ژئوپلیتیک فضای مجازی؛ بررسی راهبردهای کمیسیون سولاریوم کنگره

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل

- مهدی پورحسنی: در طول تاریخ فناوری تأثیر زیادی بر واحدهای سیاسی و حتی تغییرات نظام بین المللی بر جای گذاشته است.

پس از جنگ دوم جهانی دستیابی دو کشور آمریکا و شوروی به تسلیحات اتمی موجب تغییر نظام بین الملل از چند قطبی به دو قطبی و تحول استراتژی‌های نظامی از تهاجمی به بازدارندگی و جلوگیری از درگیری نظامی بین دو بلوک شرق و غرب و جنگ سرد شد.

در قرن بیست و یکم و ورود کشورها به جامعه اطلاعاتی، فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی به یکی از مهمترین ابزارهای تولید توزیع قدرت در سطح ملی و بین المللی تبدیل شده است.

ایالات متحده آمریکا که در ابتدا با سرمایه گذاری از طریق اداره پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی و مؤسسه علوم ملی این کشور در زمان جنگ سرد فضای مجازی را ایجاد کرده بود سعی داشت از این ابزار برای تداوم هژمونی بر نظام بین الملل استفاده کند ولی تغییرات در محیط بین المللی از جمله افزایش قدرت رقبای این کشور مانند چین، روسیه و اتحادیه اروپایی در نظام بین الملل و ماهیت تمرکز گریز و چالشی و متغیر فناوری اطلاعات و افزایش قدرت نیروهای فراملی و فروملی ناشی از گسترش این فناوری باعث شده است که این کشور مجبور شود چندین بار برای جلوگیری از زوال قدرتش در این حوزه راهبردهای جدیدی را طراحی کند.

در این خصوص هنوز یک سال از استراتژی سایبری ترامپ نگذشته، کمیسیونی دو حزبی در سال ۲۰۱۹ در این کشور تشکیل شده تا استراتژی جدیدی را برای این کشور تدوین کند این کمیسیون در اوایل مارس سال جاری گزارش نهایی خودش را منتشر کرد.

کمیسیون سولاریوم فضای مجازی به عنوان یک نهاد دو حزبی بر اساس قانون دفاعی سال ۲۰۱۹ تشکیل شده است. در گزارش پایانی توصیه‌های گوناگونی برای سیاست سایبری آمریکا مطرح کرد. ایجاد مجدد مرکز هماهنگ کننده سایبری کاخ سفید و ایجاد دفتر مسائل سایبری در وزارت امورخارجه از آن جمله است.

این کمیسیون تصدیق کرده که آمریکا نتوانسته است از تهدیدهای جدی سایبری جلوگیری کند. در این راهبرد تاکید شده است کنگره باید کمیته دائمی امنیت سایبری را برای ایجاد یکپارچگی برای مدیریت این حوزه در سنا ایجاد کند.

کنگره موظف است که آژانس امنیت سایبری و امنیت زیرساختی را تا تاب آوری ملی زیرساخت‌های اساسی تقویت کرده و ایمنی بیشتر اکوسیستم سایبری را به ارمغان بیاورد. همچنین قوای مقننه ومجریه باید قوانینی را وضع کنند تا به جذب، حفظ و توسعه افراد مستعد در حوزه‌های سایبری کمک کند.

"ایجاد مجدد مرکز هماهنگ کننده سایبری کاخ سفید و ایجاد دفتر مسائل سایبری در وزارت امورخارجه از آن جمله است.این کمیسیون تصدیق کرده که آمریکا نتوانسته است از تهدیدهای جدی سایبری جلوگیری کند"این راهبرد در سه لایه ذیل عمل کرده و راهبردهای کوتاه دامنه‌ای را اتخاذ کرده است:

لایه اول: ایجاد هنجارهای مسئولانه و تأمین کننده منافع آمریکا در فضای مجازی: در این خصوص آمریکا باید با همکاری متحدین و شرکا با ابزارهای دیپلماسی، تحریم و به اشتراک گذاری اطلاعات از هنجارهای بین المللی که منعکس کننده منافع این کشور در فضای مجازی است حمایت کند در این خصوص قوه مجریه باید در مجامع ایجاد کننده استانداردهای بین المللی مشارکت فعال کند و کنگره موظف است تا به بهبود ابزارهای بین المللی برای اجرای قوانین در فضای مجازی مانند مساعدت‌های حقوقی متقابل کمک کند.

لایه دوم: تلاش برای از بین بردن منافع دشمنان: در این خصوص کنگره موظف شده تا از منابع کافی برای امنیت سایبری اطمینان حاصل کرده و با مشاوره بخش خصوصی به اطمینان بخشی عملکرد مستمر بخش‌های حیاتی اقتصاد در صورت وقوع مشکلات و مزاحمت‌های سایبری مهم کمک کند و سواد دیجیتالی را توسعه و آگاهی عمومی را برای مقاوم سازی در برابر عملیات‌های اطلاعاتی توسعه دهد. همچنین کنگره باید مرکزی را برای صدور گواهینامه‌های امنیت سایبری و برچسب گذاری این خدمات به کار گرفته و دفتر آمار مجازی را برای جمع آوری دیتا برای امنیت سایبری ایجاد کند.

لایه سوم: تحمیل هزینه سایبری: این راهبرد در صدد تحمیل هزینه برای جلوگیری از رفتار مخرب و کاهش دشمنان و بکارگیری همه ابزارها در دفاع مجازی است در این استراتژی به مقامات آمریکایی توصیه شده تا ظرفیت بکارگیری ابزارهای سایبری و غیر سایبری را برای شرایط رقابت، بحران و منازعه حفظ و به کار گیرند و از امکانات نظامی و غیر نظامی برای جلوگیری از حملات سایبری در تمامی سطوح استفاده کنند، در این خصوص به ارزیابی نیروهای سایبری، آسیب پذیری‌های سیستم‌های تسلیحاتی نظامی و غیر نظامی در حوزه سایبری بپردازد و اطمینان حاصل کند که آمریکا امکانات مناسب را در این خصوص دارد.

این کمیسیون با ۷۵ توصیه که به برخی از مهمترین آن اشاره شد به اصلاح ساختاری دولت آمریکا برای امنیت بیشتر فضای مجازی، تغییر شکل اکوسیستم سایبری به شکل امن تر، تقویت تاب پذیری و مقاومت بیشتر، همکاری بیشتر بخش عمومی و خصوصی، حفظ و گسترش استفاده از ابزارهای نظامی برای جلوگیری از حملات سایبری، تقویت نهادهای امنیت زیرساختی و ایجاد نقطه کانونی جدید برای هماهنگی بین قوه مجریه و کنگره اشاره کرده است ولی مهمترین استراتژی آن دفاع رو به جلو که به معنی انجام اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از اعمال دشمن در فضای مجازی است ولی به نظر می‌رسد ویژگی‌های خاص فضای مجازی که در بالا به آن اشاره شد و قطب بندی‌های جدید قدرت در سطح بین المللی که باعث زوال قدرت هژمونیک این کشور شده موجب خواهد شد نگرش رئالیستی که در این راهبردها غالب است کارایی لازم را نداشته باشد.

منابع:

https://media.defense.gov/۲۰۱۸/Sep/۱۸/۲۰۰۲۰۴۱۶۵۸/-۱/-۱/۱/CYBER_STRATEGY_SUMMARY_FINAL.PDF

https://www.csoonline.com/article/۳۵۳۲۸۱۳/cyberspace-solarium-report-calls-for-layered-cyber-deterrence-defend-forward-strategy.html

https://www.mehrnews.com/news/۴۴۲۳۱۹۶/

https://www.cfr.org/blog/cyber-week-review-march-۱۳-۲۰۲۰

-گسترش فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات و تحول امنیت، دکتر مرتضی نورمحمدی، بنیاد حقوقی میزان