ریسک «سرباز» و سکوتی که شکست/ عذرخواهی مجری بابت سوتی «ملخی»!

خبرگزاری مهر -گروه هنر-عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که هر پنجشنبه به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هر هفته می‌پردازد.

در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.

امروز پنجشنبه هشتم خرداد می‌توانید با سی و نهمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.

چهره هفته؛ هادی مقدم‌دوست

بیشتر از یک ماه از پخش سریال «سرباز» در شبکه سه می‌گذرد؛ سریالی که در این مدت بازتاب‌های رسانه‌ای زیادی داشت اما در مقابل این سطح از واکنش و حرف و حدیث، عوامل اصلی آن جز برخی بازیگران سکوت پیشه کرده و تلاشی برای دفاع از سریال و یا لااقل توضیح درباره برخی سوءتفاهم‌های به‌وجود آمده از خود نشان نمی‌دادند. اصلی‌ترین چهره «سرباز» اما هادی مقدم‌دوست است؛ فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان آرام و بی‌حاشیه سینما و تلویزیون که به نظر می‌رسد با ساخت این سریال متفاوت دست به یک ریسک مهم در کارنامه حرفه‌ای خود زده است.

مقدم دوست که نویسندگی و کارگردانی سریال «سرباز» را بر عهده دارد، در کارنامه خود نویسندگی چندین فیلم سینمایی و یک سریال تلویزیونی در همکاری با حمید نعمت‌الله را داشته است. فیلم‌های ملودرامی مثل «شعله‌ور» یا اثری با ساختاری متفاوت مثل «آرایش غلیظ» و یا حتی فیلم طنازانه «بی پولی». مقدم‌دوست در سریال تحسین‌شده و محبوب «وضعیت سفید» هم یارغار و همراه نزدیک حمید نعمت‌الله در خلق فیلمنامه و تولد شخصیت‌های متفاوت آن اثر بود.

خودش هم البته پیش از این فیلم مستقلی را به نام «سر به مهر» کارگردانی کرده است. فیلمی درباره تردیدهای یک دختر در خیلی از مسائل رفتاری و فکری و حتی مذهبی که نقش او را لیلا حاتمی بازی کرد و اتفاقاً در زمان رونمایی و اکران، مانند همین سریال «سرباز» جبهه‌بندی میان موافقان و مخالفانش حسابی گرم بود.

«سرباز» هم با اندکی شباهت به «سر به مهر» داستان همین افکار و تردیدهای درونی آدم‌ها در زندگی روزمره و تصمیماتشان را روایت می‌کند. کاراکترهایی که حتی اگر تصمیمی را نمی‌گیرند اما بلند بلند درباره‌شان فکر می‌کنند و از این حیث با سریال‌های مبتنی‌بر موقعیت‌های پرچالش، اتفاق محور و پر فراز و فرود متفاوت است و قصه درونی آدم‌ها در تعداد قسمت‌های بالا و در بازه زمانی طولانی روایت می‌شود.

برگ‌برنده مقدم‌دوست اتفاقاً فاصله گرفتن از شتاب رویدادهای ناگهانی و چرخش‌های دراماتیک مرسوم در سریال‌های روتین، به نفع روایت همین حالات درونی است که البته از همان مرحله طراحی داستان اولیه هم دور از ذهن نبود که چنین ساختاری نمی‌تواند در کورس رقابت با سریال‌های سیما در جذب مخاطب توفیقی داشته باشد و به تعبیری سریالی مطابق با سلیقه خاص‌پسند گروهی اندک از مخاطبان بود.

هادی مقدم دوست روز گذشته بعد از حدود ۴۰ روز سکوت نسبت به حواشی و اعتراضات به این سریال متفاوت، بالاخره سکوتش را شکست و در گفتگو با روزنامه «شرق» و در مقابل سوالات آنتونیا شرکا از منتقدان باسابقه سینما، درباره بخشی از ابهامات درباره سریال، شخصیت‌ها، قصه و ساختار توضیح داد و گفت: «یکی از مهم‌ترین مضامین این کار این بود که مخاطب را متوجه کنیم که چقدر همسران به هم توجه می‌کنند، چقدر درباره هم می‌دانند و چقدر در عالم خودشان هستند. برخی از زوج‌هایی که کارشان به جدایی می‌رسد، به این دلیل است که از حال هم هیچ خبری ندارند. اینکه به چه چیزهایی علاقه‌مند هستند؟ هرکدام در عالم خودشان هستند؛ یکی از مهم‌ترین مضامین همین است.»

این کارگردان در بخش دیگری از همین گفتگو که بیشتر هم در رسانه‌ها بازتاب یافت درباره اینکه چه دلیلی داشت که سریال را در ۵۱ قسمت بسازند به نمایش روابط درونی افراد اشاره می‌کند و اینکه این تغییر درونی در زمان سربازی که بازه‌ای ۲ ساله دارد، رخ می‌دهد و عنوان کرد: «یکی از دستورکارهایی که برای این سریال داشتیم نمایش تغییر و تحولات و ارتقای درونی آدم‌های سریال و به خصوص دو شخصیت اصلی بود… ما به عنوان نقش‌های اصلی زن و مردی را داشتیم که با هم متفاوت بودند اما طی دوران ماقبل سربازی و در بخشی از دوران سربازی باید یکی می‌شدند و نقش‌های فرعی هم بودند که برای آنها آغاز و انجام طراحی شده بود. جنس این دگرگونی‌ها همان طور که عرض کردم، درونی بود. خب، هم تعداد شخصیت‌ها زیاد بود و هم دوران سربازی دو سال طول می‌کشد و ما می‌خواستیم این تغییرات طی دوران اتفاق بیفتد.»

سریال «سرباز» از نظر تعداد قسمت‌ها حالا از نیمه گذشته و آرام‌آرام به قسمت‌های پایانی نزدیک می‌شود و باید دید سیر صعودی جذب مخاطبان این سریال که به استناد آمارهای رسمی سازمان صداوسیما از نیمه رمضان آغاز شده است، در پایان راه به چه مرحله‌ای خواهد رسید.

حاشیه هفته؛ عذرخواهی بابت اظهارنظرهای شتاب‌زده

نجمه جودکی مجری جوان و به نسبت هم‌دوره‌ای‌هایش موفق در تلویزیون است که پیش از این چند برنامه در باکس صبحگاهی یا شبانه روی آنتن شبکه‌ها داشت و می‌توان گفت به اقتضائات آنتن زنده هم آشنایی دارد.

او در روزهای ابتدایی هفته گذشته جمله‌ای را روی آنتن زنده بر زبان آورد که یک باره در شبکه‌های اجتماعی بازتاب پیدا کرد و البته از آنجا که مبنای علمی و خبری نداشت باعث رنجش هموطنان در شهر قم هم شد.

جودکی در برنامه تلویزیونی خود در شبکه دو بدون استناد به هیچ منبعی مدعی شد که «ورود ملخ‌ها به ایران از قم شروع شده است و الان رسیده به تهران» و همین ادعا انتقادهای فراوانی علیه او مطرح کرد که بعد از ادعای بی‌اساس انتصاب کرونا به شهر قم، حالا حمله ملخ‌ها را هم به این شهر نسبت داده‌اند. این مجری تلویزیون البته به فاصله‌ای اندک و با ویدئوی دیگری از مردم این استان عذرخواهی و عنوان کرد که به دلیل خبرهای متعدد و شتاب در کار سهواً ورود ملخ‌ها را از قم اعلام کرده است.

جودکی در میان مجریان تلویزیون جزو بی‌حاشیه‌ترین هاست و مناسبات اجرا را چه روی آنتن زنده و چه حتی در صفحه مجازی معمولاً رعایت می‌کند. با این حال شاید آنتن زنده و اتفاقات و پیشامد این روزهای جامعه و کشور گریبانگیر این مجری تلویزیون هم شده باشد و او را به سمت چنین اظهارنظری آن هم متأثر از فضای مجازی برده است.

جودکی این روزها اجرای برنامه صبحگاهی شبکه دو سیما را بر عهده دارد و شاید بودن هر روزه روی آنتن و فشار اجرای برنامه‌ای روتین دلیل بخشی از این حواشی بوده باشد. او چندی پیش هم از زنده یاد نجف دریابندری به اشتباه یاد کرد و با اشاره عوامل پشت صحنه، اسم دریابندری را روی آنتن اصلاح کرد.

با این حال فارغ از اظهارنظر و اشتباه این مجری جوان، کم نیستند مجریان تلویزیونی که از تریبون رسانه ملی برای اظهارنظرهای شاذ و واکنش‌ها به اتفاقات حاشیه‌ای استفاده می‌کنند تا به عمد بخش‌های مختلف اجرایشان در شبکه‌های اجتماعی دیده شود و از این طریق توجه مخاطب را جلب کنند و یا بدون مطالعه و دانش لازم آنتن را به دست گرفته و درباره موضوعات مختلف نظر خود را مطرح می‌کنند.

اتفاق ویژه هفته؛ قطع شدن یک شبکه دیگر برون‌مرزی!

رسانه‌ها امروز مهمترین نقش را در میدان جنگ‌های نرم به ویژه مواجهه با پروژه‌های سودجویانه همچون ایران هراسی و اسلام هراسی دارند؛ به ویژه رسانه‌های برون مرزی که برای مخاطب فرامرزی و با هدف برنامه‌سازی برای آن‌ها فعالیت می‌کنند. و با این همه در شرایط حاکم بر جهان مهمترین و عجیب‌ترین اتفاق هفته گذشته قطع شدن دو شبکه معاونت برون مرزی صداوسیما، روی ماهواره‌ها بود و اینکه بخشی از مخاطبانشان را از دست دادند.

شبکه «الکوثر» هفته پیش از ماهواره یوتل ست قطع شد و پیمان جبلی معاون مرزی صداوسیما با سخنانی صریح، متولیان دولتی را به بهانه عدم تأمین اعتبارات ارزی بازخواست کرد. روز گذشته هم اعلام شد که ماهواره پاک ست، پخش شبکه «سحر» را از این ماهواره قطع کرده است.

هر دو این شبکه‌ها به دلیل بدهی انباشته صداوسیما طی چند ماه با این مشکلات مواجه شده‌اند و از هفته گذشته تاکنون پیمان جبلی معاون برون مرزی صداوسیما، مدیر شبکه‌ها و سایر مسئولان مربوطه به اطلاع رسانه و کنایه‌هایی در این باره پرداخته‌اند.

کنایه‌هایی که بیشتر به دولت وارد شده است و صداوسیما دولت را مسئول اصلی این مشکلات و بدهی انباشته خود به ماهواره‌ها دانسته است.

از طرف دیگر البته دولتی‌ها اصرار دارند که این مطالبه سازمان صداوسیما فراتر از تعهدات ارزشی دولت به این سازمان است و مشکل به‌وجود آمده ارتباطی به تأمین ارزی از سوی دولت ندارد.

جبلی روز گذشته و در گفتگویی با خبرگزاری مهر بدهی به ماهواره یوتل ست را ۱۵۰ هزار دلار اعلام و بیان کرد که مشکلات بودجه‌ای باعث شده است عمده فعالیت آن‌ها در بخش‌های تولید و حتی تأمین متوقف شود و به اجبار به کارهای کم تأثیر روی بیاورند.

فارغ از جدال ارزی صورت گرفته میان دولت و رسانه ملی، واقعیت اما این است که قطعی این شبکه‌ها روی ماهواره در حالی رقم خورده که اتفاقاً مخاطبان قابل توجهی داشته‌اند و حالا باید میدان رسانه‌ای را به رقبای خود واگذار کرده و هنوز مشخص نیست فرصت از دست رفته را کی دوباره بازیابند.

سینما در سیما؛ جنجال‌های تلویزیونی منتقد سینما

مسعود فراستی دیگر مدت‌هاست منتقد بلامنازع سینمایی در قاب تلویزیون است که به صراحت، جنجال و حتی گاه زبان تندش در نقد شناخته می‌شود. او پایان هفته گذشته در برنامه «دورهمی» مهمان مهران مدیری شد و از زندگی خود، وضعیت سینما و تولید فیلم گفت. فراستی یک بار دیگر از فیلم‌هایی گفت که در نظر او «آشغال» محسوب می‌شوند و در سینمای ایران در چنین جایگاهی ساخته می‌شوند و مخاطب نباید آنها را ببیند.

او حتی از مخاطبان در خواست کرد که یک بار دیگر فیلم‌های خوب خارجی را ببینند و همزمان بحث ورود پول‌های کثیف به سینما را هم پیش کشید تا اینگونه نتیجه‌گیری کند که «با پول کثیف نمی‌توان انتظار یک سینمای تمیز را داشت.»

سخنان فراستی در «دورهمی» شبانه با مهران مدیری اما مثل دیگر حضورهای تلویزیونی او در سال‌های اخیر، باز هم نقل محافل و دستمایه نقدها و یادداشت‌های منتقدان سینمایی در محافل رسانه‌ای و فضای مجازی شد. برخی این سخنان را درست دانستند و برخی آنها را سخنان جنجالی منتقدی دانستند که سال هاست همین حرف‌ها را بیان می‌کند اما نتوانسته است تأثیر یا تغییری در روند تولیدات سینمای ایران ایجاد کند.

با این حال مهمترین محور همه این مواضع و اظهارنظرها، مبحث نقد سینما در مدیوم تلویزیون و در ساختار این رسانه فراگیر و در دسترس برای مخاطبان بود، اینکه این تریبون در اختیار چه کسانی قرار دارد و یا حتی برنامه‌های نقد سینمایی را زیر ذره بین قرار دادند. بخشی از منتقدان نیز به حضور یک دهه‌ای فراستی در تلویزیون و در برنامه‌های نقد شبکه سه اشاره کردند و به کم و کیف این حضور با نگاهی انتقادی پرداختند.

درنهایت بسیاری از منتقدان به این بهانه تریبون نقد سینما در سیما را مورد کنکاش و واکاوی قرار دادند و این تریبون را در تولید آثار سطحی و سخیف سینمایی بی تأثیر ندانستند.

مهمترین این منتقدان هم هوشنگ گلمکانی بود که به قول خودش چندین بار قرار بوده با فراستی درباره موضوع «نقد فیلم» گفتگو کند و یک بار دیگر او را به مناظره در این باره دعوت کرد.

پیشنهاد هفته؛ فصل جدید اعجوبه‌ها

شب گذشته چهارشنبه هفتم خرداد اولین قسمت از فصل جدید «اعجوبه‌ها» به‌صورت ناگهانی و بدون اطلاع‌رسانی قبلی روی آنتن شبکه سه سیما رفت. «اعجوبه‌ها» سال گذشته به آنتن شبکه رسید و مهران غفوریان مجری این برنامه تلویزیونی بود.

بسیاری انتخاب غفوریان را برای این برنامه که قرار بود فضایی برای دیده شدن بچه‌ها و توانمندی‌هایشان باشد نادرست دانستند با این حال غفوریان به تدریج توانست با ترکیبی از استندآپ کمدی و اجرا به گفتگو با کودکان بپردازد و برنامه را تماشایی کند.

فصل جدید این برنامه اما با اجرای نادر سلیمانی روی آنتن رفت. سلیمانی بیشتر در سریال‌های طنز دیده شده است و هنوز مشخص نیست جز دلایل ظاهری در نزدیکی فیزیکی به استیو هاروی مجری اصلی برنامه مشابه «اعجوبه‌ها» در شبکه‌های خارجی چه دلیل دیگری برای انتخاب او بوده است.

با این همه «اعجوبه‌ها» از معدود برنامه‌ها با محوریت کودکان است که سعی دارد به خانواده‌ها آموزش دهد قرار نیست همه فرزندان دکتر و مهندس شوند و می‌توان بچه‌ها را در جهت علایق خودشان راهنمایی و هدایت کرد.

باید دید فصل جدید این برنامه تلویزیونی که قسمت اول آن روز آنتن رفت تا چه حد می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند و به یک موفقیت تبدیل شود. این برنامه به صورت هفتگی روی آنتن می‌رود و هنوز اطلاع رسانی دقیقی درباره روزهای پخش آن اعلام نشده است و حتی سایت شبکه سه هنوز این برنامه را با تصویری از مهران غفوریان اطلاع رسانی می‌کند!