بیداری معنوی پس از بحران/ راهکارهایی در حوزه سلامت معنوی

به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشتی از حجت الاسلام حمیدرضا مظاهری سیف، مدیر مؤسسه بهداشت معنوی است که در ادامه می‌خوانید؛

این روزها افراد و خبرگزاری‌ها و برخی سازمان‌های فرهنگی از ما می‌پرسند که در شرایط پیش آمده چه راهکارهایی در حوزه سلامت معنوی دارید.

سلامت معنوی یکی از ابعاد سلامتی است که در کنار سلامت جسمی، روانی و اجتماعی، جورچین سلامتی را کامل می‌کند و افراد بدون برخورداری از سلامت معنوی سلامت و رفاه کامل را تجربه نمی‌کنند.

در شرایط فعلی اما سخن گفتن از سلامت معنوی چندان وجهی ندارد، ما با یک ترس موهوم روبرو هستیم، که بی جهت عده‌ای را برآشفته است. بعضی از مردم دچار فوبیای کرونا شده اند و این عارضه با ماسک و با رعایت مراقبت‌های بهداشتی و با راهکارهای سلامت معنوی اصلاح نمی‌شود. توهم، اجازۀ شکوفایی معنوی را نمی‌دهد و مانعی برای سلامت معنوی است. رفع این مانع با مقدماتی است که با عقلانیت فراهم می‌شود.

من نمی دانم چرا ماسک اینقدر گوهر نایاب و گرانبهایی شده است؛ اصلاً افراد غیر مبتلا نیاز به ماسک ندارند. فقط افرادی که کرونا دارند باید ماسک بزنند که احتمال سرایت به دیگران کمتر شود. الان با شرایطی نامعقول در کشور روبرو هستیم. اتفاقی رخ داد که خیلی خطرناک‌تر از آنچه واقعاً هست، تصور می‌شود.

تأکید می‌کنم در شرایط متعادل و پدید آمدن یک بحران واقعی از همه چیز مهمتر برای سلامت معنوی توجه قلبی به ذات مقدس خداوند است و اگر قرائت قرآن، توسل و خواندن دعاهای مختلف هم توصیه می‌شود، با هدف یاد خدا در دلهاست. در حالت اضطرار و بحرانی به طور معجزه‌آسا این توجهات در ما ایجاد شده و سبب می‌شود تا آسیب‌ها و بحران‌های واقعی (نه وهم آلود) را به فرصتی طلایی برای تحولات معنوی تبدیل کنیم.

ما ابتدا باید نگاه معقولی به این مسئله داشته باشیم و بعد در کنار آن از سلامت معنوی سخن بگوییم. اگر واقعاً شرایط خاصی رخ دهد و افراد در معرض بحران واقعی باشند در این مواقع می‌توانیم به سلامت معنوی بپردازیم. در شرایطی که توهم بحران ایجاد شده، سخن گفتن از سلامت معنوی مثل بالارفتن از نردبان موهوم است. من به هیچ وجه درست نمی دانم که در این شرایط نامعقول از معنویت سخن گفته شود. فعلاً اولویت با عقلانیت است.

بحران واقعی می‌تواند به سکوی جهشی برای شکوفایی معنوی تبدیل شود و دل‌های ما را بسوی خداوند جذب کند و تجربه‌های معنوی ارزشمندی را رقم بزند. در بحران‌های واقعی از جمله بیماری‌های خطرناک، طبیعی است که انسان بیش از همیشه به قدرت برتری که خالقِ حی و حاضر و مهربان است، احساس نیاز می‌کند و می‌خواهد خودش را در پناه او قرار دهد و ایمنی و سلامت، شفا و خیر و برکت طلب کند.

تجربه معنوی که در این موارد می‌تواند برای ما رقم بخورد این است که ما در شرایط معمولی عمدتاً به قدرت و امکانات زندگی و سلامتی و … تکیه کرده و خیلی به حضور و قدرت و عنایات الهی هم توجهی نداریم ولی وقتی شرایط، مقداری بهم می‌ریزد و ما به توانمندی‌های خود نمی‌توانیم تکیه کنیم، روزنه امید معنوی به روی ما گشوده شده و قلب ما حضور یک قدرت بخشنده، حی و حاضر و آگاه از حال ما را درک می‌کند، که می‌تواند گره از مشکلات باز کند. این واقعیتی است که همۀ مردم تجربه می‌کنند، تا جایی که پژوهشگران حوزه معنویت از آن با تعبیر «بیداری معنوی پس از بحران» یاد کرده اند.

انسان‌ها در این شرایط ارتباط بهتری با خدا پیدا می‌کنند و برخی غفلت‌ها کنار می‌رود، لذا بحران‌ها در کنار عواقب نامطلوبی که در وضعیت زندگی عادی انسان دارند می‌تواند برای سلامت معنوی بشر مفید باشد. خداوند ما را با آفات گوناگون، آسیب به سلامت جسمی و مال و … مبتلا می‌کند تا از دلبستگی‌های روزمره مقداری جدا شویم و به احیا و تحول معنوی برسیم.