کوه‌خواری در همدان: آغاز جاده‌سازی بر الوند

تصرف جنگل‌ها، کوه‌ها، سواحل دریاها و رودخانه‌ها توسط اشخاص سودجو با حمایت نهادهای مسئول در ایران همچنان ادامه دارد. در روزهای اخیر جاده‌سازی بر کوهستان الوند استان همدان نگرانی فعالان میراث ملی را برانگیخته است. الوند در فهرست میراث ملی ایران قرار دارد.

جاده‌سازی در کوهستان الوند، میراث ملی استان همدان

در روزهای اخیر تصاویری از جاده‌سازی جدید بر روی کوهستان الوند استان همدان توجه طرفداران میراث ملی را جلب کرده است. دشت میشان در مسیر قله الوند بار دیگر شاهد زیرسازی‌هایی است که معلوم نیست مسئولان آن چه کسانی هستند.

این دومین بار در طول پنج سال گذشته است که کوهستان الوند دچار تغییراتی می‌شود. پیش از این در سال ۹۴ در این منطقه قرارگاه بزرگی برای هلال احمر ساخته شد.

کوهستان الوند از شاخه‌های خاوری زاگرس مرکزی است که دره‌های ژرف و سرسبز، چشمه‌سارها، چمن‌زارها و ستیغ‌های پرشماری دارد. سازمان میراث فرهنگی در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹ الوند را در فهرست میراث طبیعی ایران قرار داد. این کوه همچنین از مناطق حفاظت‌شده محیط زیست است.

حسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفته است کسانی که جاده‌سازی را آغاز کرده‌اند تعطیلات عید فطر را فرصت مناسبی برای آغاز زیرسازی مسیر پیاده‌راه بالادست دهکده گنجنامه در مسیر دشت میشان این کوهستان دانسته‌اند.

زندی گفت: «زمزمه این بود که قرار است جاده‌کشی شود و نهادهای مختلفی مانند هلال‌احمر و مسئولان تله‌کابین گنجنامه نیز پیگیر اجرایی شدن آن بودند، اما هر بار از سمت برخی دستگاه‌ها مانند شورای شهر یا نهادهای دیگر مخالفت‌هایی می‌شد، ولی این‌بار کسانی که در حال انجام زیرسازی‌ها هستند، می‌گویند با مجوز منابع طبیعی در حال کارند.»

در سال‌های گذشته نیز با لودر جاده را تخت کرده بودند تا ماشین‌های سنگین بتوانند بالا بروند، این‌بار به‌گفته زندی جاده‌سازها با شن‌ریزی در حال زیرسازی هستند تا در نهایت آسفالت شود.

به‌گفته زندی هر جایی که در طبیعت جاده‌کشی شده، به مرور با حضور بیش از حد انسان تخریب شده است.

او در این زمینه به شهرک‌سازی‌ها در منطقه لواسانات تهران یا برخی مناطق استان البرز اشاره کرد. در ۱۰سال اخیر بیشترین ساخت‌وسازهای غیرمجاز در لواسانات شده است. ساخت‌وسازهای بی‌رویه در زمین‌ها و باغ‌هایی که جزو منابع طبیعی این منطقه به‌شمار می‌روند، اندک اندک چهره آن را از یک منطقه طبیعی ییلاقی به شهری اعیان‌نشین تبدیل کرد. در این دگردیسی بخشی از زیستگاه‌های طبیعی حیات وحش لواسان نابود شد. ۲۸ هزار هکتار از زیستگاه‌های طبیعی لواسان و ۲۷ هزار هکتار از زیستگاه‌های البرز مرکزی جزو محدوده حفاظت‌شده هستند.

آغاز پروژه‌هایی مانند جاده‌سازی در کوهستان الوند با امضای مدیران منابع طبیعی و محیط زیست انجام می‌شود اما هنوز روشن نیست که این پروژه با دستور چه نهادی انجام شده است. برخی شایعه‌ها این پروژه‌ را به هلال احمر مربوط دانسته‌اند.

رضوان سلماسی، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر همدان که از این منطقه دیدن کرده است، می‌گوید: «باید دستگاه‌های مختلف پاسخگوی اتفاقاتی باشند که در منطقه الوند همدان پیش می‌آید.»

او گفت در بازدیدی که داشته، دیده است که منطقه را صاف کرده‌اند و کسانی که در آن‌جا کار می‌کنند گفته‌اند کار در همین حد باقی می‌ماند و قرار است درختکاری انجام ‌شود.

سلماسی افزود: «باید همه‌ متولیانِ مرتبط با این اتفاق وارد شوند و توضیح لازم را در این زمینه بدهند که اتفاقات رخ‌داده بر چه پایه و اساسِ علمی بوده است، چیزی که من دیدم آسیب بود و اصلاً امیدوار نیستم اتفاقات رخ‌داده در جهت مثبت بوده باشد.»

در طول سال‌های گذشته کوه‌خواری در شهرهای مختلف ایران، از جمله تهران، اصفهان، مشهد، سنندج، شیراز، کرج، رشت، رامسر، گرگان، بیرجند، شاهرود، نیشابور و… رواج داشته است.

حدود ۳۰ درصد مساحت ایران را کوهستان‌ها تشکیل می‌دهند. در سرزمین خشک و نیمه‌خشک ایران کوه‌ها در تعدیل شرایط حاد اقلیمی و شکل‌گیری طیف گسترده آب‌های داخلی به‌عنوان کانون‌های تمرکز حیات زیستمندان و جوامع انسانی نقشی اساسی دارند. حیات ایران به دلیل پراکندگی بسیاری از منابع طبیعی تجدیدپذیر نظیر جنگل‌ها، مراتع و حیات وحش و همچنین تجدیدناپذیر همانند معادن در مناطق کوهستانی به کوه‌ها وابسته است.

پیشتر مسئولان محیط زیست نسبت به آسیب‌های جدی وارد شده به کوه‌های ارسباران، ساوالان، تفتان، کپه داغ، دنا، شاهو، باغران، بهرآسمان و دماوند هشدار داده بودند.

بیشتر بخوانید:

طبیعت آبله‌رو و کوهستان‌های زخمی ایران