کنش و واکنش رئیس جمهور در سال سخت ۹۸/خنده روحانی بر تلخ کامی مردم

خبرگزاری مهر، گروه سیاست- طیبه بیات؛ قرار بود سال ۹۸ طبق سخنان حسن روحانی، در پیام نوروزی، سال تولید و اشتغال برای جوانان، رفاه بیشتر برای مردم و مهار تورم و تعادل نرخ ارز برای اقتصاد باشد؛ قراری که به اذعان غالب تحلیلگران سیاسی و اقتصادی محقق نشد. سال سخت ۹۸، سالی پر از کنش و واکنش حجت الاسلام حسن روحانی بود که در این گزارش به بخشی از آنها می‌پردازیم.

۱- وقوع سیل در ۲۵ استان کشور؛ غیبت روحانی

هنوز توپ آغاز سال جدید خورشیدی شلیک نشده بود که برخی استان‌های کشور به واسطه بارش‌های اسفند ۹۷ درگیر پدیده سیل شدند، رخدادی که خسارات بسیار زیادی را در بخش وسیعی از مناطق ایران بر جای گذاشت. ابتدایی‌ترین روزهای بهار ۹۸ همزمان با وقوع سیل در حدود ۲۵ استان کشور همراه بود. بارش فراوان باران در مناطق شمالی کشور منجر به وقوع سیل و آب گرفتگی در بخش‌های زیادی از استان گلستان ازجمله شهرستان‌های آق قلا، گمیشان، بندر ترکمن، گنبد کاووس و غیره شد.

* اقدامات رئیس جمهور در دوم فروردین ماه سال ۱۳۹۸ در راستای پیگیری وضعیت مناطق سیل زده شامل این موارد می‌شود:

-اخذ تازه‌ترین گزارش‌ها از مناطق سیل زده از طریق گفتگوی تلفنی با استاندار مازندران و معاون استاندار گلستان

-مامور کردن وزیر کشور به حضور اسرع وقت در مناطق سیل زده

* پنجم فروردین ماه رئیس جمهور به رسم پیگیری‌های انجام شده در دومین روز سال جدید، از طریق گفتگوی تلفنی پیگیر آخرین وضعیت مناطق سیل زده می‌شود و اقداماتی نیز انجام می‌دهد:

-صدور پیام تسلیت به مصیبت دیدگان سیل شیراز

-دستور به وزیر کشور جهت بررسی سریع علل حادثه سیل شیراز و ارائه گزارش آن

-استماع گزارش اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور از آخرین وضعیت مناطق سیل زده شمال کشور

-دستور به جهانگیری جهت برآورد نهایی جبران خسارت و ارائه گزارش آن در جلسه هیئت دولت

-دستور به وزارتخانه‌ها و سازمان برنامه و بودجه جهت تشکیل کارگروه

-دستور به آماده باش کامل همه استانداران، فرمانداران و مسئولان همه نقاط کشور

* اقدامات رئیس جمهور در ششم فروردین ماه پیرامون موضوع سیل نیز شامل این موارد می‌شود:

-دیدار با جمعی از وزرا و مدیران اجرایی کشور و اشاراتی به موضوع سیل در کشور

-اشاره به اهمیت و ضرورت حفظ محیط زیست و نقش تخریب جنگل‌ها و مراتع و رعایت نکردن حریم رودخانه در ساخت و سازهای شهری و بروز حوادث تأسف بار

-تاکید بر ضرورت بازسازی بافت‌های فرسوده

-حضور در جلسه ستاد مدیریت بحران کشور

-درخواست کمک از ارتش و سپاه پاسداران برای تخلیه سریع آب از شهرهای سیل زده

-درخواست انجام کار مهندسی از ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایجاد کانال‌ها و سیل بندها و انجام لایروبی رودخانه‌ها برای پیشگیری از وقوع سیل

-تاکید به سازمان هواشناسی برای متمرکز شدن روی اطلاعات و پیش‌بینی های دقیق صحیح

* بالاخره اولین جلسه هیئت دولت هفتم فروردین پیرامون موضوع سیل اخیر در استان‌ها و شهرهای کشور برگزار شد و رئیس جمهور در این روز اقداماتی را مورد توجه قرار داد:

-در جلسه هیئت دولت خبر از تشکیل کمیته ملی ریشه یابی سیلاب داده شد

-بازدید هوایی از مناطق سیل زده شمال کشور

-تصویب تخصیص اعتبار و تسهیلات بانکی برای جبران خسارت استان‌های آسیب دیده از سیل

-سخنرانی در میان مردم سیل زده گلستان

-حضور در جمع مردم روستای چن سبلی از توابع شهرستان آق قلا

-حضور در جلسه شورای عالی هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان

-حضور در جمع مردم روستای سیل زده کردخیل در استان مازندران

-حضور در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان مازندران

یازدهم و دوازدهم فروردین:

-ارائه گزارش‌های میدانی دستگاه‌های اجرایی از مناطق سیل زده در هیئت دولت و تماس تلفنی رئیس جمهور با وزیر کشور اختصاص داشت و در آن جلسه مقرر شد به آسیب دیدگان در استان‌های سیل زده کمک بلاعوض و تسهیلات بانکی اعطا شود.

۲۰ فروردین:

-طی دستوری استانداران سراسر کشور موظف شدند با همکاری شهرداری‌ها ساختمان‌ها، اماکن و مستحدثات واقع در مسیل‌ها و حریم رودخانه‌ها و در معرض خطر سیل را در حوزه مأموریت خود شناسایی و گزارش دقیق و جامعی را ظرف یک هفته به هیأت وزیران ارائه کنند.

۲۱ فروردین:

-اعطای مسئولیت مدیریت جامع بحران سیل اخیر (عملیات پیشگیری، آمادگی، مقابله، بازسازی، بازتوانی، هماهنگی و تقسیم کار) در دستگاه‌های اجرایی و همه نهادها و سازمان‌های همکار به وزیر کشور

۲۶ فروردین:

-گفتگوی تلفنی جداگانه با استانداران خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، خراسان رضوی، لرستان و خوزستان، جهت بسیج و هم افزایی همه دستگاه‌ها و نهادها و اتخاذ تمهیدات لازم و ضروری جهت جلوگیری از خسارت‌های جانی و مالی در روند موج دوم بارندگی‌ها

۲۷ فروردین:

-انتصاب «محمود نیلی احمدآبادی» به عنوان رئیس «هیأت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها»

۲۸ فروردین:

- خبر از بازسازی‌ها و نوسازی‌ها در مناطق سیل‌زده زیر نظر قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل‌زده، با فرماندهی وزیر کشور

۳۱ فروردین:

-بازدید از مناطق سیل زده استان لرستان

-بازدید از روستای سیل زده شوره در استان ایلام

-حضور در اجتماع مردم سیل زده پل دختر

-بازدید از مناطق سیل زده استان خوزستان

-بازدید از کمپ اسکان اضطراری بخشی از سیل‌زدگان استان خوزستان در ورزشگاه تختی اهواز

-حضور در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان خوزستان

از نکات قابل توجهی که می‌توان به موجب آن رئیس جمهور را مورد نقد قرار داد این است که یادآوری کنیم روحانی چطور و در چه شرایطی وضعیت سیل و آثار برجای مانده از آن را مدیریت کرده است. آن روزها خبرهایی منتشر شد مبنی بر اینکه رئیس جمهور از جزیره قشم و جنوب کشور وضعیت سیل در شمال کشور را آن هم از طریق گفتگوی تلفنی پیگیری و دستورات لازم را ابلاغ می‌کند در حالی که جای خالی او به عنوان رئیس جمهور در صحنه‌های حضور به چشم می‌خورد.

این غیبت مشهود دست کم تا تاریخ ۷ فروردین ماه و عدم حضور میدانی رئیس جمهور در مناطق درگیر سیل، تا جایی پیش رفت که حتی صدای اعتراض محمود صادقی یکی از نمایندگان اصلاح طلب مجلس شورای اسلامی را بلند کرد به گونه‌ای که اظهار داشت: «از آقای روحانی توقع داریم که سفر قشم خود را نیمه کاره رها کرده و به مناطق سیل زده برود تا از نزدیک امور کمک رسانی را رصد کند».

۲- کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران

از دیگر اقدامات دولت که در سال ۱۳۹۸ از سوی دولت انجام شد اقدام ۱۸ اردیبهشت مبنی بر کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران بود. روحانی در این تاریخ و همزمان با سالگرد خروج واشنگتن از برجام از آغاز مرحله نخست کاهش تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای به دلیل عدم پایبندی پنج کشور باقی مانده در برجام به تعهدات خود خبر داد.

شورای عالی امنیت ملی به ریاست رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی در بیانیه‌ای خطاب به سران کشورهای عضو برجام جزئیات تصمیم خود برای کاهش تعهدات برجامی را تشریح و تاکید کرد به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود بویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داده شده می‌شود.

محور بیانیه شورای عالی امنیت ملی شامل این موارد می‌شود:

- در مرحله نخست، دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی‌دانیم

- در هر زمان که خواسته‌های ما تأمین شوند؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت

- نوبت کشورهای باقیمانده در برجام است که حسن نیت خود را ثابت کنند

- ارسال نامه روحانی به سران کشورهای باقیمانده در برجام

رئیس جمهور در همان روز، یعنی در ۱۸ اردیبهشت ماه، در جلسه هیئت دولت در توضیح تصمیم اتخاذ شده عنوان کرد: «برجام یا برد-برد و یا باخت-باخت خواهد بود؛ اجازه نمی‌دهیم آمریکا آن را به برد-باخت تبدیل کند. ۷ ماه پیش در سازمان ملل اعلام کردم استراتژی ما تعهد در برابر تعهد و نقض در برابر نقض است؛ امروز به آن سخنان عمل می‌کنیم.»

حسن روحانی همچنین ۲۴ اردیبهشت ماه در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام با رهبر معظم انقلاب اسلامی در رابطه با گام اول کاهش تعهدات برجامی عنوان کرد: «بعد از تخلف امریکا از توافق هسته‌ای به دوستانمان و اتحادیه اروپا که هر دو از ما مهلت خواسته بودند تا به وظایفشان عمل کنند به اندازه کافی فرصت دادیم. امروز باید از مسیر حقوقی استفاده کنیم و این را دولت و شورای عالی امنیت ملی و نظام با رهنمود رهبری آغاز کرده و این مسیری است که اقدام و اعلام کردیم. برخی به اشتباه می‌گویند که ۶۰ روز مهلت دادیم تا ۶۰ روز دیگر عمل کنند در حالی که ما از روز ۱۸ اردیبهشت عمل کردیم و ۲ تعهد را کنار گذاشتیم و ۲ تعهد دیگر را نیز بعد از ۶۰ روز کنار خواهیم گذاشت. امروز در یک آزمایش بزرگ الهی قرار گرفته ایم و بی تردید با ایستادگی و مقاومت از این مرحله عبور خواهیم کرد.»

۱۵ خرداد ماه نیز روحانی در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام و سفرای کشورهای اسلامی با رهبر معظم انقلاب با اشاره به گام نخست کاهش تعهدات برجامی تصریح کرد: «امروز پس از یک سال صبر راهبردی اگر از تعهدات خود در برجام بکاهیم هیچکس نمی‌تواند ما را ملامت کند.»

روحانی ۲۹ خرداد ماه نیز در جلسه هیئت دولت در این رابطه تاکید کرد: «ایران تعهدات خود را کاملاً انجام داده است. آژانس بر عملکرد ما نظارت می‌کند و ما طبق مقررات پادمان و البته داوطلبانه، حتی طبق مقررات پروتکل الحاقی عمل می‌کنیم. به عبارتی روح برجام از طرف ما به طور کامل حراست و حفاظت شده اما اساس برجام و روح برجام از طرف دیگر متعهدان، مورد صدمه جدی قرار گرفته است. کاری که ما انجام می‌دهیم علی‌رغم اینکه برخی از کشورها تبلیغات ناصحیح می‌کنند، حداقل اقدام ایران است. طرف مقابل نه تنها تعهداتش را انجام نداده بلکه آن را کاهش داده و روح اصلی برجام را که گشایش بخش اقتصادی و تجارت و روابط اقتصادی مناسب ایران با جهان است، زیر علامت سوال قرار داده است.»

رئیس جمهور در ادامه تاکید کرد: «بنابر این هیچکس نمی‌تواند به ایران اعتراض کند و یا ما را مورد سرزنش قرار دهد. ما طبق قانون و در چارچوب مقررات عمل می‌کنیم و البته اگر اهداف ما تأمین نشود بعد از ۶۰ روز که از ۱۸ اردیبهشت محاسبه می‌شود، اقدامات جدیدی را که قبلاً اعلام کرده ایم انجام می‌دهیم. در عین حال چنانچه آنها در این دوره به تعهدات خود عمل کنند، همه اقداماتی که در ۶۰ روز اول و یا احتمالاً ۶۰ روز دوم انجام گرفته، به نقطه اول برمی گردد و مشکلی ایجاد نمی‌شود، این منطق صریح ایران است.»

روحانی ۴ تیر ماه در دیدار با وزیر و مدیران ارشد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه دولت در ماه‌های اخیر اقدامات بسیار مهمی در زمینه کاهش تعهدات خود در برجام انجام داده که البته آمریکایی‌ها علیرغم آنکه برجام را معاهده‌ای بد می‌دانستند از این کاهش تعهدات به شدت عصبانی هستند گفت: «اگر برجام از نظر شما بد بود و از آن خارج شدید، چرا از کاهش تعهدات برجامی ایران ناراحتید؟!»

رئیس جمهور ۱۴ تیر ماه نیز پس از اشاره به مطالبی مبنی بر اینکه اقدام ایران در کاهش تعهدات، برای حفظ برجام است و اگر آمریکا از آتش می‌ترسد، شعله را روشن نکند و به مصوبه شورای امنیت عمل کند تاکید کرد که در مورد برجام لحظه‌ای احساسی عمل نکرده است و کنارگذاشتن برخی تعهدات بازگشت پذیر پس از صبر یکساله، قابل اعتراض نیست.

وی در آن جلسه از برداشتن گام دوم کاهش تعهدات برجامی در ۱۶ تیر ماه خبر داد و گفت: در این روز سطح غنی‌سازی ایران بر اساس ضرورت و نیاز ما خواهد بود و توصیه ایران به اروپا و آمریکا، بازگشت به میز مذاکره و احترام به قانون و مصوبات شورای امنیت است. هر ساعتی که به برجام بازگردند، ما هم بازخواهیم گشت.

در نهایت دو ماه بعد و در روز ۱۶ تیر ماه و پس از اتمام مهلت ۶۰ روزه کاهش تعهدات برجامی در گام نخست، ایران گام دوم را برداشت داد و اعلام کرد از غنی‌سازی اورانیوم ۳.۶۷ درصدی که طی برجام تعیین شده عبور خواهد کرد و این میزان به ۴.۵ درصد افزایش خواهد یافت.

روز ۱۶ تیر ماه اقدامات ایران در گام دوم کاهش تعهدات برجامی توسط علی ربیعی سخنگوی دولت اعلام شد و مطرح شد که «امروز از میزان ۳.۶۷ غنی‌سازی اورانیوم عبور خواهیم کرد و میزان غلظت بر اساس نیاز ما خواهد بود و امروز این موضوع به طور رسمی اتفاق خواهد افتاد.»

روحانی در تاریخ ۱۳ شهریور ماه و در پایان نشست سران سه‌قوه از برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی در تاریخ ۱۵ شهریور خبر داد و گفت: «گام سوم ایران از روز جمعه برداشته می‌شود و هر آنچه کشور در زمینه تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای نیاز دارد، از سوی سازمان انرژی اتمی اقدام می‌شود و اقدامات ایران در چارچوب مقررات آژانس خواهد بود. مهلت ۶۰ روزه دیگری پیش روی اروپاست، هر زمان به تعهدات خود برگردند ما هم به تعهدات برجامی بر می‌گردیم.

بر اساس این اعلام گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران ۱۵ شهریور آغاز شد و جزئیات آن توسط سخنگوی سازمان انرژی اتمی اعلام شد. به موجب این گام ایران اعلام کرد که در گام سوم سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مدنظر بوده را کنار بگذارد و شاهد گسترش در حوزه تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژهای جدید و هر آنچه که برای غنی‌سازی نیاز داریم را سازمان انرژی انجام دهد و شاهد سرعت عمل در این زمینه باشیم.

۱۴ آبان ماه دستور برداشتن گام چهارم کاهش تعهدات برجامی از روز بعد یعنی ۱۵ آبان ماه از سوی روحانی صادر شد. رئیس جمهور در مراسم افتتاح کارخانه نوآوری آزادی اظهار داشت: «از فردا گازدهی در فردو آغاز می‌شود که ممکن است با آغاز این گام سر و صداهایی ایجاد کنند و از حساسیت آنها نسبت به فردو باخبریم، اما هر وقت که آنها به تعهدات خود عمل کنند، این گام قابل بازگشت است و باید بدانند که نمی‌توانیم یکجانبه به برجام پایبند باشیم، اما آنها اقدامی نکنند. برخی از کشورها تلاش کردند که قبل از امروز به نتیجه برسیم، اما ناچاریم گام چهارم را از فردا برداریم و ظرف ۲ ماه آینده فرصت مذاکره وجود دارد تا به راه‌حل درستی دست یابیم تا کل تحریم‌ها از جمله بخش فلزات و بیمه برداشته شود، نفت را به راحتی بفروشیم و از پول‌هایمان در بانک‌ها استفاده کنیم.»

در نهایت طی بیانیه هیئت دولت در شامگاه یکشنبه ۱۵ دی‌ماه گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای برجام به عنوان گام نهایی به صورت رسمی برداشته شد و ایران تعهدات باقی مانده‌اش در چارچوب برجام از جمله تعداد سانتریفیوژها را کنار گذاشت.

۳- توقیف کشتی گریس ۱ توسط انگلیس

روز ۱۳ تیر ماه انگلیس نفتکش گریس ۱ حامل نفت ایران را در آب‌های این سرزمین توقیف و به بنادر خود منتقل کرد. رئیس جمهور ۱۹ تیر ماه توقیف کشتی نفتکش کشورمان توسط انگلیس را اقدامی بسیار کودکانه، سخیف و اشتباه توصیف کرد و اظهار داشت: «انگلیسی‌ها آغازگر ناامنی در دریا هستند و امیدواریم این کار را ادامه نداده و تکرار نکنند، چرا که تکرار آن موجب ناامنی در جهان شده و به زیان همه خواهد بود. ضمن اینکه می‌دانیم که در داخل انگلستان شرایط انسجام وجود ندارد و بهم ریخته است و دولت و پارلمانی به طور منسجم وجود ندارد. اما در عین این سراسیمگی و بهم‌ریختگی، توقیف کشتی نفتکش ایرانی کاری احمقانه بود.»

در واکنش به اقدام انگلیس، نیروی دریای سپاه پاسداران ۲۸ تیر ماه اعلام کرد یک نفتکش بریتانیایی را هنگام «عبور از تنگه هرمز» و به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی توقیف کرده است.

رئیس جمهور دوم مرداد ماه جلسه هیئت دولت با تجلیل از اقدام شجاعانه سپاه پاسداران در متوقف کردن کشتی متخلف انگلیسی، اظهار داشت: «سپاه پاسداران شجاعانه و با قدرت کشتی متخلف انگلیسی را توقیف کرد، چرا که از همه دستورات و هشدارها سر باز زده بود و کار بسیار دقیق، حرفه‌ای و درستی در این زمینه انجام داده است و معتقدم که همه دنیا باید از سپاه پاسداران بخاطر امنیت خلیج فارس، سپاسگزار باشند.»

روحانی مسئولیت اصلی حفاظت از تنگه هرمز و خلیج فارس را، عمدتاً بر عهده ایران و کشورهای همجوار دانست و عنوان کرد: «حافظت از تنگه هرمز و خلیج فارس ارتباطی به دیگران ندارد و ملت ایران همواره حافظ خلیج فارس بوده است.»

پس از اقدام متقابل ایران توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در نهایت نفتکش گریس ۱ با تغییر نام به «آدریان دریا» در ۲۴ مرداد ماه و پس از ۵ هفته توقیف در جبل الطارق حرکت خود را آغاز کرد.

۴- حملات گسترده به تأسیسات نفتی شرکت آرامکوی عربستان سعودی و کشتی‌های تجاری در تنگه هرمز

هیروشیگه سکو، وزیر اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن ۲۲ تیر ماه اعلام کرد که دو نفت‌کش حامل محموله‌های مرتبط با این کشور در نزدیکی تنگه هرمز هدف حمله قرار گرفته‌اند. همزمانی این حملات با سفر شینزو آبه نخست وزیر ژاپن به تهران جالب توجه بود.

آمریکا، انگلستان، فرانسه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، ایران را عامل این حملات معرفی کردند. فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) نیز چند روز بعد با انتشار ویدئویی از یک قایق گشتی متعلق به سپاه پاسداران ایران منتشر کرده و ادعا کرد که این قایق در دریای عمان در حال جمع آوری مین‌های منفجر نشده در نزدیکی یکی از نفت‌کش های مورد هدف قرار گرفته بوده است.

در شهریور ماه نیز دو پالایشگاه نفتی شرکت ملی نفت عربستان سعودی (آرامکو) هدف حمله گسترده موشکی و پهپادی قرار گرفت. عربستان سعودی انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفت و تهران را متهم به دست داشتن در این حمله کرد. پس از این حمله تولید نفت عربستان سعودی شاهد کاهش ۵.۷ میلیون بشکه‌ای در روز بود که معادل تقریباً ۵۰ درصد کل نفت تولیدی این کشور به شمار می‌رفت.

رئیس جمهور یکم مهر ماه پیش از عزیمت به نیویورک برای شرکت در هفتاد و چهارمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در فرودگاه مهرآباد با اشاره به اینکه در هفته‌های اخیر مسائل منطقه‌ای هم شرایط حادی پیدا کرده است، گفت: «در این راستا برخوردها و نگرانی‌هایی وجود دارد که ریشه آن کاملاً مشخص است، اما با اتهاماتی که آمریکایی‌ها می‌زنند، مشخص است که به دنبال اهداف دیگری هستند. وزیر خارجه آمریکا در این راستا مدام حرف‌های بی‌ربطی می‌زند و از عجایب تاریخی است که یک وزیر خارجه به طور مستمر حرف‌های ناصحیح و نادرستی را بیان می‌کند، آنها در مسائل منطقه بیش از آنچه در آرامکو خسارت وارد شده، تبلیغ می‌کنند و نسبت به خسارت‌های آن بزرگنمایی دارند. دلیل اینگونه اقدامات این است که آمریکا می‌خواهد به طور کامل منطقه را تحت سلطه خود در آورد و همه نفت منطقه شرقی عربستان را در اختیار داشته باشد و البته این دعوای آمریکا عمدتاً با چین و دیگران است.»

روحانی همچنین ۴ مهر ماه در دیدار با نخبگان و صاحبنظران سیاست خارجی آمریکا با اشاره به وضعیت نابسامان کنونی در منطقه اظهار داشت: «مردم یمن تحت بمباران شدیدی قرار دارند که توسط آمریکا و برخی کشورهای اروپایی فراهم می‌شود. کشورهایی که در حادثه اخیر آرامکو قضاوت کردند و به ایران اتهام زدند، در جنگ یمن بی طرف نیستند و حق قضاوت ندارند. این سیاست‌ها نیاز به بازنگری دارند و ادامه این روند می‌تواند موجب یک فاجعه شود.»

رئیس جمهور ۵ مهر ماه نیز در رابطه با موضوعات پیرامون آرامکو عنوان کرد: «اولین فضای منفی بر محور این شایعه و اتهام بود که حوادث آرامکوی عربستان، از توان یمنی‌ها و ارتش یمن خارج بوده است و در واقع در سازمان ملل و رسانه‌ها یک شبهه‌افکنی را شروع کرده بودند که این حادثه از کجا رخ داده و دنبال این بودند که افکار عمومی و همچنین سیاسیون را دور این محور اتهامی جمع کنند. به نظر من در این زمینه هیئت ایرانی بیان روشن و کافی داشت. حتی از برخی از سران اروپا که بیانیه‌ای داده بودند و به نحوی گفته بودند ایران هم نوعی مسئولیت دارد، پرسیدم که به چه دلیل و چه مدرکی این را می‌گوئید. به آنان صراحتاً و محکم گفتم این مدرک را نیاز دارم و حتماً برای من بفرستید و آنها پاسخ دادند با بررسی‌هایی که کارشناسان ما کرده اند گفته اند که توانمندی یمنی‌ها و به تعبیر آنها حوثی‌ها کمتر از این عملیات است. گفتم حالا فرض می‌گیریم کمتر است پس چه کسی این کار را کرده است؟ گفتند ما نمی‌دانیم اما جهتش، جهت شمال و غرب بوده است!»

وی افزود: «به آنان گفتم آیا این منطق و استدلال شد؟ اولاً اطلاعات شما نسبت به یمن و حوثی ها چقدر است. ثانیاً شما وقتی اتهامی را متوجه جایی می‌کنید آیا معنایش را می‌فهمید؛ معنای آن، آشوب و شعله‌ور شدن فتنه و آتش در منطقه است. آنها پاسخی نداشتند و گفتم در تهران منتظرم شما مدارک‌تان را برای ما بفرستید. این موضوع را هم در نطق سازمان ملل، در مذاکرات دوجانبه، دو جلسه مهمی که با فرهیختگان و اندیشمندان آمریکا و مدیران مسئول رسانه‌های آن کشور داشتم و همچنین در دو مصاحبه اختصاصی و یک مصاحبه جمعی، باز کرده و مفصل توضیح دادم.»

روحانی در نهایت تصریح کرد: «توطئه‌ای که توسط آمریکا و عربستان و برخی از کشورهای دیگر طراحی شده بود، بعد از توضیحاتی که داده شد، بسیار کم‌رنگ شده است. ضمن اینکه برخی از مقامات کشورهای مهم از جمله روسیه و ترکیه نیز به صراحت اعلام کردند که این اتهام نسبت به ایران اتهام نادرستی است.»

۵- ساقط شدن پهپاد «گلوبال هاوک» آمریکا توسط سپاه پاسداران

۳۰ خرداد یک فروند پهپاد جاسوسی «گلوبال هاوک» آمریکا بر فراز خلیج فارس مورد هدف آتش پدافند سپاه پاسداران ایران قرار گرفته و سرنگون شد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در واکنش به این حمله گفت که قصد حمله به سه نقطه مختلف ایران داشته اما ۱۰ دقیقه قبل از این اقدام منصرف شده است.

روحانی در واکنش به سرنگونی این پهپاد جاوسی در ۵ تیر ماه عنوان کرد: «سرنگونی پهپاد متجاوز نشان داد قادریم سامانه دفاعی بسازیم. ما جنگ و درگیری در منطقه نمی‌خواهیم اما در عین حال نمی‌گذاریم کشور ما مورد تجاوز قرار بگیرد و اگر به مرزهای ما تجاوز شود، اینجا عبور از خط قرمز شده است و ما ایستادگی می‌کنیم.»

وی ۱۶ مرداد ماه نیز در مراسم بزرگداشت سی و نهمین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی با اشاره به هدف قرار گرفتن پهپاد پیشرفته آمریکایی با موشک ساخت داخل گفت: «اینکه پهپاد پیشرفته آمریکایی با رادار داخلی ردیابی شده و با موشک تولید خودمان سرنگون می‌شود، هنر متخصصان ایرانی بوده و لذتبخش است.»

۶- بنزین و افزایش قیمت سوخت؛ خنده روحانی پس از تلخ کامی مردم

طرح افزایش قیمت و سهمیه بندی بنزین از بامداد جمعه ۲۴ آبان پس از تکذیب‌های بسیار و در نهایت ضد و نقیض گویی‌های مسئولان دولتی بخصوص مدیران وزارت نفت، بالاخره کلید خورد و همه جایگاه‌های سوخت موظف شدند بنزین را تنها با کارت سوخت به مردم ارائه دهند.

۲۴ آبان ماه روحانی در دیدار عیدانه با برخی مسئولان دولتی اظهار داشت: «اقدام دولت در افزایش نرخ بنزین به نفع مردم است. هرگز قصد برداشت از درآمد افزایش قیمت بنزین را نداریم. تمام منابع حاصل از افزایش نرخ بنزین میان حدود ۶۰ میلیون نفر توزیع می‌شود. یارانه معیشتی را ماهیانه به حساب خانوارها واریز می‌کنیم.»

۲۵ آبان رئیس جمهور در شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوا تصریح کرد: «پرداخت‌های معیشتی آبان ماه از هفته آینده آغاز می‌شود. کمک‌های حمایتی و معیشتی، ماهانه، بدون وقفه و به طور منظم پرداخت خواهد شد. همه قوا در دولت در اجرای مصوبه مدیریت مصرف سوخت و حمایت از معیشت اقشار کم درآمد، همکاری کامل می‌کنند.»

۲۶ آبان ماه نیز وی در جلسه هیئت دولت عنوان کرد: «به سازمان برنامه و بودجه دستور می‌دهم که از فردا شب (دوشنبه شب) پرداخت یارانه معیشتی را آغاز کند. تا پایان این دولت پرداخت کمک معیشتی انجام می‌شود. تعزیرات، اتحادیه‌ها، بازار، وزارت صمت و بخش بازرگانی، همه نظارت دقیق کنند تا کسی از افزایش قیمت بنزین سو استفاده نکند. اعتراض حق همه مردم است اما اجازه ناامنی در جامعه نباید بدهیم. خودرو در اختیار من است که استفاده کنم نه اینکه راه بندان درست کنم. اگر راه بندان درست کردم خوشبختانه آنقدر سیستم مانیتور و دوربین داریم که خودرو، پلاک آن و راننده مشخص می‌شود و من از قوه قضائیه خواهش می‌کنم که در این زمینه طبق قانون عمل کند.»

روحانی همچنین در ۲۹ آبان ماه در جلسه هیئت دولت اظهار داشت: «یک جمع کوچک ضد کشور و علیه وطن و منافع ملی اقدام کردند. دستگاه‌های اطلاعاتی، قوه قضائیه و صدا و سیما موظفند مردم را آگاه کنند که چه کسانی و با چه نیاتی به خیابان‌ها آمدند و چه اقداماتی برای تخریب اموال مردم و جان آنها داشته و چه نتیجه‌ای را کسب کردند. در برابر مزدورانی که علیه امنیت کشور اقدام می‌کنند قاطع باشیم.»

۶ آذر ماه نیز در جلسه شورای اداری آذربایجان شرقی روحانی بیان کرد: «سال ۹۵ مصمم بودم که تغییر کوچکی در قیمت بنزین بدهم، اما در دولت همه با آن مخالفت کردند، لذا بنده نیز منصرف شدم. سال ۹۶ هم کمیسیون تلفیق مجلس به همراه رئیس مجلس گفتند که اجرای این طرح را عقب بیاندازید و در سال ۹۷ اجرا کنید. سال ۹۷ هم که با تحریم‌های شدید مواجه شدیم، گفتند در شرایط کنونی اجرای این طرح به صلاح نیست.»

رئیس جمهور در همان تاریخ با بیان اینکه نحوه و زمان اجرای سهمیه‌بندی بنزین به وزیر کشور و شورای امنیت کشور واگذار شده بود، گفت: «به آنها گفتم که نحوه تبلیغات، برنامه‌ریزی و اجرای آن را خودتان مدیریت کنید. با صدا و سیما هماهنگ باشید و هر زمانی را که مناسب دیدید آن را اجرا کنید و تأکید کردم که حتی زمان اجرای آن را به من هم نگویید!»

وی سپس جمله‌ای را با خنده گفت که پس از آن تا امروز دستمایه شوخی کاربران فضای مجازی و مورد انتقاد شدید فعالان سیاسی و اجتماعی قرار گرفته است و آن جمله این است: «خود من هم همزمان با مردم متوجه اجرای این طرح شدم!!»

وی افزود: «اردیبهشت ۹۸ هم وقتی خواستیم اجرا کنیم، یک خبرگزاری روز سه‌شنبه خبر اجرای طرح را اعلام کرد و بلافاصله صف‌های کیلومتری در پمپ بنزین‌ها شکل گرفت بنابراین وزیر نفت خواستار لغو اجرای این طرح شد. نحوه و زمان اجرای سهمیه‌بندی بنزین به وزیر کشور و شورای امنیت کشور واگذار شده بود. به آنها گفتم با صدا و سیما هماهنگ باشید و هر زمانی را که مناسب دیدید آن را اجرا کنید و تأکید کردم که حتی زمان اجرای آن را به من هم نگویید و خود من هم همزمان با مردم متوجه اجرای این طرح شدم!»

رئیس جمهور ۱۲ آذر ماه در دیدار جمعی از معلولان کشور عنوان کرد: «با ادامه روند افزایش مصرف بنزین، در سال ۱۴۰۰ دوباره به وارد کننده بنزین تبدیل می‌شدیم. درآمد حاصل از طرح بنزینی که حدود ۳۱ هزار میلیارد تومان است به طور کامل در اختیار اقشار آسیب پذیر جامعه قرار می‌گیرد.»

۱۷ آذر ماه هم وی در جلسه تقدیم لایحه بودجه ۹۹ به مجلس این چنین عنوان کرد که «تولید بنزین تا پایان امسال در روز به ۱۱۰ میلیون لیتر می‌رسد. با طرح بنزینی که اجرا شده تا سال‌های آینده خودکفایی بنزین ادامه پیدا می‌کند. ۷۵ درصد بنزینی که امروز عرضه می‌کنیم، یورو ۴ و ۵ است.»

روحانی ۱۸ آذر ماه در جمع دانشجویان دانشگاه فرهنگیان نیز تصریح کرد: «بنزین ۲ نرخی و دلار چندنرخی سخت و فسادآور است، اما گاهی شرایط اضطرار به وجود می‌آید و باید در دوران سختی قبول کنیم. تصمیم به سهمیه‌ای کردن و افزایش قیمت بنزین این بوده است که نیازمند به واردات بنزین نشویم. اگر همین روند مصرف بنزین ادامه می‌یافت، در سال ۱۴۰۰ دوباره به واردکننده بنزین تبدیل می‌شدیم. درآمد حاصل از افزایش بهای بنزین را به خود مردم برمی‌گردانیم، هرچند که طبق قانون اجازه این اقدام را نداریم اما با مجوز مقام معظم رهبری این کار را کردیم.»

۱۹ آذر ماه در دیدار استانداران کشور رئیس جمهور خاطرنشان کرد: «استانداران با سرکشی به خانواده‌ها و افراد آسیب‌دیده در حوادث آبان [اعتراضات به افزایش قیمت بنزین] به کمک آنان شتافته و از خانواده‌های حادثه‌دیده دلجویی کرده و حداکثر کمک و همراهی را با آنان داشته باشند.»

وی همچنین در تاریخ ۲۰ آذر ماه در جلسه هیئت دولت تاکید کرد: «موفق شدیم با اصلاح قیمت بنزین کمک جدیدی برای اقشار کم‌درآمد و متوسط به پایین داشته باشیم. مصرف بنزین در هفته‌های اخیر به طور متوسط ۲۰ میلیون لیتر کاهش یافته است. کمک‌های معیشتی ادامه خواهد یافت. می‌توانیم صادرات بنزین را افزایش دهیم.»

۷- شهادت حاج قاسم سلیمانی

بامداد جمعه ۱۳ دی‌ماه سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در حمله هلی‌کوپتری آمریکایی‌ها در فرودگاه بغداد به شهادت رسید. در این حمله ابومهدی المهندس، فرمانده حزب الله عراق و قائم مقام بسیج مردمی عراق (الحشد الشعبی) و شمار دیگری از رزمندگان عراقی به شهادت رسیدند و حمله فوق به دستور مستقیم رئیس جمهوری ایالات متحده صورت گرفت.

رئیس جمهور ۱۳ دی ماه روز شهادت سردار شهید سلیمانی با صدر پیام تسلیتی نسبت به این ترور واکنش نشان داد و از انتقام گیری از آمریکا توسط ایران خبر داد و اظهار داشت: «یقین دارم پرچم عزت و پایداری این شهید والامقام به دست خیل عظیم سربازان اسلام بر افراشته خواهد ماند و مسیر پر افتخار ایثار و مقاومت با قوت بیشتر تداوم خواهد یافت. بی‌تردید انتقام این جنایت هولناک را ملت بزرگ ایران و دیگر ملت‌های آزاده منطقه، از امریکای جنایتکار خواهند گرفت.»

روز ۱۴ دی ماه رئیس جمهور با حضور در منزل شهید سلیمانی و دیدار با اعضای خانواده شهید، حق ملت ایران در خونخواهی و انتقام خون سردار سلیمانی را حقی به جا و حتمی دانست و اظهار داشت: «انتقام خون شهید سلیمانی آن روزی ستانده می‌شود که ببینیم با ادامه مجاهدت‌ها دست خبیث آمریکا برای همیشه از منطقه کوتاه شده است.»

روحانی ۱۴ دی ماه نیز در دیدار «شیخ محمدبن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی» معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر، در واکنش به ترور سردار شهید سلیمانی گفت: «آمریکایی‌ها متأسفانه وارد مسیر جدیدی شده‌اند که می‌تواند برای منطقه بسیار خطرناک باشد لذا در چنین شرایطی رایزنی و هماهنگی نزدیک‌تر بین کشورهای دوست ضروری است. جمهوری اسلامی ایران هرگز آغازگر هیچ تنشی نبوده که منجر به ناامنی در منطقه شود و آنچه باعث تنش و تشنج در منطقه در سالهای اخیر بوده اقدامات نابخردانه آمریکاست. در شرایط کنونی از کشورهای دوست و همسایه توقع داریم که با لحن صریح، آمریکا را در این جنایت محکوم کنند چرا که آمریکا یک فرمانده بزرگ نیروهای مسلح ایران را در کشور دیگری با جنایت‌بارترین شکل به شهادت رسانده است. اقدام اخیر آمریکا هم توهین به مردم عراق و نقض حاکمیت ملی عراق بود و هم سردار بزرگی که مورد احترام همه ایرانیان و منطقه بود را به شهادت رساند.»

وی همان روز، ۱۴ دی ماه، در تماس تلفنی «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه، با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در هیچ مقوله‌ای آغاز گر تنش و تشنج در منطقه نبوده است، اظهار داشت: «اگر همه در برابر تجاوز آمریکا یکصدا نباشیم خطر بزرگی همه منطقه را تهدید می‌کند. باید در برابر اقدامات بی خردانه پاسخ داد و بی تردید سکوت در برابر متجاوز و ظالم، او را جسورتر خواهد کرد. اگر در برابر اینگونه حرکت‌های آمریکا همه یکصدا نباشیم، خطر بزرگی همه ما را تهدید می‌کند. سکوت در برابر اقدام متجاوز موجب جسارت بیشتر او می‌شود.»

پس از آن نیز براساس تصمیم هیئت دولت به منظور دعوت از اقشار مختلف مردم برای حضور در مراسم تشییع و تجلیل از سردار قهرمان ایران سپهبد شهید قاسم سلیمانی، دوشنبه مورخ ۱۶ دی ماه در استان تهران و سه شنبه مورخ ۱۷ دی ماه در استان کرمان تعطیل اعلام شد.

روحانی ۱۵ دی ماه و در گفتگوی تلفنی رئیس جمهور افغانستان تاکید کرد: «آمریکایی ها به هیچ تعهد سیاسی، حقوقی و اخلاقی پای بند نیستند و انتظار داریم دولت‌های منطقه یک صدا اقدام جنایتکارانه آمریکا را محکوم کنند.»

وی در شامگاه همان روز، ۱۵ دی ماه، در تماس تلفنی «برهم صالح» رئیس جمهور عراق بیان کرد: «باید در برابر اقدامات تجاوزگرانه و مداخله جویانه آمریکا ایستادگی کنیم. اقدام پارلمان عراق در تصویب لزوم خروج نیروهای آمریکایی از عراق، آغازی برای توسعه ثبات و امنیت بیشتر در منطقه خواهد بود و باید به گونه‌ای عمل کنیم که دشمنان بدانند نمی‌توانند در روابط دو ملت خدشه و خللی وارد کنند.»

رئیس جمهور در بخشی از این مکالمه نیز از پیام تسلیت آیت الله العظمی سیستانی به رهبر معظم انقلاب در پی ترور و به شهادت رساندن سردار شهید حاج قاسم سلیمانی تقدیر کرد.

رئیس جمهور ۱۶ دی ماه و همزمان با برگزاری مراسم تشییع پیکر حاج قاسم سلیمانی در مراسم تشییع و اقامه نماز بر پیکر شهید سپهبد قاسم سلیمانی و شهدای مجاهد مقاومت حضور یافت.

در ۱۷ دی ماه، رئیس جمهور در تماس تلفنی «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه در واکنش به اقدام آمریکا تاکید کرد: «اگر اقدامات سپهبد سلیمانی علیه داعش نبود، امروز خطرات بزرگی اروپا را تهدید می‌کرد. آمریکا حاکمیت عراق را نقض و به ملت این کشور توهین کرده است وبی ثباتی در این منطقه می‌تواند برای کل جهان خطرناک باشد. آمریکایی‌ها باید بدانند امنیت و منافع آنها در منطقه با شرایط خطرناکی مواجه است و نمی‌توانند ازعواقب این جنایت بزرگ مصون بمانند.»

روحانی ۱۸ دی ماه در جلسه هیأت دولت اقدام آمریکایی‌ها در به شهادت رساندن شهید سپهبد سلیمانی را تروریسم بین المللی و جنایت دانست و گفت: «شهید سلیمانی نه تنها یک فرمانده نظامی بلکه یک سیاستمدار و استراتژیست توانمند بود. آمریکایی‌ها دست سردار سلیمانی را قطع کردند ما پای آنها را از منطقه قطع می‌کنیم. اگر فداکاری شهید سلیمانی نبود امروز پایتخت‌های اروپایی امنیت نداشت.

۸- حمله به پایگاه نظامی عین الاسد؛ حمایت و تقدیر از سپاه پاسداران

۱۸ دی ماه از سویی مصادف بود با انتقام سپاه پاسداران و حمله هوایی به پایگاه عین الاسد و از سوی دیگر سقوط هواپیمای اوکراینی با ۱۷۶ سرنشین.

وی در جلسه هیئت دولت و در واکنش به پاسخ سپاه پاسداران به اقدام ترور سردار سلیمانی به آمریکا و پایگاه نظامی عین الاسد گفت: «تا امروز که بدن این شهید بزرگوار به خاک سپرده شد آمریکا پاسخ‌های بسیار قاطعی را دریافت کرده است. اولین پاسخ آمریکا حضور پرشور مردم عراق در بغداد، کربلا، نجف و بصره و دیگر شهرهای این کشور بود؛ آمریکا می‌خواست با کشتن سردار سلیمانی میان ملت ایران و عراق فاصله ایجاد کند اما نفهمید که سردار بزرگ اسلام را با سرداری دیگر که متعلق به ملت عراق بود با هم کشت و خون و حتی اعضای بدن این دو عزیز با هم ممزوج شد. از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکر می‌کنیم که شب گذشته با عملیاتی که علیه پایگاه بزرگ آمریکایی‌ها در منطقه انجام داد به خوبی نشان داد که ما در برابر آمریکا عقب نشینی نمی‌کنیم.»

او گفت: «اگر آمریکا مرتکب جنایتی شود هرچند که بخواهد تهدید کند باید بداند که پاسخ قاطع نیروهای مسلح ما را دریافت خواهد کرد. اگر آمریکا از این به بعد بخواهد مرتکب جنایت دیگری شود باید بداند که پاسخ محکم‌تری را خواهد گرفت. آمریکایی‌ها اگر آگاهی و هوشیاری داشته باشند در این مقطع اقدام دیگری انجام نمی‌دهند اما اگر این کار را انجام دادند هم مردم و هم نیروهای مسلح کشور آماده اقدام متقابل در برابر آنها هستند.»

رئیس جمهور روز ۱۹ دی ماه در تماس تلفنی «بوریس جانسون» نخست وزیر انگیس با وی، پاسخ جمهوری اسلامی ایران به آمریکا و حمله به پایگاه نظامی این کشور در عراق را طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد، دفاع مشروع دانست و تاکید کرد: «اگر آمریکا مرتکب خطای دیگری شود، پاسخ بسیار خطرناکی را دریافت خواهد کرد. بی تردید اگر تلاش‌های شهید سلیمانی نبود شما امروز در لندن آرامش نداشتید.»

روحانی در تماس تلفنی «جوزپه کونته» نخست وزیر ایتالیا، با اشاره به ابراز همدردی نخست وزیر ایتالیا به خاطر حوادث اخیر، اقدامات تروریستی آمریکا را تهدیدی جدی برای امنیت منطقه برشمرد و با تاکید بر اینکه ترور سپهبد شهید سلیمانی نشأت گرفته از میزان عصبانیت آمریکا از فرمانده مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه بود، گفت: «ملت های منطقه از اقدامات آمریکا بسیار عصبانی هستند و همه باید تلاش کنیم تا تنش آفرینی و اشتباهات راهبردی دولت خودسر آمریکا را که برآمده از کم اطلاعی آنهاست، مهار و این کشور را پایبند به چارچوب قانون کنیم.»

وی در ۲۵ دی ماه و جلسه هیئت دولت نیز به اقدام سپاه پاسداران اشاره کرد و گفت: «شهادت سردار سلیمانی جبران دارد که در بخش نظامی این جبران انجام شد و نیروهای مسلح و سپاه پاسداران با موشک‌هایی که به عین الاسد زد، نشان داد که ما در برابر آمریکا، کوتاه نمی‌آییم و اگر آنها جنایتی کردند حتماً پاسخ را دریافت می‌کنند.»

۹- سقوط هواپیمای اوکراینی

رئیس جمهور همچنین سقوط هواپیمای اوکراینی و کشته شدن عده‌ای از هموطنان مان در این حادثه و دیگر مسافران این پرواز را تأسف بار دانست و این حادثه را تسلیت گفت و افزود: «وزارت راه و شهرسازی و مسؤولان مربوطه دلایل این حادثه را بررسی و به اطلاع مردم برسانند.»

۱۹ دی ماه ولادیمیر زلیسنکی رئیس جمهور اوکراین در تماس تلفنی با روحانی ضمن قدردانی از اقدامات انجام شده از سوی نیروهای امدادی، اورژانس و کارشناسان فنی ایران در این حادثه، خواستار همکاری مشترک هیأت‌های فنی دو کشور برای بررسی این حادثه و مشخص شدن دلایل سقوط هواپیما طبق پروتکل‌های بین المللی شد.

روحانی نیز با تاکید بر همکاری کامل هیأت‌های فنی دو کشور برای انجام همه اقدامات لازم در این زمینه اظهار داشت: «به وزارت راه و شهرسازی دستور می‌دهم که تیم مشترکی از کارشناسان دو کشور برای بررسی دقیق علت این حادثه تشکیل دهد.»

روز شنبه صبح مصادف با ۲۱ دی ماه ستاد کل نیروهای مسلح طی بیانیه‌ای ضمن عرض تسلیت و اظهار همدردی با خانواده‌های داغدار هم وطن و جان باختگان اتباع سایر کشورها و عذرخواهی به خاطر خطای انسانی پیش آمده در خصوص حادثه دلخراش سقوط یک فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ خطوط هوایی کشور اوکراین، اعلام کرد که اطمینان کامل می‌دهد با پیگیری انجام اصلاحات اساسی در فرآیندهای عملیاتی در سطح نیروهای مسلح امکان تکرار این گونه خطاها را غیر ممکن ساخته و بلافاصله مقصر آن را به سازمان قضائی نیروهای مسلح معرفی نماید تا با خطاهای صورت گرفته برخورد قانونی صورت گیرد.

پس از منتشر شدن بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح رئیس جمهور نیز در همان تاریخ یعنی ۲۱ دی ماه با صدور بیانیه‌ای نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «در فضای تهدید و ارعاب رژیم متجاوز آمریکا علیه ملت ایران پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی و به منظور دفاع در برابر حملات احتمالی ارتش آمریکا، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در آماده باش صددرصد قرار داشتند که متأسفانه خطای انسانی و شلیک اشتباه، به یک فاجعه بزرگ منجر شد و ده‌ها انسان بی‌گناه قربانی شدند. به کلیه دستگاه‌های ذیربط دستور می‌دهم که تمامی اقدامات لازم برای جبران، همدردی و دلجویی از ایشان به عمل آورند. وزارت امور خارجه، همکاری کامل کنسولی برای شناسایی و بازگرداندن پیکرهای قربانیان به خانواده‌هایشان را به عمل می‌آورد. این حادثه دردناک موضوعی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت. می‌بایست تحقیقات تکمیلی برای شناسایی کلیه علل و عوامل این فاجعه ادامه یافته و مسببین این اشتباه نابخشودنی مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و نتایج به استحضار ملت شریف ایران و خانواده‌های قربانیان برسد. همچنین ضرورت دارد برای رفع نقاط ضعف سامانه‌های پدافندی کشور، ترتیبات و تمهیدات لازم اتخاذ گردد تا هرگز چنین فاجعه‌ای تکرار نشود.»

روحانی ۲۱ دی ماه در دومین تماس تلفنی رئیس جمهور اوکراین با وی طی دو روز گذشته، با اشاره به انتشار بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح ایران و اعلام رسمی نتیجه تحقیقات سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی، گفت: «در این بیانیه اعلام شد که خطای انسانی موجب این سانحه بوده و افرادی که در این حادثه دخالت داشته‌اند به مقامات قضائی تحویل داده خواهند شد. همکاری‌ها برای تکمیل تحقیقات با مشارکت متخصصان اعزامی از اوکراین ادامه خواهد یافت و همزمان به زودی اقدامات قوه قضائیه ایران برای رسیدگی به این موضوع آغاز خواهد شد. در آینده نزدیک یک نماینده ویژه را به کشور شما اعزام می‌کنم تا از نزدیک تأسف و تأثر ملت و دولت ایران را رسماً به شما اعلام کند. ما به تمامی تعهدات حقوقی‌امان در این مسئله پایبند هستیم و به وزیر خارجه دستور می‌دهم با وزیر خارجه شما در تماس باشد و همکاری‌ها در این زمینه ادامه یابد.»

۲۲ دی ماه رئیس جمهور از مصوب شدن تشکیل کارگروه پیگیری حادثه سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین به مسئولیت وزیر راه و شهرسازی و با عضویت وزرای دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، دادگستری، امور خارجه، معاون حقوقی رئیس جمهور، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران و سخنگوی دولت خبر داد.

در همان روز، ۲۲ دی ماه، در جلسه هیئت وزیران بیانیه‌ای در خصوص سانحه هواپیمای اوکراینی صادر شد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «دولت از مسئولیت پذیری نیروهای مسلح و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در قبول مسئولیت حادثه نسبت به وقوع خطای انسانی هولناک و آغاز پیگیری‌های جدی و اقدام درخصوص اجرای دستور مقام معظم رهبری برای تدابیر لازم جهت جلوگیری از تکرار وقایع مشابه، استقبال می‌کند.»

رئیس جمهور در جلسه ۲۵ دی ماه هیئت دولت با اشاره به حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی، گفت: «اینکه یک هواپیمایی حامل مردم عزیز از ملیت‌های مختلف مخصوصاً ایرانیان عزیز ما به اشتباه هدف یک موشک قرار بگیرد، این هم برای ما غیرمنتظره بود و فکر نمی‌کردیم یک چنین اشتباهی رخ دهد. البته آنهایی که اشتباه کردند، همان کسانی هستند که برای امنیت کشور تلاش می‌کنند و در فضای امنیت کشور بودند.»

۱۰- انتخابات مجلس

۲ اسفند ماه سال ۹۸ به موجب قانون انتخابات یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و پنجمین میاندوره ای مجلس خبرگان رهبری برگزار شد. این رویداد سیاسی در بزنگاه‌های مختلف مورد توجه رئیس جمهور بوده و اظهارنظرهایی را از سوی او به همراه داشته است.

روحانی ۲۱ اردیبهشت ماه در دیدار جمعی از فعالان سیاسی در این زمینه بیان کرد: «انتخاباتی که در پایان امسال برگزار خواهد شد می‌تواند نماد وحدت و اتحاد باشد، اگر چنانچه با هم مهربان بوده و با همدلی و روحیه برادری در کنار یکدیگر گام برداریم و چنانچه یک دستگاه و اتاق برای انتخابات تصمیم نگیرد، می‌توانیم شرایط خوبی را داشته باشیم.»

اما با نزدیک شدن به انتخابات اظهارنظرهای رئیس جمهور هم متفاوت شد و به نوعی می‌توان گفت از ریل گذاری ای که خودش در اردیبهشت ماه گفته بود خارج می‌شد و تعرض‌هایی جدی به روحیه وحدت و برادری و همدلی ایجاد کرد.

اولین سنگ بنای اظهارات انتخابات روحانی که بوی خوبی را به مشام نمی‌رساند در ۶ شهریور ماه در جشنواره شهید رجایی بود. رئیس جمهور گفت: «اگر انتخابات الکترونیک شود، مشکلا�