مدیریت چند پارچه بحران کرونا

یک بخش از علم مدیریت کاربردی بحران تیوری انجام فازهای مختلف آن است که در این زمینه به دو کتاب ١- پیوست الف و ٢- پیوست ب و پ می توان رجوع کرد.
به نظر حقیر وقتی تیوری را بصورت کامل درک کردیم حال می بایستی مطالعات موردی را مطالعه و بررسی کنیم تا ضعف و قدرتهای تیوری برای آن بحران در آن کشور مورد نظر روشن شود. تفاوتی نمی کند کدام بحران و کجا. هر چه بیشتر مطالعات موردی خوانده، تفهیم و مورد نقد و بررسی قرار بگیرد، مسلما توانایی و قدرت مدیران بیشتر و بیشتر خواهد شد. در اوایل سالهای ٧٠ کلمه ای در متون علمی در کشور تحت عنوان مدیریت بحران نبود. این موضوع کاملا قابل جستجو است. بعد از زلزله رودبار منجیل تلاشهای در خصوص مدیریت و یا بحران مدیریت (کاملا متفاوت با مدیریت بحران) در سطح کشور مطرح شد که کاملا با مدیریت بحران تحلیلی امروزی تفاوت داشت.
در سال ٧٢ یا ٧٣ یک پروژه مشترک بین مرکز مطالعات شهر تهران و اینجاب برای تعریف مفاهیم اولیه امضا و بنده شروع بکار کردم و یک سال بعد اولین گزارش مکتوب و تحلیلی مدیریت بحران در کشور را آماده و تحویل دادم و سپس پروژه مخصوص ابر شهر تهران و آنهم سال ٧٤ اماده شد. این مطلب را آوردم که عرض کنم آنچه تا به حال گفته ام و می گویم همه بر اساس عقبه علمی اثبات شده که بنده حقیر از مکتوبات موجود در دنیا و ثابت شده در سوانح بدست اورده ام و همگی قابل استناد است.

با یادآوری این یادداشت با عنوان « بدترین اتفاق در یک بحران» می خواهم عرض کنم همانطور که در یادداشتهای خودم آورده ام، بدترین اقدام در مدیریت سوانح چند پارچه کردن آن است. این را من از خود نمی گویم، این یک اصل مورد قبول و پذیرفته شده در علم مدیریت سوانح است. آنقدر پذیرفته شده است که اصلا دیگر بحثی از ان در مکاتب علمی نمی شود.
امروز خبرها را دنبال می کردم، آقای دکتر نمکی، وزیر بهداشت و درمان از جدی نگرفتن مردم گله مند بودند، آقای دکتر زالی از عدم تعطیلی تا آخر تعطیلات گله مند بودند. دولت و استانداری دستور باز بودن بانکها و ادرات را تاکید می کردند. تخت های بیمارستانی در مرحله نصب کماکان توسط سپاه و ارتش و غربالگری توسط انها جاری بود. هلال احمر، تب گیر بر سر مسافران می گذاشت و ... خلاصه بنده که همواره به بی بضاعتی خودم تاکید داشتم و دارم، حقیقتا گیج شدم. چرا اینگونه عمل می شود، موضوع چیست؟
چرا فرماندهی واحد بحران طبق علم اثبات شده انجام نمی گیرد؟ یک ویروس به ایران عزیزمان حمله کرده، امکانات و تخصص های درمانی بدون چشم داشت به میان آمده اند، الحمدالله لطف پروردگار جل شانه هم شامل حال این ملت دوست هست.
اما چرا تداخل و اینهمه پراکندگی؟ باور بفرمایید زمانی که تلویزیون را روشن می کنم و خبر های مختلف را می شنوم، نمی دانم از کدام سر گروه است.  بیماری جمع خواهد شد به هر حال ولی باور کنید تفاوت یک فرماندهی واحد با سیستم پراکنده از زمین تا آسمان بر روی عزیزان درگیر و مردم خواهد بود! کمی تامل خوب جلو امده ایم، الحمدالله  خرابش نکنیم.
اجازه دهیم یک نهاد فقط حرف بزند. صدا و سیما می گوید در خانه بمانید، استانداری می گوید ادارات باز است ! و ... آیا می توان گله به حق جناب دکتر نمکی و جناب دکتر زالی را در سردرگمی اطلاعات واصله به مردم دید ؟
در ضمن اطلاعات ضد و نقیض که فردی می فرماید خبر های خوش در مورد کرونا در راه است، مسئولی دیگر می فرمایند در قم و بزودی در کشور کاهش واگیر داریم، آن یکی می فرماید دارو های خوبی در راه است و... می توانم خواهش کنم از مسئولین زحمت کشمان خواهشا، یک مرتبه دروغ بگوید! و اطلاعات خوب را تا اتمام کار بیان نکنید!
مردم ما، دارای رفتار های خاص خود هستند. مردم خسته اند، اندکی خبر مثبت، همه شروع به تردد خواهند کرد. رفتارشناسی مردم خودمان را باید کمی بهتر بدانیم و مطالعه کنیم قبل از بیان نکات خوب در رابطه با واگیر. شانزده سال پیش طی مقاله ای در ژورنال بین المللی مدیریت بحران قبل از تمام این داستانها، ساختاری برای کشور و وزارت بهداشت ارایه داده بودم، بد نیست دست اندرکاران بهداشتی به آنهم یک رجوع بفرمایند. 
پیوست ها:
پیوست الف:  ناطقی الهی، فریبرز، ١٣٧٨، مدیریت بحران زمین لرزه در ایران: ساختار، نیازهای پژوهشی، آموزشی و اجرایی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله 
پیوست ب: ناطقی الهی، فریبرز، ١٣٧٩، مدیریت بحران زمین لرزه در ابر شهرها با رویکرد به برنامه مدیریت بحران زمین لرزه شهر تهران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
پیوست پ: ساختار تشکیلاتی مدیریت بحران در  وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی

*استاد نمونه کشور درمهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران