پدیده «تئاتر آنلاین» را نمی‌توان نادیده گرفت/ حرکت روی مدار کمدی

رحمت امینی نویسنده، مدرس و کارگردان تئاتر درباره اجرای تئاتر به صورت آنلاین که به دلیل تعطیلی تماشاخانه‌ها این روزها در پردیس تئاتر تهران در حال انجام است به خبرنگار مهر گفت: بسیاری معتقدند که ویژگی اصلی تئاتر زنده بودن آن و ارتباط مستقیم با مخاطب است اما در موقعیتی که با شرایط جدیدی در جهان روبرو می‌شویم پدیده‌ها هم شکل‌های متنوعی پیدا می‌کنند به عنوان نمونه ما تئاتر تلویزیونی یا تله تئاتر را داریم که آن هم زنده نیست و یا پدیده‌ای به نام نمایش رادیویی وجود دارد که آن هم به صورت ضبط شده پخش می‌شود و یا اگر هم زنده باشد بصری نیست و شنیده می‌شود.

 وی ادامه داد: در برهه‌ای از تاریخ نمایش جهان نیز بعد از آنکه سینما به وجود آمد فیلم تئاترها را ضبط می‌کردند و سپس در سالن‌ها به نمایش می‌گذاشتند بنابراین چه ما بخواهیم و چه نخواهیم این پدیده‌ها به وجود می‌آیند و راه خودشان را می‌روند و بعداً در معرض دید و قضاوت قرار می‌گیرند و آینده تعیین می‌کند که این حرکت چقدر می‌توانسته مفید باشد یا خیر.

امینی درباره کیفیت تولید نمایش‌ها به این شیوه نیز بیان کرد: نکته مهم در این طرح کیفیت و چگونگی تولید این آثار است چون ممکن است به جای جلب مخاطب به ضدخودش تبدیل شود. این روزها مردم بیشتر وقت خود را در منازل سپری می‌کنند و دسترسی راحتی به اینترنت و دیدن برنامه‌های مختلف دارند از همین رو برای مخاطبی که تا به حال به دیدن تئاتر نرفته و آشنایی چندانی با این حوزه ندارد دیدن یک نمایش بی کیفیت او را به کل از تئاتر زده می‌کند.  

این مدرس تئاتر یادآور شد: برای تولید چنین نمایش‌هایی در این روزها ما فرض را بر رعایت کامل اصول بهداشت و فاصله اجتماعی می‌گذاریم اما کیفیت نهایی کار بسیار مهم است و در نهایت باید دید این اقدام به نفع یا ضرر تئاتر تمام خواهد شد. به‌عنوان نمونه فردی که قرار است برای اولین‌بار یک تئاتر آنلاین را ببیند قرار است با بازی‌های تمرین نشده ضعیف، دکور و طراحی صحنه غیرشکیل و دم دستی و مواردی از این دست روبرو شود یا خیر. بنابراین در عملی کردن این پروژه چه جوان‌ترها و چه همکاران حرفه‌ای‌تر من نباید تن به هر شرایطی برای تولید تئاتر بدهند چون با این شرایط تماشای تلویزیون می‌تواند برای مردم جذاب‌تر و حتی به صرفه‌تر باشد.

وی متذکر شد: در حال حاضر کمپانی‌های بزرگ جهان امکان دیدن نمایش‌های درجه یک دنیا را به صورت رایگان برای مخاطبانشان فراهم کرده‌اند بنابراین این طرح باید آن‌قدر باکیفیت و جذاب باشد که مخاطب را به خودش جلب کند. اما در نهایت من به‌عنوان یک فعال تئاتری مشکلی با این پدیده ندارم در حالی که معتقدم زمانی که یک سازمان دولتی چنین طرحی را پیشنهاد می‌دهد باید از صفر تا صد این مسئولیت را بپذیرد تا چیزی که به مخاطب عرضه می‌شود کیفیت مطلوبی برایش داشته باشد.

امینی درباره فعالیت‌هایش در سال جدید نیز توضیح داد: تصمیم دارم در سال جدید حرکت روی مدار کمدی را ادامه بدهم و این بار به سراغ متن‌های کلاسیک کمدی جهان بروم. بعد از اجرای سه‌گانه کمدی ایرانی نمایشنامه‌ای از کارلو گلدونی که یکی از شخصیت‌های جذاب تئاتر کلاسیک جهان است برای اجرا انتخاب کردم. این نمایشنامه «تیاتر کمدی» نام دارد که یکی از متون مهم تاریخ تئاتر جهان است و در حقیقت مانیفست تئاتر کمدی در زمان خودش است.

این مدرس تئاتر افزود: در آن دوران نمایش کمدیا دلارته به نوعی آشفتگی و هرج و مرج رسیده بود و کارلو گلدونی سروشکل علمی و هنری به این نوع از تئاتر می‌دهد و این نمایشنامه تقابل بین ایده‌های هنری کارلو گلدونی و رویکرد هرج و مرج گرایانه و بداهه‌پردازی‌های آشفته کمدیا دلارته است. این نمایشنامه با ترجمه علی شمس که آثار گلدونی را ترجمه کرده است، قرار بود قبل از وضعیت پیش آمده به دلیل بیماری کرونا با جمعی از بچه‌های خوش فکر تئاتر دانشگاهی از دانشجویان گرفته تا افراد متخصص دیگر مهرماه در تالار مولوی اجرا شود که به احتمال زیاد اجرا به تعویق خواهد افتاد.

وی در پایان صحبت‌هایش با اشاره به فرصت مطالعاتی که برای پژوهش در کشور فرانسه داشته است، گفت: فرصت مطالعاتی من در کشور فرانسه و دانشگاه اوینیون به پایان رسیده است و در نظر دارم سمیناری را برگزار کنم تا مطالب گردآوری شده و نتایج پژوهش‌ها و دستاوردهای سفرم را به صورت عمومی در اختیار علاقه‌مندان قرار دهم.