کرونای اقتصادی تا چند ماه آینده کشور را با مشکلات جدی مواجه می‌کند

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مهدی موحدی بک نظر دبیر اندیشکده اقتصاد مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در گفت و گوی زنده اینستاگرامی «به‌ ‌فکر ‌باشیم» که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد، گفت: واقعیت این است که سرعت تغییرات به واسطه شیوع ویروس کرونا و اثرات منفی و مثبتی که این بیماری می‌تواند در عرصه اقتصادی اجتماعی داشته باشد به ‌قدری سریع است که باید از بعد اقتصادی با تامل بیشتری به این ماجرا نگاه کنیم.

 

وی با بیان اینکه کرونای اقتصادی و کرونایی که در عرصه‌های بهداشتی و درمانی ما را تحت تاثیر قرار داده از جهاتی بسیار شبیه هم هستند به گونه ای که هر دو با یک رشد نمایی تحولات را به همراه خود می آورند با این وجود ما هر روز باید منتظر اتفاقات جدید باشیم  متاثر از این پدیده باشیم، افزود: نکته دیگر اینکه کرونای اقتصادی و ویروس کرونا هر دو فراگیر هستند به گونه ای که نه تنها افراد را در یک حوزه جغرافیایی خاص بلکه در یک حوزه بین‌المللی درگیر می کنند؛ مثلا ویروس کرونا کسانی که بیمار هستند را روی تخت بیمارستان درگیر کرده و آن کسانی را هم که بیمار نیستند در خانه قرنطینه کرده از طرفی کرونای اقتصادی موجب می شود افراد کسب و کار و درآمد خود را از دست بدهند.

 

موحدی بک نظر با اشاره به اینکه ایران در بدترین شرایط اقتصادی با کرونا مواجه شد چرا که دولت در سال 99 با کسری بودجه مواجه بوده و بودجه نیز با اشکالات ساختاری روبرو است،  بیان کرد: با وجود کسری بودجه دولت دوباره با هجمه و بحران دیگری به نام ویروس کرونا روبرو شد هجمه ای که باعث شد دولت از سمت منابع به سمت هزینه‌ها عملاً تحت فشار بیشتری قرار بگیرد؛ به هر روی این وضعیت موجب می شود تا درآمدهای مالیاتی و نفتی ما بشدت کاهش پیدا کند و از سوی دیگر هزینه های ناظر به عرصه بهداشتی به‌شدت افزایش ‌یابد و همین مسئله درمان را عملا سخت تر می کند.

 

این کارشناس مدل های اقتصاد بومی گفت: جمهوری اسلامی ایران بعد از چهل سال با اتکاء به قانون اساسی خود قرار بود یک نزاع همیشگی با نظام سلطه داشته باشد با این وجود سوال این است که چرا هیچ گاه به این موضوع فکر نکرد که نهاد های اقتصادی خود را سامان داده و در برابر شوک ها و تهدیدهای هدفمند و غیر هدفمند مصون کند. به هر روی ما همواره می گوییم آمریکا نهادهایی اقتصادی و سیاسی ما را تهدید می کند و یا می خواهد با ایجاد شوک قیمتی نفت و یا شوک عرضه نفت برای ما مشکل ساز شود؛ اما سوال این است که چرا ما در این سال‌ها برای مقابله با این تهدیدات فکر نکرده ایم.

 

موحدی بک نظر با بیان اینکه از سال 87 مشکلات ما ناظر به تحریم بیشتر شد؛ اما چون همان موقع به این قضایا فکر نکردیم امروز مشکلات ناشی از تحریم را با پوست و گوشت خود درک می‌کنیم، افزود: زمانی که یک بیماری نظام بهداشتی کشورمان را مورد تهدید قرار میدهد می‌گوییم پیشگیری بهتر از درمان است و برای آن پروتکل می نویسیم تا سطح بیماری گسترده نشود؛ اما تصور کنید که ما 18 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی را به ثمن بخس دادیم  بدون آنکه هیچ سامانه ای اختصاص ارز را رصد کند و یا سرنوشت گوشت های دولتی که قرار بود با نرخ دولتی عرضه شود را دیدیم . از طرفی اگر امروز برای تهیه لوازم بهداشتی مثل ماسک  و ژل ضدعفونی کننده به داروخانه ها مراجعه کنیم با کمبود مواجه می شویم چون ما عملا به این مسائل فکر نمی کنیم و این‌ها یک بخشی از ماجراست که طبیعتاً به کرونا برنمی‌گردد.

 

وی اضافه کرد: ایران کشوری است که با تحریم روبرو است با این وجود ممکن است شرایط ما  بدتر از کشورهای دیگر هم شود چون دیگر کشورها وقتی با یک اپیدمی مواجه می شوند بعد از مدتی می‌توانند به واسطه درآمدهایی که دارند منابع لازم را برای رویارویی با این اپیدمی اختصاص دهند؛ مثلا ایتالیا 25 میلیارد دلار و کره جنوبی 20 میلیارد دلار به اقتصاد کشورهای خود تزریق کرده اند؛ اما ما چنین درآمدی نداریم چون از قبل نتوانسته ایم برای مشکلات چاره جویی کنیم و امروز کرونای اقتصادی گرفته ایم.

 

دبیر اندیشکده اقتصاد مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: وضعیت ایران به مانند یک بیمار کرونایی است که روی تخت بیمارستان است. با این وجود ما نمی توانیم به این بیمار بگوییم چه مسائلی را رعایت کند تا به کرونا دچار نشود چون او از قبل پیشگیری نکرده و کرونا گرفته است پس الان باید تحت درمان قرار بگیرد تا به سلامت از این بیماری عبور کند اگر چه لاجرم باید سختی ها را هم کشید.

 

موحدی بک نظر با تاکید بر اینکه باید فرآیندی را طراحی کنیم که این فرایند از ابتلای ما به یک کرونا اقتصادی یا یک بحران اقتصادی دیگر پیشگیری کند چون وضعیت موجود ممکن است ما را که تحت تحریم هستیم مشغول خود کند، افزود: همانطور که یک بیماری می تواند اعضای مختلف بدن را درگیر کند کرونای اقتصادی نیز می تواند بخش های مختلف اقتصاد کشورمان را متضرر سازد.

 

وی با بیان اینکه کرونای اقتصادی خانواده و بنگاههای اقتصادی را می تواند درگیر خود کند، تصریح کرد: خانوارها نیروی کار جامعه هستند و این خانوارها هستند که می‌توانند تولید را رقم بزنند و مصرف‌کننده باشند و از طرفی می‌توانند پیوندهای اجتماعی را ایجاد کنند، بنابراین هدف قرار گرفتن خانواده یکی از  اهداف کرونای اقتصادی است.

 

دبیر اندیشکده اقتصاد مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان اینکه کرونای اقتصادی موجب متضرر شدن کسب‌وکارهای کوچک یا بزرگ خواهد شد، گفت: اگر کرونای اقتصادی تا دو سه ماه آینده ادامه پیدا بکند کما این‌که الان ثمره آن را هم می بینیم قطعاً با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد.

 

موحدی بک نظر با بیان اینکه الان دوره ای است که دولت باید به عنوان منجی پای کار بیاید چون الان زمان قوت گرفتن دولت است؛ اما این دولت به واسطه سیاست‌های نئولیبرال پس زده می‌شود و می‌گوید کار را به بازار بسپارید. با این وجود بازار هم هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد و در این وانفسا بواسطه آنکه در گرداب ترس و طمع می‌افتد عملاً توانایی خودش را از دست می‌دهد.

 

وی افزود: در وضعیت کنونی این دولت‌ها هستند که می‌توانند به کمک بیایند اما دولت ما به‌ شدت متضرر و تحت فشار است چرا که ما با کسری بودجه مواجه بوده ایم؛ بنابراین با توجه به استمرار تحریم ها باید هنوز خود را برای سالهای آینده آماده نگهداریم.

 

دبیر اندیشکده اقتصاد مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان اینکه وضعیت موجود بهترین زمان برای انجام برخی اصلاحات اقتصادی است، گفت: یکی از این اصلاحات دستیابی به یک شبکه اطلاعات اقتصادی مالی از تمامی خانوارها و افراد است تا بتوانیم افرادی را که متضرر می‌شوند شناسایی کنیم و یا بفهمیم چه کسانی درآمد خالص و پس‌انداز  قابل‌توجهی دارند و یا چه کسانی پس‌انداز قابل‌توجهی ندارد و از طرفی بفهمیم کار تجاری چه کسانی هزینه­بر است و چه کسانی حقوق‌بگیر هستند.

 

موحدی بک نظر تصریح کرد: نکته دوم درباره اعتباراتی است که بانک مرکزی باید بدهد به هر روی ما امروز مشکل بودجه داریم و فشار کسری بودجه بر نقدینگی نیز باعث شوک تورمی می شود. با این وجود در این وضعیت بد نیست  به انتشار اوراق و بدهی هم فکر کنیم چون الان زمانی نیست که تمام فشارها را به سیستم بانکی بیاوریم. پس با توجه به اینکه منابع دولت محدود است اطلاعات مالی باید به شبکه اعطای اعتبارات مالی و بانکی کمک کند تا معلوم شود سیستم بانکی تا چه مقدار می تواند به بنگاهها اعتبار بدهد.

 

وی با بیان اینکه به نظر می رسد که حداقل در کوتاه مدت نمی شود روی تولید تمرکز کرد چرا که تولید نیازمند دانش، شبکه اطلاعاتی و نیروی انسانی است، افزود: اتفاقی که باید بیفتند این است که باید آموزش هایی ناظر بر تولید برای شش ماهه بعد برنامه ریزی شود. از طرفی بحثی که وجود دارد این است که چگونه می توان تولیداتی را که  صورت گرفته به واسطه قفل شدن نظام توزیع توسط یک شبکه توزیع کالاهای اساسی تقویت کنیم.

 

موحدی بک نظر تصریح کرد:  شباهتی که بین کرونای سلامت و کرونای اقتصاد وجود دارد این است که هر دو بسیار متکی بر اعتماد عمومی هستند با این وجود این اتفاق باید باعث شکل گیری سرمایه اجتماعی شود تا به اتکای این سرمایه اجتماعی توزیع کالاها به بهترین نحو صورت بگیرد؛ اما معمولا این موضوع در مورد کرونای اقتصادی تحقق پیدا نمی کند چون اساسا توزیع قفل شده است. به هر روی وقتی که می گوییم همه در خانه هایشان بمانند به نظر می رسد که نیازمند یک شبکه توزیع کالاها هستیم و این اتفاق با حمایت های دولت از پلت فرم هایی در بستر شبکه قابل تحقق است.

 

وی با بیان اینکه ریه های اقتصاد کشور مهمترین بخشی است که کرونای اقتصادی آن را درگیر خود کرده، افزود: بخش قابل توجهی از GDP ایران مربوط به خدمات است با این وجود بخش خدمات مهمترین بخشی است که کرونای اقتصادی آن را درگیر خود کرده و به آن صدمه زده است. پس دولت در اینجا باید با مکانیزم سامانه اطلاعاتی ببیند که مثلا از کدام هتل ها می تواند حمایت کند و از کدام هتل ها نمی تواند حمایت کند.

 

دبیر اندیشکده اقتصاد مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با تاکید بر اینکه تا جایی که می شود باید فشارهای مالیاتی و بیمه ای را از تولیدکنندگان کم کنیم، گفت: اگر تسهیلاتی به مصرف کنندگان نهایی در دهک های پایین داده می شود این تسهیلات می تواند شامل تولیدکنندگان متضرر هم بشود.

 

موحدی بک نظر تصریح کرد: با توجه به اینکه نهادهای بیمه ای، پوشش بیمه و حمایت های بیمه ای قابل توجه ای نداریم طبیعتاً اگر عده ای متاثر از در وضعیت کنونی بیکار شوند، سازمان های بیمه ای به خاطر ورشکستگی و ضعف مدیریتی دچار مشکل خواهند شد؛ پس این مسائل باید حل شوند