جنجال تازه حاج منصور و حاج محمود در دوران کرونا

آفتاب‌‌نیوز :

«مداحی ما عین سیاست ماست»، این عین عبارتی است که منصور ارضی سال ۸۸ و در واکنش به انتقادات مطرح شده از سوی رسانه نزدیک به شهرداری وقت تهران مطرح و از حضور مداحان در عرصه سیاست و اظهارات آنان در این حوزه دفاع کرد. حالا سال‌ها از آن روز گذشته و مداحان در ایران درست همپای کردار و گفتار و رفتار مذهبی‌شان، در عالم سیاست نیز ورود کرده و از این رو گهگداری سبب ایجاد حاشیه‌هایی می‌شوند که طرفداران و منتقدان‌شان را وادار به واکنش می‌کنند.

حاشیه پیرامون آنان بسیار است و شاید از همین رو محمود کریمی خود و سایر رفقایش را «ملامتی‌ها» می‌نامد، اما این بار موضوع فقط تقابل کلامی با مسوولان قوای انتخابی نیست بلکه برگزاری یکی از پرمخاطب‌ترین مراسم‌های ماه رمضان در مسجد ارگ تهران آن هم در شرایطی که حرم امام هشتم شیعیان و حضرت معصومه (س) در مشهد و قم تعطیل است و سایر اماکن مذهبی و فرهنگی ایران نیز برای آغاز به کار دوباره چشم انتظار دستور ستاد ملی مقابله با کرونا نشسته‌اند، انتقادات بسیاری از کاربران و اهالی فن را در پی داشته و حتی استاندار تهران و نیروی انتظامی را نیز به واکنش وا داشته است.

*این حاشیه‌ها، اما فقط به مجلس روضه‌خوانی برگزار شده در مسجد ارگ تهران معطوف نماند و طرح روایتی نه چندان متعارف و ناآشنا به گوش مخاطبان، سبب شد تا صداوسیمای جمهوری اسلامی و البته مداحان بار دیگر با انتقادات بسیاری از علما، دینداران، کاربران شبکه‌های اجتماعی و ناظران و کارشناسان مواجه شوند و این سوال مطرح شود که آیا اساسا نظارتی بر مداحان در ایران وجود دارد یا خیر؟ پرسشی که مرجع پاسخگویی به آن رسانه‌ها نیستند هر چند که تجربه ثابت کرده چندان نباید انتظار شفاف‌سازی را در چنین موضوعاتی از سوی نهاد‌های مسوول و حتی غیرمسوول داشت.

حاج منصور و فاصله‌گذاری هوشمند

در میان مداحان، اقدامات سیاسی نه عیب است و نه نقص، اما کمتر کسی از آنان را می‌توان تصور کرد که برای خود چنان شأن و مقامی قائل باشد که در آستانه انتخابات مختلف به انتشار لیست مورد حمایت خود بپردازد. منصور ارضی، اما در این میان با تمام مداحان متفاوت است. او سال‌های سال است که در اماکن مذهبی و به‌ویژه مسجد ارگ مشغول فعالیت است و با اکثر چهره‌ها و رجال سیاسی دارای مسوولیت در جمهوری اسلامی ارتباطات نزدیکی دارد. همین چندی پیش و در آستانه یازدهمین دوره انتخابات مجلس بود که او لیست انتخاباتی خود را بدون نام بردن از محمدباقر قالیباف، شانس اصلی ریاست مجلس منتشر کرد تا نشان دهد بعضی اختلافات قدیمی همچنان پابرجاست. اختلافاتی که سال ۸۶، یعنی سالی که ارضی در مراسم دعای عرفه حسینیه صنف لباس‌فروشان به شهردار اسبق تهران طعنه زد و او را با یکی از افراد تاریخ اسلام مقایسه کرد؛ مقایسه‌ای که هرگز هم رفع و رجوع نشد و طرفین ترجیح دادند در گذر ایام فراموشش کنند. ارضی در روز‌هایی که تمام اماکن مذهبی و مساجد ایران به دستور ستاد ملی مقابله با کرونا که مصوباتش در حکم مصوبات شورای عالی امنیت ملی است، تعطیل بود، حاضر به تعطیلی مسجد ارگ تهران که سال‌هاست محل سخنرانی و مداحی اوست، نشد. او حتی در صفحه شخصی‌اش در شبکه اجتماعی اینستاگرام، کلیپ‌هایی را منتشر کرد که افراد آزادانه و به صرف عبور از تونل‌هایی که از آنان به عنوان «تونل ضدعفونی‌کننده» نام برده، وارد مسجد شده و با «رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند» به مدیحه‌سرایی و دعاخوانی منصور ارضی گوش می‌دهند.

انتشار این تصاویر که مصداق بارز نقض مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا بود، در شرایطی صورت گرفت که پیش از آن خبرگزاری فارس از آغاز کمپین‌هایی برای بازگشایی اماکن مذهبی در ایران خبر داده بود. مجلس عزاداری منصور ارضی به گواه فعالان مذهبی در ایران یکی از پرمخاطب‌ترین مجالس روضه‌خوانی ماه رمضان است ولی باتوجه به شرایط خاص این روز‌ها انتظار می‌رفت تعطیل یا حداقل به صورت مجازی و بدون حضور عموم جامعه برگزار شده باشد، اما نه‌تن‌ها چنین نشده، بلکه براساس اخبار منتشر شده باتوجه به تعطیلی سایر مراسم‌های مذهبی، روزبه‌روز بر جمعیت آن افزوده شده تا اینکه روز گذشته جواد حیدری، مدیرعامل موسسه قدیم‌الاحسان و از نزدیکان حاج منصور ارضی در «دردنامه‌ای» که به‌مناسبت روز معلم خطاب به منصور ارضی منتشر کرده، خبر تعطیلی مجلس روضه‌خوانی ارضی با دخالت نیروی انتظامی را نیز اعلام کرده است. استاندار تهران نیز در اظهاراتی جداگانه خبر تعطیلی این مراسم روضه را رسانه‌ای کرده است. نکته قابل‌توجه اینکه برخی فعالان رسانه‌ای در همین راستا از گلایه‌های حسن روحانی، رییس‌جمهوری از عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور به سبب برگزاری این قبیل مراسم مذهبی، آن هم در شرایط مغایر با حکم صریح ستاد ملی مقابله با کرونا خبر داده و تاکید کرده‌اند که رییس‌جمهوری در یکی از جلسات رسمی دولت، به عنوان نمونه از مراسم روضه‌خوانی «منصور ارضی» نام برده است.

«حکایتِ» کریمی!

منصور ارضی و پرهیزش از پذیرش حکم و دستور ستاد ملی مقابله با کرونا و برگزاری مراسم روضه‌خوانی‌اش، اما تنها جنجال یکی، دو روز اخیر نبود که مداحان در نقش اصلی‌اش قرار داشتند. محمود کریمی که پیش از این نیز خبرساز شده بود، برخلاف منصور ارضی از دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا پیروی کرده و در حرم خالی امام هشتم شیعیان که از شبکه‌های صداوسیما پخش زنده می‌شود، به روضه‌خوانی می‌پردازد. اما او اخیرا در جریان خواندن دعای ابوحمزه ثمالی حکایتی را طرح کرده که براساس آن، فردی با امام سوم شیعیان به صورت شرطی «تخته‌نرد» بازی کرده و باخته است. روایتی خیالی و غیرمستند که طرح آن روی آنتن رسانه سراسری، واکنش‌های بسیاری از مومنان ارادتمند به اهل بیت، فعالان سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب را برانگیخت و انتقادات بسیاری را متوجه او و البته سازمان صداوسیما کرد تا جایی که رییس ستاد امر به معروف و نهی از منکر که دوران انتخابات، آشکارا به تبلیغ لیست انتخاباتی اصولگرایان پرداخته بود، در توییترش در واکنش به انتقادات طرح شده، نوشت: «محمود کریمی را نهی از منکر کنید؛ اما از دایره بیرون نندازید.» مصطفی تاجزاده، اما در واکنش به روضه‌خوانی عجیب کریمی با اشاره به حمایت حاکمیت از مداحان نوشت: «وقتی نورچشمی‌ها چک سفیدامضا، بی‌هیچ نظارت و بازخواستی بگیرند و مدح حقیقت و عدالت و ذم حق‌کشی و فساد، به تملق‌گفتن از حاکمان و هتاکی دلسوزان استحاله یابد، مداحی هم در کمال بی‌خبری نسبت‌های شرم‌آور به معصومین می‌دهد و صداوسیما با پخش آن ترهات، موجب وهن دین و استهزای اعتقادات مردم می‌شود.»

محسن غرویان هم در اظهاراتی که پایگاه خبری مدارا آن را منتشر کرد، با اشاره به وظیفه مسوولان صداوسیما و آستان قدس رضوی گفت: «مسوولان صداوسیما و آستان قدس رضوی باید روی این‌گونه اظهارات کنترل داشته باشند؛ زیرا انتشار این قبیل حرف‌ها و روایات جعلی آثار بسیار بد و نامطلوبی به دنبال دارد.»

این اظهارات و انتقادات، اما سبب عقب‌نشینی محمود کریمی نشد. او ضمن عذرخواهی از کسانی که به راستی متوجه اظهارات او نشده‌اند، عمده انتقادات مطرح شده را به افرادی نسبت داد که به‌زعم این مداح سرشناس، نمی‌خواهند متوجه مساله شوند؛ از این‌رو خطاب به آنان گفت: «ما ملامتی هستیم و از این چیز‌ها و حرف‌ها زیاد شنیده‌ایم. ما اینجا قرآن هم بخوانیم، برخی ایراد می‌گیرند.»

به هر روی و به رغم آنچه آورده شد، به صراحت می‌توان اعلام کرد که ملامت‌ها و انتقادات اخیر به مداحان و کردار و گفتار آنان همان‌طور که در گذشته نیز متوقف نشد، احتمالا در آینده نیز متوقف نخواهد شد و گاه و بی‌گاه و فراخور زمان با فراز و فرود‌هایی مواجه خواهد شد ولی شاید بد نباشد در شرایط کنونی جمهوری اسلامی که به اذعان مسوولان، هزار و یک مشکل سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی به صورت روزانه در حال خودنمایی هستند، مداحان کمی بیشتر از گذشته نسبت به آنچه انجام می‌دهند و به زبان می‌آورند، دقت‌نظر به خرج دهند تا شاید، انتقادات مطرح شده به آنان و جوانان علاقه‌مند به این عرصه کمتر از گذشته شود.