مشق دیپلماتیک‌برای واشنگتن؛ از مجازات جمعی مردم ایران سرپیچی‌کنید

زهره نوروزپور: دکتر محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در پیام نوروزی خود به حوادث سال 98 اشاره کرده و گفت: سال پراندوهی گذشت، فروردین سیلاب، آبان زلزله و بلوا، دی داغ سردار بزرگ ایران، عزاداران کرمان و جانسوختگان آسمان و بهمن و اسفند بیماری و تحریم.

ظریف به حوادث پرشمار سال سخت 98 اشاره کرد ، سالی که بسیاری از ایرانیان را داغدار کرد و مردم را در اندوه این اتفاقات برد. حوادثی که با یک میهمان ناخوانده، همچنان سایه بر زندگی مردم انداخته و افکار عمومی را نگران از آینده کرده که امسال چه خواهد شد؟ باوجود تحریم های گسترده ، ایران در مقابل این ویروس کشنده بسیار تنهاست و در داخل تنهاتر! رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان طی 6 سال گذشته بارها و بارها در تریبون های بین المللی و رسانه های خبری معروف و پر مخاطب جهان صدای ایران را به گوش جامعه بین الملل رسانده است، اما یکجانبه گرایی آمریکا مانع از رفع گره تحریمی ایران شد. تنش میان واشنگتن و تهران از زمانی شدت بیشتری به خود گرفت که سردار سپهبد قاسم سلیمانی در عراق ترور شد و آمریکا دست خود را برای همیشه نزد ایرانیان رو کرد.

اما این روزها طاعونی که به جان بشریت افتاده است تنها برای ایران نیست. برای کل جهان است. ظریف برای رفع این معضل از اواخر بهمن که اعلام شد کرونا به ایران آمده است، تلفن ها را برای رایزنی آغاز کرد. از کشورهای منطقه شروع و به اروپا ختم شد تلفن هایی که همچنان ادامه دارد. رایزنی برای همکاری بین المللی برای مقابله با کرونا و رفع تحریم ها و تزریق ارز به کشور محور این گفتگو ها بوده که تا کنون کشورهای اروپایی و منطقه ای به ایران کمک های بشردوستانه کرده اند اما مشکل و معضل اصلی ایران نبود ارز و تبادل آن و نداشتن پشتوانه کافی خزانه است. در این گزارش به تلاش دیپلماتیک و اختلافات بر سر مسائل سیاست خارجی و دیپلماسی دولت و وزیر خارجه پرداخته ایم، معضلات داخلی در امر مبارزه با کرونا در این گزارش محلی ندارد.

بیشتر بخوانید:وزارت خارجه در خط مقدم مبارزه با کرونا ؛ جنگ دیپلماتیک با ویروس

پیام ظریف خطاب به چه کسانی بود و منظور روحانی از نامه به همتایان خود در جهان چه بود؟

وزیر خارجه کشورمان در ادامه پیام نوروزی خود گفت: اجازه دهید در همین لحظات آغاز سال جدید صادقانه عرض کنم برای مبارزه با تحریم و کرونا نیازمند یک خانه تکانی ذهنی هم هستیم. این مبارزه به ما لزوم نوسازی در شیوه حکمرانی را آموخت. نوروز آنگاه خجسته خواهد شد که ما از بند برخی توهمات درسیاست داخلی و خارجی و نسبت میان این دو رسته باشیم.برای مبارزه با تحریم‌ها باید با همه اشکال گوناگون خود تحریمی وداع کنیم و وارد عصرجدید دیپلماسی شویم. در دنیای امروز دیپلماسی رسمی بدون دیپلماسی عمومی و بدون ظرفیت سازی در سازمان‌های مدنی به جایی نخواهد رسید.

ظریف افزود: مبارزه ضد کرونایی ملت ما در همین مدت کوتاه مرز بین ایرانیان مقیم خارج و داخل را از میان برداشته است. ایرانیان میهن دوست با مشاهده خطر کرونا، مرزبندی‌ها را به کناری نهاده و سلامتی و بقای مردم خود را بر صدر همه مرزبندی‌ها نشاندند. این رویکرد ملی متقابلا مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌کند. امروز مرزها از خطوط خودی و غیرخودی مرسوم نمی‌گذرد از خطوط مخالف و موافق حاکمیت نمی‌گذرد. هر آن کس که در جانب زندگی هموطنان خود مستقر شده و به طور توامان با مرگ پراکنی تحریم‌ها و کرونا مبارزه می‌کند، ایرانی است و خودمانی.

وزیر خارجه در پایان بیان کرد: به هم میهنان خود در هر نقطه گیتی عرض می‌کنم که امروز وطن به کمک شما نیازمند است بیش از هر زمان دیگر. آمریکا می‌کوشد از طریق افزایش مستمر لایه‌ها و عمق تحریم‌ها در نهایت کشورمان را به یک جزیره محصور در اقیانوسی از تهدیدها و رنج‌ها تبدیل کند و در مقابل نوروز پیروز، الهام بخش ایران است. ایران باز می‌آید و برمی‌خیزد و دوباره قفل زندان تحریم را می‌شکند.

پیام امیدبخش وزیر خارجه هم توصیه ای به داخلی ها بود هم به کسانی که آب در اسیاب دشمن می ریزند. آن برخی ها که هنوز که هنوز است وضعیت برجام و تحریم ها را از چشم وزارت خارجه می بینند همان کسانی که این روزها با اسرائیل و آمریکا هم نوا شده و همان کسانی که با هر قدم وزارت خارجه فریاد وا مصیبتا سر دادند و قبل از خروج آمریکا از برجام، ان را ترکمنچای خواندند و بعد از خروج آمریکا مرگ بر امریکا سر دادند!

وزیرخارجه با لبخند همیشگی خود خواهان پایان مرزبندی های سیاسی شدتا بلکه ملت ایران بتوانند بر این ویروس منحوس غلبه کنند. حال امروز وزارت خارجه با تمام توان خود در خط مقدم مبارزه با کرونا می کوشد که بلکه گره ای از این وضعیت اسفبار باز شود. این در حالی است که عده ای نیز به توئیت رئیس جمهور هم ایراد گرفتند و گفتند منظور رئیس جمهور صادرارت ویروس است!؟

رئیس جمهور روحانی در پیامی خطاب به مردم آمریکا، شکست کووید-19 را یک «وظیفه» جهانی دانست و هشدار داد که در شرایط یک«همه گیری»خطرناک جهانی،تهران و پاریس و لندن و واشنگتن فاصله چندانی ندارند و هر سیاست کوته بینانه و خصمانه‌ای که بخواهد موجب تضعیف نظام پزشکی و محدویت منابع مالی در مدیریت بحران در ایران شود، تاثیر مستقیم بر روند مبارزه با این «همه گیری» در سایر کشورها خواهد داشت.

با کمی تعقل مفهوم پیام رئیس جمهور کاملا مشخص است. اگر کمک ها به ایران نرسد اگر تحریم ها لغو نشود، این ویروس زنده تا کجاها خواهد رفت؟ مگر غیر از این است که دامنه آن از منطقه و بعد به اروپا رود؟ مگر تا چه وقت قرنطینه پاسخ می دهد؟ تا چه وقت پروازها تعطیل است؟  در بحث سیاست خارجی؛ آیا مخالفان در نظر نگرفته اند که این وضعیت تنها از پس دولت بر نمی آید ، اصل مقابله با این ویروس کشنده همدلی داخلی است نه جنگ سیاسی! و همچنان خواستار خود تحریمی ایران و انزوا طلبی کشورمان هستند. آیا مخالفان دیپلماسی در نظر نگرفته اند که وقتی دولت دستور قرنطینه نمی دهد یعنی پولی در خزانه ندارد؟ و چه کسانی با مخالفت ها این وضع را به اینجا رسانده اند؟ ایا فقط دولت و تیم دیپلماسی او در این وضعیت مقصر و مسئول است؟ این روزها دولت و وزارت خارجه هر گامی برای مقابله با تحریم بر میدارد مخالفان از هرسو یک نظری می دهند و شبکه های مجازی پر می شود از انتقادها و نقدها به سوی دولت و دستگاه دیپلماسی، آیا وقت آن نرسیده که به خود بگویید منازعات سیاسی داخلی بماند برای بعد از مقابله با کرونا؟ آیا واقعا خود را در این بحران جهانی مسئول نمی دانید؟ این یک واقعیت است که ما به مساعدت کشورهای بین المللی نیاز داریم و با وجود تحریم نمی توان برخی اقلام بهداشتی را هم تامین کنیم!

با اینحال دولت و تیم دیپلماسی، رئیس جمهور با همتایان خود در جهان و وزیر خارجه با همتایان خود،  در امر سیاست خارجی تمام توان خود را برای باز کردن گره تحریم به کار برده اند از لابی های قدرتمند در آمریکا و اروپا تا میانجیگران منطقه ای و بین المللی، این روزها روسیه، پاکستان، انگلیس، چین و آلمان در صدد رایزنی با واشنگن برای لغو تحریم ها هستند. حتی سازمان های بین المللی نظیر سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی و سازمان های حقوق بشری نیز به دنبال رفع تحریم ایران هستند. چرا که می دانند آتش ایران دامن جهان را خواهد گرفت.

رایزنی های ایران به کجا رسیده است؟ و کجای کار می لنگد؟

برای فهم این موضوع  گزارش بلومبرگ که خبرگزاری فارس ان را منتشر کرده است را بخوانید؛ این پایگاه تحلیلی آمریکایی درباره تحریم های ایالات متحده علیه ایران می نویسد: طبق گزارش‌های رسمی ایران، بیش از یکهزار و ۶۵۰ تن در ایران بر اثر ابتلا به «کووید-۱۹» قربانی شده‌اند و بسیاری از مقام‌های ایران و گروههای امدادی تأکید کرده‌اند که کارزار «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران، فاجعه انسانی در این کشور را تشدید می‌کند. با اینحال علیرغم آنکه مقام‌های آمریکایی مدعی شده‌اند که آماده کمک به ایران برای مقابله با کرونا هستند، اما عملکرد دولت ترامپ در تناقض با لفاظی‌های مقامات این کشور است.

طبق این گزارش، «برایان هوک» رئیس گروه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای گفت: «تحریم‌های آمریکا مانع از دسترسی کمک‌ها به ایران نیست».

با اینحال، بلومبرگ در گزارش خود نوشت، از زمان تشدید فشارهای دولت ترامپ به ایران در سال ۲۰۱۸، شرایط برای شرکت‌ها به منظور تعامل با ایران دشوارتر شده است و بنا به گفته «تارا سپهری فر» محقق مطالعات غرب آسیا و شمال آفریقا در دیده‌بان حقوق بشر، تحریم‌های آمریکا حتی رسیدن کمک‌های انسان‌دوستانه به ایران را نیز دشوار کرده است.

وی توضیح داد: «این معافیت‌ها (تحریمی) نتوانسته، بی‌میلی شدید شرکت‌های آمریکایی و اروپایی و بانک‌ها را رفع کند تا خطر تحریم‌ها و اقدامات قانونی صادرات یا تأمین بودجه کالاهای انساندوستانه تحریم شده (به ایران) را  بپذیرند».

«جرت بلانک» عضو ارشد اندیشکده کارنگی تأکید کرد که آمریکا باید به مؤسسات و نهادها اطمینان دهد که در صورت ارسال کمک‌های انساندوستانه به ایران مصون هستند و خطری متوجه آنها نخواهد بود.

وی ادامه داد: «آمریکا باید اقدامات زیادی انجام دهد تا به نهادها و مؤسسات اطمینان دهد که آنها مصون هستند در غیراینصورت هیچ‌کس به این موضوع (کمک به ایران) نزدیک نمی‌شود».

 روزنامه انگلیسی گاردین بدون اشاره به جزئیات خبر، چندی پیش گزارش کرد که بریتانیا به صورت محرمانه، دولت ترامپ را ترغیب کرده که به دلیل بحران به وجود آمده کرونا، تحریم‌ها علیه ایران را کاهش دهد.

«جولین بارنس دیسی» مدیر برنامه غرب آسیا و شمال آفریقا شورای روابط خارجی اروپا در این خصوص گفت: «اختلافاتی میان آمریکا واروپا (در خصوص تحریم‌های ایران) وجود دارد و من فکر نمی‌کنم که این شرایط (شیوع کرونا) برای رفع این اختلافات و شکاف‌ها کاری انجام دهد».

وی ادامه داد: «ناامیدی و خشم روزافزونی از عدم اقدام آمریکا در کاهش موانع برای رسیدن کمک‌ها به ایران و عدم اجازه آنها برای ایجاد اعتماد بسیار مورد نیاز وجود دارد».

بلومبرگ ادامه داد، علیرغم فشارهای حداکثری آمریکا به ایران، سازمانهای بشردوستانه بین‌المللی تمایلی به پیروی از سیاست‌های ضدایرانی آمریکا ندارند.

«مایکل ریان» مدیر ارشد برنامه اضطراری سازمان جهانی بهداشت هفته گذشته در جمع خبرنگاران گفت: «ما می‌خواهیم از سیاسی کردن این رخدادها بپرهیزیم». به گفته او، هدف این است که «ایران به بازارهای مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند تا منابع مورد نیاز خود را فراهم کند و تضمین‌های لازم به شرکت‌ها و دیگران داده شود».

به گزارش خبرآنلاین گزارش بلومبرگ گویای وضعیت وخیم ایران درباره تحریم ها است و اقدامات و تلاش های دولت و وزارت خارجه ملزم یک اتحاد داخلی برای رفع این بحران است.

مشق دیپلماتیک

فشار بین المللی به آمریکا به جایی رسیده که وزارت خارجه ایران و آمریکا در توئیتر پاسخ یکدیگر را می دهند، آمریکا می گوید قصد کمک دارم! ایران می گوید پیشنهاد شما منافقانه است.ایران آمریکا را متهم می کند و ایران می گوید اشاعه ویروس از سوی امریکا است، امریکا سراغ چین می رود و می گوید این ویروس چینی است و چین می گوید سال2015 ویروس را امریکا تولیدکرده است. جنگ توئیتری تنها در میدان مشق ایران نیست این روزها همه رهبران جهان در اینباره توئیت می زنند و یکدیگر را متهم می کنند.

در این میان عده ای از رهبران هم در توئیت های خود به آمریکا می گویند تحریم ها را در شرایط اضطراری لغو کن اما ترامپ اهمیتی به این حجم از توئیت های رهبران جهانی نمی دهد.

ظریف از میدان مشق ، برای واشنگتن مشق دیپلماتیک و یارکشی در برابر آمریکا را آغاز کرد، او در توئیت های مکرر خود دست آمریکا را برای جهان رو کرده، در برخی از توئیت های وزیر خارجه در یک ماه اخیر آمده است: " تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده، منابع اقتصادی ایران را محدود کرده و به توان مبارزه با کووید۱۹ آسیب می‌زند. تحریم‌ها به معنای واقعی کلمه، بی‌گناهان را می‌کشد. رعایت تحریم‌ها غیراخلاقی است و هرگز کسی را از خشم آتی ایالات متحده در امان نگاه نداشته است. به کارزار روزافزون جهانی در عدم رعایت تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران بپیوندید. "

ظریف در توئیتی دیگر نوشت: " دولت ایالات متحده، شادمانه از کشتن شهروندان ایرانی در نوروز و شروع سال نو ما، احساس غرور می‌کند. کاخ سفید سیاست فشار حداکثری خود را به سطح بی سابقه ای از ضدیت با انسانیت و  حیات انسان‌ها رسانده است. پیام ایران خطاب به ایالات متحده: سیاست شما سبب بدنامی همیشگی خواهد بود ولی ایران تسلیم نخواهد شد."

وزیرخارجه در توئیتی دیگر عنوان کرد:" مردم ایران به کارزار روزافزون جهانی دولت‌ها و رهبران جامعه مدنی که خواهان برداشته شدن تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده هستند، ارج می‌نهند.ایالات متحده گوش شنوایی ندارد و مانع مبارزه جهانی با کووید۱۹ است. تنها راه چاره:  از مجازات جمعی (مردم ایران) توسط ایالات متحده سرپیچی کنید. این الزامی اخلاقی و عملگرایانه است."

به گزارش خبرآنلاین، این روزها مخالفان، دولت روحانی را مسبب همه این اتفاقات می دانند. می گویند دولت چرا قرنطینه نکرد؟ چرا از مردم می خواهند در خانه بمانند ولی ادارات همچنان باز است و تعطیل نیست. چرا قرنطینه شهری صورت نگرفت؟ چرا ورودی و خروجی شهر ها بسته نشد؟ و عده ای نیز سیاست خارجی را به داخلی گره می زنند و می گویند تحریم چه ربطی دارد؟ مشکل از خودمان است! پاسخ همه سوالات در نبود پول و پشتوانه مالی است!

پاسخ در نفت 28 دلاری است، که حتی با این قیمت هم نفت ایران به فروش نرفته است. پاسخ برای زمانی است که ترامپ در سال 2018 از توافق اتمی خارج شد و در ابان ماه همان سال فروش نفت ایران را به صفر رساند. پاسخ در این است که ایران بار دیگر در لیست سیاه اف ای تی اف به لطف مخالفان داخلی قرار گرفت و کشورها از مبادله با ایران منع شدند. اینجاست که وزیر خارجه کشورمان در پیام نوروزی خود از خود تحریمی و پایان مرزبندی های سیاسی سخن می گوید. سیاستی که یکدل نیست چه طور بخواهیم که جهان با ما یک دله شود؟

رضا نصری کارشناس سیاست خارجی در همین باره در توئیت خود نوشت: ایران تنها به دارو نیاز ندارد. ایران هم مثل بقیه کشورها نیازمند میلیاردها دلار پول است تا بتواند برای مهار کرونا تمهیدات موثر و پر هزینه اتخاذ کند. اما آمریکا مانع درآمد ایران شده، دارایی‌هایش را مسدود کرده و مانع نقل و انتقال پول به ایران می‌شود. تحریم‌ها را لغو کنید!

*تصاویر از ساختمان مرکزی وزارت امور خارجه در میدان مشق / عکاس: حسان جابری انصاری

23 / 310 310