بررسی تعارض تئوری‌های علمی و آیات قرآن در آفرینش نخستین انسان

چکیده

مسئلة چگونگی خلقت نخستین انسان در منابع اسلامی مطرح شده‌است و نیز در برخی علوم تجربی محلّ بحث و نظر بوده‌است. این مقاله به بررسی نسبت فرضیه‌های علمی با دیدگاه قرآن و احادیث دربارة چگونگی آفرینش نخستین انسان، با روش توصیفی ‌ـ تحلیلی می‌پردازد. حاصل تحقیق بیانگر آن است که مدلول آیات و روایات، ظهوری آشکار، بلکه صراحت در آفرینش نخستین انسان از خاک دارد و پیدایش آدمی را از موجود زنده دیگر نفی می‌کند. دو تئوری ثبات انواع و رویش از زمین مدعی پیدایش مستقل انسان و تئوری تحول انواع مدعی پیدایش او از دیگر موجودات زنده به نحو تکاملی است. گرچه دو تئوری اول از منظر نفی‌خلقت انسان از موجودی دیگر با دیدگاه قرآن و روایات همسوست، اما تئوری رویش از زمین با مفاد آیات و روایات ناهمخوان و خود از نظر علمی بی‌اعتبار است. تئوری ثبات انواع نیز از نظر تجربی قابل اثبات نیست، اما بر فرض اعتبار می‌تواند مؤید گزاره‌های دینی باشد. تئوری تحول انواع در فرض ابطال با دیدگاه قرآن و روایات برخوردی نخواهد داشت، اما در صورت پذیرش آن به عنوان یک فرضیه یا تئوری علمی، با مفاد آیات و روایات در تعارض است. در این تعارض، مفاد آیات و روایات به سبب برخورداری از پشتوانة معتبر، بر فرضیة یادشده مقدّم می‌گردد و این فرضیه نمی‌تواند قرینه‌ای برای حمل مدلول آیات و روایات برخلاف ظاهر آن‌ها باشد.

کلیدواژه ها: علم و دین؛ تعارض علم و قرآن؛ آفرینش انسان؛ نخستین انسان؛ فرضیة تحول انواع؛ تئوری ثبات انواع؛ تئوری رویش از زمین

نویسندگان:

حمید آریان: عضو هیئت علمی / موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

 مرادعلی شورگشتی: دانشجوی دکتری رشته تفسیر و علوم قرآن/مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی

پژوهشنامه معارف قرآنی - دوره 7، شماره 27، زمستان 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.