انتخابات لبنان؛ حزبالله به جنگ میرود
بی بی سی فارسی
انتخابات لبنان؛ حزبالله به جنگ میرود
- نفیسه کوهنورد
- خبرنگار ارشد امور خاورمیانه بیبیسی، بیروت
تصویری از قاسم سلیمانی در مسیر فرودگاه بینالمللی رفیق حریری بیروت
خیابان امام خمینی بیروت این روزها پر شده از پوسترهای بزرگ انتخاباتی حزبالله لبنان. این یکی از مسیرهای اصلی است که شما را از فرودگاه بینالمللی رفیق حریری به مرکز شهر میرساند. خیابانی که مثل بیشتر نواحی اطراف فرودگاه در سیطره حزبالله است. تا همین چندی پیش سراسر این راه پر بود از پوسترهایی با تصاویر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق قدس سپاه پاسداران و ابو مهدی مهندس فرمانده ارشد حشد شعبی عراق که در حمله پهپادی آمریکا در بغداد کشته شدند. تابلوهایی با زمینه سیاه رنگ و نوشتهای به خط نستعلیق: "نحنا قاسم" یعنی "همه ما قاسمیم".
حالا اما آن تابلوها جایشان را به پوسترهای تبلیغاتی زرد و سفید دادهاند با شعار "باقون، نحمی ونبنی" که ترجمهاش می شود" میمانیم، حمایت میکنیم و میسازیم".
"این یکی از مسیرهای اصلی است که شما را از فرودگاه بینالمللی رفیق حریری به مرکز شهر میرساند"شعاری که شاید مخاطبش بیش از حامیان حزب الله، مخالفانش باشند.
توضیح تصویر،
مسیر بعلبک پر است از پرچمهای انتخاباتی حزب الله با شعار "میمانیم، حمایت میکنیم و میسازیم"
این گروه مسلح تحت حمایت ایران در شرایطی برای انتخابات آماده میشود که که فراتر از همیشه با فشارهای داخلی و خارجی مواجه است، به خصوص در افکار عمومی کشور. نگاهها به گروهی که سالها برای بخش چشمگیری از جامعه لبنان بخاطر "ایستادگی در برابر اسراییل" حکم قهرمان را داشت، در حال تغییر است. فضای کشور هم در آستانه این انتخابات از زمین تا آسمان با دوره قبلی که چهار سال پیش بود فرق میکند. در آن دوره حزبالله و همپیمانانش مجموعا ٧١ کرسی از ١٢٨ صندلی مجلس را از آن خود کردند و "پیروز" انتخابات شدند.
این بار راه چندان برای رسیدن به چنین "پیروزی" هموار نیست.
"این یک جنگ است"
توضیح تصویر،مراسم روز قدس در سالن شهدای ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزب الله در حومه بیروت
در سالن شهدای ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزبالله در حومه بیروت جای سوزن انداختن نیست. بخش زنانه و مردانه با دیوار موقت کوتاهی از هم جدا شده. اطراف سالن پر است از پوسترهای حسن نصرالله، آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران، و قاسم سلیمانی و فرماندهان دیگر حزبالله که در جنگهای مختلف کشته شدهاند. مراسم برای روز قدس برپا شده اما فضا انتخاباتی است.
"تا همین چندی پیش سراسر این راه پر بود از پوسترهایی با تصاویر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق قدس سپاه پاسداران و ابو مهدی مهندس فرمانده ارشد حشد شعبی عراق که در حمله پهپادی آمریکا در بغداد کشته شدند"بیشتر حاضران سالن دور گردنشان شالگردنهایی زرد رنگ با علامت و شعار حزبالله انداختهاند. در دست خیلیها میشود برگههای تبلیغاتی این گروه برای انتخابات را هم دید.
انتخابات لبنان؛ انقلاب در راه پارلمان
یکی از زنان که خودش را "ام شهید علی" (مادر شهیدعلی) معرفی می کند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات میگوید که او و خانوادهاش و خیلیهای دیگر در این منطقه دارند خودشان را برای "جنگ" آماده میکنند. "محور مقاومت در همه جنگها پیروز شده. به امید خدا در جبهه انتخابات هم پیروز میشود." او بر روی شالگردنش، سه گل سینه با عکس آیتالله خامنهای، قاسم سلیمانی و تصویر پسرش نصب کرده که گویا در جنگ با اسراییل کشته شده "بعد از خدا، سیدحسن و سید علی خامنهای نمیگذارند مقاومت شکست بخورد."
توضیح تصویر،
یکی از زنان طرفدار حزب الله که خودش را "ام شهید علی" (مادر شهید علی) معرفی میکند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات میگوید که او و خانوادهاش و خیلیهای دیگر در این منطقه دارند خودشان را برای "جنگ" آماده می کنند
ام علی مشابه حرفی را می زند که حسن نصرالله دبیر کل حزبالله در سخنرانیهای هفته های اخیرش تکرارکرده.
از جمله در روز قدس و تجمعهای انتخاباتی روزهای گذشته. او که هر بار به طور زنده اما از مکانی نامعلوم سخنرانی میکند، بارها انتخابات را "ادامه جنگ سال ٢٠٠٦ اسرائیل علیه مقاومت اما در قالب سیاسی" خوانده. او از حامیانش خواست که تا "با قدرت" سر صندوق بروند تا "پیروزی سیاسی تکمیل کننده غلبه نظامی بر دشمن شود."
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستشیرازه«شیرازه» پادکستی درباره کتابها است که سام فرزانه تهیه میکند
پادکست
پایان پادکست
اشاره آقای نصرالله به جنگ معروف به نبرد تموز یا جولای است. جنگی که در سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزبالله درگرفت و تقریبا ٣٤ روز طول کشید. در نهایت هم با پادرمیانی سازمان ملل و قطعنامه ١٧٠١ به پایان رسید.
"نگاهها به گروهی که سالها برای بخش چشمگیری از جامعه لبنان بخاطر "ایستادگی در برابر اسراییل" حکم قهرمان را داشت، در حال تغییر است"بر اساس آن قطعنامه حزبالله اندکی از مرز بین دو کشور عقب نشینی کرد و جایش را به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان داد. نیروهای اسرائیلی نیز از مناطقی که در جنوب لبنان تصرف کرده بودند خارج شدند. یکی دیگر از مفاد قطعنامه این بود که همه گروههای شبه نظامی لبنان باید خلع سلاح شوند و ارتش به عنوان تنها نیروی مسلح کشور شناخته شود. به نام حزبالله اشاره مستقیم نشده بود اما معلوم بود منظور چیست. هرچند چنین چیزی محقق نشد و این گروه ادعا کرد که پیروز میدان است.
حالا اما در کارزار رقابتهای انتخاباتی مساله سلاح حزبالله بار دیگر به موضوع داغ کشور تبدیل شده.
از هفتهها پیش در بسیاری از نقاط بیروت، اتوبانها، جادههای بین شهری و بعضی شهرهای دیگر لبنان بیلبوردهایی سر بر آوردهاند که گروههای شبه نظامی را هدف قرار دادهاند.
گرچه در تابلوها اسمی از حزبالله برده نشده، همه میدانند که بیلبوردها علیه این گروه است و متعلق به احزاب و گروههای مخالف آن. مثل گروه جدید "سوا لبنان" (با هم برای لبنان) که تابلویشان در جای جای کشور به چشم می خورد؛ با این پیام:"با سلاحشان تهدیدت میکنند. بر ضدشان رای بده".
توضیح تصویر،
از مخالفان سرسخت حزب الله، حزب مسیحی "نیروهای لبنانی" یا قوات است.
"فضای کشور هم در آستانه این انتخابات از زمین تا آسمان با دوره قبلی که چهار سال پیش بود فرق میکند"روی این تابلو متعلق به این گروه نوشته شده "تسلیم سلاح نمیشویم"
"سوا لبنان" را بها حریری سیاستمدار سنی و از منتقدان سرسخت حزبالله و ایران تشکیل داده. او برادر بزرگ سعد حریری، نخست وزیر سابق لبنان و فرزند ارشد رفیق حریری است که هفده سال پیش در بیروت ترور شد. بها، حزبالله و شخص حسن نصرالله را عامل قتل پدرش میداند.
یکی دیگر از گروههایی که برای خلع سلاح این گروه مبارزه میکند، حزب "نیروهای لبنانی" معروف به "قوات" است. این حزب مسیحی راستگرا که خود زمانی از گروههای شبه نظامی دوران جنگ داخلی بوده، از مخالفان دیرینه حزب الله است.
تابلوهای قرمز رنگ این گروه با شعار :"تسلیم سلاحشان نمیشویم." اینروزها در گوشه و کنار لبنان دیده میشود.
اما این فقط احزاب و شخصیتهای شناخته شده ضد حزب الله نیستند که مشروعیت این گروه را به عنوان نیروی مسلح خارج از اراده و کنترل دولت، زیر سوال بردهاند. بیشتر نامزدهای مستقل و بخصوص کاندیداهای برآمده از تظاهرات گسترده ضد دولتی سال ٢٠١٩ هم در برنامه و کمپینهایشان بر لزوم انحصار سلاح در دست ارتش تاکید کردهاند.
فیصل عبدالستار از تحلیلگران نزدیک به حزبالله میگوید با اینکه فشار بر حزبالله برای زمین گذاشتن سلاح سالهاست در جریان است، مخالفتها به این شکل تقریبا بیسابقه است: "یکی از دلایل اصلی که حسن نصرالله انتخابات را به جنگ ٢٠٠٦ تشبیه میکند همین حملات علیه سلاح مقاومت است که شدت بیشتری گرفته. این حملات مثل همان حمله اسراییل از داخل و خارج سازماندهی شدهاند و باید سازماندهی شده هم با آنها مقابله کرد."
توضیح تصویر،
در مراسم روز قدس بعضی کودکان با لباس رزمی و سلاح اسباب بازی بودند. خانوادههایشان میگفتند نه خودشان و نه بچههایشان "محور مقاومت" را ترک نخواهند کرد
در مراسم روز قدس حزب الله، بعضی بچهها اسلحههای اسباب بازی در دست دارند و مادر و پدرهایشان از خبرنگاران میخواهند از بچهها با لباس نظامی و اسلحه عکس بگیرند.
"در آن دوره حزبالله و همپیمانانش مجموعا ٧١ کرسی از ١٢٨ صندلی مجلس را از آن خود کردند و "پیروز" انتخابات شدند"پدر یکی از بچهها با هیجان میگوید:"سلاح مقاومت مقدس است. در برابر هر کس که در مقابل این سلاح بایستاد، میایستیم. هم خودمان و هم بچههایمان. سر صندوق هم این را نشان میدهیم. مخالفت با سلاح مقاومت توطئه اسراییل و آمریکاست."
طرفداران حزبالله شاید این مخالفتها را از چشم کشورهای "دشمن" ببینند اما کسانی مثل سمیر مکرم، فعال مدنی، معتقدند این گروه خودش به پای خودش شلیک کرده بخصوص وقتی مقامات و چهرههای شناخته شده این گروه به طور علنی شروع کردند به ضدیت با جنبش سال ٢٠١٩.
"آنها همه ما را جاسوس آمریکا و اسرائیل خواندند و بهمان حمله کردند. این در حالی بود که آن اعتراضها حرکت خودجوش علیه وضعیت نابسامان اقتصادی و معیشتی بود و ربطی به خارج نداشت. حزبالله به اسم مقاومت مقابل معترضان قرار گرفت و حالا نتیجهاش را میبیند."
در تظاهرات پاییز سال ٢٠١٩ که از بیروت شروع شد و به شهرهای دیگر هم سرایت کرد بارها شعارهای ضد حزبالله و ایران هم به گوش رسید. به خصوص زمانی که تظاهرات به خشونت کشیده شد و تعدادی از تظاهرکنندگان کشته شدند. بسیاری از معترضان حزبالله و طرفدارانش را در کنار نیروهای امنیتی متهم به حمله به این کشتار کردند.
""این یک جنگ است"توضیح تصویر، مراسم روز قدس در سالن شهدای ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزب الله در حومه بیروتدر سالن شهدای ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزبالله در حومه بیروت جای سوزن انداختن نیست"حزبالله این اتهامها را رد کرده اما بارها تظاهرات آن سال را "حرکتی طراحی شده از سوی آمریکا و اسراییل" خوانده است.
توضیح تصویر،
شعارهای ضد ایران در وسط شهر بیروت. بعضی مخالفان حزب الله میگویند لبنان در اشغال ایران است
سمیر به این اشاره میکند که در زمان تظاهرات خیلی از جوانان شیعه هم حضور داشتند و کم نیستند کسانی که با دیدن این برخوردها حزبالله را زیر سوال بردند و نگاهشان به آن عوض شد. حسن کاتب یکی از آنهاست. او بزرگ شده ضاحیه است و زمانی از طرفداران پر و پا قرص حزبالله بوده اما با شروع تظاهرات همراه دوستان و همکلاسیهایش در دانشگاه به میدان رفته.
او که اکنون به اجبار و به گفته خودش به خاطر تهدیدهای امنیتی در فرانسه زندگی میکند، میگوید:"تغییرات در دل جامعه شیعه هم شروع شده و این بیشترین چیزی است که حزبالله را نگران کرده. این بار میبینیم که جوانهای شیعه مقابل این گروه ایستادهاند و حتی نامزد انتخابات شدهاند یا به وضوح از نامزدهای دیگر حمایت میکنند. چنین چیزی به این شکل سابقه نداشته."
"شیعه فقط حزبالله نیست"
دیمه ابو دیه یکی از چهرههایی است که در این انتخابات نظرها را به خود جلب کرده. به خاطر موقعیت ویژهای که دارد. برای دیدار با او به زحله آمده ام.
"اطراف سالن پر است از پوسترهای حسن نصرالله، آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران، و قاسم سلیمانی و فرماندهان دیگر حزبالله که در جنگهای مختلف کشته شدهاند"بزرگترین شهر دره بقاع لبنان که حدود نود درصد ساکنانش مسیحی هستند و مسلمانان شیعه و سنی تقریبا هفت درصد و حدود دو درصد جمعیت را تشکیل می دهند. طایفه ابو دیه از خاندانهای معروف و قدرتمند شیعه در منطقه است که بخشی از آنها رابطه ای تنگاتنگ با حزبالله دارند و این گروه بر رایشان حساب می کند. دیمه اما راه خودش را جدا کرده. او یکی از نامزدهای انتخاباتی "قوات لبنانی" در منطقه برای تنها کرسی شیعه شهر است. همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، این حزب مسیحی از مخالفان سرسخت حزبالله است.
با آنکه قوات خود در زمان جنگ داخلی یکی ازتندرو ترین شبه نظامیان بوده و در مقطعی همپیمان اسرائیل، اکنون با شعار "لبنان واحد و مستقل" به میدان آمده و در فهرستش به نامزدهایی از ادیان مختلف جای داده. "من و هم نسلهای من دنبال چیزی فراتر از طایفه هستیم. برای من به عنوان یک زن و مادر دو فرزندم این اهمیت بیشتری دارد. بعضیها نمیخواهند صدای ما شنیده شود. میخواهند لبنان تقسیم شده و طایفهای بماند و زنها هم کلا دیده نشوند و بچههایمان هم با همین طرز تفکر بزرگ شوند."
توضیح تصویر،
دیمه ابو دیه و همسرش علی یاغی.
"بیشتر حاضران سالن دور گردنشان شالگردنهایی زرد رنگ با علامت و شعار حزبالله انداختهاند"دیمه یکی از نامزدهای شیعه مخالف حزب الله است
حزب الله در فهرستش به هیچ زنی جا نداده است. مقامات این گروه گفتهاند که نمایندگی پارلمان با توجه به مراوداتی که یک نماینده باید داشته باشد مناسب زنان نیست. مقابله دیمه با این طرز تفکر از مدتها قبل از انتخابات شروع شده. او که فارغالتحصیل حقوق است در زحله گروهی را راه انداخته برای کمک به زنان و تولیدات خانگیشان تا از این راه استقلال مالی پیدا کنند. کار دیمه در کمپین انتخاباتی آسان نبوده.
بخشی از طایفه او همان روزهای اول اعلام نامزدی بیانیه ای صادر کردند و گفتند که دیمه ربطی به آنها ندارد و از وجودش برائت جستند. بیانیه اول در یکی از سایتهای نزدیک به حزبالله منتشر شد. دیمه میگوید خانوادهاش تحت فشار قرار گرفتهاند و همه با صدور چنین بیانیهای موافق نبودهاند:"این را برای اولین بار میگویم. بخشی از خانواده های طایفه ما بعد از اعلام نامزدی من به یک جلسه دعوت شدند. هنوز جلسه تشکیل نشده، بیانیهای که ظاهرا بدون نظر آنها و از قبل حاضر شده بود بر روی آن سایت منتشر شد."
در این مدت دیمه با حملات، توهینها و تهدیدهای زیادی در شبکه های اجتماعی مواجه شده که بعضی تصاویر و توهینهای جنسی بوده و بعضی عکس تفنگ و بمب.
"او که هر بار به طور زنده اما از مکانی نامعلوم سخنرانی میکند، بارها انتخابات را "ادامه جنگ سال ٢٠٠٦ اسرائیل علیه مقاومت اما در قالب سیاسی" خوانده""می خواهند من را بترسانند. درست است که ترس هم دارد اما وقتی فکر می کنم بچه هایم قرار است در وضع الان لبنان بزرگ شوند ترسم بیشتر میشود. من میخواهم بچهها در لبنان بزرگ شوند که مستقل است و سلاح غیر شرعی در آن وجود ندارد که دیگران را تهدید کند." میگویم حزبالله میگوید سلاحش شرعی است و برای مقاومت، بلافاصله میگوید:" همه ما مقاومتیم. مقاومت در خون ماست. یک زمان در جنوب مقاومت علیه اسرائیل لازم بود اما الان مقاومت جای دیگر لازم است.
مقاومت برای درست کردن بیمارستانی که نداریم. مقاومت برای آوردن برقی که نداریم. مقاومت برای خدمات پیشپا افتادهای که از آن محرومیم."
همسر دیمه علی که در طول مصاحبه کنارش نشسته هم سکوتش را می شکند:"طرز تفکر آنها منظورم، حزبالله و طرفدارانش عجیب است. درست است که شاید پنجاه درصد جامعه شیعه حامی آنها هستند اما امیدوارم آنها هم بالاخره قبول کنند و احترام بگذارند که شیعه فقط متعلق به یک گروه نیست." علی هم شیعه است و بزرگ شده بعلبک که منطقه تحت سیطره حزبالله است. معبد ژوپیتر یکی از بزرگترین وزیباترین آثار تاریخی رومیها در این شهر قرار دارد.
"بر اساس آن قطعنامه حزبالله اندکی از مرز بین دو کشور عقب نشینی کرد و جایش را به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان داد"علی می گوید به رغم این جاذبه نادر توریستی رفتارهای حزبالله باعث شده خیلی توریستهای خارجی از رفتن به این شهر و حتی از مراوده با شیعیان منطقه بترسند و ابراز امیدواری میکند که با رفتن کسانی مثل دیمه به مجلس دیدگاهها نسبت به جامعه شیعه تغییر کند.
"مخالفت با حزبالله در قلب حزبالله"
توضیح تصویر،
جادهای که ایران سالها پیش در دره بقاع بازسازی کرده
از دیمه و علی خداحافظی می کنم و راهی بعلبک می شوم. برخلاف جاده پر دستانداز و ناهموار بیروت به زحله، راهی که ما را به سوی بعلبک میبرد صیقلی و هموار است. این بخش بزرگراه را سالها پیش ایران ساخته و حزبالله همین چند مدت قبل به مناسبت ورود کاروان سوخت ایرانی از سوریه به لبنان آسفالت آن را ترمیم کرده. در اوایل اتوبان تصویر بزرگی از آقای خامنهای نصب شده، طرف دیگرش هم عکس آیتالله خمینی.
در مسیر تابلوهای قدیمی آبی رنگ کوچکی دیده می شود که رویش نوشته شده "مردم ایران در خدمت مردم لبنان". سراسر راه پر است از پرچمهای زرد رنگ حزبالله با شعارهای تبلیغاتی و پوستر نامزدهای حزب. از این نقطه دره بقاع تا مرز سوریه کاملا در سیطره این گروه است اما همینجا در بعلبک هم صداهای مخالف شنیده میشود.
توضیح تصویر،
شیخ عباس جوهری می گوید زمانی دنباله رو آقای خمینی بوده اما اکنون مرجع تقلیدش آیت الله سیستانی است. او از نامزدهای شیعه مخالف حزبالله است که در بعلبک منطقه تحت کنترل وارد رقابت شده
من برای گفتگو با شیخ عباس جوهری از دیگر چهره های جنجالی شیعه در این انتخابات آمده ام.
"یکی دیگر از مفاد قطعنامه این بود که همه گروههای شبه نظامی لبنان باید خلع سلاح شوند و ارتش به عنوان تنها نیروی مسلح کشور شناخته شود"آقای جوهری معمم است، فلسفه خوانده و دوره طلبگی را بیست سال پیش در قم گذرانده. می گوید زمانی به شدت تحت تاثیر انقلاب ایران بوده و پیرو آقای خمینی اما دیدن "کجرویها" از سالها قبل آیت الله علی سیستانی را مرجع تقلیدش قرار داده است. او هم که فهرستی به نام "بناء دولت" را رهبری می کند از همپیمانان حزب قوات است اما از نامزدها و فهرستهای مستقل دیگر هم حمایت میکند. مخالفتش با حزبالله اما به سالها پیش برمی گردد. آقای جوهری از حامیان شیخ صُبحی طُفیلی است، از اعضای اولیه و پیشین جنبش امل و اولین دبیر کل حزبالله که بعدا از این گروه جدا شد و در جبهه منتقد و مخالف قرار گرفت.
"من از سال ٢٠٠٠ در انتخابات در مقابل حزبالله شرکت کرده ام. در آن سالها این گروه در اوج بود چون لبنان را از دست اسرائیل نجات داده بود. اما الان خیلیها متوجه شده اند که این گروه فقط از پیروزی آن سالها استفاده میکند در حالی که ماهیتش تغییر کرده. ورود حزبالله به سوریه دیگر برای مقاومت نبود و جنبه های دیگر داشت و قدرت طلبی منطقهای به نفع کشوری دیگری بود."
آقای جوهری به این اشاره میکند که سالهاست حزب الله "خط آبی" را پذیرفته و پذیرش آن را به معنی پذیرش اسرائیل تعبیر می کند. خط آبی مرزی تعیین شده توسط سازمان ملل بین منطقه تحت کنترل حزبالله و مناطق تحت اشغال اسرائیل در بلندیهای جولان که بعد از جنگ سال ٢٠٠٠ میان لبنان و اسرائیل برسرش توافق شد.
"حالا اما در کارزار رقابتهای انتخاباتی مساله سلاح حزبالله بار دیگر به موضوع داغ کشور تبدیل شده""خیلی از شیعه ها این را الان خوب درک کردهاند و از شنیدن شعارها با ادعای مقاومت سیر شدهاند. امروز کشور در بحران اقتصادی غوطهور است. حزبالله به سهم خود در رسیدن کشور به این نقطه و فساد سازمانهای دولتی نقش داشته. مردم این را میبینند. همانطور که در تظاهرات سال ٢٠١٩ خیلی از جوانهای شیعه و دیگران شرکت کردند و با شعارهایشان علیه طبقه حاکم از جمله حزبالله نشان دادند که میفهمند عاملان این وضع چه کسانی هستند."
با این حال آقای جوهری تاکید میکند که حزبالله همچنان قویترین حزب شیعه و حتی قویترین حزب موجود در صحنه سیاسی لبنان است.
"شاید الان محبوبیت این حزب در جامعه شیعه به بیست تا سی درصد تنزل کرده باشد و نظرسنجیهایی هم که ما و دیگران انجام دادهاند این را نشان میدهند اما واقعیت این است که آن بیست سی درصد همیشه در صحنه حاضرند."
او حامیان حزبالله را با پاروزنان قوی تشبیه میکند که کشتی این گروه را همیشه در هر موقعیتی به ساحل امن رساندهاند و معتقد است همچنان در این انتخابات هم این گروه دستش احتمالا قویتر از بقیه باشد.
وقتی از آقای جوهری درباره نگاه او و همپیمانانش درباره ایران میپرسم میگوید:"ما به عنوان نامزدهای دموکرات واقعا می خواهیم رابطه خوبی با ایران داشته باشیم و از تجربه سیاسی آنها استفاده کنیم اما می خواهیم این رابطه کشور با کشور باشد نه کشور با یک گروه مسلح خارج از کنترل دولت."
او که خود را از طرفداران بعضی دیدگاههای "اصلاح طلب" در ایران می خواند در آخر مصاحبه می خندد و میگوید حسن نصرالله قاسم سلیمانی را به لبنان آورد و من و خیلی از ماها می خواهیم موسیقی ایرانی، فرش و هنر ایرانی را به لبنان بیاوریم تا مردم اینجا هم ببینند که ایران فقط "حرس الثوری" (سپاه پاسداران) نیست.
"ایران برو بیرون"
توضیح تصویر،تصویری از قاسم سلیمانی در مسیر فرودگاه بینالمللی رفیق حریری بیروت
در این میان کمپینهای نزدیک انتخابات علیه حزبالله تنها به خود این گروه محدود نمانده و پای ایران را هم گرفته است. بر دیوارهای وسط شهر بیروت و بعضی از شهرهای دیگر این روزها شعارهای "ایران برا برا، بیروت تبقی حرة" یعنی "ایران بیرون می ود و بیروت آزاد میماند" و "Iran out" یا "ایران برو بیرون" با اسپری قرمز رنگ نوشته شده. حتی در کوچه پس کوچه ها هم می توان این شعارها را دید.
یکی از نویسندگان آنها که جوانی ٢٧ ساله است و به دلیل نگرانیهای امنیتی خواسته نامش فاش نشود، میگوید یکی از هدفهایشان این است که به لبنانیها درباره افزایش نفوذ ایران هشدار دهند.
"از هفتهها پیش در بسیاری از نقاط بیروت، اتوبانها، جادههای بین شهری و بعضی شهرهای دیگر لبنان بیلبوردهایی سر بر آوردهاند که گروههای شبه نظامی را هدف قرار دادهاند""این انتخابات مهم و حساس است. اگر حزبالله پیروز شود، کشور بیشتر از قبل دست ایران میافتد."
در ماههای اخیر هشتگ "رفع الاحتلال الایرانی" هم که میشود "اشغالگری ایران را از میان بردار" بارها و بارها در بین کاربران لبنانی داغ شده است.
فارس سعید نماینده سابق پارلمان که در این دور مجلس هم وارد رقابت شده، یکی از معروفترین نامزدهایی است که همین جمله را محور کمپینش قرار داده است. "امروز لبنان در اشغال ایران است. ما به خاطر حزبالله و ایران نمیتوانیم وام بگیریم. به خاطر تهران است که با کشورهای عربی منطقه مشکل پیدا میکنیم.
ما باید آنقدر اینها را تکرار کنیم تا برای همه جا بیافتد مقصر همه چیز تهران است و حزبالله و تا جای ممکن مانع رای دادن به این گروه شویم."
توضیح تصویر،
روی این بیلبورد نوشته شده:"با سلاح تهدیدت میکنند. برضدشان رای بده."
رجینا قنطره وکیل و نویسنده و از منتقدان حزبالله می گوید با اینکه این جنبش مخالف ایران به این شکل فعلا خیلی بزرگ نیست اما میتواند در افکار عمومی تاثیرگذار باشد. "خیلیها هنوز میترسند که به وضوح با نفوذ ایران مخالفت کنند اما در این انتخابات میبینیم که صداها بلندتر از قبل شده و این خودش دستآورد است."
وقتی در سالن مراسم روز قدس از بعضی از جوانان حاضر نظرشان را درباره این شعارهای دم انتخابات علیه ایران می پرسم فریاد میزنند:"ایران اصل است. جانمان فدای ایران. ایران ما را رها نکرده ما هم ایران را رها نمیکنیم."
یکی از آنها که خود را مریم معرفی می کند به دیدارهای اخیر سفیر عربستان سعودی در لبنان با بعضی از نامزدهای انتخاباتی اشاره می کند و میگوید:"چطور است که وقتی سفیر یک کشور رسما حمایتش از چند نامزد را نشان می دهد کسی اعتراض نمیکند یا وقتی با کوچکترین مخالفتی در لبنان بار و بنه جمع میکند و تهدید میکند و میرود کسی حرف از اشغالگری عربستان نمیزند؟"
اشاره مریم به اتفاقات چند ماه پیش است.
"گرچه در تابلوها اسمی از حزبالله برده نشده، همه میدانند که بیلبوردها علیه این گروه است و متعلق به احزاب و گروههای مخالف آن"زمانی که سفیر عربستان و چند کشور خلیج فارس دیگر در اعتراض به حرفهای جورج قرداحی وزیر اطلاعرسانی سابق درباره جنگ یمن لبنان را ترک کردند.
آقای قرداحی در مصاحبهای اقدامات عربستان و امارات را "تجاوزکارانه" توصیف کرده بود. ولید بخار یسفیر عربستان به تازگی به بیروت برگشته و دیدارهایش با بعضی کاندیداهای انتخابات و مفتی سنیها جنجالی شده آنقدر که این روزها هشتگ "الاحتلال الایرانی" و "السفیر السعودی" همزمان در لبنان داغ میشوند. "مهم نیست ما را عامل ایران بخوانند. بیایند ثابت کنند آنها عامل عربستان و اسرائیل نیستند که دشمن لبنانند."
شاید به نظر این کمپینها خیلی برای حزبالله و طرفدارانش مهم نباشد اما این گروه با چالشهای جدید دیگری مواجه است که میتواند بر آرای صندوقش تاثیر کند.
سایه بحران اقتصادی و انفجار بر سر حزبالله
توضیح تصویر،
عکس از زمان انفجار بیروت. حزب الله و جنبش امل با ادامه تحقیقات درباره این انفجار توسط قاضی بیطار مخالفت کردند. بعضی میگویند این در انتخابات روز یکشنبه به ضرر حزب الله خواهد شد
در یکی از خیابانهای اصلی ضاحیه به صف طولانی برمیخورم. جویا که میشوم می گویند برای دریافت آذوقه ای آمده اند که حزب الله برای ساکنان منطقه فراهم می کند. لبنان شدیدترین بحران اقتصادیاش را از زمان جنگ داخلی پانزده ساله (١٩٧٥-١٩٩٠) تجربه می کند.
"مثل گروه جدید "سوا لبنان" (با هم برای لبنان) که تابلویشان در جای جای کشور به چشم می خورد؛ با این پیام:"با سلاحشان تهدیدت میکنند"بانک مرکزی این کشور از پرداخت بدهیهای سنگین بینالمللی بازمانده و لیره لبنانی در دو سال و نیم گذشته بیش از ٩٠ درصد ارزشش را در برابر دلار از دست داده. برای خروج از این اوضاع لبنان به وام هنگفت خارجی نیاز دارد و مدتهاست که برای گرفتن آن دست به دامن صندوق بینالمللی پول، آمریکا و فرانسه شده. اما همه آنها شل کردن سر کیسه را منوط به انجام اصلاحات در ساختار اقتصادی و سیاسی کردهاند. بخشی از این اصلاحات کم کردن نفوذ حزبالله در دولت و سازمانهای دولتی است چیزی که به نظر نمیرسد میسر شود. لورین کاتوزیان، تحلیلگر سیاسی معتقد است این وضعیت می تواند بر رای همپیمانان مسیحی و دیگر متحدان این گروه تاثیر بگذارد.
"حامیان اصلی حزبالله که غالبا از جامعه شیعه هستند از کمکهای مالی این گروه برخوردارند. حقوق کارکنان حزبالله به دلار است. جدا از این ممکن است آنها به طور سنتی یا با همان اعتقاد به مقاومت رای بدهند اما برای رایدهندگان به متحدان حزب الله وضع فرق می کند. هر چند یک گروه به تنهایی مسبب این وضع اقتصادی نیست اما همین که فکر کنی گروهی مسیر تنها راه حل موجود را سد کرده، این احتمالا بر رایت اثر میکند مخصوصا اگر رابطه اعتقادی نداشته باشی."
البته این فقط حزبالله نیست که به حامیانش کمک مالی و غذایی میرساند. اما به گفته خانم کاتوزیان حمایتهای این گروه به خاطر داشتن منابع مالی وسیعتر و "دلارهای ایرانی" راحت تر توانسته از پس بحران بر بیاید.
"بر ضدشان رای بده".توضیح تصویر، از مخالفان سرسخت حزب الله، حزب مسیحی "نیروهای لبنانی" یا قوات است"وقتی کشور با کمبود شدید سوخت مواجه شد و صفهای کیلومتری جلوی پمپ بنزینها تشکیل شد، این حزبالله بود که با بوق و کرنا نفت کوره ایرانی را از طریق سوریه وارد لبنان کرد. سوختی که بخشی از آن به گفته این گروه در اختیار بیمارستانها و ادارات قرار گرفت و بخشی دیگر به "مردم نیازمند". راه حلی که مقطعی بود و عمرش کوتاه اما دست کم به نظر بعضی از حامیان حزبالله مثل ابو حسین "غلبه برتحریم های نفتی آمریکا علیه ایران بود و نشانهای از اینکه در نهایت این گروه برای مردم خودش راه حل پیدا میکند."
با ابو حسین در حالی صحبت کردم که آن روز داشت برای "فطریه" پول جمع می کرد. ٣٠ هزار لیر لبنانی که بر اساس دلار روز میشد چیزی حدود یک دلار و پانزده سنت. بر روی دکه کوچکش دور میدان عکس آیتالله خمینی بود و صندوقش متعلق به "کمیته امداد امام".
او که خودش را با اسم مستعار معرفی میکند و اجازه نمی دهد عکس بگیرم می گوید:"فکر نکن اینجا دلار ریخته. اما سید حسن و ایران همیشه نشان دادهاند که ملت لبنان را تنها نمیگذارند. ما برای دلار رای نمیدهیم برای مقاومت رای میدهیم."
با این حال اوضاع اقتصادی صدای متحدان حزبالله را هم درآورده. چندی پیش نبیه بری رهبر حزب شیعه جنبش امل و رییس مجلس که متحد اصلی حزبالله در انتخابات است، لبنان را به کشتی "تایتانیک دم غرق شدن" تشبیه کرد و هشدار داد اگر راه حلی پیدا نشود همه غرق خواهند شد.
در این میان سایه انفجار بیروت هم بر سر حزبالله و جنبش امل سنگینی می کند.
"روی این تابلو متعلق به این گروه نوشته شده "تسلیم سلاح نمیشویم""سوا لبنان" را بها حریری سیاستمدار سنی و از منتقدان سرسخت حزبالله و ایران تشکیل داده"فاجعه دو سال پیش در بندر این شهر در اثر منفجر شدن حدود ٢٧٥٩ تن نیترات آمونیوم رخ داد که مدتها در آنجا انبار شده بود. بیش از ٢٠٠ نفر کشته شدند و تقریبا دو سوم خانه های بیروت آسیب جدی دیدند. انگشت اتهام به سوی حزبالله نشانه رفت. هرچند این گروه ارتباط با این انفجار و محموله نیترات آمونیوم را تکذیب کرده، مخالفتش با روند تحقیق بسیاری از لبنانی ها را به خشم آورده.
همین چند ماه پیش وقتی طارق بیطار، قاضی پرونده دستور بازداشت یکی از وزرای عضو جنبش امل را صادر کرد، طرفداران حزبالله و امل در منطقه عین الرمانه بیروت با اسلحههایشان لشکرکشی کردند که به درگیری چند ساعته میان آنها و اعضای حزب قوات انجامید.
در پی این اتفاق آقای بیطار از پیگیری پرونده برکنار شد. شیخ جوهری براین باور است که این یکی از بزرگترین اشتباه های حزبالله بود که نه فقط بر رای دهندگان مسیحی و سنی که حتی بر بخشی از طرفداران او در مناطق شیعه هم اثر منفی خواهد داشت:"حزبالله و امل در چشم مردم الان جلوی عدالت را گرفتهاند. در انفجار فقط مسیحی و سنی یا مخالف حزب الله کشته نشد. خانوادههای شیعه بسیاری که به طور سنتی حامی این گروه و امل بودند هم کشته شدند. خیلیهایشان را میشناسم و میدانم نمیتوانند رفتار این دو را در روند پرونده هضم کنند."
با این حال تصور و برداشت کلی کسانی که در این گزارش با آنها صحبت کردهام آن است که به رغم همه این معضلات برای حزبالله، این گروه هنوز شانس خوبی برای در دست گرفتن قدرت در پارلمان به همراه بعضی متحدانش دارد به خصوص که در این انتخابات سنیها رهبری مثل قبل ندارند.
شانس حزبالله؛ رقیب اصلی در میدان نیست
توضیح تصویر،
طرابلس لبنان غالبا سنینشین است اما این بار مهمترین حزب سنی به رهبری سعد حریری در میدان نیست و بعضی میگویند این نفوذ حزب الله در این مناطق را بیشتر میکند
در خیابان دمشق شهر طرابلس در شمال لبنان، یک طرف می شود تابلوهای تبلیغاتی حزب الله را دید و طرف دیگر نامزدهای سنی.
"او برادر بزرگ سعد حریری، نخست وزیر سابق لبنان و فرزند ارشد رفیق حریری است که هفده سال پیش در بیروت ترور شد"شهر با همین خیابان به دو محله غالبا سنی نشین باب تبانه و شیعه و علوینشین جبل محسن تقسیم شده. با اینکه بیشتر جمعیت طرابلس سنی مذهبند و بطور سنتی احزاب سنی در آن قدرت نفوذ بیشتری دارند، پوستر تبلیغاتی نامزدهای شیعه انگار بیشتر به چشم میخورند.
عبدالله رحمان هنرمند و فعال مدنی دلیلش را این طور توضیح میدهد:"ما به حضور قوی حزب مستقبل و حریریها عادت کرده بودیم. حالا یکباره انگار بیکس و کار شدهایم." چند ماه پیش از انتخابات سعدحریری نخست وزیر سابق و رهبر حزب سنی مستقبل یا آینده اعلام کرد که در این انتخابات شرکت نخواهد کرد. عبدالرحمان میگوید بسیاری مثل او در این شهر و مناطق سنی نشین دیگر عصبانی هستند.
"سعد کشور را داد دست حزبالله. داریم میبینیم که این گروه حتی اینجا دارد نفوذ بیشتری پیدا میکند بخصوص در این اوضاع بیپولی آنها دارند خلا را پر می کنند."
بندر طرابلس فقیرترین شهر لبنان است و در زمان اوج بحران سوریه محل درگیری های مسلحانه طولانی بین مخالفان بشار اسد و طرفدارانش. دیوارهای بیرونی دو محله باب تبانه و جبل محسن هنوز در اثر شلیک گلوله و خمپاره از دو طرف سوراخ سوراخ است.
توضیح تصویر،
دیوارهای بیرونی دو محله باب تبانه و جبل محسن هنوز در اثر شلیک گلوله و خمپاره از دو طرف سوراخ سوراخ است
عمر که آن روزها را به یاد دارد میگوید بعضی ازهم محلی هایش در باب تبانه ممکن است به حزبالله و گروههای نزدیک به آن رای بدهند چرا که می توانند از پشتیبانی آنها برخوردار شوند. "صادقانه بگویم خیلی از ماها بخاطر فقر با پنجاه دلار حاضر بودیم به هم شلیک کنیم.
"یکی دیگر از گروههایی که برای خلع سلاح این گروه مبارزه میکند، حزب "نیروهای لبنانی" معروف به "قوات" است"الان که وضع بدتر هم شده و کسی از احزاب سنی از ما به درستی حمایت نمیکند خب طبیعی است که دنبال کمک باشیم." او تاکید میکند که قصد رای دادن ندارد اما میتواند تصور کند که این بارجبهه مقابل باب تبانه نماینده بیشتری در پارلمان داشته باشد.
حسن نصرالله گفته که او و متحدانش به دنبال اکثریت مطلق یعنی دو سوم مجلس نیستند اما سعی شان را خواهند کرد که حداکثر کرسیها را به دست بیاورند. به نظر دبیر کل حزبالله هم با توجه به شرایط مطمئن نیست که همه چیز بر وفق مرادش باشد و مثل سال ٢٠١٨ "پیروز" انتخابات شوند.
این هفته آقای نصرالله تقریبا هر روز در کمپینهای انتخاباتی سخنرانی کرده. کمپینهایی که با حضور چشمگیر طرفداران این گروه در شهرهای مختلف برگزار شده. از بیروت گرفته تا بعلبک.
در همه پیامها او ازطرفدارانش خواسته آماده نبرد شوند و با رای "دشمنان را شکست دهند". این در حالیست که بعضی از ناظران نزدیک به این حزب مثل فیصل عبداستار نگرانند تجربه انتخابات عراق اینجا هم تکرار شود.
توضیح تصویر،
حسن نصرالله در آستانه انتخابات چندین بار تلویزیونی سخنرانی کرده و از حامیانش خواسته با شرکت در انتخابات "پیروزی سال ٢٠٠٦ علیه اسرائیل" را با پیروزی سیاسی تکمیل کنند
درانتخابات هفت ماه پیش این کشور گروههای شیعه نزدیک به ایران شکست خوردند و گروه دیگر به رهبری مقتدا صدر روحانی شیعه پیروزی را از آن خود کردند. این نگرانی به نوع دیگر در مخالفان حزبالله هم هست. سمیر مکرم به این اشاره میکند که بعد از هفت ماه عراق هنوز در بنبست سیاسی است و دولتی تشکیل نشده چرا که گروههای نزدیک به ایران "شکست" را نپذیرفتهاند.
"این حزب مسیحی راستگرا که خود زمانی از گروههای شبه نظامی دوران جنگ داخلی بوده، از مخالفان دیرینه حزب الله است"
"اینجا هم اگر حزبالله و متحدانش ببازند ما احتمالا با همان وضع یا حتی بدترش روبرو شویم. منظورم درگیری مسلحانه است. به هر حال حزبالله این انتخابات را یک جنگ میبیند."
- نفیسه کوهنورد
- خبرنگار ارشد امور خاورميانه بیبیسی، بیروت
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بينالمللى رفيق حريرى بيروت
خیابان امام خمینى بیروت این روزها پر شده از پوسترهاى بزرگ انتخاباتى حزبالله لبنان. این یکى از مسیرهاى اصلى است که شما را از فرودگاه بینالمللى رفیق حریرى به مرکز شهر مىرساند. خیابانى که مثل بیشتر نواحى اطراف فرودگاه در سیطره حزبالله است. تا همین چندى پیش سراسر این راه پر بود از پوسترهایى با تصاویر قاسم سلیمانى، فرمانده سابق قدس سپاه پاسداران و ابو مهدى مهندس فرمانده ارشد حشد شعبى عراق که در حمله پهپادى آمریکا در بغداد کشته شدند. تابلوهایى با زمینه سیاه رنگ و نوشتهاى به خط نستعلیق: "نحنا قاسم" یعنى "همه ما قاسمیم".
حالا اما آن تابلوها جایشان را به پوسترهاى تبلیغاتى زرد و سفید دادهاند با شعار "باقون، نحمی ونبنی" که ترجمهاش مى شود" مىمانیم، حمایت مىکنیم و مىسازیم". شعارى که شاید مخاطبش بیش از حامیان حزب الله، مخالفانش باشند.
مسير بعلبك پر است از پرچمهاى انتخاباتى حزب الله با شعار "مىمانيم، حمايت مىكنيم و مىسازيم"
این گروه مسلح تحت حمایت ایران در شرایطى براى انتخابات آماده مىشود که که فراتر از همیشه با فشارهاى داخلى و خارجى مواجه است، به خصوص در افکار عمومى کشور. نگاهها به گروهى که سالها براى بخش چشمگیرى از جامعه لبنان بخاطر "ایستادگى در برابر اسراییل" حکم قهرمان را داشت، در حال تغییر است. فضاى کشور هم در آستانه این انتخابات از زمین تا آسمان با دوره قبلى که چهار سال پیش بود فرق مىکند. در آن دوره حزبالله و همپیمانانش مجموعا ٧١ کرسى از ١٢٨ صندلى مجلس را از آن خود کردند و "پیروز" انتخابات شدند. این بار راه چندان براى رسیدن به چنین "پیروزى" هموار نیست.
"این یک جنگ است"
مراسم روز قدس در سالن شهداى ضاحيه، منطقه تحت كنترل حزب الله در حومه بيروت
در سالن شهداى ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزبالله در حومه بیروت جاى سوزن انداختن نیست. بخش زنانه و مردانه با دیوار موقت کوتاهى از هم جدا شده. اطراف سالن پر است از پوسترهاى حسن نصرالله، آیتالله على خامنهاى رهبر جمهورى اسلامى ایران، و قاسم سلیمانى و فرماندهان دیگر حزبالله که در جنگهاى مختلف کشته شدهاند. مراسم براى روز قدس برپا شده اما فضا انتخاباتى است. بیشتر حاضران سالن دور گردنشان شالگردنهایى زرد رنگ با علامت و شعار حزبالله انداختهاند. در دست خیلیها مىشود برگههاى تبلیغاتى این گروه براى انتخابات را هم دید.
یکى از زنان که خودش را "ام شهید على" (مادر شهیدعلى) معرفى مى کند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مىگوید که او و خانوادهاش و خیلیهاى دیگر در این منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مىکنند. "محور مقاومت در همه جنگها پیروز شده. به امید خدا در جبهه انتخابات هم پیروز مىشود." او بر روى شالگردنش، سه گل سینه با عکس آیتالله خامنهاى، قاسم سلیمانى و تصویر پسرش نصب کرده که گویا در جنگ با اسراییل کشته شده "بعد از خدا، سیدحسن و سید على خامنهاى نمىگذارند مقاومت شکست بخورد."
يكى از زنان طرفدار حزب الله كه خودش را "ام شهيد على" (مادر شهيد على) معرفى مىكند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مىگويد كه او و خانوادهاش و خيلیهاى ديگر در اين منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى كنند
ام على مشابه حرفى را مى زند که حسن نصرالله دبیر کل حزبالله در سخنرانیهاى هفته هاى اخیرش تکرارکرده. از جمله در روز قدس و تجمعهاى انتخاباتى روزهاى گذشته. او که هر بار به طور زنده اما از مکانى نامعلوم سخنرانى مىکند، بارها انتخابات را "ادامه جنگ سال ٢٠٠٦ اسرائیل علیه مقاومت اما در قالب سیاسى" خوانده. او از حامیانش خواست که تا "با قدرت" سر صندوق بروند تا "پیروزى سیاسى تکمیل کننده غلبه نظامى بر دشمن شود."
اشاره آقاى نصرالله به جنگ معروف به نبرد تموز یا جولاى است. جنگى که در سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزبالله درگرفت و تقریبا ٣٤ روز طول کشید. در نهایت هم با پادرمیانى سازمان ملل و قطعنامه ١٧٠١ به پایان رسید. بر اساس آن قطعنامه حزبالله اندکى از مرز بین دو کشور عقب نشینى کرد و جایش را به نیروهاى حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان داد. نیروهاى اسرائیلى نیز از مناطقى که در جنوب لبنان تصرف کرده بودند خارج شدند. یکى دیگر از مفاد قطعنامه این بود که همه گروههاى شبه نظامى لبنان باید خلع سلاح شوند و ارتش به عنوان تنها نیروى مسلح کشور شناخته شود. به نام حزبالله اشاره مستقیم نشده بود اما معلوم بود منظور چیست. هرچند چنین چیزى محقق نشد و این گروه ادعا کرد که پیروز میدان است.
حالا اما در کارزار رقابتهاى انتخاباتى مساله سلاح حزبالله بار دیگر به موضوع داغ کشور تبدیل شده.
از هفتهها پیش در بسیارى از نقاط بیروت، اتوبانها، جادههاى بین شهرى و بعضى شهرهاى دیگر لبنان بیلبوردهایى سر بر آوردهاند که گروههاى شبه نظامى را هدف قرار دادهاند.
گرچه در تابلوها اسمى از حزبالله برده نشده، همه مىدانند که بیلبوردها علیه این گروه است و متعلق به احزاب و گروههاى مخالف آن. مثل گروه جدید "سوا لبنان" (با هم براى لبنان) که تابلویشان در جاى جاى کشور به چشم مى خورد؛ با این پیام:"با سلاحشان تهدیدت مىکنند. بر ضدشان راى بده".
از مخالفان سرسخت حزب الله، حزب مسيحى "نيروهاى لبنانى" يا قوات است. روى اين تابلو متعلق به اين گروه نوشته شده "تسليم سلاح نمىشويم"
"سوا لبنان" را بها حریرى سیاستمدار سنى و از منتقدان سرسخت حزبالله و ایران تشکیل داده. او برادر بزرگ سعد حریرى، نخست وزیر سابق لبنان و فرزند ارشد رفیق حریرى است که هفده سال پیش در بیروت ترور شد. بها، حزبالله و شخص حسن نصرالله را عامل قتل پدرش مىداند.
یکى دیگر از گروههایى که برای خلع سلاح این گروه مبارزه مىکند، حزب "نیروهاى لبنانى" معروف به "قوات" است. این حزب مسیحى راستگرا که خود زمانى از گروههاى شبه نظامى دوران جنگ داخلى بوده، از مخالفان دیرینه حزب الله است. تابلوهاى قرمز رنگ این گروه با شعار :"تسلیم سلاحشان نمىشویم." اینروزها در گوشه و کنار لبنان دیده مىشود.
اما این فقط احزاب و شخصیتهاى شناخته شده ضد حزب الله نیستند که مشروعیت این گروه را به عنوان نیروى مسلح خارج از اراده و کنترل دولت، زیر سوال بردهاند. بیشتر نامزدهاى مستقل و بخصوص کاندیداهاى برآمده از تظاهرات گسترده ضد دولتى سال ٢٠١٩ هم در برنامه و کمپینهایشان بر لزوم انحصار سلاح در دست ارتش تاکید کردهاند.
فیصل عبدالستار از تحلیلگران نزدیک به حزبالله مىگوید با اینکه فشار بر حزبالله براى زمین گذاشتن سلاح سالهاست در جریان است، مخالفتها به این شکل تقریبا بىسابقه است: "یکى از دلایل اصلى که حسن نصرالله انتخابات را به جنگ ٢٠٠٦ تشبیه مىکند همین حملات علیه سلاح مقاومت است که شدت بیشترى گرفته. این حملات مثل همان حمله اسراییل از داخل و خارج سازماندهى شدهاند و باید سازماندهى شده هم با آنها مقابله کرد."
در مراسم روز قدس بعضى كودكان با لباس رزمى و سلاح اسباب بازى بودند. خانوادههايشان مىگفتند نه خودشان و نه بچههايشان "محور مقاومت" را ترك نخواهند كرد
در مراسم روز قدس حزب الله، بعضى بچهها اسلحههاى اسباب بازى در دست دارند و مادر و پدرهایشان از خبرنگاران مىخواهند از بچهها با لباس نظامى و اسلحه عکس بگیرند. پدر یکى از بچهها با هیجان مىگوید:"سلاح مقاومت مقدس است. در برابر هر کس که در مقابل این سلاح بایستاد، مىایستیم. هم خودمان و هم بچههایمان. سر صندوق هم این را نشان مىدهیم. مخالفت با سلاح مقاومت توطئه اسراییل و آمریکاست."
طرفداران حزبالله شاید این مخالفتها را از چشم کشورهاى "دشمن" ببینند اما کسانى مثل سمیر مکرم، فعال مدنى، معتقدند این گروه خودش به پاى خودش شلیک کرده بخصوص وقتى مقامات و چهرههاى شناخته شده این گروه به طور علنى شروع کردند به ضدیت با جنبش سال ٢٠١٩. "آنها همه ما را جاسوس آمریکا و اسرائیل خواندند و بهمان حمله کردند. این در حالى بود که آن اعتراضها حرکت خودجوش علیه وضعیت نابسامان اقتصادى و معیشتى بود و ربطى به خارج نداشت. حزبالله به اسم مقاومت مقابل معترضان قرار گرفت و حالا نتیجهاش را مىبیند."
در تظاهرات پاییز سال ٢٠١٩ که از بیروت شروع شد و به شهرهاى دیگر هم سرایت کرد بارها شعارهاى ضد حزبالله و ایران هم به گوش رسید. به خصوص زمانى که تظاهرات به خشونت کشیده شد و تعدادى از تظاهرکنندگان کشته شدند. بسیارى از معترضان حزبالله و طرفدارانش را در کنار نیروهاى امنیتى متهم به حمله به این کشتار کردند. حزبالله این اتهامها را رد کرده اما بارها تظاهرات آن سال را "حرکتى طراحى شده از سوى آمریکا و اسراییل" خوانده است.
شعارهاى ضد ايران در وسط شهر بيروت. بعضى مخالفان حزب الله مىگويند لبنان در اشغال ايران است
سمیر به این اشاره مىکند که در زمان تظاهرات خیلى از جوانان شیعه هم حضور داشتند و کم نیستند کسانى که با دیدن این برخوردها حزبالله را زیر سوال بردند و نگاهشان به آن عوض شد. حسن کاتب یکى از آنهاست. او بزرگ شده ضاحیه است و زمانى از طرفداران پر و پا قرص حزبالله بوده اما با شروع تظاهرات همراه دوستان و همکلاسیهایش در دانشگاه به میدان رفته. او که اکنون به اجبار و به گفته خودش به خاطر تهدیدهاى امنیتى در فرانسه زندگى مىکند، مىگوید:"تغییرات در دل جامعه شیعه هم شروع شده و این بیشترین چیزى است که حزبالله را نگران کرده. این بار مىبینیم که جوانهاى شیعه مقابل این گروه ایستادهاند و حتى نامزد انتخابات شدهاند یا به وضوح از نامزدهاى دیگر حمایت مىکنند. چنین چیزى به این شکل سابقه نداشته."
"شیعه فقط حزبالله نیست"
دیمه ابو دیه یکى از چهرههایى است که در این انتخابات نظرها را به خود جلب کرده. به خاطر موقعیت ویژهاى که دارد. براى دیدار با او به زحله آمده ام. بزرگترین شهر دره بقاع لبنان که حدود نود درصد ساکنانش مسیحى هستند و مسلمانان شیعه و سنی تقریبا هفت درصد و حدود دو درصد جمعیت را تشکیل مى دهند. طایفه ابو دیه از خاندانهاى معروف و قدرتمند شیعه در منطقه است که بخشى از آنها رابطه اى تنگاتنگ با حزبالله دارند و این گروه بر رایشان حساب مى کند. دیمه اما راه خودش را جدا کرده. او یکى از نامزدهاى انتخاباتى "قوات لبنانى" در منطقه براى تنها کرسى شیعه شهر است. همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، این حزب مسیحى از مخالفان سرسخت حزبالله است. با آنکه قوات خود در زمان جنگ داخلى یکى ازتندرو ترین شبه نظامیان بوده و در مقطعى همپیمان اسرائیل، اکنون با شعار "لبنان واحد و مستقل" به میدان آمده و در فهرستش به نامزدهایى از ادیان مختلف جاى داده. "من و هم نسلهاى من دنبال چیزى فراتر از طایفه هستیم. براى من به عنوان یک زن و مادر دو فرزندم این اهمیت بیشترى دارد. بعضیها نمىخواهند صداى ما شنیده شود. مىخواهند لبنان تقسیم شده و طایفهاى بماند و زنها هم کلا دیده نشوند و بچههایمان هم با همین طرز تفکر بزرگ شوند."
ديمه ابو ديه و همسرش على ياغى. ديمه يكى از نامزدهاى شيعه مخالف حزب الله است
حزب الله در فهرستش به هیچ زنى جا نداده است. مقامات این گروه گفتهاند که نمایندگى پارلمان با توجه به مراوداتى که یک نماینده باید داشته باشد مناسب زنان نیست. مقابله دیمه با این طرز تفکر از مدتها قبل از انتخابات شروع شده. او که فارغالتحصیل حقوق است در زحله گروهى را راه انداخته براى کمک به زنان و تولیدات خانگیشان تا از این راه استقلال مالى پیدا کنند. کار دیمه در کمپین انتخاباتى آسان نبوده. بخشى از طایفه او همان روزهاى اول اعلام نامزدى بیانیه اى صادر کردند و گفتند که دیمه ربطى به آنها ندارد و از وجودش برائت جستند. بیانیه اول در یکى از سایتهاى نزدیک به حزبالله منتشر شد. دیمه مىگوید خانوادهاش تحت فشار قرار گرفتهاند و همه با صدور چنین بیانیهاى موافق نبودهاند:"این را براى اولین بار مىگویم. بخشى از خانواده هاى طایفه ما بعد از اعلام نامزدى من به یک جلسه دعوت شدند. هنوز جلسه تشکیل نشده، بیانیهاى که ظاهرا بدون نظر آنها و از قبل حاضر شده بود بر روى آن سایت منتشر شد."
در این مدت دیمه با حملات، توهینها و تهدیدهاى زیادى در شبکه هاى اجتماعى مواجه شده که بعضى تصاویر و توهینهاى جنسى بوده و بعضى عکس تفنگ و بمب. "مى خواهند من را بترسانند. درست است که ترس هم دارد اما وقتى فکر مى کنم بچه هایم قرار است در وضع الان لبنان بزرگ شوند ترسم بیشتر مىشود. من مىخواهم بچهها در لبنان بزرگ شوند که مستقل است و سلاح غیر شرعى در آن وجود ندارد که دیگران را تهدید کند." مىگویم حزبالله مىگوید سلاحش شرعى است و براى مقاومت، بلافاصله مىگوید:" همه ما مقاومتیم. مقاومت در خون ماست. یک زمان در جنوب مقاومت علیه اسرائیل لازم بود اما الان مقاومت جاى دیگر لازم است. مقاومت براى درست کردن بیمارستانى که نداریم. مقاومت براى آوردن برقى که نداریم. مقاومت براى خدمات پیشپا افتادهاى که از آن محرومیم."
همسر دیمه على که در طول مصاحبه کنارش نشسته هم سکوتش را مى شکند:"طرز تفکر آنها منظورم، حزبالله و طرفدارانش عجیب است. درست است که شاید پنجاه درصد جامعه شیعه حامى آنها هستند اما امیدوارم آنها هم بالاخره قبول کنند و احترام بگذارند که شیعه فقط متعلق به یک گروه نیست." على هم شیعه است و بزرگ شده بعلبک که منطقه تحت سیطره حزبالله است. معبد ژوپیتر یکى از بزرگترین وزیباترین آثار تاریخى رومیها در این شهر قرار دارد. على مى گوید به رغم این جاذبه نادر توریستى رفتارهاى حزبالله باعث شده خیلى توریستهاى خارجى از رفتن به این شهر و حتى از مراوده با شیعیان منطقه بترسند و ابراز امیدوارى مىکند که با رفتن کسانى مثل دیمه به مجلس دیدگاهها نسبت به جامعه شیعه تغییر کند.
"مخالفت با حزبالله در قلب حزبالله"
جادهاى كه ايران سالها پيش در دره بقاع بازسازى كرده
از دیمه و على خداحافظى مى کنم و راهى بعلبک مى شوم. برخلاف جاده پر دستانداز و ناهموار بیروت به زحله، راهى که ما را به سوى بعلبک مىبرد صیقلى و هموار است. این بخش بزرگراه را سالها پیش ایران ساخته و حزبالله همین چند مدت قبل به مناسبت ورود کاروان سوخت ایرانى از سوریه به لبنان آسفالت آن را ترمیم کرده. در اوایل اتوبان تصویر بزرگى از آقاى خامنهاى نصب شده، طرف دیگرش هم عکس آیتالله خمینى. در مسیر تابلوهاى قدیمى آبى رنگ کوچکى دیده مى شود که رویش نوشته شده "مردم ایران در خدمت مردم لبنان". سراسر راه پر است از پرچمهاى زرد رنگ حزبالله با شعارهاى تبلیغاتى و پوستر نامزدهاى حزب. از این نقطه دره بقاع تا مرز سوریه کاملا در سیطره این گروه است اما همینجا در بعلبک هم صداهاى مخالف شنیده مىشود.
شيخ عباس جوهری مى گويد زمانى دنباله رو آقاى خمينى بوده اما اكنون مرجع تقليدش آيت الله سيستانى است. او از نامزدهاى شيعه مخالف حزبالله است كه در بعلبك منطقه تحت كنترل وارد رقابت شده
من براى گفتگو با شیخ عباس جوهرى از دیگر چهره هاى جنجالى شیعه در این انتخابات آمده ام. آقاى جوهرى معمم است، فلسفه خوانده و دوره طلبگى را بیست سال پیش در قم گذرانده. مى گوید زمانى به شدت تحت تاثیر انقلاب ایران بوده و پیرو آقاى خمینى اما دیدن "کجرویها" از سالها قبل آیت الله على سیستانى را مرجع تقلیدش قرار داده است. او هم که فهرستى به نام "بناء دولت" را رهبرى مى کند از همپیمانان حزب قوات است اما از نامزدها و فهرستهاى مستقل دیگر هم حمایت مىکند. مخالفتش با حزبالله اما به سالها پیش برمى گردد. آقاى جوهرى از حامیان شیخ صُبحى طُفیلى است، از اعضاى اولیه و پیشین جنبش امل و اولین دبیر کل حزبالله که بعدا از این گروه جدا شد و در جبهه منتقد و مخالف قرار گرفت.
"من از سال ٢٠٠٠ در انتخابات در مقابل حزبالله شرکت کرده ام. در آن سالها این گروه در اوج بود چون لبنان را از دست اسرائیل نجات داده بود. اما الان خیلیها متوجه شده اند که این گروه فقط از پیروزى آن سالها استفاده مىکند در حالى که ماهیتش تغییر کرده. ورود حزبالله به سوریه دیگر براى مقاومت نبود و جنبه هاى دیگر داشت و قدرت طلبى منطقهاى به نفع کشورى دیگرى بود."
آقاى جوهرى به این اشاره مىکند که سالهاست حزب الله "خط آبى" را پذیرفته و پذیرش آن را به معنى پذیرش اسرائیل تعبیر مى کند. خط آبى مرزى تعیین شده توسط سازمان ملل بین منطقه تحت کنترل حزبالله و مناطق تحت اشغال اسرائیل در بلندیهاى جولان که بعد از جنگ سال ٢٠٠٠ میان لبنان و اسرائیل برسرش توافق شد. "خیلى از شیعه ها این را الان خوب درک کردهاند و از شنیدن شعارها با ادعاى مقاومت سیر شدهاند. امروز کشور در بحران اقتصادى غوطهور است. حزبالله به سهم خود در رسیدن کشور به این نقطه و فساد سازمانهاى دولتى نقش داشته. مردم این را مىبینند. همانطور که در تظاهرات سال ٢٠١٩ خیلى از جوانهاى شیعه و دیگران شرکت کردند و با شعارهایشان علیه طبقه حاکم از جمله حزبالله نشان دادند که مىفهمند عاملان این وضع چه کسانى هستند."
با این حال آقاى جوهرى تاکید مىکند که حزبالله همچنان قویترین حزب شیعه و حتى قوىترین حزب موجود در صحنه سیاسى لبنان است. "شاید الان محبوبیت این حزب در جامعه شیعه به بیست تا سى درصد تنزل کرده باشد و نظرسنجیهایى هم که ما و دیگران انجام دادهاند این را نشان مىدهند اما واقعیت این است که آن بیست سى درصد همیشه در صحنه حاضرند."
او حامیان حزبالله را با پاروزنان قوى تشبیه مىکند که کشتى این گروه را همیشه در هر موقعیتى به ساحل امن رساندهاند و معتقد است همچنان در این انتخابات هم این گروه دستش احتمالا قویتر از بقیه باشد.
وقتى از آقاى جوهرى درباره نگاه او و همپیمانانش درباره ایران مىپرسم مىگوید:"ما به عنوان نامزدهاى دموکرات واقعا مى خواهیم رابطه خوبى با ایران داشته باشیم و از تجربه سیاسى آنها استفاده کنیم اما مى خواهیم این رابطه کشور با کشور باشد نه کشور با یک گروه مسلح خارج از کنترل دولت."
او که خود را از طرفداران بعضى دیدگاههاى "اصلاح طلب" در ایران مى خواند در آخر مصاحبه مى خندد و مىگوید حسن نصرالله قاسم سلیمانى را به لبنان آورد و من و خیلى از ماها مى خواهیم موسیقى ایرانى، فرش و هنر ایرانى را به لبنان بیاوریم تا مردم اینجا هم ببینند که ایران فقط "حرس الثورى" (سپاه پاسداران) نیست.
"ایران برو بیرون"
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بينالمللى رفيق حريرى بيروت
در این میان کمپینهاى نزدیک انتخابات علیه حزبالله تنها به خود این گروه محدود نمانده و پاى ایران را هم گرفته است. بر دیوارهاى وسط شهر بیروت و بعضى از شهرهاى دیگر این روزها شعارهاى "ایران برا برا، بیروت تبقی حرة" یعنى "ایران بیرون مى ود و بیروت آزاد مىماند" و "Iran out" یا "ایران برو بیرون" با اسپرى قرمز رنگ نوشته شده. حتى در کوچه پس کوچه ها هم مى توان این شعارها را دید.
یکى از نویسندگان آنها که جوانى ٢٧ ساله است و به دلیل نگرانیهاى امنیتى خواسته نامش فاش نشود، مىگوید یکى از هدفهایشان این است که به لبنانیها درباره افزایش نفوذ ایران هشدار دهند. "این انتخابات مهم و حساس است. اگر حزبالله پیروز شود، کشور بیشتر از قبل دست ایران مىافتد."
در ماههاى اخیر هشتگ "رفع الاحتلال الایرانی" هم که مىشود "اشغالگرى ایران را از میان بردار" بارها و بارها در بین کاربران لبنانى داغ شده است.
فارس سعید نماینده سابق پارلمان که در این دور مجلس هم وارد رقابت شده، یکى از معروفترین نامزدهایى است که همین جمله را محور کمپینش قرار داده است. "امروز لبنان در اشغال ایران است. ما به خاطر حزبالله و ایران نمىتوانیم وام بگیریم. به خاطر تهران است که با کشورهاى عربى منطقه مشکل پیدا مىکنیم. ما باید آنقدر اینها را تکرار کنیم تا براى همه جا بیافتد مقصر همه چیز تهران است و حزبالله و تا جاى ممکن مانع راى دادن به این گروه شویم."
- نفیسه کوهنورد
- خبرنگار ارشد امور خاورميانه بیبیسی، بیروت
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بينالمللى رفيق حريرى بيروت
خیابان امام خمینى بیروت این روزها پر شده از پوسترهاى بزرگ انتخاباتى حزبالله لبنان. این یکى از مسیرهاى اصلى است که شما را از فرودگاه بینالمللى رفیق حریرى به مرکز شهر مىرساند. خیابانى که مثل بیشتر نواحى اطراف فرودگاه در سیطره حزبالله است. تا همین چندى پیش سراسر این راه پر بود از پوسترهایى با تصاویر قاسم سلیمانى، فرمانده سابق قدس سپاه پاسداران و ابو مهدى مهندس فرمانده ارشد حشد شعبى عراق که در حمله پهپادى آمریکا در بغداد کشته شدند. تابلوهایى با زمینه سیاه رنگ و نوشتهاى به خط نستعلیق: "نحنا قاسم" یعنى "همه ما قاسمیم".
حالا اما آن تابلوها جایشان را به پوسترهاى تبلیغاتى زرد و سفید دادهاند با شعار "باقون، نحمی ونبنی" که ترجمهاش مى شود" مىمانیم، حمایت مىکنیم و مىسازیم". شعارى که شاید مخاطبش بیش از حامیان حزب الله، مخالفانش باشند.
مسير بعلبك پر است از پرچمهاى انتخاباتى حزب الله با شعار "مىمانيم، حمايت مىكنيم و مىسازيم"
این گروه مسلح تحت حمایت ایران در شرایطى براى انتخابات آماده مىشود که که فراتر از همیشه با فشارهاى داخلى و خارجى مواجه است، به خصوص در افکار عمومى کشور. نگاهها به گروهى که سالها براى بخش چشمگیرى از جامعه لبنان بخاطر "ایستادگى در برابر اسراییل" حکم قهرمان را داشت، در حال تغییر است. فضاى کشور هم در آستانه این انتخابات از زمین تا آسمان با دوره قبلى که چهار سال پیش بود فرق مىکند. در آن دوره حزبالله و همپیمانانش مجموعا ٧١ کرسى از ١٢٨ صندلى مجلس را از آن خود کردند و "پیروز" انتخابات شدند. این بار راه چندان براى رسیدن به چنین "پیروزى" هموار نیست.
"این یک جنگ است"
مراسم روز قدس در سالن شهداى ضاحيه، منطقه تحت كنترل حزب الله در حومه بيروت
در سالن شهداى ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزبالله در حومه بیروت جاى سوزن انداختن نیست. بخش زنانه و مردانه با دیوار موقت کوتاهى از هم جدا شده. اطراف سالن پر است از پوسترهاى حسن نصرالله، آیتالله على خامنهاى رهبر جمهورى اسلامى ایران، و قاسم سلیمانى و فرماندهان دیگر حزبالله که در جنگهاى مختلف کشته شدهاند. مراسم براى روز قدس برپا شده اما فضا انتخاباتى است. بیشتر حاضران سالن دور گردنشان شالگردنهایى زرد رنگ با علامت و شعار حزبالله انداختهاند. در دست خیلیها مىشود برگههاى تبلیغاتى این گروه براى انتخابات را هم دید.
یکى از زنان که خودش را "ام شهید على" (مادر شهیدعلى) معرفى مى کند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مىگوید که او و خانوادهاش و خیلیهاى دیگر در این منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مىکنند. "محور مقاومت در همه جنگها پیروز شده. به امید خدا در جبهه انتخابات هم پیروز مىشود." او بر روى شالگردنش، سه گل سینه با عکس آیتالله خامنهاى، قاسم سلیمانى و تصویر پسرش نصب کرده که گویا در جنگ با اسراییل کشته شده "بعد از خدا، سیدحسن و سید على خامنهاى نمىگذارند مقاومت شکست بخورد."
يكى از زنان طرفدار حزب الله كه خودش را "ام شهيد على" (مادر شهيد على) معرفى مىكند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مىگويد كه او و خانوادهاش و خيلیهاى ديگر در اين منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى كنند
ام على مشابه حرفى را مى زند که حسن نصرالله دبیر کل حزبالله در سخنرانیهاى هفته هاى اخیرش تکرارکرده. از جمله در روز قدس و تجمعهاى انتخاباتى روزهاى گذشته. او که هر بار به طور زنده اما از مکانى نامعلوم سخنرانى مىکند، بارها انتخابات را "ادامه جنگ سال ٢٠٠٦ اسرائیل علیه مقاومت اما در قالب سیاسى" خوانده. او از حامیانش خواست که تا "با قدرت" سر صندوق بروند تا "پیروزى سیاسى تکمیل کننده غلبه نظامى بر دشمن شود."
اشاره آقاى نصرالله به جنگ معروف به نبرد تموز یا جولاى است. جنگى که در سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزبالله درگرفت و تقریبا ٣٤ روز طول کشید. در نهایت هم با پادرمیانى سازمان ملل و قطعنامه ١٧٠١ به پایان رسید. بر اساس آن قطعنامه حزبالله اندکى از مرز بین دو کشور عقب نشینى کرد و جایش را به نیروهاى حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان داد. نیروهاى اسرائیلى نیز از مناطقى که در جنوب لبنان تصرف کرده بودند خارج شدند. یکى دیگر از مفاد قطعنامه این بود که همه گروههاى شبه نظامى لبنان باید خلع سلاح شوند و ارتش به عنوان تنها نیروى مسلح کشور شناخته شود. به نام حزبالله اشاره مستقیم نشده بود اما معلوم بود منظور چیست. هرچند چنین چیزى محقق نشد و این گروه ادعا کرد که پیروز میدان است.
حالا اما در کارزار رقابتهاى انتخاباتى مساله سلاح حزبالله بار دیگر به موضوع داغ کشور تبدیل شده.
از هفتهها پیش در بسیارى از نقاط بیروت، اتوبانها، جادههاى بین شهرى و بعضى شهرهاى دیگر لبنان بیلبوردهایى سر بر آوردهاند که گروههاى شبه نظامى را هدف قرار دادهاند.
گرچه در تابلوها اسمى از حزبالله برده نشده، همه مىدانند که بیلبوردها علیه این گروه است و متعلق به احزاب و گروههاى مخالف آن. مثل گروه جدید "سوا لبنان" (با هم براى لبنان) که تابلویشان در جاى جاى کشور به چشم مى خورد؛ با این پیام:"با سلاحشان تهدیدت مىکنند. بر ضدشان راى بده".
از مخالفان سرسخت حزب الله، حزب مسيحى "نيروهاى لبنانى" يا قوات است. روى اين تابلو متعلق به اين گروه نوشته شده "تسليم سلاح نمىشويم"
"سوا لبنان" را بها حریرى سیاستمدار سنى و از منتقدان سرسخت حزبالله و ایران تشکیل داده. او برادر بزرگ سعد حریرى، نخست وزیر سابق لبنان و فرزند ارشد رفیق حریرى است که هفده سال پیش در بیروت ترور شد. بها، حزبالله و شخص حسن نصرالله را عامل قتل پدرش مىداند.
یکى دیگر از گروههایى که برای خلع سلاح این گروه مبارزه مىکند، حزب "نیروهاى لبنانى" معروف به "قوات" است. این حزب مسیحى راستگرا که خود زمانى از گروههاى شبه نظامى دوران جنگ داخلى بوده، از مخالفان دیرینه حزب الله است. تابلوهاى قرمز رنگ این گروه با شعار :"تسلیم سلاحشان نمىشویم." اینروزها در گوشه و کنار لبنان دیده مىشود.
اما این فقط احزاب و شخصیتهاى شناخته شده ضد حزب الله نیستند که مشروعیت این گروه را به عنوان نیروى مسلح خارج از اراده و کنترل دولت، زیر سوال بردهاند. بیشتر نامزدهاى مستقل و بخصوص کاندیداهاى برآمده از تظاهرات گسترده ضد دولتى سال ٢٠١٩ هم در برنامه و کمپینهایشان بر لزوم انحصار سلاح در دست ارتش تاکید کردهاند.
فیصل عبدالستار از تحلیلگران نزدیک به حزبالله مىگوید با اینکه فشار بر حزبالله براى زمین گذاشتن سلاح سالهاست در جریان است، مخالفتها به این شکل تقریبا بىسابقه است: "یکى از دلایل اصلى که حسن نصرالله انتخابات را به جنگ ٢٠٠٦ تشبیه مىکند همین حملات علیه سلاح مقاومت است که شدت بیشترى گرفته. این حملات مثل همان حمله اسراییل از داخل و خارج سازماندهى شدهاند و باید سازماندهى شده هم با آنها مقابله کرد."
در مراسم روز قدس بعضى كودكان با لباس رزمى و سلاح اسباب بازى بودند. خانوادههايشان مىگفتند نه خودشان و نه بچههايشان "محور مقاومت" را ترك نخواهند كرد
در مراسم روز قدس حزب الله، بعضى بچهها اسلحههاى اسباب بازى در دست دارند و مادر و پدرهایشان از خبرنگاران مىخواهند از بچهها با لباس نظامى و اسلحه عکس بگیرند. پدر یکى از بچهها با هیجان مىگوید:"سلاح مقاومت مقدس است. در برابر هر کس که در مقابل این سلاح بایستاد، مىایستیم. هم خودمان و هم بچههایمان. سر صندوق هم این را نشان مىدهیم. مخالفت با سلاح مقاومت توطئه اسراییل و آمریکاست."
طرفداران حزبالله شاید این مخالفتها را از چشم کشورهاى "دشمن" ببینند اما کسانى مثل سمیر مکرم، فعال مدنى، معتقدند این گروه خودش به پاى خودش شلیک کرده بخصوص وقتى مقامات و چهرههاى شناخته شده این گروه به طور علنى شروع کردند به ضدیت با جنبش سال ٢٠١٩. "آنها همه ما را جاسوس آمریکا و اسرائیل خواندند و بهمان حمله کردند. این در حالى بود که آن اعتراضها حرکت خودجوش علیه وضعیت نابسامان اقتصادى و معیشتى بود و ربطى به خارج نداشت. حزبالله به اسم مقاومت مقابل معترضان قرار گرفت و حالا نتیجهاش را مىبیند."
در تظاهرات پاییز سال ٢٠١٩ که از بیروت شروع شد و به شهرهاى دیگر هم سرایت کرد بارها شعارهاى ضد حزبالله و ایران هم به گوش رسید. به خصوص زمانى که تظاهرات به خشونت کشیده شد و تعدادى از تظاهرکنندگان کشته شدند. بسیارى از معترضان حزبالله و طرفدارانش را در کنار نیروهاى امنیتى متهم به حمله به این کشتار کردند. حزبالله این اتهامها را رد کرده اما بارها تظاهرات آن سال را "حرکتى طراحى شده از سوى آمریکا و اسراییل" خوانده است.
شعارهاى ضد ايران در وسط شهر بيروت. بعضى مخالفان حزب الله مىگويند لبنان در اشغال ايران است
سمیر به این اشاره مىکند که در زمان تظاهرات خیلى از جوانان شیعه هم حضور داشتند و کم نیستند کسانى که با دیدن این برخوردها حزبالله را زیر سوال بردند و نگاهشان به آن عوض شد. حسن کاتب یکى از آنهاست. او بزرگ شده ضاحیه است و زمانى از طرفداران پر و پا قرص حزبالله بوده اما با شروع تظاهرات همراه دوستان و همکلاسیهایش در دانشگاه به میدان رفته. او که اکنون به اجبار و به گفته خودش به خاطر تهدیدهاى امنیتى در فرانسه زندگى مىکند، مىگوید:"تغییرات در دل جامعه شیعه هم شروع شده و این بیشترین چیزى است که حزبالله را نگران کرده. این بار مىبینیم که جوانهاى شیعه مقابل این گروه ایستادهاند و حتى نامزد انتخابات شدهاند یا به وضوح از نامزدهاى دیگر حمایت مىکنند. چنین چیزى به این شکل سابقه نداشته."
"شیعه فقط حزبالله نیست"
دیمه ابو دیه یکى از چهرههایى است که در این انتخابات نظرها را به خود جلب کرده. به خاطر موقعیت ویژهاى که دارد. براى دیدار با او به زحله آمده ام. بزرگترین شهر دره بقاع لبنان که حدود نود درصد ساکنانش مسیحى هستند و مسلمانان شیعه و سنی تقریبا هفت درصد و حدود دو درصد جمعیت را تشکیل مى دهند. طایفه ابو دیه از خاندانهاى معروف و قدرتمند شیعه در منطقه است که بخشى از آنها رابطه اى تنگاتنگ با حزبالله دارند و این گروه بر رایشان حساب مى کند. دیمه اما راه خودش را جدا کرده. او یکى از نامزدهاى انتخاباتى "قوات لبنانى" در منطقه براى تنها کرسى شیعه شهر است. همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، این حزب مسیحى از مخالفان سرسخت حزبالله است. با آنکه قوات خود در زمان جنگ داخلى یکى ازتندرو ترین شبه نظامیان بوده و در مقطعى همپیمان اسرائیل، اکنون با شعار "لبنان واحد و مستقل" به میدان آمده و در فهرستش به نامزدهایى از ادیان مختلف جاى داده. "من و هم نسلهاى من دنبال چیزى فراتر از طایفه هستیم. براى من به عنوان یک زن و مادر دو فرزندم این اهمیت بیشترى دارد. بعضیها نمىخواهند صداى ما شنیده شود. مىخواهند لبنان تقسیم شده و طایفهاى بماند و زنها هم کلا دیده نشوند و بچههایمان هم با همین طرز تفکر بزرگ شوند."
ديمه ابو ديه و همسرش على ياغى. ديمه يكى از نامزدهاى شيعه مخالف حزب الله است
حزب الله در فهرستش به هیچ زنى جا نداده است. مقامات این گروه گفتهاند که نمایندگى پارلمان با توجه به مراوداتى که یک نماینده باید داشته باشد مناسب زنان نیست. مقابله دیمه با این طرز تفکر از مدتها قبل از انتخابات شروع شده. او که فارغالتحصیل حقوق است در زحله گروهى را راه انداخته براى کمک به زنان و تولیدات خانگیشان تا از این راه استقلال مالى پیدا کنند. کار دیمه در کمپین انتخاباتى آسان نبوده. بخشى از طایفه او همان روزهاى اول اعلام نامزدى بیانیه اى صادر کردند و گفتند که دیمه ربطى به آنها ندارد و از وجودش برائت جستند. بیانیه اول در یکى از سایتهاى نزدیک به حزبالله منتشر شد. دیمه مىگوید خانوادهاش تحت فشار قرار گرفتهاند و همه با صدور چنین بیانیهاى موافق نبودهاند:"این را براى اولین بار مىگویم. بخشى از خانواده هاى طایفه ما بعد از اعلام نامزدى من به یک جلسه دعوت شدند. هنوز جلسه تشکیل نشده، بیانیهاى که ظاهرا بدون نظر آنها و از قبل حاضر شده بود بر روى آن سایت منتشر شد."
در این مدت دیمه با حملات، توهینها و تهدیدهاى زیادى در شبکه هاى اجتماعى مواجه شده که بعضى تصاویر و توهینهاى جنسى بوده و بعضى عکس تفنگ و بمب. "مى خواهند من را بترسانند. درست است که ترس هم دارد اما وقتى فکر مى کنم بچه هایم قرار است در وضع الان لبنان بزرگ شوند ترسم بیشتر مىشود. من مىخواهم بچهها در لبنان بزرگ شوند که مستقل است و سلاح غیر شرعى در آن وجود ندارد که دیگران را تهدید کند." مىگویم حزبالله مىگوید سلاحش شرعى است و براى مقاومت، بلافاصله مىگوید:" همه ما مقاومتیم. مقاومت در خون ماست. یک زمان در جنوب مقاومت علیه اسرائیل لازم بود اما الان مقاومت جاى دیگر لازم است. مقاومت براى درست کردن بیمارستانى که نداریم. مقاومت براى آوردن برقى که نداریم. مقاومت براى خدمات پیشپا افتادهاى که از آن محرومیم."
همسر دیمه على که در طول مصاحبه کنارش نشسته هم سکوتش را مى شکند:"طرز تفکر آنها منظورم، حزبالله و طرفدارانش عجیب است. درست است که شاید پنجاه درصد جامعه شیعه حامى آنها هستند اما امیدوارم آنها هم بالاخره قبول کنند و احترام بگذارند که شیعه فقط متعلق به یک گروه نیست." على هم شیعه است و بزرگ شده بعلبک که منطقه تحت سیطره حزبالله است. معبد ژوپیتر یکى از بزرگترین وزیباترین آثار تاریخى رومیها در این شهر قرار دارد. على مى گوید به رغم این جاذبه نادر توریستى رفتارهاى حزبالله باعث شده خیلى توریستهاى خارجى از رفتن به این شهر و حتى از مراوده با شیعیان منطقه بترسند و ابراز امیدوارى مىکند که با رفتن کسانى مثل دیمه به مجلس دیدگاهها نسبت به جامعه شیعه تغییر کند.
"مخالفت با حزبالله در قلب حزبالله"
جادهاى كه ايران سالها پيش در دره بقاع بازسازى كرده
از دیمه و على خداحافظى مى کنم و راهى بعلبک مى شوم. برخلاف جاده پر دستانداز و ناهموار بیروت به زحله، راهى که ما را به سوى بعلبک مىبرد صیقلى و هموار است. این بخش بزرگراه را سالها پیش ایران ساخته و حزبالله همین چند مدت قبل به مناسبت ورود کاروان سوخت ایرانى از سوریه به لبنان آسفالت آن را ترمیم کرده. در اوایل اتوبان تصویر بزرگى از آقاى خامنهاى نصب شده، طرف دیگرش هم عکس آیتالله خمینى. در مسیر تابلوهاى قدیمى آبى رنگ کوچکى دیده مى شود که رویش نوشته شده "مردم ایران در خدمت مردم لبنان". سراسر راه پر است از پرچمهاى زرد رنگ حزبالله با شعارهاى تبلیغاتى و پوستر نامزدهاى حزب. از این نقطه دره بقاع تا مرز سوریه کاملا در سیطره این گروه است اما همینجا در بعلبک هم صداهاى مخالف شنیده مىشود.
شيخ عباس جوهری مى گويد زمانى دنباله رو آقاى خمينى بوده اما اكنون مرجع تقليدش آيت الله سيستانى است. او از نامزدهاى شيعه مخالف حزبالله است كه در بعلبك منطقه تحت كنترل وارد رقابت شده
من براى گفتگو با شیخ عباس جوهرى از دیگر چهره هاى جنجالى شیعه در این انتخابات آمده ام. آقاى جوهرى معمم است، فلسفه خوانده و دوره طلبگى را بیست سال پیش در قم گذرانده. مى گوید زمانى به شدت تحت تاثیر انقلاب ایران بوده و پیرو آقاى خمینى اما دیدن "کجرویها" از سالها قبل آیت الله على سیستانى را مرجع تقلیدش قرار داده است. او هم که فهرستى به نام "بناء دولت" را رهبرى مى کند از همپیمانان حزب قوات است اما از نامزدها و فهرستهاى مستقل دیگر هم حمایت مىکند. مخالفتش با حزبالله اما به سالها پیش برمى گردد. آقاى جوهرى از حامیان شیخ صُبحى طُفیلى است، از اعضاى اولیه و پیشین جنبش امل و اولین دبیر کل حزبالله که بعدا از این گروه جدا شد و در جبهه منتقد و مخالف قرار گرفت.
"من از سال ٢٠٠٠ در انتخابات در مقابل حزبالله شرکت کرده ام. در آن سالها این گروه در اوج بود چون لبنان را از دست اسرائیل نجات داده بود. اما الان خیلیها متوجه شده اند که این گروه فقط از پیروزى آن سالها استفاده مىکند در حالى که ماهیتش تغییر کرده. ورود حزبالله به سوریه دیگر براى مقاومت نبود و جنبه هاى دیگر داشت و قدرت طلبى منطقهاى به نفع کشورى دیگرى بود."
آقاى جوهرى به این اشاره مىکند که سالهاست حزب الله "خط آبى" را پذیرفته و پذیرش آن را به معنى پذیرش اسرائیل تعبیر مى کند. خط آبى مرزى تعیین شده توسط سازمان ملل بین منطقه تحت کنترل حزبالله و مناطق تحت اشغال اسرائیل در بلندیهاى جولان که بعد از جنگ سال ٢٠٠٠ میان لبنان و اسرائیل برسرش توافق شد. "خیلى از شیعه ها این را الان خوب درک کردهاند و از شنیدن شعارها با ادعاى مقاومت سیر شدهاند. امروز کشور در بحران اقتصادى غوطهور است. حزبالله به سهم خود در رسیدن کشور به این نقطه و فساد سازمانهاى دولتى نقش داشته. مردم این را مىبینند. همانطور که در تظاهرات سال ٢٠١٩ خیلى از جوانهاى شیعه و دیگران شرکت کردند و با شعارهایشان علیه طبقه حاکم از جمله حزبالله نشان دادند که مىفهمند عاملان این وضع چه کسانى هستند."
با این حال آقاى جوهرى تاکید مىکند که حزبالله همچنان قویترین حزب شیعه و حتى قوىترین حزب موجود در صحنه سیاسى لبنان است. "شاید الان محبوبیت این حزب در جامعه شیعه به بیست تا سى درصد تنزل کرده باشد و نظرسنجیهایى هم که ما و دیگران انجام دادهاند این را نشان مىدهند اما واقعیت این است که آن بیست سى درصد همیشه در صحنه حاضرند."
او حامیان حزبالله را با پاروزنان قوى تشبیه مىکند که کشتى این گروه را همیشه در هر موقعیتى به ساحل امن رساندهاند و معتقد است همچنان در این انتخابات هم این گروه دستش احتمالا قویتر از بقیه باشد.
وقتى از آقاى جوهرى درباره نگاه او و همپیمانانش درباره ایران مىپرسم مىگوید:"ما به عنوان نامزدهاى دموکرات واقعا مى خواهیم رابطه خوبى با ایران داشته باشیم و از تجربه سیاسى آنها استفاده کنیم اما مى خواهیم این رابطه کشور با کشور باشد نه کشور با یک گروه مسلح خارج از کنترل دولت."
او که خود را از طرفداران بعضى دیدگاههاى "اصلاح طلب" در ایران مى خواند در آخر مصاحبه مى خندد و مىگوید حسن نصرالله قاسم سلیمانى را به لبنان آورد و من و خیلى از ماها مى خواهیم موسیقى ایرانى، فرش و هنر ایرانى را به لبنان بیاوریم تا مردم اینجا هم ببینند که ایران فقط "حرس الثورى" (سپاه پاسداران) نیست.
"ایران برو بیرون"
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بينالمللى رفيق حريرى بيروت
در این میان کمپینهاى نزدیک انتخابات علیه حزبالله تنها به خود این گروه محدود نمانده و پاى ایران را هم گرفته است. بر دیوارهاى وسط شهر بیروت و بعضى از شهرهاى دیگر این روزها شعارهاى "ایران برا برا، بیروت تبقی حرة" یعنى "ایران بیرون مى ود و بیروت آزاد مىماند" و "Iran out" یا "ایران برو بیرون" با اسپرى قرمز رنگ نوشته شده. حتى در کوچه پس کوچه ها هم مى توان این شعارها را دید.
یکى از نویسندگان آنها که جوانى ٢٧ ساله است و به دلیل نگرانیهاى امنیتى خواسته نامش فاش نشود، مىگوید یکى از هدفهایشان این است که به لبنانیها درباره افزایش نفوذ ایران هشدار دهند. "این انتخابات مهم و حساس است. اگر حزبالله پیروز شود، کشور بیشتر از قبل دست ایران مىافتد."
در ماههاى اخیر هشتگ "رفع الاحتلال الایرانی" هم که مىشود "اشغالگرى ایران را از میان بردار" بارها و بارها در بین کاربران لبنانى داغ شده است.
فارس سعید نماینده سابق پارلمان که در این دور مجلس هم وارد رقابت شده، یکى از معروفترین نامزدهایى است که همین جمله را محور کمپینش قرار داده است. "امروز لبنان در اشغال ایران است. ما به خاطر حزبالله و ایران نمىتوانیم وام بگیریم. به خاطر تهران است که با کشورهاى عربى منطقه مشکل پیدا مىکنیم. ما باید آنقدر اینها را تکرار کنیم تا براى همه جا بیافتد مقصر همه چیز تهران است و حزبالله و تا جاى ممکن مانع راى دادن به این گروه شویم."
- ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۵ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
