پایان عملیات الحویجه و لزوم مبارزه با ایدئولوژی داعش

«حیدر العبادی» نخست وزیر عراق روز پنجشنبه هفته گذشته با صدور بیانیه‌ای به صورت رسمی آزادسازی شهر استراتژیک «الحویجه» واقع در جنوب غرب استان کرکوک را اعلام کرد. نخست وزیر عراق ضمن اعلام این مطلب، تأکید کرد که پس از آزادسازی الحویجه اکنون دیگر تکفیریها تنها در نوار مرزی با سوریه حضور دارند. العبادی که مسئولیت فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق را نیز عهده دار است، در روز 21 سپتامبر (30 شهریورماه) دستور آغاز عملیات آزادسازی شهر الحویجه را صادر کرده بود. وی در فرمان صادره در این زمینه تأکید کرده بود که عملیات الحویجه در راستای عمل به عهدی که دولت بغداد با مردم عراق بسته بود، انجام می شود. درهرصورت، عملیات آزادسازی الحویجه چیزی حدود دو هفته به طول انجامید و در نهایت تروریست های تکفیری پس از متحمل شدن خسارت های فراوان جانی و مالی، به ناچار تسلیم قدرت رزمندگان مقاومت عراق شدند.

نیروهای عراقی در جریان عملیات آزادسازی الحویجه دستاوردهای فراوانی را خلق کردند؛ درست همچون عملیات های گذشته که خسارت های جبران ناپذیری را به تکفیریها تحمیل کرده بودند. در همین ارتباط، «عبدالامیر رشید یارالله» فرمانده عملیات «قادمون یا حویجه» اعلام کرد که در این عملیات دست کم 358 عنصر تکفیری داعش به هلاکت رسیدند. وی همچنین گفت که در این عملیات 240 آواره عراقی توسط نیروهای امنیتی به مناطق امن انتقال داده شده و 150 روستا آزاد شد. به گفته یارالله، نیروهای امنیتی در این عملیات موفق شدند 95 خودروی بمب گذاری شده را منهدم کرده 422 بمب دست ساز را خنثی و 20 پایگاه اسکان و استراحت تروریست ها را منهدم کنند. افزون براین، یارالله تأکید کرد که نیروهای امنیتی عراقی موفق شدند 25 پایگاه دفاعی 10 انبار سلاح و تجهیزات نظامی 10 تونل و 5 مرکز ارتباطی داعش را منهدم کنند.

اهمیت استراتژیک الحویجه

همانگونه که پیشتر گفته شد، شهر الحویجه در جنوب غرب استان کرکوک واقع شده است. موقعیت جغرافیایی این شهر موجب شده تا بر اهمیت استراتژیک آن بیش از پیش افزوده شود. موقعیت شهر الحویجه موجب شده تا این شهر بر استان های شمالی عراق ازجمله استان‌های صلاح الدین، دیالی و نینوا اشراف کامل داشته باشد. درست به همین دلیل است که با آزادسازی کامل الحویجه، ارتباط تروریست های تکفیری با استان های شمالی عراق به طور کامل قطع شد. بنابراین، آخرین خطوط ارتباطی تکفیریها با یکدیگر از طریق الحویجه به سمت استان های شمالی بود که این خطوط هم درهم شکستند. از سوی دیگر، شهر الحویجه به دلیل نزدیکی با بغداد از محور شمالی، دارای اقتصاد قدرتمندی است. وجود چاه های نفت عظیم و سرشار و همچنین زمین های کشاورزی حاصلخیز و متنوع در این شهر، اهمیت اقتصادی آن را دوچندان کرده است. برهمین اساس، نیروهای عراقی با آزادسازی شهر الحویجه از این پس می‌توانند از موقعیت جغرافیایی استراتژیک و ویژگی های منحصربه فرد اقتصادی این شهر نهایت بهره‌برداری را داشته باشند.

دستاوردهای مراحل اول و دوم عملیات «قادمون یا حویجه»

عملیات آزادسازی شهر الحویجه طی سه مرحله انجام شد. در مرحله اول نیروهای عراقی موفق شدند دستاوردهای چشمگیری را خلق کرده و صفوف داعش را به کلی درهم بشکنند. درهمین راستا، «عبدالامیر رشید یارالله» اعلام کرد که در جریان مرحله اول عملیات بیش از 20 روستا و منطقه استراتژیک از تصرف تروریست های تکفیری داعش خارج شدند. به گفته وی همچنین دهها عنصر تکفیری در مرحله اول به هلاکت رسیده و یا به شدت زخمی شدند. ازجمله مهمترین مناطق و روستاهای استراتژیک آزادشده در مرحله اول عملیات الحویجه می توان به «سیسبان»، «السفینه»، «کنیطره»، «الحمیر»، «حمد ستیر» و «الفوجه» اشاره کرد.

در مرحله دوم عملیات الحویجه نیز طبق اعلام فرماندهان نظامی عراقی قریب به 19 روستا و منطقه استراتژیک از لوث تروریست های تکفیری داعش پاکسازی شد. در این مرحله نیز همچون مرحله اول شمار زیادی از عناصر تکفیری به هلاکت رسیدند. براساس اعلام فرماندهی عملیات الحویجه، درجریان مرحله دوم عملیات، مناطق مهمی ازجمله «الخضیره»، «شناوه»، «کردخال»، «کلیخه» و «کلیعه» آزاد شدند. مرحله سوم و آخر عملیات آزادسازی الحویجه نیز حرکت به سمت مرکز این شهر بود که روز پنجشنبه اجرایی و در نهایت به آزادسازی کامل این شهر منجر شد.

 نقش مهم و راهبردی حشد الشعبی

ازجمله عواملی که نقش مهم، مؤثر و بسزایی در پیروزی رزمندگان عراقی در نبرد با تکفیریها در شهر الحویجه داشت، حضور نیروهای حشد الشعبی بود. اینکه این عملیات بزرگ در یک بازه زمانی کوتاه و در طول تنها 2 هفته به سرمنزل مقصود رسید، مرهون اقدامات فداکارانه نیروهای حشد الشعبی در کنار دیگر نیروهای عراقی از جمله ارتش و پلیس فدرال، بود. هرچند که در طول حضور نیروهای حشد الشعبی در عملیات آزادسازی الحویجه اتهامات زیادی به این گروه وارد شد. بخش عمده ای از این اتهامات از سوی مقامات اقلیم کردستان به حشد الشعبی نسبت داده شد. جدایی‌طلبان اقلیم کردستان بارها برای ایجاد خلل در روند عملیات حشد الشعبی در شهر الحویجه به ایجاد فضاسازی رسانه ای و روانی علیه این گروه مبادرت ورزیدند.

یکی از اتهامات بی اساس تجزیه‌طلبان اقلیم کردستان به حشد الشعبی این بود که نیروهای این گروه برای ورود به کرکوک در نزدیکی این استان استقرار نظامی پیدا کرده اند. فضاسازی‌ها در این زمینه آنقدر زیاد شد که «احمد الأسدی» سخنگوی حشد الشعبی صراحتا اعلام کرد: «حضور نیروهای حشد الشعبی در الحویجه کاملا طبیعی و در راستای مبارزه با داعش بوده و هیچ ارتباطی به منازعات سیاسی اخیر بر سر کرکوک ندارد». با وجود تمامی این کارشکنی‌ها حشد الشعبی با موفقیت به مأموریت خود در شهر الحویجه پایان داد.

تحقق پیروزی در اوج بحران سیاسی

تحقق پیروزی بزرگ در شهر الحویجه از لحاظ شرایط حاکم بر فضای سیاسی عراق، بسیار مهم و حائز اهمیت به نظر می رسد. این پیروزی و دستاورد چشمگیر درحالی محقق شد که اقلیم کردستان عراق به ریاست مسعود بارزانی، همزمان کوبیدن بر طبل جدایی طلبی از دولت مرکزی بغداد را کلید زده بود. درحالی که بسیاری گمان می‌کردند که روحیه نیروهای عراقی تحت تأثیر فشارهای سیاسی اخیر و جنگ روانی هدایت شده از سوی اقلیم کردستان، تضعیف شود، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه عملیات آزادسازی الحویجه با سرعت بیشتری پیش رفت و دماغ تکفیریها به خاک مالیده شد. البته در این میان، مقامات اقلیم کردستان ازجمله مسعود بارزانی بدشان نمی آمد که حضور تروریست های تکفیری داعش در الحویجه کمی دیگر به طول بینجامد تا توجه دولت بغداد و نیروهای امنیتی عراق بیش از اقلیم کردستان، به الحویجه معطوف باقی بماند.

حربه‌هایی که کارگر نیفتاد

تروریست های تکفیری داعش در جریان عملیات بزرگ آزادسازی الحویجه به هر رسیمانی برای نجات خود و جلوگیری از تحقق پیروزی بزرگ برای نیروهای عراقی، چنگ زدند اما هیچیک از حیله ها و حربه های آنها در این زمینه کارگر نیفتاد. ازجمله اقداماتی که تکفیری‌ها برای سنگ اندازی در برابر عملیات نیروهای عراقی و ممانعت از تداوم پیشروی های آنها انجام دادند، قتل عام گسترده غیرنظامیان در الحویجه بود. از زمان آزادسازی شهر الحویجه تاکنون که چند روزی بیشتر سپری نشده است، نیروهای عراقی 10 گورستان دسته جمعی حاوی دهها جسد از نظامیان و غیرنظامیان در نقاط مختلف این شهر کشف کرده اند؛ مسأله‌ای که حکایت از عمق جنایتهای قرون وسطایی تروریست های داعش، دارد. تکفیریها تلاش داشتند تا از رهگذر ارتکاب این جنایتها، موجی از رعب و وحشت را بر صفوف غیرنظامیان حاکم کرده و از همکاری آنها با نیروهای عراقی ممانعت به عمل آورند. استفاده از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی ازجمله دیگر اقدامات تروریست های داعش بود که این حربه هم در نهایت نتیجه ای جز ناکامی برای آنها نداشت.

لزوم آغاز مبارزه با ایدئولوژی داعش

اکنون که حضور تروریست های داعش در عراق به پایان رسیده است و طبق اعلام «حیدرالعبادی» نخست وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح این کشور، تکفیریها دیگر تنها در مرزهای سوریه استقرار نظامی دارند، لزوم آغاز فرایند مبارزه با ایدئولوژی داعش در عراق بیش از پیش احساس می شود. هرچند که تکفیریهای داعش دیگر در عراق حضور فیزیکی ندارند، اما میراث تلخی که از آنها در این کشور باقی مانده، ایدئولوژی افراطی‌شان است که باید هرچه سریعتر و پیش از آنکه دامان نسل های آینده را بگیرد، از بین برود. البته انتظار نمی‌رود که ایدئولوژی تکفیریها که در طول سه سال گذشته در عراق نهادینه شده در کوتاه‌مدت و یا میان‌مدت از عراق برچیده شود، اما بدون شک عدم تحرک جدی و به موقع برای مقابله با این پدیده شوم به میراث گذاشته شده از سوی داعشی‌ها، طی سال های آینده خسارت‌های به مراتب بزرگتر و زیان‌بارتری در مقایسه با حضور فیزیکی تکفیریها در خاک عراق، به دنبال خواهد داشت.

سخن پایانی

باید به این نکته مهم و راهبردی توجه داشت که تشکیل گروه تروریستی ـ تکفیری داعش که اعضای آن طی سه سال گذشته از ارتکاب هیچ جنایتی علیه مردم بی دفاع دریغ نکردند، محصول اتاق های فکر آمریکایی و غربی بوده است. بنابراین، اگر امروز کار داعش در عراق تمام شده است، اما کار اندیشه‌ورزهای اتاق‌های فکر در ایالات متحده آمریکا و کشورهای غربی تمام نشده و برعکس، آنها امروز با قدرت بیشتری برای یافتن جایگزینی جهت پُرکردن خلأ مزدورانشان در عراق تلاش و برنامه ریزی می کنند. برهمین اساس، کوچکترین غفلت مقامات عراقی در دوران پساداعش می تواند بزرگترین خسارات را برای آنها به بار آورد.

انتهای متن/