دو اصل جریان‌سازی و قدرت تئاتر کودک مغفول واقع شده‌ است

دومین شب اجرای نمایش آنلاین از طریق تلویزیون تعاملی نمایش‌نت به‌عنوان نخستین تلویزیون اختصاصی پخش تئاتر بعد از تجربه موفق پخش آنلاین کنسرت‌های موسیقی در روزهای کرونایی کشورمان با دو هدف کمک به در خانه ماندن مردم در راستای شکست زنجیره شیوع ویروس کرونا از یک‌سو و از سوی دیگر حمایت از هنرمندان عرصه تئاتر که به سبب تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری از ابتدای اسفندماه ۱۳۹۸ فعالیت آنها نیز به محاق رفته بود شب گذشته - دوشنبه ۱۸ فروردین‌ماه به شکل زنده و مستقیم برای مخاطبان پخش شد.

پردیس تئاتر تهران به‌عنوان یکی از پردیس‌های بزرگ منطقه خاورمیانه با هفت سالن اختصاصی که به همت سازمان فرهنگی‌هنری شهرداری تهران ساخته و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است به‌عنوان میزبان اجرای زنده هنرمندان تئاتر کشورمان و پخش آنلاین تلویزیونی اجرای آنها در تلویزیون تعاملی نمایش‌نت انتخاب شده بود.

در دومین شب از اجراهای ده‌گانه تئاتر در شامگاه هجدهم فروردین‌ماه ۱۳۹۹ فرهاد بشارتی بازیگر شناخته شده تئاتر، سینما و تلویزیون کشورمان به عنوان مهان برنامه در پردیس تئاتر شهرزاد حضور داشت.

پیش از اجرای نمایش رابینسون خرگوشه به نویسندگی و کارگردانی عباس قاصدزاده که به عنوان نمایش دومین شب از اجراهای زنده پردیس تئاترتهران انتخاب و برنامه‌ریزی شده بود؛ بخشی به نام گپِ تئاتر با اجرای محمدرضا آزادفرد و میزبانی از فرهاد بشارتی به مخاطبان عرضه شد.

در این گفت‌وگو؛ فرهاد بشارتی از سختی‌ها و دشواری‌های تولید نمایش برای گروه سنی کودک و نوجوان به ویژه طی دهه اخیر که اغلب مناسبات تولید و اجرای آثار نمایشی درگیر مفهوم سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه است؛ دلایل افت کیفیت تئاتر کودک و نوجوان کشورمان در قیاس با دهه‌های طلایی ۶۰ و ۷۰ خورشیدی و دلایل دوری نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان عرصه تئاتر کودک و نوجوان از کار مطالعاتی و پژوهشی در مسیر تولید آثار جذاب برای این گروه سنی سخن گفت.

آنچه در ادامه از خاطر شما می گذرد مشروح گفت‌وگوی فرهاد بشارتی در میان برنامه گپِ تئاتر پیش از اجرای نمایش رابینسون خرگوشه است.

جالی خالی تئاتر کودک میان رشته‌های دانشگاهی

فرهاد بشارتی با اشاره به آنکه تئاتر کودک یکی از تخصصی‌ترین شاخه‌های تولید آثار نمایشی است گفت: متأسفانه در کشور ما در محیط‌های آکادمیک تنها چند واحد به درس نمایش کودک و یا تئاتر عروسکی اختصاص پیدا کرده و ما رشته‌ای در مقطع کارشناسی؛ کارشناسی‌ارشد و یا مقاطع بالاتر در حوزه تخصصی تئاتر کودک نداریم.

خطرپذیری بالای مالی تئاتر کودک مانعی در مسیر حضور تهیه‌کنندگان

وی در پاسخ به این پرسش که چرا باوجود پیشینه غنی تئاتر کودک و نوجوان کشورمان که تاریخی یک‌صد ساله را با خود یدک می‌کشد؛ طی یک دهه اخیر شاهد نزول آثار تئاتر کودک و نوجوان بودیم تصریح کرد: مساله مهم طی دهه اخیر در تولید آثار نمایشی به حوزه سرمایه‌گذاری و بازگشت سرمایه بازمی‌گردد.

بازیگر نمایش خاتون خاطرنشان کرد: از آنجا که اغلب آثار تولیدی در بخش هنرهای نمایشی در بخش خصوصی صورت می‌گیرد، تهیه‌کننده‌ها؛ سرمایه‌گذاران و یا اسپانسرهای مالی حاضر نیستند تا در گونه تئاتر کودک و نوجوان به دلیل خطرپذیری در مساله فروش و سوددهی در چنین آثاری سرمایه سرمایه‌گذاری کنند.

اگر با زبان کودک همراه نشوی تو را نمی‌پذیرد

بشارتی با اشاره به آنکه تولید آثار نمایشی در عرصه کودک نیازمند نگاه پژوهشی عمیق و مبحث مطالعاتی دقیق در راستای شناخت جهان کودکان است افزود: دنیای کودک، لبریز از خلاقیت؛ فانتزی و صداقت محض است. درحقیقت برای ارتباط گیری با کودک باید با زبان او همراه شوی و در غیر این صورت تو را نخواهد پذیرفت.

بازیگر مجموعه تلویزیونی محله گل و بلبل گفت: برای آشنایی با زبان کودکان باید نیاز جامعه آنها را درک کرد و رسیدن به این دو مهم یعنی یعنی نیاز و جهان‌بینی کودکان و زبان آنها وابسته به بحث پژوهشی و مطالعاتی عمیقی است که کمتر نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان حاضر در عرصه تئاتر طی سال‌های اخیر حاضر به قدم زدن در این مسیر دشوار هستند. البته که دلیل اصلی آن بازهم به مسائل مالی بازمی‌گردد.

هنرمندان حاضر به پذیرفتن کودک شدن نیستند!

وی با تاکید بر آنکه برای تولید اثر تئاتری در حوزه کودک و نوجوان که مورد توجه این گروه سنی قرار گیرد باید جهان را از زاویه دید آن‌ها نگاه کنیم تصریح کرد: به‌ویژه کودکان و نوجوانان در دنیای امروز، در جهانی محاصره‌شده با ابزارهای مختلف ارتباطی و اطلاعاتی هستند. این کودکان زاویه دیدی متفاوت دارند و قرار گرفتن و همسو شدن با جهان‌بینی و زاویه دید آنها در عصر حاضر کاری بسیار بسیار مشکل است.

بازیگر فیلم سینمایی قهرمانان کوچک ادامه داد: از سوی دیگر ارتباط کودکان و نوجوان این عصر با رسانه‌های مختلف ازجمله سینما و فضای مجازی باعث ارتقای سلیقه آنها شده است و هر کاری را نمی‌پسندند. به همین سبب است که تولید آثار تئاتری برای این گروه سنی طی سال‌های اخیر بسیار سخت و مشکل شده‌است. به زبان ساده‌تر اصلی‌ترین دلیل این سختی برای هنرمندان تئاتر کودک و نوجوان آنست که آن‌ها حاضر به کودک شدن و دیدن جهان از زاویه دید کودکان نیستند.

نقش هنرمندان تئاتر کودک در تضمین آینده فرهنگی فردای کشورمان

بازیگر مجموعه ماندگار دنیای شیرین دریا در بخش پایانی این گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش که چرا باوجود سابقه درخشان تئاتر کودک و نوجوان در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ خورشیدی؛ این روزها حتی نمایش‌های انگشت‌شمار موفق نیز مانند آثار متعدد آن دهه‌ها تولید نمی‌شوند یادآور شد: مهم‌ترین مساله در حوزه تولید آثار فرهنگی و هنری به‌ویژه در عرصه تئاتر با وجود اقتصاد ضعیف آن مبحث سرمایه‌گذاری است. وقتی سرمایه‌گذاران حاضر به اعتماد کردن به نمایش‌های کودک و نوجوان به دلیل عدم تضمین فروش آنها نیستند مسلم است که کار کردن در این حوزه محدود و محدودتر می شود.

بشارتی تاکید کرد: اما نکته اصلی آن است که اگر جامعه فرهنگی و هنری ما در حوزه کودک و نوجوان بار دیگر تمرکز خود را بر تولید آثار ماندگار در این حوزه قرار دهد، می‌توانند به عنوان مهمترین تعلیم دهندگان و تربیت‌کنندگان نسل فردای کشورمان نسبت به ارتقاء بدنه فرهنگی جامعه‌مان اطمینان و ایمان حاصل کنند.

گام نخست پخش زنده نمایش و ارائه آنلاین آن از طریق تلویزیون تعاملی نمایش‌نت که از ۱۷ فروردین‌ماه آغاز شده تا ۲۷ فروردین هر شب از ساعت  ۱۹ تا ۲۰:۳۰ ادامه خواهد داشت.