نقد و بررسی نسبی‌گرایی اخلاقی از منظر علامه طباطبایی

نقد و بررسی نسبی‌گرایی اخلاقی از منظر علامه طباطبایی

پرسش پایة این جستار این است: علامه طباطبایی چگونه و بر پایة چه پایگاه فکری­ای نسبی­نگری اخلاقی را نقد می­کند؟

چکیده

علامه طباطبایی در المیزان، روایتی از نسبی ­گرایی اخلاقی را مطرح کرده، به نقد و بررسی آن می ­پردازد؛ نسبی ­نگری­ای که به هیچ اصل اخلاقی جهان ­شمولی باور ندارد و اخلاق را تابع اهداف و شرایط متغیر اجتماعی و فرهنگی می ­داند. پرسش پایة این جستار این است: علامه طباطبایی چگونه و بر پایة چه پایگاه فکری­ای نسبی­ نگری اخلاقی را  نقد می­کند؟ دستاورد پژوهش حاضر این است که علامه سه نوع مغالطه را در ادعای نسبی ­گرایان تشخیص می­دهد که عبارتند از: ۱. مغالطة خلط میان اصل اخلاقی و امور ناظر به واقع؛ ۲. مغالطة خلط میان اطلاق مفهومی (=کلیت) و اطلاق وجودی (= دوام)؛ ۳. مغالطة­ خلط میان امر عینی و فرضی.

همچنین، به نظر می­ رسد: پایگاه فکری علامه طباطبایی در نقد نسبی­ گرایان اخلاقی، شهودگرایی اخلاقیِ مُستنَد به فطرت است؛ شهودگرایی­ای که از سوی عقل و نقل، تأیید و تفسیر و تبیین شده است و نقل و عقل در حل تعارض میان شهودات متعارض به ما کمک می­ کنند.

کلیدواژه ها: نسبی‌گرایی اخلاقی؛ شهودگرایی؛ فطرت؛ علامه طباطبایی

نویسنده:

عبد الله صلواتی 

دو فصلنامه تأملات فلسفی - دوره ۶، شماره ۱۶، بهار و تابستان ۱۳۹۵.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.