شعار سال تنها مربوط به شرکت‌های دانش بنیان نیست

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: مشکلات اقتصادی کشور تبدیل به یک گلوگاه شده است که حل و یا عدم رفع آن‌ها می‌تواند آینده کشور را تغییر دهد؛ از این رو رهبر انقلاب بیش از یک دهه است که به صورت مداوم شعارهای سال را از حوزه اقتصاد و تولید بیان می‌کنند.

با این حال همچنان مشکلات اقتصادی چیره بوده و مردم به آرامش خاطر مناسبی دست نیافته‌اند.

رهبر انقلاب شعار سال ۱۴۰۱ را نیز همانند سالیان گذشته از حوزه اقتصاد برگزیدند؛ شعار «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» حاوی موارد کلیدی و مهمی است که وظیفه مسئولان، خصوصاً مسئولان دانشگاهی را دو چندان می‌کند.

هر چند دانشگاه‌ها به عنوان مراکز علمی باید در صدر ارائه راه حل برای حل مشکلات باشند، اما دوری دانشگاه از بطن جامعه باعث شده عملاً اکثر دانشگاه‌ها به تحقیقات بی اثر بپردازند، اما شعار امسال مبنی بر توجه به تولید دانش بنیان می‌تواند باعث احیای دانشگاه‌ها شود.

از این رو به سراغ محمد شیخ زاده، رئیس دانشگاه مادر خراسان شمالی یعنی دانشگاه بجنورد رفتیم، دانشگاهی که باید علمداری علمی استان را در دست داشته باشد و با ورود به مسائل استانی، برای رفع مشکلات طرح و برنامه کارشناسی ارائه دهد.

تولید دانش بنیان چه اثری بر اقتصاد خواهد داشت؟

مقام معظم رهبری سال‌هاست به اقتصاد به عنوان بخشی کلیدی برای توسعه کشور توجه دارند لذا در ده سال اخیر به ابعاد مختلف اقتصاد پرداخته‌اند؛ علت این مسئله می‌تواند تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی نیز باشد زیرا دشمنان به این مسئله دل بسته‌اند. لذا رهبر انقلاب تاکید دارند از روش‌های میانبر علاوه بر خنثی سازی تحریم‌ها، رشد مضاعفی داشته باشیم.

نمونه این خنثی سازی در حوزه نظامی و موشکی دیده می‌شود لذا اکنون تحریم نظامی عملاً هیچ اثری ندارد، می‌توانیم این روش را در حوزه اقتصاد نیز رقم بزنیم اما باید از ظرفیت‌های مختلف از جمله منابع خدادادی و انسانی بهره ببریم.

یکی از ظرفیت‌ها ارتباط بین مراکز علمی که تعدادشان قابل توجه است، با تولید است، ما بسیار زودتر از چشم‌انداز سند توسعه به رتبه اول علمی منطقه دست یافته‌ایم اما این موضوع در اقتصاد دیده نشده است؛، اگر بتوانیم تولیدمان را علمی و به نوعی دانش بنیان کنیم، بهره‌وری بالا خواهد رفت و قدرت رقابت پذیری خواهیم داشت، آن زمان حتی تحریم‌ها، فرصت است.

کشور توان و ظرفیت تحول اقتصادی را دارد اما تاکنون همتی برای اجرای آن و یا هماهنگی لازم نبوده است، با این حال امیدواریم در دولت فعلی اقدامات مؤثر باشد.

آیا منظور شعار سال تنها افزایش شرکت‌های دانش بنیان و حمایت از آن‌ها است؟

اقتصاد دانش بنیان یعنی مبنای توسعه بر اساس دانش باشد؛ می‌توانیم تعریف خاص از دانش بنیان ارائه دهیم و آن را معطوف به شرکت‌ها کنیم؛ آن وقت در آئین نامه‌ها نیز مسئله ذکر شده و معاونت علمی ریاست جمهوری با دستورالعمل‌های خاص به آن رسیدگی می‌کند.

اما آنچه از شعار سال بر می‌آید اعم از شرکت‌ها است، لذا باید هم شرکت‌های دانش بنیان را مورد توجه قرار داد و هم از تولید سنتی، فرسوده و قدیمی به تولید مدرن و مبتنی بر فناوری روز تغییر موقعیت داد. لذا باید تفکر دانش بنیان به شهرک‌های صنعتی و افزایش بهره‌وری رجوع داده شود.

در فضای دانشگاه نیز هر دو رویکرد را دنبال می‌کنیم، از این رو ارتباط با صنایع را گسترش داده و با شناسایی نیازها فناورانه آن‌ها، مشکلات را رفع کنیم.

برنامه دانشگاه بجنورد در این حوزه با توجه به مشکلات متعدد استان چیست؟

دانشگاه‌های خراسان شمالی سیر تکامل خود را تا حدودی طی کرده‌اند و زیرساخت‌های مناسبی دارند اما ابتدا باید این نگاه که مشکلات درونی را حل کنیم در دانشگاه جا بیفتد. به طور ویژه در دانشگاه بجنورد زیرساخت‌هایی به وجود آمده و دغدغه‌های عمرانی کمتر شده لذا اعضای هیأت علمی به سمت فعالیت‌های علمی روی آورده‌اند؛ از این رو مرکز نوآوری دانشگاه شکل گرفته است و ساختمان مرکز در سال جدید افتتاح خواهد شد.

در سال جدید مرکز نوآوری دانشگاه توسعه خواهد یافت و واحدهای فناور بیشتری را مستقر خواهیم کرد. همزمان با افزایش زیرساخت‌ها، ایده‌های خلاقانه دانشجویان و اعضای هیأت علمی را شناسایی و حمایت خواهیم کرد و امیدواریم تا پایان سال رشد قابل توجهی در واحدهای فناور و شرکت دانش بنیان دانشگاه را شاهد باشیم.

دانشکده هنر دانشگاه ظرفیت بسیار عالی دارد لذا به دنبال افزایش تولیدات هنری و ایجاد بازارچه برای عرضه محصولات هستیم.

با توجه به رویکرد وزارت در مهارت آموزی به دانشجویان، این شرکت‌ها بسیار کمک کننده خواهند بود.

رشد علمی دانشگاه تا حدی منوط به افزایش تحصیلات تکمیلی است؛ برنامه‌ای در این حوزه وجود دارد؟

این مسئله در برنامه دانشگاه قرار دارد و پیش از سال جدید پیگیری‌هایی برای افزایش رشته‌های تحصیلات تکمیلی داشتیم؛ افزایش تحصیلات تکمیلی برای حل مشکلات استان امری ضروری است لذا به صورت جدی پیگیر این مسئله هستیم.

جذب بیش از ۱۵ رشته گرایش را درخواست داده‌ایم که ۵ رشته در مقطع دکتری است. طرح توجیهی اخذ این رشته‌ها نوشته و به وزارت علوم ارسال شده است و برخی از آن‌ها در مراحل پایانی قرار دارد.

ارتباط با صنعت تاکنون کارایی نداشته است؛ علت چیست و راهکاری برای رفع آن دارید؟

ارتباط با صنعت باید دوسویه باشد؛ هم دانشگاه دغدغه حل مسائل جامعه را داشته باشد و هم صنعت و یا فرهنگ برای حل مشکلات به سوی دانشگاه بیاید. اگر این احساس نیاز دوطرفه به وجود بیاید ارتباط ایجاد خواهد شد. در این دوره با تعاملات مثبت سعی در ایجاد این نگاه داریم، البته در نهادهایی مانند گاز، برق و ناجا این ارتباط شکل گرفته و نیازهای آن‌ها را چه در حوزه پژوهشی و چه در بخش عملیاتی رفع کرده‌ایم.

باید حضور دانشگاه در سطح جامعه را به صورت ملموس ببینیم البته نباید این مسئله معطوف به صنعت باشد بلکه حل آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی نیز نیازمند تعامل با دانشگاه خواهد بود. اما نکته نخست تغییر دیدگاه است که به دنبال آن هستیم.

برنامه میان مدت و بلند مدت دانشگاه چیست؟

باید از نظر زیرساخت و شاخص توسعه ارتقا یابیم، اما آنچه بیشتر برای دانشگاه بجنورد مد نظر است ورود به مسائل منطقه‌ای و محلی است ورود به رتبه‌های برتر کشور خوب است اما ما به دنبال رفع مسائل استان هستیم زیرا ورود به وادی رتبه بندی، ما را از اهداف اصلی دور خواهد کرد.

مسئولیت اجتماعی خود را نباید فراموش کنیم؛ رتبه بندی دانشگاه‌ها آفت دارد و این حتی گریبانگیر اساتید نیز شده است زیرا اساتید به دنبال افزایش ضریب مقاله خود هستند و دیگر به حل مشکلات درون استانی توجهی ندارند.

البته نوشتن مقاله بین‌المللی را نمی‌خواهیم نفی کنیم.

باید این سوال را مطرح کنیم که ۵۰۰ عضو هیأت علمی دانشگاه بجنورد چه تأثیری در محل زندگی خود گذاشته‌اند؟ این اثر پررنگ نیست لذا دغدغه ما نقش آفرینی اساتید در مسائل منطقه است. البته معتقدیم اگر نقش خود را در استان بیابیم و اجرا کنیم، خود به خود در رتبه بندی نیز ارتقا خواهیم یافت.

اساتید را باید از فضای مقاله نویسی خارج کنیم و آن‌ها را به سوی رفع مشکلات منطقه سوق دهیم.

دستگاه‌ها برای ارائه پژوهش به دانشگاه‌ها همکاری دارند؟

دستگاه‌ها طبق قانون باید یک درصد از بودجه خود را صرف امور پژوهشی کنند که اگر این عدد واقعاً تعلق بگیرد بسیار قابل توجه است که تاکنون این چنین نبوده است.

کرونا تشکل‌های دانشجویی را ضعیف کرده است، برنامه دانشگاه برای فعال کردن آن‌ها چیست؟

پیش از حضور دانشجویان و آغاز کلاس‌های حضوری، این مسئله را دنبال کردیم باید فضای شور و نشاط دانشجویی را فعال کنیم زیرا موجب رشد و توسعه فردی و فرهنگی دانشجو خواهد شد.

به معاونت فرهنگی مأموریت داده‌ایم تا در قالب رویدادهای فرهنگی و هنری درون و برون دانشگاهی، تشکل‌ها را باری دیگر احیا کنیم.

خوشبختانه دانشگاه بجنورد در حوزه فعالیت‌های دانشجویی نسبت به سایر دانشگاه‌ها فعال است در دوران کرونا در بستر فضای مجازی بیش از ۷۵۰ مورد فعالیت ثبت شده است لذا انجمن‌های علمی، فرهنگی و صنفی فعال خواهند شد.

البته بودجه‌های فرهنگی بسیار محدود و ناچیز است به عنوان مثال کل بودجه فرهنگی بسیار کمتر از مبلغی بود که برای راهیان نور سال ۱۴۰۰ اختصاص دادیم، لذا مبلغ خاصی وجود ندارد اما تا حد توان کمک خواهیم کرد تا برنامه‌های فرهنگی فعال باشد.

بودجه دانشگاه در سال جاری رشد داشته است؟

بودجه دانشگاه رشد داشته است اما کافی نیست، این رقم رشد تنها صرف بدهی‌های انباشته خواهد شد.

نرخ تورم و افزایش هزینه‌ها باعث شده قدرت پولی افزایش اعتبارات تغییری نکند.