بهارستان در قرق اصولگرایان

حق نشر عکس

TASNIM

اگرچه در ایران و جهان به علت شیوع ویروس کرونا دل و دماغی نمانده، در ساختمان مجلس در بهارستان برو بیایی برپاست. یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه رسما آغاز می‌شود.

انتخابات مجلس یازدهم دوم اسفند پارسال برگزار شد. از ۲۹۰ نماینده، ۲۷۹ نفر انتخاب شده‌اند، ۱۱ نماینده باقی مانده در هشت حوزه به دور دوم رفته‌اند. به‌ علت شیوع کرونا، دور دوم عقب افتاده و قرار است شهریور ماه برگزار شود.

بیشتر بخوانید:

• مجلس یازدهم ایران؛ راه سخت قالیباف برای ریاست
• درخواست دولت از مجلس یازدهم: با وجود تفاوت سیاسی همکاری کنیم

مشارکت در انتخابات یازدهمین دوره مجلس ایران حدود ۴۳ درصد اعلام شد. کم‌‌ترین میزان مشارکت در یازده دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی.

"حق نشر عکسTASNIMاگرچه در ایران و جهان به علت شیوع ویروس کرونا دل و دماغی نمانده، در ساختمان مجلس در بهارستان برو بیایی برپاست"درباره بی‌رمق بودن این انتخابات دلایل مختلفی مطرح شده است. مانند مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، ناامیدی رای دهندگان از وعده‌های عملی نشده دولت حسن روحانی.

با وجود همه این مشکلات، انتخابات مجلس یازدهم به عنوان مهمترین رخداد سیاسی سال، از اوایل پاییز پارسال داشت کمی گرم می‌شد که افزایش نرخ بنزین و اعتراض‌های آبان ماه و واکنش حکومت به این اعتراض‌ها، فضا را تغییر داد.

حق نشر عکس

SHORA-GC.IR

Image caption

شورای نگهبان

یک ماه بعد از اعتراض‌ها، کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در حمله هوایی آمریکایی و سرنگون شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی با پدافند سپاه پاسداران، فضایی یاس‌آلودی ایجاد کرد و رد صلاحیت‌های شورای نگهبان و شیوع ویروس کرونا هم فضا را سرد‌تر کرد.

جولان اصولگرایان

نتیجه رد صلاحیت‌ها در شورای نگهبان یا دلسردی رای‌دهندگان از اصلاح‌طلبان، مجلسی شد تقریبا یک دست از اصولگرایان. از نکات کم سابقه درباره مجلس یازدهم یکی این است که از ۲۹۰ نماینده مجلس قبل یعنی مجلس دهم ۲۴۸ نفر در انتخابات مجلس یازدهم نامزد شده بودند که بیشترشان یا رد صلاحیت شدند یا رای نیاوردند و تنها ۵۶ نماینده از دوره قبل دوباره بر صندلی‌ نمایندگی تکیه می‌زنند.

۱۷۴ نماینده مجلس یازدهم، سابقه‌ نمایندگی ندارند و بسیاری از آنها با چم و خم کار مجلس، آیین‌نامه‌های داخلی و نحوه کار کمیسیون‌ها، آشنا نیستند.

در این دوره حدود ۲۰ نفر از اصلاح‌طلبان و۳۷ نماینده مستقل به مجلس راه یافته‌اند و ترکیب مجلس یازدهم از این نظر شبیه مجلس هفتم است. همزمانی سال اول یک مجلس اصولگرا با سال آخر دولتی با تفکر سیاسی متفاوت.

اما سهم گروه‌های سیاسی از مجلس یازدهم چیست؟

جبهه پایداری انقلاب اسلامی

مریدان محمد تقی مصباح یزدی مجتهد و استاد حوزه علمیه قم در انتخاباتی بی‌سابقه از نظر مشارکت پایین، به پیروزی بی‌سابقه‌‌ای رسیدند.

گفته شده پایداری‌ها می‌توانند ده‌ها نماینده مجلس یازدهم را با خود همراه کنند اما عباس سلیمی نمین تحلیلگر نزدیک به اصولگرایان می‌گوید پایداری‌ها درباره دامنه قدرت و نفوذشان بزرگنمایی می‌کنند.

بیشتر اعضای این تشکل سیاسی از همراهان سابق محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری پیشین ایران هستند که بعد از آشکار شدن اختلاف او با رهبر ایران، از محمود احمدی‌نژاد فاصله گرفتند و حدود ۹ سال پیش جبهه پایداری انقلاب اسلامی را تشکیل دادند.

جبهه پایداری در مرامنامه‌اش گفته "تحت رهنمود و هدایت فقیهان وارسته" فعالیت می‌کند. یکی از این فقیهان البته محمد تقی مصباح یزدی است و فقیهان دیگر خواسته‌اند ناشناس بمانند.

حق نشر عکس

FARSNEWS

Image caption

مرتضی آقا تهرانی، دبیرکل جبهه پایداری

دبیرکل این تشکل مرتضی آقا تهرانی است، از شاگردان مصباح یزدی که به کابینه محمود احمدی‌نژاد درس اخلاق می‌داد.

بعد از قهر کردن آقای احمدی‌نژاد از رهبر و خانه‌نشینی ۱۱ روزه رئیس جمهوری سابق، آقا تهرانی حسابش را از احمدی‌نژاد جدا کرد.

موسسه مصباح یزدی سال ۱۳۷۱ مرتضی آقا تهرانی را برای تحصیل به کانادا فرستاده بود، از آنجا به آمریکا رفت. در آمریکا گرین کارت (اقامت دائم) گرفت، هر چند خودش می‌گوید گرین کارتش حالا باطل شده است. او یک سال پیش از انتخاب محمود احمدی‌نژاد به ایران برگشت.

خودش می‌گوید به اصرار محمود احمدی‌نژاد در انتخابات مجلس شرکت کرد و در مجالس هشتم و نهم نماینده بود.

"یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه رسما آغاز می‌شود.انتخابات مجلس یازدهم دوم اسفند پارسال برگزار شد"در انتخابات مجلس دهم فهرست ۳۰ نفره ائتلاف اصلاح‌طلبان، لیست پایداری‌ها و بقیه اصولگراها را عقب زد و مرتضی آقاتهرانی نتوانست به مجلس برود.

چهار سال بعد یعنی اواخر بهمن ماه پارسال جبهه پایداری در انتخابات مجلس یازدهم فهرست خودش را منتشر کرده بود اما ۴۸ ساعت پیش از انتخابات با وساطت "شورای ائتلاف نیروهای انقلاب" که برای نزدیک کردن اصولگرایان تشکیل شده، با بقیه اصولگراها ائتلاف کرد و در مقابل نام ۹ نفر از اعضای پایداری را به فهرست ۳۰ نفره اصولگرایان تهران تحمیل کرد.

همه نام‌های فهرست ۳۰ نفره اصولگرایان با سرلیستی محمد باقر قالیباف شهردار سابق تهران وارد مجلس یازدهم شدند.

مرد شماره دو جبهه پایداری صادق محصولی است. از رفقای قدیمی محمود احمدی‌نژاد و وزیر کشور و وزیر رفاه و تامین اجتماعی در دولت او، نظامی سابق و سیاستمداری ثروتمند که گفته شده پدر خوانده جبهه پایداری است.

صادق محصولی همان کسی که برای توافق بر سر فهرست ۳۰ نفره با بقیه اصولگرایان، روی نام بعضی از نامزدهای لیست پایداری خط کشید و هم حزبی‌هایش را رنجاند.

با وجود لیست واحد در انتخابات مجلس یازدهم، ماه‌عسل اصولگرایان زیاد طول نکشید. در سه ماه گذشته اختلاف بر سر اینکه چه کسی رئیس مجلس باشد جبهه پایداری و طرفداران قالیباف و حزب موتلفه را به جان هم انداخت.

قالیباف و 'نواصولگرایان'

محمد باقر قالیباف شهردار سابق، نفر اول فهرست تهران با یک میلیون و ۲۶۵ هزار رای در انتخاباتی کم‌رمق برای اصولگرایان آبرو خرید. قالیباف که حالا واژه تازه "نواصولگرا" را وارد ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی کرده، یکی از چهره‌های عملگرا در میان اصولگرایان است.

شهردار سابق تهران خرداد ماه پارسال با انتشار ویدئویی از "جوانان انقلابی" یا همان نو اصولگراها برای "حضور پرشور" در انتخابات دعوت کرد و از آنان خواست با قدرت در انتخابات شرکت کنند.

حق نشر عکس

MEHRNEWS

Image caption

محمد باقر قالیباف شهردار سابق، نفر اول فهرست تهران در انتخابات مجلس یازدهم

طرفداران قالیباف در تبلیغاتشان مثل انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ بر مشکلات اقتصادی متمرکز شدند. بقیه اصولگراها با تردید به این حرکت قالیباف زل زدند.

رقیبانش در جبهه پایداری و طیف سنتی‌تر اصولگرایان مثل جمعیت موتلفه که این روزها با قالیباف بر سر ریاست مجلس کشمکش دارند، ییش از آنکه قالیباف را پایبند به ایدئولوژی اصولگرایی بدانند، او را تکنوکراتی می‌شناسند که سر بزنگاه‌هایی مثل امضای برجام یا مذاکره با آمریکا، به گفته آنان "از اصول کوتاه می‌آید".

اصولگرایان مخالف قالیباف هنوز مجلس جدید آغاز نشده حرف و حدیث‌های گذشته درباره "زدوبندهای" قالیباف در شهرداری تهران را تازه کرده‌اند تا راه رسیدن او به صندلی ریاست را سخت‌تر کنند، این حرف‌ها نه درباره رقیب که راجع به سرلیست انتخاباتی خودشان است.

محمد مهاجری تحلیلگر اصولگرا معتقد است که قالیباف آمده تا رئیس مجلس شود و اگر قرار بود رئیس نشود، وارد انتخابات نمی‌شد. به اعتقاد مهاجری اختلاف میان اصولگرایان در مجلس یازدهم بالا می‌گیرد اما دست‌هایی از بیرون از مجلس سعی خواهند کرد «از سر دلسوزی» مجلس یازدهم را مدیریت کنند.

مدیران احمدی نژاد

شمار پرشماری از وزیران، استانداران و مدیران دولت محمود احمدی‌نژاد در مجلس یازدهم حضور دارند، آیا سازماندهی وسیعی پشت این حرکت بوده؟ جوابش هنوز معلوم نیست.

شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد در دولت محمود احمدی‌نژاد که حالا به عنوان نماینده رامسر و تنکابن به مجلس یازدهم رفته می‌گوید "هشت عضو کابینه دولت‌های نهم و دهم، ۹ استاندار، تعداد قابل‌توجهی از معاونان وزیران، فرمانداران و مدیران دوره احمدی‌نژاد از منتخبان مجلس یازدهم هستند."

وزیر سابق اقتصاد گفته: این افراد بیش از ۵۰ نفرند.

"از ۲۹۰ نماینده، ۲۷۹ نفر انتخاب شده‌اند، ۱۱ نماینده باقی مانده در هشت حوزه به دور دوم رفته‌اند"با هم فصل مشترک دارند و سال‌ها همکار بوده‌اند و در مجلس یازدهم جلسات هماهنگی خواهند داشت.

وقتی محمود احمدی‌نژاد از چشم اصولگرایان افتاد، بعضی از این مدیرانش میان خودشان و رئیس سابق مرز کشیده بودند، خطی مبهم که شاید با گذشت زمان کمرنگ شده باشد.

مدیران دوره محمود احمدی‌نژاد در حوزه انتخابیه تهران شانسی نداشتند. از هشت عضو کابینه که در مجلس یازدهم حضور دارند فقط یک نفر - رضا تقی‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات - از تهران وارد مجلس یازدهم شد.

محمدرضا میرتاج‌الدینی معاون پارلمانی رئیس جمهوری از تبریز به مجلس راه یافت، علی نیکزاد وزیر راه و شهرسازی از اردبیل، حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر سابق آموزش و پرورش از همدان به مجلس راه یافت.

عبدالرضا مصری وزیر سابق رفاه از کرمانشاه به مجلس رفت، محمد مهدی زاهدی وزیر علوم دولت احمدی‌نژاد از کرمان به مجلس یازدهم رفت، شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد سابق از تنکابن به بهارستان رفت، اسدالله عباسی وزیر سابق تعاون از رودسر و فریدون عباسی معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی از کازرون به مجلس یازدهم راه یافت.

عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به این سوال که آیا احتمال دارد محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۴۰۰ به قدرت برگردد؟ می‌گوید: "اگر هواداران او در مجلس عملکرد مطلوب حاکمیت را داشته باشند که حتما دارند، نه خود او بلکه نیروی مورد نظرش اجازه ورود پیدا خواهد کرد."

طیف سنتی اصولگرایان

از رضا تقوی عضو جامعه روحانیت مبارز که بگذریم، مصطفی میرسلیم وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از نمایندگان شاخص طیف سنتی اصولگرایان در مجلس یازدهم است. میرسلیم عضو حزب موتلفه اسلامی است و امیدوار است رئیس مجلس یازدهم شود.

اعضای حزب موتلفه که این روزها به شدت از رئیس شدن مصطفی میرسلیم در مجلس یازدهم حمایت می‌کنند، چهار سال پیش در انتخابات ریاست جمهوری، پشت او را خالی کردند و از رقیبش ابراهیم رئیسی حمایت کردند.

حق نشر عکس

ISNA

Image caption

مصطفی میرسلیم

آن زمان حزب موتلفه اعلام کرد که آقای میرسلیم به نفع ابراهیم رئیسی کنار رفته اما میرسلیم تکذیب کرد و انصراف نداد و در آخر هم با ۴۷۸ هزار رای، بعد از حسن روحانی و ابراهیم رئیسی سوم شد. ماجرای اختلاف تاریخی مصطفی میرسلیم با حزبش این روزها دوباره سر زبان‌ها افتاده است.

شانس این سیاستمدار ۷۳ ساله یا "اصولگرای تکرو"، برای ریاست مجلس زیاد نیست، اما بقیه گروه‌ها اگر بخواهند علیه قالیباف جبهه بگیرند، شاید با او به توافق برسند تا به جای علی لاریجانی رئیس مجلس شود.

اصلاح طلبان

تنها اصلاح‌طلب سرشناسی که به مجلس یازدهم راه یافت مسعود پزشکیان بود آن هم نه به مدد حمایت اصلاح‌طلبان که محبوبیتش در حوزه انتخابیه تبریز- اسکو او را به بالای جدول نمایندگان آذربایجان شرقی رساند.

یک فعال اصلاح‌طلب گفته نمی‌خواستیم زیربار "نامزدهای اجاره‌ای" برویم.

به گفته محمود میرلوحی وقتی ساختار حزبی وجود ندارد و دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب انتخابات را رهبری می‌کنند روز بعد از انتخابات کسی که پیروز شده می‌گوید به هیچکس وابستگی ندارم و به کسی پاسخگو نیستم.

این عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان می‌گوید ۶۰ نفر از نمایندگان لیست امید نردبانی را که با آن بالا رفته بودند به پایین پرت کردند و به خودشان، مردم و اصلاحات ضربه زدند.

به گفته این فعال سیاسی اصلاح‌طلب، "جامعه در حال عبور از اصلاح‌طلبان است و شعار اصلاح طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا هم همین را حکایت می‌کند. مردم در انتخابات مجلس یازدهم هم به حکومت و هم به اصلاح‌طلبان پیام دادند و گفتند اگر نتوانید مطالبات ما را مطرح و تامین کنید ما مجبور به حضور پای صندوق رای نیستیم."

آذر منصوری قائم مقام حزب اتحاد ملت و از چهره‌های اصلاح‌طلب هم معتقد است "اصرار بر حضور در قدرت به هر قیمتی، باید از دستور کار اصلاح طلبان خارج شود و هر نوع اصلاح باید در مسیر احیای سرمایه‌ اجتماعی باشد."

اما آنطور که شریط سیاسی ایران نشان می‌دهد، اگر منظور از "اصلاح طلبان" را جناح سیاسی آشنا در دوران محمد خاتمی در حتی تا قبل از اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ در نظر بگیریم، چشم‌اندازی از بازگشت این جناح سیاسی به مجلس ایران، یا حتی سایر نهاید‌های قدرت دور از انتظار است.