با این توضیح منتشر می‌شود که یک روز پیش از مصاحبه رئیس یگان ویژه سازمان میراث فرهنگی، تماس‌هایی از همسایگان و شاهدان عینی درباره قطع درختان دریافت کردیم و این موضوع را با یوسف منصورزاده، رئیس کاخ موزه سعدآباد مطرح کرد. منصوزاده دراین‌باره گفت: «تنها یک درخت نزدیک درِ دربند، قطع شده که قطع آن هم صورتجلسه شده است.»

به اعتماد سخنان رئیس مجموعه سعدآباد این خبر منتشر نشد اما روز بعد رئیس یگان ویژه میراث فرهنگی از کشف تنه‌های قطعه قطعه شده ١۴ اصله درخت در سعدآباد خبر داد. روز بعد از این خبر تماس شهروند با فرمانده یگان ویژه سازمان میراث فرهنگی بی‌نتیجه ماند و او اعلام کرد پس از شنیده شدن خبر اول اجازه گفت‌وگو ندارد و تنها در این زمینه روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی مجاز به اعلام‌نظر است.

روابط عمومی سازمان میراث هم ساعاتی بعد تعداد درختان قطع شده سعدآباد را ٨ اصله درخت عرعر اعلام کرد. ازسوی دیگر رئیس یگان ویژه اعلام کرده خودروی حامل درختان را درحالی ‌که به صورت مخفیانه درحال خروج از سعدآباد بوده، متوقف کرده است، اگر درختانی که قطع شده‌اند، عرعر بوده و قطع آنها منعی نداشته چرا به صورت مخفیانه آنها را از کاخ خارج می‌کردند؟

ازسوی دیگر بالاخره یک درخت با صورتجلسه قطع شده یا ١۴ درخت؟ تناقض‌گویی مسئولان سازمان میراث فرهنگی به‌ویژه روابط عمومی این سازمان و رئیس کاخ موزه‌های سعدآباد درحالی است که دیروز گزارشگر روزنامه به کاخ سعدآباد مراجعه و مشاهده کرد که در ضلع شمالی کاخ سعدآباد، درِ دربند کارگران درحال خاکبرداری و عملیات ساختمانی برای یک رستوران گالری هستند و تعداد دیگری از کارکنان بخش فضای سبز سعدآباد درحال اقدام و بررسی فضا برای کاشت نهال‌های تازه‌ای به جای درختان قطع شده بوده‌اند.

شاهدان عینی گفته‌اند درختان قطعه‌قطعه شده سعدآباد را شب گذشته با ٣ دستگاه کامیون که روی آنها موکت‌های قرمز کشیده بودند، از سعدآباد خارج کرده‌اند. همچنین آنها بخشی از دیوار حایل بین کاخ موزه سعدآباد و ساختمان چسبیده به آن را نشان دادند که برای ساخت این رستوران به صورت طاقی شکل تخریب شده است.

با توجه به مجموعه این موارد و اظهارنظرهای ضدونقیض مسئولان سازمان میراث فرهنگی و همچنین دستور عاجل برای کاشت نهال‌های تازه در جای درختان قطع شده، باید گفت شواهد بیشتر موید اتفاقی در سعدآباد که مسئولان سعی در پنهان کردن آن دارد.