سایه ترور سردار سلیمانی بر کشمکش درونی آمریکا

از هنگام عملیات تروریستی آمریکا علیه فرماندهان ایرانی و عراقی که جمعه ۱۳ دی ماه در مسیر فرودگاه بغداد به شهادت سردار سپهبد قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس از رهبران حشد شعبی عراق انجامید، اعتراض و نگرانی نه تنها در افکار عمومی آمریکا بلکه در محافل سیاسی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه هم به وجود آمد.

پرسشی که بلافاصله مطرح شد دلیل ترور "ژنرال ایرانی" و یک "مقام رسمی عراقی" از سوی دولت آمریکا بود که پاسخ‌های کلی و دورغ‌گویی کاخ سفید بیش از پیش به حساسیت درباره این اقدام تروریستی دامن زد.

از سوی دیگر، پاسخ دقیق و حساب شده جمهوری اسلامی با درهم کوبیدن پایگاه نیروهای اشغالگر آمریکایی در عین الاسد و اطلاع رسانی قطره‌ای دولت آمریکا درباره تلفات واقعی آن، خشم بسیاری را در واشنگتن و در محافل نظامی آمریکا برانگیخت، به گونه ای که « انجمن کهنه‌ سربازان جنگ‌های خارجی» با انتشار بیانیه ای از رییس جمهوری آمریکا خواست؛ بابت کم اهمیت جلوه دادن مصدومیت نظامیان این کشور در حمله موشکی ایران به پایگاه عین‌الاسد عذرخواهی کند.

"دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا که قبل از پاسخ موشکی دقیق ایران گفته بود، ایرانی‌ها جرات حمله به ماشین عظیم نظامی آمریکا را ندارند، پس از حمله عین الاسد گفته بود که "همه چیز خوب است". بعد از درز نخستین آمار جراحت‌ها، ترامپ درباره آسیب مغزی نظامیان آمریکایی به خبرنگاران گفت: "من شنیده‌ام که آن‌ ها سردرد و چیزهای دیگری داشته‌اند و من آن‌ها را نسبت به سایر جراحاتی که دیده‌ام، صدمات جدی نمی‌دانم".

در میانه کشمکش سیاسی در واشنگتن بر سر پیامدهای ترور سردار ایرانی، دو هفته پیش مجلس سنای آمریکا  قطعنامه‌ای را تصویب کرد که به موجب آن رئیس جمهوری آمریکا بدون مجوز کنگره حق استفاده از نیروی نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران را ندارد.

در این قطعنامه که با ۵۵ رای موافق و ۴۵ رای مخالف تصویب شد، تصریح شده است کنگره هیچ وضعیت جنگی را نسبت به ایران اعلام نکرده است و مجوز قانونی برای استفاده از نیروی نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران هم به تصویب نرسیده است.

یک ماه پیش تر نیز، مجلس نمایندگان آمریکا  قطعنامه مشابه‌ای را با 224 رای موافق در برابر 194 رای مخالف تصویب کرد. سه جمهوریخواه به صف اکثریت دموکرات پیوسته و به این قطعنامه رای دادند.

تاثیر طرح کنگره بر جنگ طلبی کاخ سفید

"دانیل سیرور" مدیر "برنامه مدیریت جنگ" در دانشگاه جان هاپکینز به ایرنا گفت مدارک و شواهدی که دولت ترامپ در اختیار کنگره گذاشت بر روند تصویب طرح محدود کردن اختیارات جنگی رئیس جمهوری تاثیر داشت.

وی افزود: از مدارکی که به کنگره ارسال شده است به روشنی می‌توان دریافت که هیچ تهدید قریب الوقوعی وجود نداشته که قتل سلیمانی را توجیه کند.

با این حال، به باور این استاد روابط بین الملل، به سختی می‌توان گفت که این طرح تاثیری بر ترامپ داشته باشد.

سیرور ادامه داد: اگر یک رئیس جمهور عادی بر سر کار بود، ما می توانستیم انتظار داشته باشیم که این هشداری باشد که وی به آن توجه کند اما او یک رئیس جمهوری عادی نیست. ترامپ کسی است که به لجاجت کردنش افتخار می کند.

استاد مدرسه مطالعات پیشرفته بین المللی دانشگاه جان هاپکینز افزود: به نظر من این قطعنامه هیچ تاثیری نخواهد داشت. او هر کاری را که می خواهد انجام خواهد داد. او اکنون می خواهد که جنگ نشود. هیچ پشتیبانی عمومی از جنگ دیگری در خاورمیانه وجود ندراد، ولو اینکه این اجماع در ایالات متحده هست که رفتار ایران در سوریه، یمن و لبنان و همچنین حملات این کشور به تاسیسات نفتی و کشتی های سعودی و امارات متحده عربی پذیرفتنی نیست.

"دیوید سانسن" نویسنده و فعال ضد جنگ آمریکایی از سیرور خوش‌بین‌تر است.

سانسن به خبرنگار ایرنا گفت: هرچند قطعنامه ضد جنگ سنا از سوی رئیس جمهوری آمریکا وتو خواهد شد، اما هزینه سیاسی جنگ طلبی علیه ایران را برای "دونالد ترامپ" دو چندان می کند.

این فعال آمریکایی افزود: ولو اینکه قطعنامه کنگره از سوی رئیس جمهوری وتو بشود، کنگره سابقه‌ای از مخالفت با جنگ علیه ایران وضع کرده است. بنابراین هر گونه اقدام نظامی از سوی ترامپ یا جانشین وی، به منزله اقدام علیه قطعنامه و خواست کنگره خواهد بود و این احتمال را افزایش می‌دهد که کنگره بر ضد آن وارد عمل شود که می‌تواند شامل استیضاح و حتی برکناری وی شود.

حذف کنگره از تصمیم جنگ و صلح

"میدیا بنجامین" از رهبران جنبش صلح آمریکا و بنیانگذار گروه زنان صلح "کدپینک" نیز بر این باور است که قطعنامه سنا، فشار به جریان جنگ طلب را افزایش خواهد داد.

این فعال سرشناس صلح در گفت‎وگو با ایرنا گفت زمانی که نمایندگان و سناتورها در کنگره تناقض گویی مقام های کاخ سفید درباره دلایل ترور سردار سلیمانی را دیدند، نگران شدند که دولت ترامپ آمریکا را وارد جنگی تازه و فرسایشی خواهد کرد.

وی تصریح کرد: قطعنامه سنا، پیامدی قوی به دولت ترامپ فرستاد که ما مخالف جنگ با ایران هستیم و هر اقدام تنش آفرینی که باعث جنگ شود، از منظر کنگره غیر قانونی خواهد بود.

جدال بر سر قدرت

"کان هالینن" ستون نویس تارنمای "فارن پالیسی این فاکس" درباره دلالت های داخلی طرح کنگره برای محدود کردن اختیارات جنگی ترامپ هم به ایرنا گفت: این تلاشی برای بازگرداندن اختیارات قانون اساسی درباره اعلام جنگ به کنگره است. قانون اساسی به طور کامل روشن می کند که "فقط کنگره می تواند اعلام جنگ کند". اما از زمان جنگ کره به این سو، قوه مجریه این اختیارات را در انحصار خود درآورده است.

این کارشناس مسایل بین المللی افزود: ترامپ هم چون بوش و اوباما استدلال می‌کند و می‌گوید این فرمانده کل قوا، یعنی رئیس جمهوری است که این قدرت را دارد که بدون درخواست تایید کنگره، به جنگ برود.

این روزنامه نگار آمریکایی تصریح کرد: رئیس جمهوران آمریکا از حمله سال 2001 به مرکز تجارت جهانی و پنتاگون به عنوان بهانه ای برای مقابله با تروریسم استفاده کرده اند، به گونه ای که  قطعنامه سال 2001 به رئیس جمهوری چراغ سبز کامل می دهد که دست به هر اقدام جنگی می خواهد بزند.

در مجموع به نظر می رسد پیامدهای ترور فرماندهان برجسته نظامی ایران و عراق تا مدت‌ها گریبانگیر سیاستگذاران در واشنگتن بماند، کشمکشی که اکنون خود را در قالب یک جدال قدیمی بر سر اختیارات جنگ و صلح رئیس جمهوری آمریکا و بی اعتباری فزاینده کنگره در سیاست خارجی نمایان کرده است.